N°. 1rzt)9. Woensdag O September. A0. 1896 i§eze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven Feuilleton. IV2AN EN VROUW. LEIDSCH DA&BLAD. PRIJS DEZER COURANT: "Voor Leiden per 3 maanden. 1.10. Franco per post 1.40. Afzonderlijke Nommers 0.05. PRIJS DER ADVERTENTIE!^ Van 1-6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17J. Grooter» letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad wordt f 0.05 berekend. Leiden, 8 September. Uit het 48ste jaarverslag der Yereeniging „Uit Liefde", alhier, blykt dat op 1 Januari het ledental, nl. gewone leden, bedroeg 211, dat der buitengewone leden 50, damesleden 22, alzoo een totaal van 285. In eene der voorjaars vergaderingen werden de heeren J. D. Van Went als 2de en L. J. Cohen als lste secretaris, welke periodiek moesten aftreden, met algemeene stemmen herkozen, en aanvaardden beiden r^r.jeuw hunne functiön. Het bestuur beijverde zich ook dit jaar om ten genoego der leden de toezending der bons zoo tydig mogelijk te doen plaats heb ben, en bedroeg het getal der uitgegeven bons als volgt: turf 4135, brood 6316, rijst 8112, gort 4171, een totaal dus van 22,734 bons, welke een geldelijk bedrag vertegen woordigen van f 1302.24,/a. De ontvangsten van dit vereeni; - gsjaar hebben bedragen, met inbegrip van het saldo van het vorige jaar, f 1783.29, waaronder aan Bpaarbankrente een bedrag van f 32 84, ter wijl de uitgaven bedroegen 1462.18l/a en er een saldo overbleef van f 321.107a- Het bestuur moet met innig diep leed wezen bekennen, dat het ledental al sedert eenigen tijd niet vooruitgaande mag genoemd worden. Waaraan zulks toegeschreven moet worden? Ziedaar een vraag, welke het met den besten wil niet zou kunnen beantwoorden. Het bestuur toch tracht met den meesten ijver en nauwgezetheid datgene te volbrengen, wat het doel en den naam dezer VereenigiDg in zich sluit. Eene Veroeniging „Uit Liefde". Liefde nl. in de ware beteekenis van weldoen, aan die hulpbehoevenden, die juist in die maanden van het jaar, waarin de meest strenge vorst hetrschende is, in het jaargetijde nl. waarin, ware het ook met den besten wil, zoo menig huisvader tot werkeloosheid is gedoemd ge worden, waarvan het treurig gevolg is, dat armoede, gebrek, enz. in zoo menig braaf, eerlijk en schaamtegevoel bezittend gezin den gchepter zwaaien. Hierin leniging te kunnen aanbrengen, dit is het eenige en waarachtige doel, waarnaar het bestuur streeft. Doch, om deze wenschen verwezenlijkt te zien, is de steun van een groot, ja zéér groot getal in gezetenen onmisbaar; zonder dezen zou al het streven vergeefsch en doelloos zijn. Men vergete toch niet, dat hoe grooter de deelneming, hoe grooter het getal contribu anten is, ook naar evenredigheid daarvan de uitdeeling aan meerdere gezinnen kan plaats hebben. Niet alleen dat het bestuur hiervoor dankbaar zal zijn, maar wat heel wat meer zegt: Men zal den dank inoogsten van een ontzaglijk groot getal hulpbehoevende gezinnen. De afdeeling Leiden van den „N. R.-K. Volksbond" hield in het Nutsgebouw hare gewone vergadering, welke zeer druk bezocht was. De president, de heer G. J. Bik, opende haar met gebed, waarna hij den eerw. adviseur, pater H. A. Van Kessel, die de vergadering met zijne tegenwoordigheid vereerde, en ook den bondsleden een woord van welkom toesprak. In het begin zijnor rede herinnerde hij er aan, dat heden de aangename tijding mede te deelen was, dat er 21 nieuwe leden waren te installeeren, welke tijding met daverend applaus werd begroet. Hierna las de lste secretaris, de heer J. M. J[. Verhaaff, de notulen der vorige vergadering, W6lke notulen ook, na eene kleine opmerking van een der leden, door applaus