luleHM si Slotaterü!
ALGEBEENE EXPEDITIE floor NEDERLAND 61 16 KOLOME
Goederenvervoer
Triumf
B.
„DE VOLHAKDINGr."
i'mmmmm
N°. 11090
Dinsdag 31 April,
A0. 1896
(Beze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven
Or. E. v. d. BORNE,
BREESTRAAT 144.
KUNST-INRICHTING
voor Schoeisel naar maat.
Verhuizingen worden aangenomen.
Stoombootdienst. Station Haven.
Passagiers- en Goederendienst tegen coneurreerend tarief.
2-maal daags naar AL:ons"fc©37<cl^ï03., 5-maal
daags naar d3s-0>"0.cl0- en alle tusschenliggcnde plaatsen.
Goederen worden aan huis afgehaald. i090 30
Teleplioormummer G'vT
Stoomtram LeidenVoorschotenVeur (Leidschen-
dam)VoorburgDen Haag.
Tarief voor Bestelgoed
Bestclgocderen worden aangenomen in het Sigarenmagazijn van den Heer
J. C. VAN 'T 1100FT, Breestraat 106. 6062 i0
H. KEEREWEER,
voor liet rcstanrccren en bcklcedcu van
Aalmarkt 16. Leiden.
DE BEROEMDE HAARHERSTELLER
J. L. CREYGHT0N,
Aalmarkt 25.
iVerkade's
i Prima Zaanscbe
;Bsscimti in bussen]
i handhaaft den goeden naam, dien zy
j! zich door haar lekkeren, zuiveren c
3 smaak, fijne ry9 en onovertroffen c
5 broosheid verwierf.Hetgroote debiet c
j bewyst, hoe ze, mede door haarg
doelmatige, zindelyke verpakking
i» in bussen, door het publiek wordt s
l gewaardeerd.
"t. r
LEIDSCH
DAG-BIAD
PRIJS DEZER COURANT:
"Voor Leiden por 3 maanden. 1 f 1.10.
Franco por post1-40.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Yan
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
1—6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.171. Grootera
letters naar plaatsruimte. Yoor het incasseeren buiten de stad
wordt f 0.05 berrd-^id.
Ticeede Blad.
ATJEII.
Naar aanleiding van den vlo3d van beschou
wingen, dio, kilometers lang, door de kolommen
van sommige onzer bladen hebben gestroomd,
betoogende dat met geweld van wapenen en
ten koste van offers aan geld en bloed ge
heel Atjeh moet worden onderworpen
couranten vuurwerk, met de obligate knal
effecten van ingedrukte vuige verraderskoppen
en het Bengaalsche vuur van Lombok apo
theosen, waarbij men haast de tonen van
het „Wien Neerlandsch Bloed" onderdoor
hoort waarschuwt het „Utr. Dbl." dat
men met het aankweeken eener onbekookte
opgewondenheid inderdaad ons land al een
zeer slechten dienst zou bewijzen.
Door de telegraaf zoo niet onvolledig, dan
toch zeer onsamenhangend ingelicht, zijn wij
niet eens in staat, ons een bevredigend beeld
van den huidigen stand der operation te maken.
Nog allerlaatst werd van eene versterking
gemeld, eerst dat zij „veroverd", vervolgens
dat zij „ontzet", eindelijk dat zjj „geslecht",
ton slotte dat zij „opgeheven" is. Commen
taren worden er ons welwillend bij verstrekt.
Zij zijn dan ook inderdaad niet overbodig.
Maar met alleen, dat wij wèl zullen doen
de meer uitvoerige schriftelijke tijdingen af te
wachten, alvorens ons een eindoordeel omtrent
hetgeen thans geschiedt te vormen, beschou
wingen, omtrent hetgeen in de toekomst met
Atjeh zal moeten gebeuren, schijnen genoemd
blad thans ten oenenmale voorbarig.
Men moge inmiddels tegen den tijd, dat die
zaak aan de orde zal zijn, alvast het volgende
bedenken.
