N°. 11133. A°. 1898 f 1.10. <§eze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Eon- en feestdagen, uitgegeven. Vrijdag 12 Juni. IEIDSCH DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden. Franco per posti Afzonderlijke Nommers 1.40. 0.05. PRIJS DER ADVERTENTEËN: Yan 1 6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad wordt f 0.05 berekend. Officieel© Kennisgovïiijjen. Opmaklsig der nieuwe Kiezerslijst voor de Kamer van Koophandel en Fabrieken. De Burgemeester van Leidon brengt ter keimie van belanghebbenden dat bij Koninklijk beeloit van 4 Mei 1898 (Staats blad No. 76) ia vastgesteld eon nieuw Algemeen Reglement voor de Kamers van Koophandel en Fabriekon en een nieuwe regeling van het kiesreoht voor die collegos; dat art. 6 van dat reglement bepaalt, dat men, om kiezer van leden eer-.or Kamer to zijn, voortaan zal moeten voldoen aan do boide volgende vereieohten A. Kiezer zijn van loden van den Raad der ge meente, waar de Kamer ia gevestigd; B. aldaar bestuurder of medobestuurdor zgn en geduronde ten minste twaalf achtereenvolgende maanden geweest zijn, van een bedrijf van handel of ngverbeid; dat ingevolge art. 28 van dat reglement vóór 15 Juli e. k. moet worden opgemaakt een nieuwe lijst van kieegerechtigden voor de Kamer, waarop overeen komstig art. 7 mooton worden gebracht do namen van 1°. hen, die op de nu nog van kracht zijnde lijst van kiezers voor do Kamer voorkomen en voldoen aan de hierboven genoemde vereischten, in art. 6 gesteld 2°. hen, die van hunno aanspraak om op die lijst te worden geplaatst, eebriftolijk hebben doen blijken en noodigt mitsdien de bolanghebbondon, die Diet op de du nog van kracht zijndo kiezerslijst voor komen, maar als voldoende aan do hierboven onder A on B vermelde veroisc'iten, aanspraak kunnen maken om op de nieuwo lijst to worden geplaatst, uit, daarvan vóór 1 Jnli ter Secretarie aangifte te dotn, volgens hot daarvoor vastgestelde formulier, waarvan exemplaron aldaar kosteloos verkrijgbaar zijn. Leidon, De Burgemeester voornoemd, 10 Juni 1896. F. WAS. Leiden, 11 Juni. Het Wykgebouw van de Afdeeling Leiden van den Nederlandschen Protestantenbond mocht weer een gunstig verslag doen booren. Het ziet zyne werkzaamheden steeds uitbrei den gelukkig daarom, dat met lo. Juli de heer K. Sytsma, onderwijzer te St. Anna-Paroebie, is aangewezen om daaraan deel te nemen en ze tot een zegen voor velen in die wijk te doen zjjn. De Zondagsschool telt thans reeds 80 leer lingen, in 5 klassen verdeeld, terwyi er in 1S94 nog maar 34 leerlingen waren. Het zangkoor mocht zyn ledental van 17 tot 25 zien klimmen. Er zijn thans 16 naaiclubjes tegen 9 in '94 en 14 in '95, waar 73 meisjes boven de 12 jaren onderricht ontvangen, tegen 50 in '95; 14 meisjes wachten op plaatsing, die zal plaats hebben zoodra de gewenschte helpsters gevonden zyn. Er z\jn 10 breiclubjes met 120 leerlingen van 7 12 jaar tegen 8 met 85 kinderen in 't vorige jaar. 27 kinderen vragen ook hier om plaatsing; een van de clubjes is voor meisjes boven de 12 jaar. Van de gelegen heid tot sparen werd door 20 meisjes gebruik gemaakt, een getal, dat de commissie gaarne vermenigvuldigd zag. Er zijn twee jongensclubjes, een voor klei nere die uitstekend op verschillende wijze voor dezen arbeidt, en een voor grootere, die vooral in geschiedenis ondeiricht ontvangen. De Donderdag-avond bijeenkomsten, waar meestal stichtelijke voordrachten worden gehouden, worden goed bezocht; er z\jn 60 vaste plaatsen genomen tegen 25 ets. Een nieuwigheid is het te koop aanbieden van allerlei