werden goedgekeurd. Vervolgens installeerde de president de nieuwe leden, waarna ook de eerw. adviseur het woord nam en hen met hun lidmaatschap in kernachtige woorden feliciteerde, te meer, omdat het meerendeel van hen „fabrieks arbeiders" was, die Z.Eerw. als de kern van Leidens werklieden beschouwde, waardoor de wensch van het bestuur: nl. het bezit van eene onderafd. „fabrieksarbeiders", in vervul ling was gegaan. Daverend applaus volgde eveneens op deze woorden. Hierna bracht de lste penningmeester, de heer "W. de la Rivière, verslag uit omtrent den finantiëelen toestand, waaruit bleek dat het laatste halfjaar sloot met een batig saldo van f 110,1371, zoodat thans in 't geheel op de Rijkspostspaarbank gedeponeerd was de som van f 410. Ook de 2de penningmeester, de heer H. S. Fles, bracht verslag uit, omtrent het fonds „Hulp in nood", waaruit bleek dat het saldo op dezelfde spaarbank thans was f 75. Hierna was aan de orde het kiezen van 5 bestuursleden, wegens periodieke aftreding, waarvan de uitslag was, dat werden her kozen do heeren M. v. Essen, vice voorz., H. S. Fles, 2de penningmeester, J. Nachtegeller, bibliothecaris, terwijl als lste secretaris in de plaats van den heer J. M. J. Verhaaff, (die als zoodan'g niet meer in aanmerking wenschte te komen), de heer H. Rijkenborg en als 2de commissaris in de plaats van den heer B. Versteeg, de heer J. M. J. Verhaaff werd gekozen. Na eenige woorden van dank van den vice- voorzitter voor het vertrouwen, opnieuw hem geschonken, en nog eenige andere punten behandeld te hebben, werd de vergadering, welke bepaald gezellig was, met gebed en het zingen van het Bondslied gesloten. Bij koninklijk besluit is de medaille, wegens verdiensten ten opzichte van 's Rijks verzamelingen van wetenschap en kunst, in goud, toegekend aan den heer P. K. A. Meer kamp van Embden, consul der Nederlanden te Manilla, ter zake van zijn, in 1894 aan het Museum van Natuurlijke Historie by de Rijks-universiteit te Leiden, gedane schenking, bestaande uit drie exemplaren van een zeld zame en merkwaardige op het eiland Mindoro levende buffelsoort, de Tamarao. De "West-Indische mail per stoomschip „Prins Willem II" wordt 9 dezer alhier ver wacht, evenals de Nederlandsche mail met berichten uit Batavia tot 11 Aug. Het Tweede-Kamer-lid mr. Farncombe Sanders is gisteravond te 's-Gravenbage over leden. In Engeland gevormd, verwierf hij aan een Nederlandsche hoogescbool een meestergraad. Geplaatst bij het toezicht op het onderwijs, was hij geruimen tijd inspecteur van het lager onderwijs in Utrecht en maakte door zijn geschriften naam. In 1886 werd hij tot lid der Tweede Kamer voor Haarlem gekozen, waar hy om zyn technische kennis en weten schap van internationaal recht zeer werd ge waardeerd. De overledene maakte deel uit van de Staats commissie voor Grondwetsherziening in 1887 en voegde daaraan een afzonderiyk advies toe over do samenstelling der Vertegenwoordiging. Aan de debatten over die herziening nam hy werkzaam deel, 0. a. wat betreft de regeling der troonsopvolging. In 1894 werd mr. Farncombe Sanders na de ontbinding der Kamer eerst niet, doch eenige weken later wel herkozen door Haarlem. Hy werd gerekend tot de vooruitstrevende liberalen, maar nam menigmaal een onaf han- kelyk standpunt in'. De ter-aarde-bestelling is bepaald op a. s. Vrydag, des voormiddags te halftwaalf, van uit het sterfhuis naar de Algemeene Begraaf plaats. Het oudste Katholiek lid der Tweede Kamer, mr. L. Haffmans, bevond zich te Ems, om daar een badkuur te maken. Die kuur schyot niet goed op zyn gestel te hebben gewerkt: Zaterdag was zyn toestand zóó zorg- ïyk, dat familieleden telographisch