Atjeh is niet onbelangrijk grooter dan
Nederland. De vallei, waarin Kotta-Radia ligt,
•zal ongeveer zoo groot zijn als de provincie
Utrecht, (onze geconcentreerde stelling rondom
genoemde plaats kleiner dan de gemeente
Utrecht), al het overige is bergland in zijn
meest geaccidenteerden en woesten vorm.
Daar, waai wij thans zijn, is de Noordwestelijke
spits; gaan wij op verovering uit, dan moeten
wij ons ontwikkolen in do breedte en voet
voor voet zuidwaarts opdringen,de betgen
in. Dat gebergte levert zoo ontzaglijk veel
terrein-bezwaren op, dat het onder deskun
digen ongeveer ondoordringbaar schijnt to
worden genoemd.
Is van eiken geregelden veldtocht bet doel
do hoofdmacht van den vijand te vernietigen,
hetzij dan die hoofdmacht een leger, heizij
zij oene stad of vesting is, in dit geval is
zoodanige hoofdmacht, die men treffen en
tasten kan, niet aanwezig. Neemt men een
kraton of ander gewichtig punt, dan gaan de
Atjohors er eerst stil uit en verschuilen zich
in het gebergte, van waar zij ons dan weer
opniouw bestoken.
In de 23 jaren, die zij thans tegen ons
hebben gestreden, hebben zy dit getoond:
men zou zo man voor man over de kling
moeten jagen cf hun land uit moeten dringen,
anders breekt men hun weerstand nimmer.
Dat nu is door den aard van het terrein,
waar men den vijand nooit ziet, nooit hoort,
nooit onder schot krijgt, en toch voortdurend
door hem omringd is en voortdurend door
hem wordt afbreuk gedaan, eene zaak, die
men menschelijkerwijze, voor een land, welks
hulpbronnen aan geld en menschen niet on
uitputtelijk zijn, haast een onmogelijkheid
zou durven noemen.
De oorlog heeft thans meer dan 400 mil-
lioen guldens en tal van menschenlevens ge
kost. Wat hij dan zou moeten kosten, mogen
wij niet becijferen.
En wat is in die 23 jaren m9t die 400
millioen en zoovele jongelieden, die leven of
gezondheid daar lieten, bereikt?....
Dit alles bedenke men wel voor men hier
en ginds schetterende fanfares op de krijgs
trompet blaast.
Natuurlijk: de episode, di9 thans speelt,
moet een bevredigend slot hebben.
Maar van een eind-advies in Atjohscho
zaken onthoude men zich.
Eeu merkwaardig document
uit den Atjeh-oorlog is aan de Rod. van het
„N. v. d. D." vertoond. Het was de minuut
van den brief, door generaal Yan Swietc-n
geschreven aan den Sultan bij do komst der
tweede expeditie, op 1 Dec. 1873. Het schrijven
is in het bandschrift van den generaal zelf en
bevat een aantal doorhalingen en kantteeke-
ningen, welke daaraan een bijzondere histori
sche waarde verleenen.
De tegenwoordige eigenaar van dit docu
ment heeft het uit Indiö meegebracht, waar
het bij de opruiming van een militair archief
in het Bantamsche voor den dag is gekomen.
Het stuk dat, als gewoonlijk by offi-
cièele correspondentie met inlandsche grooten,
bestemd was voor vertaling in het Maleisch
bevat o. a. de volgende zinsneden, welke in
dertijd zeer bekend zyn geworden:
„Ik heb eene voldoende macht bij my, om
den hevigsten tegenstand te breken. Myne
soldaten, met voortreffelyke geweren gowa-
pend, fel ik by duizenden; ik heb ruiters te
paard, die zich met snelheid bewegen en zich
overal begeven kunnen; ik heb meer kanon
nen dan noodig is om tien Kratons te ver
pletteren; ik heb vele stoomschepen met
kanonnen, zoo groot, dat zij den Kraton uit
zee kunnen beschieten; ik heb werkliedenen
bouwstoffen van allerlei aard, om huizen voor
de soldaten en pakhuizen voor hunne benoo-
digdbeaen te bouwen. Ik kan en zal mij op
den bodem van Atjeh vestigen en daar blij
ven, totdat het rijk is ondergebracht' en een
tractaat gesloten zal zyn.