geschriften tegen zoo laag moge lijken prijs; er werden verkocht 300 ex. „Nieuw Leven", 700 stichtelijke blaadjes, 30 ex. „Liefde Sticht," en 130 kleinere ge schriften. De .omvang van de werkzaamheden kan berekend worden naar het aantal jongens en meisjes, dat geregeld eenmaal per week het Wijkgebouw bezoekt, welk getal 350 bedraagt. Aan de werkzaamheden van het Wijkge bouw wordt door 35 werkers ea werksters vrijwillig deelgenomen. De uitgaven bedroegen f 961.59, do ont vangsten f 827.75, zoodat de rekening met een nadeelig saldo van f 133 84 sluit. De commissie drukt het vertrouwen uit dat belangstellende menschenvrienden wel spoedig zullen helpen om dit tekort te dekken. Uit een en ander biykt, hoeveel zegen voor velen door dit Wykgebouw wordt geschonken, waarom het zeker aller belangstelling ten volle verdient. Het hooren van den somberen dooden- marsch maakte er ons hedenmorgen weder opmerkzaam op, dat zich de doodenakker op nieuw voor het lyk van een militair bad ont sloten. Na eene kortstondige ongesteldheid van een paar dagen overleed den 8sten Juni j.l. in het militair hospitaal alhier de tamboer lste klasse D. Yan der Linden, van de 4de comp. 2de bat. 4de reg. inf. Behalve de gewone stoet, uitmakende het vuurpeloton en eenige gewapenden, waren ook aanwezig de tamboers en hoornblazers van de belde bataljons, alhier in garnizo -n, voor zooverre zij by de diensten konden gemist worden, om hun kameraad de laatste oer te bewezen. Diep getroffen was dan ook de familie, bestaande uit den vader, de moeder, den broeder en een oom des overledenen, toen zy opmerkte, dat de manschappen van de com pagnie, waartoe de doodo behoorde, een krans van levende bloemen met het opschrift: Van zijne kameraden van de 4de comp. 2de bat. 4do rog. inf. Rust in vrede!" en de tamboers en hoornblazers der veret-nigde bataljons een dito met het opschrift: „Van zyne collega's van het 2de en 4de bat. 4de reg. inf. Aan D. v. d. Linden", aan den lijkwagen hadden doen hechten. Wel een bewys, dat Yan der Linden by zyne kameraden goed stond aangeschreven en zy voor hem booge achting wegdroegen. Hy ruste in vrede I Tot godsdienstonderwijzer der Ned.-Horv. gemeente te Arnhem is benoemd de heer P. J. Kousemaker, thans onder-directeur en on- derwyz r van het H. Q.- of Arme Wees- en Kinderhuis te Leiden. De heer C. V. Bos, die dezen winter waarscbynlyk grooten naam gaat maken in Dnitschland en Oostenrijk, was gedurende zes jaren alhier ólève van den lieer Th. Enderle, voor wien dit, ofschoon by reeds zoovele uit stekende élèves gekweekt heeft, toch zeker woer eene blyde tyding is. Tevens vernemen wy, dat zyn uitstekende oud-leerlinge mej. Slotemaker zich ook geheel aan de kunst zal gaan wyden. Zoo mogelyk tydens, of anders spoedig nh de in Augustus te Amsterdam vanwege de Yereeniging ter Bevordering van de be langen des Boekbandels te houden „Tentoon stelling van fraai drukwerk en proeven van boekversiering", zal by den heer A. W. Sythoff te Leiden het licht zieo als vervolg of pendant van het in 1892 verschenen werk„Het boek in onze Dagen," beschreven en afgebeeld door R. Van der Meulen, een tweede deel: „Over de liefhebberij voor boekon." De schryver beeft dit boek tot een inte ressante en onderhoudende lectuur voor de bo^kenminnaars gemaakt. En dit zyn er niet weinigen. zoojIs den uitgever gebleken is uit het debiet en de nog tweemaal grootere navraag (boven de oplaag Yan 5000 ex. werden later nog ruim 9000 besteld) van het bekende in 1892 verschenen„Boek in onze Dagen." Een aantal afbeeldingen, vignetten enz. zal