werden ontboden. Gisteren was er een aanmerkeiyke ver betering waar te nemen, zoodat het mogeiyk was hem naar Keulen te vervoeren. Biyft de toestand van den lyder gunstig, dan zal hy heden naar zyn woonplaats te Kessel worden overgebracht. (Geld.) In de hoofdlaan van het landgoed der familie Van Nagell van Ampsen, by Lochem, werd Zondag een godsdienstoefening gehou den in de open lucht, door den heer Steen beek, predikant by de Nederd. Herv. Gemeente. De kansel was met loof versierd. De kalmte der natuur in deze boschryke omgeving droeg, zegt een berichtgever van het „Nieuws", met weinig by tot den groot- schen indruk dezer plechtigheid en van de schoone muzikale begeleidiog. Na den slotzang werd door een koper-orkest, dat den zang begeleid had, „Wien Neerlandsch bloed" en „Wilhelmus" ten gehoore gebracht, hetgeen een schoonen indruk achterliet. Beroepen is by Ned.-Herv. gemeente te Mydrecht ds. Th. G. C. Rappard, predikant te Zuilichem, die bedankt heeft voor het be roep naar Poederooien. Aan ds. P. S. Meerburg, predikant te 's-Gravenland, is door een onbekende een som van f 700 ter hand gesteld, als biyk van belangstelling in zyn arbeid te dier plaatse. Het geld is bestemd voor de aflossing eener oude schuld, welke het bestuur der Christe- ïyke school aldaar nog had. Prof. mr. J. Baron d* Aulnis de Bou- rouill is thans definitief door de Regeering aangewezen om Nederland te vertegenwoor digen op het Internationaal Landbouwcongres te Budapasth. Zooals reeds bericht werd, gaat de heer D. Bauduin, voorzitter van de Hollandsche Maatschappy van Landbouw, op uitnoodiging der Hongaarsche Regeering, als vertegenwoordiger van den landbouw daar heen. Met ingang van November a. s. wordt benoemd tot grootmeesteresse van H. 1de Koningin, mevrouw de baronesse Van Har- denbroek tot 's-Heeraartsberg en Bergambacht, thans grootmeesteresse van H. M. de Koningin- Regentes. De baronesse A. J. Juckema van Burmania Rengers, Hofdame van Hare Majesteit de Koningin Regentes, zal van af genoemd tyd- stip dienst doen als Hofdame van H. M. de Koningin, terwyi tot Hofdame van H. M. de Koningin zal worden benoemd de gravin A. W. A. Van Limburg Stirum. Het „Haagsch Mannenkoor", directeur de heer De la Fuente, zal a. s. Zondag, 13 dezer, mededingen in den te Brussel te houden internationalen zangwedstryd en voordragen „De Grenzen", van Richard Hol en „La grande route", van Geraert. Men schryft aan het „Utr. Dbl.": Op het letterkundig congres te Antwerpen heeft, blykens een der verslagen, burgemeester mr. Van Ryswyck gezegd: „en zelfs de vorsten van Oranje-Nassau lieten zich, by al hun verdiensten, niet veel met de taal in." Naar aanleiding hiervan verdient in her- innoring te worden gebracht, dat wyien prins Alexander der Nederlanden, de laatst over leden zoon van Koning Willem IH, gewoon was by al wat by schreef elk uitheemsch woord te vermyden, zelfs de meest gebruike- lyke. De prin3 was er op gesteld, dat de Nederlandsche taal zuiver gehouden werd van alle vreemde inmengsels, en gaf daartoe zelf het loffeiyk voorbeeld. Men zal zich misschien herinneren, dat de prins indertyd zich wikkelde in een polemiek met het „Haagsche Dagblad," welk blad naar de meening van den priDs tekort had gedaan aan de nagedachtenis van zjjn broeder, prins Willem van Oranje, voor wien hy zulk eene groote vereering had. Prins Alexander schreef toen een artikel in het „Vad.," en gaf ook eene brochure in het licht. En in dat artikel èn in die brochure zal men tevergeefs naar één vreemd woord zoeken. En zoo ook was het in do brieven van den prins. Hy was een groot vriend van onze taal en stelde zeer veel belang in de Nederlandsche letterkunde. Op