„Ik twijfel dan ook niet aan de overwinning,
maar ik heb medelijden met uw volk en wil
het de rampen van den oorlog sparen. Niet al
uwe onderdanen beginnen den oorlog en Uwe
Hoogheid kan dien evenmin verlangen. Uwe
Hoogheid immers is nog jong en kent de
gevolgen van den oorlog uit eigen ervaring
niet. Maar ik, die reeds oud en een krijgs
man van beroep ben, die vele ooi logen bijge
woond en de volken van Bali en Boni ten
onder gebracht heb, ben dikwerf getuige ge
weest van de onheilen, die by na zich sleept.
„Daarom raad ik Uw Hoogheid, met op
rechtheid en ernst, niet te luisteren naar hen,
die u tot den oorlog aanzetten, want zy weten
niet, welke zijne gevolgen zijn zullen."
Pe overval te inagaloeng.
De „N. R. C." ontving een particulie-
schrjjven uit Atjeh, waarin omtrent het ge
beurde te Anagaloeng o. w. het volgende
wordt medegedeeld.
„Yan de facheu_e rencontre op 7 Maart
draagt m. i. do nieuw opgetreden linie-com
mandant, de luitenant-ko'onel Bischof van
Heemskerck, voornamelijk do schuld. Ofschoon
hem door den generaal Deykerhoff was op
het hart gedrukt de voetstappen te drukken
zyner bei le voorgangers de luit.-kolonels
Sievers en Bendien, twee mannen uitstekend
geschikt voor den eigenaardigen werkkring,
dien de linie commandant, tevens belast met
het civiel gezag te Lambaroe, in het stelsel -
Deykerhoff had vaardigde deze hoofdoïficier,
zonder den generaal D. of den chef van den
staf, don luit.-kol. Van VJitt, daarmele in
wetenschap te stellen, de order uit, dat by elke
verwisseling van detachement zulks vindt
om de 14 dagen plaats de commandant
van AnagaloeDg e-:ne patrouille! moest maken
naar An .k Baté, om vervolgens over Kliêng,
Lambaroe en Sibrew terug te keeren De
voorganger van den kapitein Yan Blokland
had zulks niet gedaan; daarom werd het
maken dier patrouille den kapitein Van Blok
land door den linie commandant dringend
aanbevolen.
„Ofschoon het den kapitein Van Blokland
bekend was, dat er veel gewapend volk in de
buurt van S<brew was hy had den.vorigen
dag aanhoudend gewapend volk zien heen en
weder loopen rokte ceze om 6 uren
's morgens uit, van zijne 100 man sterke be-
zetting medenemende 72 bajonetten met een
luitenant, een adjudant-officier, een officier
van gezondheid, drie tandoss (hangmatten
voor vervoer van gewonden) en zes dwang
arbeiders, dus in de hem toevertrouwde sterkte
geen mars-happen of officier achterlatende,
die hem als reserve ter hulp komen konden.
Ook liet 1 na den lini9 commandant en de
commandanten der nevt-nposten, Lambarih en
Lamsoet, van zyn voornemen te verwittigen.
„De chef van den staf en do linie comman
dant bevonden zich juist met nog eenige
andere officieren te Senelop, om er het empla
cement te bepalen voor eene nieuwe daar te
bouwen versterking, t09n zy opeens te 8 uren
oen zwaar vuur vernamen in de richting van
Anagaloeng, waarop de linie-commandant zich
terstond, vergezeld van den kapitein van den
staf Kronouer, derwaarts begaf, over Lamsoet
en Lambarih, van welke beide posten 40 man
werden medegenomen.
„Te Anagaloeng gekomen, vonden zij alles
in wanorde; soldaten, die ongekleed met
revolvers rondliepen, gevluchte inlandsche
militairen, en geen van alltn te bewegen om
uit do benting naar den kapitein Van blok
land te gaan, die op een 350 passen afstand
van daar stand hield onder 's vyands vuur,
om de gewonden en dooden in de bentiug te
brengen.