den tekst van het nieuwe werk opluisteren, torwyl in een afzonderiyk Aanhangsel wederom een tal van kunstbijlag. n zal opgenomen worden'. Papier, druk en band zullen ongeveer geiyk of gelijksoortig aan het vorige werk zyn. Naar in oen particuliere correspondentie uit Moskou aan het „N. v. d. D." wordt ge- meli, had het Philbarmonisch orkest uit Siheveningen, dat daar slechts één uilvoering heeft gegeven, waarvoor het zulk een aan- zienlyke som ontving, te Berlyn een klein oponthoud om in dc keizeriyke opera repetitie te honden van bet geheele programma, dat te Moskou in het hotel van het Duitsche ge zantschap uitgevoerd zou worden De corres pondent had het genoegen in het „Hotel Bilo" behalve den president van hot orkest ook te ontmoeten een lid van het orkest, een Hollander, den heer Hendrik Doesburg, uit Lei den. Do laatste had de vrienüelykheid hem het oen en ander te vertellen. De repetitie te Berlijn was bevolen door den Duitschen kei zer. Z. M. woonde met enkele heeren van het hof do repetitie by, nam levendig deel in de uitvoering en gaf herhaalde malen zyne tevredenheid te kennen. By het heengaan wuifde hy het orkest en den dirigent met de hand toe. De batterijen van het 2de reg. veld artillerie uit 's Gravenhage en Leiden zullen onder leiding van den kolonel J. F. Diemer van 11 tot 24 Juli tactische schietoefeningen houdtn in de legerplaats by Oldebroek. Voor het concert by gelegenheid van het jubilé, op 16 dezer, van den heer Chr. Kriens te Haarlem, hebben hun medewerking toegezegd: Cornelie Meysenheym, Gottfried Mann, H. Hofmeester te Amsterdam, S. Schellink te Utrecht, H. Van Breernen te Haarlem, het gemeentoiyk muziekcorps en de liedertafel „Crescendo." De jubilaris zal zelf een solo voor clarinet spelen. Aan de R-K. Par, Jongensschool te Wassenaar is benoemd tot onderwyzer de heer L. Hageraats, van 's Gravenhage. De heer F. J. Porquin, onderwyzer aan genoemde school, is, tegen 1 Juli, benoemd tot onder wyzer aan een R.-K. school te Rotterdam. In de gisteren gehouden, openbare ver gadering van den Raad van State, afd. voor de geschillen van bestuur, werd rapport uit gebracht ooor Staatsraad mr. Ass6r, in zake bet geschil tusscben de gemeentebesturen van Boskoop en WadtJingsveen over de woon plaats van de arme krankzinnige G. Karreman, huisvrouw van A. Van Vlaardingen. Zooals men zich zal herinneren, hebben in het vorig seizoen, -zoowel te Katwyk als te Noordwyk aan Zee, de prins en prinses Windisch Graetz, van Weenen, vertoefd en maakten de hooge bezoekers en bun gevolg meermalen gebruik van de Ryrriandsche en Noordwyksche Stoomtramwegen. Als bewys van waardeering van de door den heer H. J. Smits, chef van den uitvoerenden dienst dier Stoomtramwegen, in die hoedanigheid onder vonden medewerking, ontving de heer Smits thans een prachtige zware zilveren cigaretten- étui, met het vorsttlyk familiewapen in émail. Een naamkaartje van den prins en de prinses, met een eigenhandig „mit bestera Dank", ver gezelde het ryke souvenir. Volgens sommige bladen zal de Tweede Kamer 20v volgens andere 26 Juni uiteen gaan. Onnoodig haast te zeggen, merkt het „Vad." op, dat dergelyke berichten voorbarig zyn. Men kan met eenigen grond vermoeden, dat de behandeling der kieswet in 14 dagen Z3l afloopen, maar er zyD nog kleinigheden af te doen, en de minister van financiën moet er niet ten onrechte op gesteld zfin, de suikerwet te behandelen. Geiyk men weet, moet met 1 Januari a. s. een nieuwe rege ling van den suikor accyns tot stand zyn ge komen. De rywielen-belasting, sedert eenigen