hem althans was het woord van burge meester Van Ryswyck niet toepassoiyk. Zondag werd te Arnhem de vergadering gehouden van den Ned6rlandschen Journalisten kring, onder leiding van den Voorzitter, den heer Ch. Boissevain. Een zestigtal journalisten uit verschillende deelen van het land woonden de vergadering by. Volgens het verslag in de Arnh. Ct" was het hoofdonjerwerp van behandeling de stichting van een ondersteuningsfonds voor journalisten, in welks ontwerp bepalingen verscheiden wyzi gingen waren voorgesteld. Op voorstel van het bestuur werd echter besloten, deze wyzigïngcn thans niet in overweging te nemen, maar eerst na verloop van een jaar, wanneer gebleken kan zyn, hoe het fonds werkt. Dan zou beter kunnen beoordeeld worden, welke van de voor gestelde en welke andere wyzigingen misschien wenscheiyk waren. In verband met dit „proefjaar lieten de heeren Van Waalwyk en Der Kinderen, secre taris en penningmeester van den Kring, die periodiek moesten aftreden, zich op herhaald aandringen van de leden bewegen nog een jaar hun functiön te vervullen. De inspecteur van het Geneeskundig Staatstoezicht in Zuid-Holland heeft een commissie uitgenoodigd een onderzoek in te stellen en rapport uit te brengen omtrent de woningtoestanden te Scheveningen. Naar het „Vad." verneemt, zal in de aanstaande Troonrede de indiening van een wetsontwerp tot invoering van verplichte verzekering tegen ongelukken worden aan gekondigd. Het bedoelde wetsontwerp, aan het departement van watorstaat bewerkt, heeft de strekking aan de patroons de verplichting op te leggen hun werklieden te verzekeren. Een verzekeringsbank zal van Staatswege worden opgericht en aan de postspaarbank verbonden. Het stoomschip „General," van Hamburg en Amsterdam naar Oost Afrika, arriveerde 6 Sept. te Aden; de „Koningin "Wilhehnina," van Amsterdam naar Batavia, passeerde 7 Sept. Point de Galle; de „Oengaran," van Rotterdam naar Batavia, vertrok 7 Sept. van Perim; de „Prins Hendrik," van Batavia naar Amsterdam, arriveerde 7 Sept. te Suez, de „Prinses Wilhelmina," van Batavia naar Am sterdam, passeerde 7 Sept. Kaap Roca; ds „Telamon," van Amsterdam en Liverpool naar Java, arriveerde 6 Sept to Perim; de „Kaiser," van Hamburg en Amsterdam naar Oost-Afrika, passeerde 6 Sept. Dover; de „Kanzier," van Oost-Afrika naar Rotterdam en Hamburg, arriveerde 7 Sept. te Suez; di „Laertes," van Java en Singapore naar Am sterdam, passeerde 7 Sept. Gibraltar. Uit de „Staatscourant". Kon. besluiten. Benoemd met ingang van 1 October a. s. tot directeur van het telegraafkan toor te '8-Gravenhage, J. H. Mooren, thans in go- lyke betrekking te Schiedam; tot directeur van het postkantoor te Zutfeu, J. A. J. Van der Scbaaff, thans in gelijke betrekking te Middelburg; tot directeur van het postkantoor te Boikeloo, P. C. Bondam, thans in gelijke betrekking te Markeloo; tot directeur van het post- en telegraafkantoor to Terschelling, W. F. K. Wethmar, thans commies der telegraphie van de tweede klasse. Bevorderd met ingang van 1 October a. s. tot commies der telegraphic eerste kl. A. Kolling, W. K. Kuiler, R. J. A. Kust en W. Smits, allen thans commies der telegraphie tweede kl.tot commies der telegraphie tweede kl. M. C. Kuyper on P. H. Groenomeijer, beiden thans commies der tele graphie derde kl. Benoemdtot ontvanger der directe belastingen, invoerrechten en accijnzen te Lemmet c. a., W. Mulder, ontvanger derzelfde middelen te Gen- dringen; tot ontvanger der invoerrechten en ac cijnzen te Vlodrop (station) J. W. C. Staal, ont vanger der directe belastingen, invoerrechten eu accijnzen te Kerkrade; tot ontvanger dor directo belastingen en accijnzen te Eist