tyd reeds in de maak, is thans, volgens de „Amsc. Ct.", belichaamd in een ontwerp, dat het depar tement van financiën heeft verlaten, maar nog niet by de Staten Generaal is ingekomen. Is het blad wèl ingelicht, dan zal de nieuwe wet niet zoozeer eene ry wielbelasting als wel eon wielryders-belasring zyn. Het voornemen toch scbynt te bestaan, by de wet vast te stellen, dat iedereen, die op den publieken weg bevonden wordt een „fiets" te beryden, eene kaart by zich moet hebben, die hy voor zeker bedrag (waarscbynlyk f 3) van den ont vanger gekocht heeft. De onder-staatssecretaris van de Zuid- Afrikaansche Republiek, de beer L. Van Boe- schoten, heeft voor de zomermaanden zyn intrek genomen aan de Steeg. Door B. en Ws. van Haarlem is aan don Raad ter goedkeuring aangeboden een door den heer J. Schotel, ingenieur te Rot terdam, ontworpen plan voor den aanleg eener gemeentelyke duinwaterleiding, waarvan de kosten zyn geraamd op f 975,000. De ont werper heeft als grondslag voor het plan aangenomen een verbruik van 6000 M5. per etmaal, overeenkomende met 80 liters per hoofd en per dag voor eene bevolking van 75,000 inwoners (op 1 Jan. jl. bedroeg de bevolking 60,320 personen). Door de Koningin-Regentes wordt in de aanstaande week op het lustslot Soestdyk een matinée aangeboden aan dames en heeren uit de provincie. By gunstig weder zal de ont vangst plaats hebben in het park, by mil gunstig weder in de salons van het paleis. Ter benoeming van een leeraar in de Fransche taal en letterkunde by het openbaar Middelbaar Onderwys te Amsterdam, in 'b byzonder om onderwys te geven aan de H. B.-S. met 5 jarigen cursus voor jongens, bevelen B. en "Ws. aan den heer H. L. De Haas, tydeiyk leeraar in de Fransche taal aan de klassen der H. B.-S. met 5-jarigen cursus voor jongens, tydeiyk gevestigd ic het hulplokaal aan de Nassaukade. Door curatoren der Universiteit aldaar is een missive ingediend betreffende de vervul ling der vacature, ontstaan door het eervol ontslag, den llden September 1895 verleend aan den hoogleeraar dr. A. Pierson. In overeenstemming met het advies van do faculteit der letteren en wysbegeerte wenscben curatoren de vervulling dezer vacature voorshands te beperken tot de aestbetiek en kunstgeschiedenis, en het onderwys in deze vakken aan een buitengewoon hoogleeraar op te dragen. Curatoren stellen voor, daartoe te benoemen jhr. dr. J. Six, hoogleeraar aan de Ryks Academie van Beeldende Kunsten. B. en Ws. voreenigen zich met die voor stellen en willen de jaarwedde bepalen op f 1000. B. en Ws. stellen den Gemeenteraad voor, hem te machtigen tot den aanleg van eenige wegen by het Frederik-Hendrik-plein, waarvan de kosten zyn geraamd op f 80,000, te bestrijden uit de gelden, te verkrijgen door den verkoop van bouwterreinen aldaar en geraamd op f 111,000. Men meldt uit AmsterdamHet echt paar Booth-Clibborn is gisteravond geïnstal leerd als commandanten van het Leger des Heils in Nederland. De groote zaal van „Maison Stroucken" was geheel gevuld met belang stellenden en officieren van het Leger. Mevr. Booth-Clibborn ontbrak echter wegens onge steldheid. Een kinderkoor zong den nieuwen com mandant een welkomstgroet toe, en de com mandant zelf zeide het als een voorrecht te beschouwen, het commando te voeren over het leger in het schoone Holland en België. Door verschillende officieren wercen de rede voeringen van den nieuwen commandant vertolkt. De heer Bahlmann, afgevaardigde voor Tilburg, die wegens ziekte geruimen tyd afwezig was, woonde gisteren de vergadering der Tweede Kamer wederom by. In de gisternamiddag gehouden vergade ring van het comité van Graanhandelaren te Rotterdam, heeft de commissie van voorbe reiding eener termynmarkt, 12 Mei 11. bo- noemd in verband met de eventueele opheffing der termynmarkt in Berlyn, haar mandaat neergelegd, omdat het gebleken was, dat deze zaak niet goed van het comité kon uitgaan c-n beter door eenige afzonderlyke vereeniging uit den graanhandel ter hand genomen kon worden. Naar men nader verneemt, heeft zich een dergelyke vereeniging reeds geconstitueerd. EEN SOLLICITANT. I. Vóór honderd en vyftig jaar waren de jaar wedden der ondergeschikte ambtenaren van het „schryversvolk," zooals men toen placht te zoggen slechts klein, ook in het ryke Hamburg. Evenwel bloeiden toen en ook nog langen tyd daarna de „emolumenten" en met behulp daarvan maakten vele klerken en andere beambten aanzienlyke inkomsten, die hun vast inkomen soms met meer dan het tienvoud overtroffen. Zulk een vet emolumenten-baantje bekleedde nu helaas de jonge Johannes Melchert niet; hy had een betrekking, die hem geen emolu menten opleverde. Reeds sedert lang had hy verlangend uitgezien naar een voordeelige emolumenten-plaat8, want hy wilde gaarne trouwen, maar by zyn klein salaris was het niet mogelyk zijn geliefde Dora een eigen haard aan te bieden. Meermalen reeds bad Johannes verhoogmg van salaris aangevraagd, zy was hem echter telkens geweigerd, „wyl de begrooting vooralsnog zulks met toeliet." Nu kwam er door pensionneering een der beste emolumenten-plaat8en vacant, nameiyk die van klerk by den Amtmann van Ritze- büttel. Dit aan den mond van de Elbe gelegen landje werd bestuurd door een Hamburger senator, die telkens voor zes jaar benoemd werd. In 1735 was de senator Barthold Heinrich Brokes, een destyds beroemd en zeer merkwaardig dichter, tot Amtmann van Ritzebüttel gekozen. Het was te voorzien, dat naar de opengevallen betrekking zeer vele joDge beambten zouden dingen. Ook Johannes Melchert had dit voornemen. Hy had evenwel weinig hoop, want hij moest inzien, dat waarscbynlyk d6 gunsteling van den een of anderen senator de gelukkige zou wordeD, en hy zelf had, heiaas, geen invloed- ryko voorspraak. De vader zyner bruid was oen eenvoudige kleermaker, die een eigen huisje in de „heer- lykheid" bezat, in een straat naby de Rödings- markt. Ofschoon de familie dus in de „heer- lykheid" woonde, stond het er met haar toch volstrekt met schitterend voor, want dikwyis was schraalhans de baas ra huis. Op een warmen Meiavond was Johannes Melchert by zyn bruid op visite. Hy zat naast haar op de groen geverfde bank rechts van de huisdeur. Haar moeder was in huis aan het werk en niet te zien. Maar by het min nend paar zat de oude grootmoeder druk te breien. En tegen de huisdeur leunde, in hemdsmouwen en een kalken pypje rookend, de eerzame kleermaker Albertus Wolter. Johannes sprak met Dora over de goede emolumenten-betrekking te Ritzebüttel en meende zuchtend, dat er weinig hoop was, dat juist hy haar zou krygen. De kleermaker luisterde aandachtig en ook de grootmoeder verloor geen woord van het gesprek. Nu en dan passeerden bekenden, die dan telkens vriendelijk gegroet werden, Eensklaps verscheen onder de voorby- gangers een statig, voornaam gekleed, onge veer vijftigjarig heer, wiens geweldige pruik en kostbaar gewaad bewezen, dat hy een gewichtig man was. Hy was, naar 't scheen, in diep gepeins verzonken en zag er volgens gewoonte eenigszins knorrig en hypochon drisch uit. Met den neten stok met gouden knop hamerde hy op het plaveisel. Deze heer was