c. a., L. E. Herm een, ontvanger derzelfde middelen te Voorburg c. z. De minister van marine heeft: lo den officier van gezondheid der 2do klasse L. Van Lissa met 1£ September a. s geplaatst bij hot hospitaal der marine te Willemsoord; 2o. deD officier van ad 16) Eens per dag maakte hy, na door Kerstin te zyn aangediend, zyn opwachting by Amalia, gewooniyk na het eten, dikwyls met bloemen, of 03n byzonder mooie vrucht, altyd met vriondelyke, deelnemende woorden. Vier dagen bleef zy liggen wachten of de pynen ook zouden terugkeeren, ten gevolge van de ver moeienis en van de onrust van den trouwdag. Maar zy kwamen niet erger dan te voren, zelfs niet eens zoo erg. De rust en de stilte sterkton baar wonderbaar. Van het heerlyke bed en de krachtige, voedzame spyzen, dat alles op Lindenas veel schraler was geweest, genoot ztJ met een gevoel van welbehagen, dat haar verwonderde, en waarvan zy zichzelf byna een verwyt maakte. Zo wist, dat het by 't contract behoorde, en moeder zei, dat aan de Toorwaarden stipt en royaal werd voldaan, dat het nu uit was met de geld zorgen thuis, die kwellende zorgen, die zoo zwaar, zóó zwaar op allen rustten, dat het kleinste kind er den druk van voelde. Kerstin en juffrouw Ulla vertroetelden haar met onvermoeide teederheid, drongen haar een paar maal per dag een glas versterkenden wyn te ilrh ken en zochten vooral de opge wektheid ei n te houden. Ze kon dan ook weldra weer-uJie volle uren in den leunstoel voor 't raai? zitten. Zy waa U in staat ook aan tafel te komenmaar ze wist nietze was er niet zeker van, dat hy Misschien at hy liever alleen? Misschien zou haar uit geteerd gelaat en ingezonken gestalte hem onaangenaam aandoen? Maar plotseling verhief een gevoel van trots, het bewustzyn van haar recht in dezen, zich in haar ingevallen borst. Zy was toch vrouw des huizes en had nog nooit aan haar eigen tafel gezeten 1 Welnu, ze zou het doen, al was het alleen maar om te toonen, dat daar haar plaats was. Als hy er zichtbaar onder leed, dan wilde ze hem sparen en slechts heel zelden aan tafel komen. Maar vandaag zou het gebeuren. Ulla, twee converts van middag. Port en Madera." Toen hy de eetzaal binnentrad, stond ze daar, leunende tegen den hoogen stoel over den zynen. Scherp en vorschend richtte haar blik zich op zyn gelaat, en ze was tevreden. Er gloed een vluchtige, maar onmiskenbare glans van genoegen over Gösta's schoone trekken, toen hy haastig haar deed neerzitten. Hy stond op het punt zyn tevredenheid uit te drukken zoo krachtig, dat by zich moest inhouden, uit vrees, dat zy het als een overdreven huichelary zou beschouwen. Hy bepaalde zich tot een Zóó goed, beste? Hoe bevalt het je, op te zyn?" Het verbaasde hem, zoo prettig als haar tegenwoordigheid den maaltyd maakte. Hot was de deelneming van een goed mensch in het betrekkeiyk welzyn van een ziek schepsel, die hem verheugd deed zyn. Hy begreep niet, dat het ook zyn slecht geweten was, dat werd gerustgesteld, doordat hy haar, die hy zulk een onrecht had aangedaan, zooveel sterker vond, met meer leven in den blik en een veerkrachtiger houding dan gewooniyk vóórdat hy zoo in haar leven had ingegrepen. Bovendien was Amalia's pyniyk wan trouwen, dat hy meer of min bewust wenschte, dat zy maar zoo spoedig mogeiyk weg mocht gaan, geheel ongegrond. Hy had een zwakke, ter-dood-veroordeolde bruid gekozen, niet om zoo spoedig mogelyk van de echtelyke banden ontslagen te zyn, maar omdat zulk een ver bintenis, als hy wenschte te sluiten, volgens de natuur onhoudbaar, onmogeiyk of ten minste verpletterend en dubbel krenkend zou zyn, als hy die verbintenis aanging met een gezond meisje, en al de gewone gevoelens en