de beroemde schilder Balthasar Denner die in zyn groot, fraai huis aan de Rödings- markt woonde. De kleermakersfamilie en de jonge klerk kenden hem zeer goed van aanzien. „Die zou my kunnen helpen, ala hy wilde," fluisterde Johannes. „Hoezoo?" vroeg zyn bruid zacht. „Ik weet, dat hy een intiem vriend van den Amtmann Brokes ia Ja, wie van hem een aanbeveling kan krygen, zou stellig de meeste kans hebben op do mooie betrekking in Ritzebüttel." „Dan moest je kennis met hem maken." „Daarvoor ben ik een veel te onbedui dend persoon." „Laat je door hem schilderen 1" „Ach, Dora, daar heb ik geen geld voorl Een portret, door Denner geschilderd, kost stellig duizend mark of misschien nog meer." De kunstenaar bevond zich op dit oogen- blik juist vóór hen. Had hy iets van het gesprek gehoord? Genoeg, hy bleef plotseling Denner, een van de uitstekendste portret schilders zfiner eeuw, stierf den 14den April 1747 te Hamburg. staan en keek naar de op de bank zittenden, en dat niet vluchtig, maar doordringend en met aanhoudende belangstelling. Er scheen iets zyn aandacht te trekken en het moest van aangenamen aard zyn, want een glimlach gleed over zyn knorrig gezicht. „Wat ziet hy je zonderling aan," fluisterde Johannes ondeugend. „Inderdaad, ik moest eigenlyk jaloersch worden." „Je vergist je deerlyk, Johannes," ver zekerde het joDge meisje. „Niet my ziet hy aan, maar grootmoeder l" Dora had gelyk. Balthasar Denner bekom merde zich in 't geheel niet om jonge, rozige meisjesgezichten. Hy schilderde het liefst de gerimpelde gezichten van oude vrouwen en maDnen, en dat met een verrassende juist heid. Hy vergat geen nog zoo kleinen baard stoppel en als men een vergrootglas te hulp nam, kon men op de gerimpelde huid der door hem geschilderde koppen zelfs de poriën onderscheiden. Deze-naar onze tegenwoordige kunstopvatting overdreven getrouwheid maakte destyds zyn portretten zóó merk waardig, dat zij door ryke on voorname verzamelaars gretig gekocht en duur betaald werden. Dora's grootmoeder, de waardige matrone, had, ondanks haar rimpels, een edel, sprekend gezicht, dat op dit oogenblik in den weer- schyn van den avondzonneglans buitengewoon gunstig verlicht werd. Dat was het, wat des schilders aandacht trok. Eindelyk kwam hy stilletjes nader en terwyi hy hoffelyk den hoed lichtte, vroeg hy „Goede vrouw, kent gy my?" „Ik weet, dat u de schilder Denner is,', antwoordde de oude vrouw, terwyi zy 't breien staakte. „U woont hier dicht by aan de Röding8markt." „Zoo is het! Ik zou u wel dringend om een dienst willen vragen." „Hoe zou een arme oude vrouw zooals ik een heer zooals u van dienst kunnen zyn?" „Door my toe te staan uw portret to schilderen." „Myn portret? Ach, mynheer Denner, u gelieft te schertsen!" „Neen, goede vrouw! Het is my volle ernst. Gy hebt oen merkwaardig schoon portret- hoofd. Als gy bereid zyt voor my te poseeren, geef ik u honderd mark. En als ik u ln het een of aüder van dienst kan zyD, behoeft gy het my maar te zeggen." De oude vrouw wisselde veelbeteekeneudo blikken met Johannes en Dora. Haar zood, de kleermaker, kuchte en zeide: „Moeder, doe het toch! Honderd mark is eon mooi stuk geld! Binnenkort moet ik belasting en andere dingen betalen en het contante geld is tegenwoordig, zooals gy weet, schaarsch." De oude vrouw sprak talmend: „Mynheer Denner, hebt u misschien byzondere plannen met myn portret?" „Ja, inderdaad 1" riep de schilder. „Ik wil het portret naar "Weenen zenden. De zaak heeft zelfs haast." {Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1896 | | pagina 1