gedachten, haar eigen. Er was nu een slot op de deur van Halleborg, dat neef Karei Emil voorgoed tegenhield; of hy nu wilde, dat de sleutel zich in een kamer van Halle borg bevond of dat by werd weggeworpen, dat Amalia leefde of stierf, daaraan had hy niet gedacht, nu het toch eens vaststond, dat zy de bruid van den dood was zoowel als van hem. En het was met dankbaarheid en ontroe ring, dat hy nu zonder den twyfel, die zyn tong en zyn hand had teruggehouden op hun bruiloftsdag, zyn glas ophief en zeide: Harteiyk welkom, Amalia, op ons oud, dierbaar Halleborg! Ik hoop, dat je hier niet veel behoeft te ïydenl" „Niet veel en niet lang", meent hy zeker, schoot het Amalia bliksemsnel door de ge dachte, toen zy haar glas ophief met een toonloos „dank je" en een pyniyken steek in het hart. Na dien tyd verscheen zy, als haar krachten het haar toelieten, aan tafel, en als zy het niet deed, dan zocht hy haar na afloop op in haar klein kabinetje of in haar slaapkamer, en bleef een half uurtje by haar. Anders leefden ze afgezonderd en beiden waren ze er tevreden mede. De jonker kwam maar zelden op Halleborg; hy had nu thuis ook op zooveel toe te zien, en zich over zooveol te verheugenmaar niet alleen mevrouw Ragnbild, ook alle broers en zusters, van Hanna tot en met de zeven- en negenjarige Raynar en Erik, had Gösta het gevoel weten in te boezemen, dat zy altyd welkom waren op het groote huis, dat nu dat van de groote zuster was. En ze genoten daar onbeschryflyk van het goede eten, het heerlyke park, den schommel, de paarden en het pluimgedierte. Al het goede, al het lieve van het oude tehuis was overgegaan in Amalia's kamer op Halleborgal het drukkende, al de kommer en het gebrek was verdwenen. En Gösta leefde zyn leven, verdeeld tusschen den arbeid en de herinnering, tusschen de landeryen van Halleborg en het gesloten heiligdom in het trotsche hoofdgebouw, waar Julia's stralende oogen hem altyd met dezelfde uitdrukking van liefde en teederheid begroet ten, en waar hy de souvenirs liefkoosde en zyn lieveling beweende. Maar er kwamen uren, dat zyn hart zich moe had gezucht in den tempel der herinnering; dat hy afgemat was door het peinzend ronddwalen over df velden van Halleborg; dat alle arbeid was verricht en zyn blik doelloos naar buiten staarde. Dan klonken hem vrooiyke kinder stemmen of een heldere lach in de ooren van uit de kamer der barones: dat was eer. andere wereld, waaraan hy geen deel had, maar die hem soms naar do kamer zyner vrouw lokte. Het deed hem echter telken,s pyniyk aan, wanneer de opgewekte stemmen werden gedempt en de lach cp Amalia's gelaat in vriondeiyken ernst overging. Hy was do schuldeischer, aan wien zy alles te danken hadden. Hy eischte, hy begecrüo niets, maar een schuldeischer is nooit recht welkom.. Er zyn slechts twee verhoudinge in het leven, waar men ophoudelyk ontvang en er slechte te m«er om liefheeft, het kind, dat alles van de ouders krygt, en degeliefüo vrouw, die met stoffolyke liefdesbewyzer wordt overstelpt door hem, dion zy haar wederliefde heeft geschonken. Maar het tegen overgestelde van deze twee verhoudingen, wanneei >3 man al de materiöele gavon var. de vrous» moet aannemen, cf wanneer de ouders het brood der kinderen moeten eton, heeft alt^d iete pynlyks. Maar Ista deed, wat hy doen kon, om hen te d/^en vergeten, dat zy van zyn rykdom genoten, en nu en dan kon er. zelfs als hj,- mede in den kring was, zulk een huiseiyk? stemming zulk een kalme tevredeuneic he§;*acher dat niemand zou vermoeden, w d eigeniyk al die goede vriendelyke monsemar onder E?,,oK<*r*r8 dak had vereenigd. "^Yordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1896 | | pagina 1