„Kapitein Kronouer werd nu achteruit ge
zonden, om met de 40 man van Lamsoet en
Lambarih eene flankstelling in te nemen en
daardoor aan Van Blokland afleiding te be
zorgen, betgeen gelukte, zoo lat de vijand op
dezen nieuwen troep het vuur begon te openen,
en Van Blokland, nog slechts door 20 man
vergezeld, kon terugtrekken, nadat hy 5 uren
stand gehouden had.
„Hy beeft zich dapper en met energie ge
dragen, maar, zooals gezegd, niet alle zijne
handelingen verdienen goedkeuring. De hoofd
schuldige echter blyft de linie-commandant,
die een order uitgaf, die te algemeen was,
zonder berekening van de gevolgen, welke
die uit een politiek oogpunt hebben kon,
zonder na te gaan aan wien hy zulk een
order gaf; ten eerste of hy wel begrepen
werd, ten tweede of de uitvo rder wel ver
stand genoeg had voor de uitvoering.
„De keuze van den luitenant kolonel B.
v. H. voor de eigenaardige betrekking van
linie commandant is geene gelukkige geweest;
zij pleit niet voor de medewerking, de entente
cordiale, die men tusschen legerbestuur en
den civielen en militairen gouverneur van
Atjeh verwachten mocht. Trouwens, dit heeft
steels te wenschen overgelaten."
Verder deelt het schrijven mede, dat als
gevolg van den overval besloten werd te Ana
galoeng alle beschikbare troepen te verzamelen
2!/2 bataljon infanterie, een battery berg
geschut, drie secties genie-troepen en de cava
lerie en dat Toekoe Djohan op 29 Maart
met 1000 strijders en 1000 koelies, als dragers
en kappers, van uit Biloel eene omtrekkende
beweging zou beginnen tegen Lambira en
Loethoe, beiden zuidelijk van Lamkrah ge
lagen.
„Hiermede is men dus op weg den hoer
Snouck zijn zin to geven, die steeds gepredikt
beeft, dat men der party van verzet nu en dan
beraamde, flinke slagen moest toebrongen, die
vooral ten doel moeten hebben het haar zoo
gevaarlijk mogelijk te maken. En daarmede
oene afwijking van het stelsel-Deykerhoff, dat
het verzet wilde doen uitzieken door daaraan,
door lijdelijke houding onzerzijds, geen voedsel
te geven."
Gemengd Nieuws.
Omstreeks acht uren woedde
gisteravond in de Haarlemmermeer (Kruisweg)
een vrij ernstige brand. Een arbeiderswoning
met schuur, bewoond door Versteeg, werd
etn prooi der vlammen. Aangezien er geen
brandspuit aanwezig was, was er van blusschen
geen sprake; alleen slaagde men er in, door
het aanbrengen en ledigen van emmers water,
do naastgelegen woning, welke voorzien was
van oen rieten dak, voor brand te vry waren.
In den nacht van 15 op 16 dezer
is by den landbouwer C. Vreugdenhil en by
den bedryfboer J Goossen, beiden aan den
Spieringweg te Haarlemmermeer, ingebroken.
By Vreugdenhil zyn gestolen 16 stuks
waschgoed en een nieuwe ballastschopbij
Goossen 4 stuks wasebgoed en 1 brood. Daar
Goossen wakker was geworden, zyn de dieven
op de vlucht gegaan en hebben 't waschgoed
by het hek neergeworpen.
Naar men verneemt* zyn op 14 dezer ook
kleeren gestolen by D. Van Renswoude op
B. 247.
Aan het politiebureau op de
Groenmarkt te 's-Gravenhage kwam Vrijdag
avond weder eens een 15 jarig meisje, wonende
Kortenbosch aliaar, nachtverblyf verzoeken
wegens de mishandeling, waaraan zy thuis
blootstond. Na onderzoek is gebleken, dat het
kind inderdaad zonder eenige aanleiding voort
durend door de ouders mishandeld wordt. Tot
1 uur 's nachts werd het arme meisje onder
bescherming genomen door de politie, die
haar ten slotte weer aaQ de moeder moest
teruggeven.
Zaterdag is de wegwachtor W.
v. V.. van wachtpost 47, tusschen Best en
Eindhoven, door een trein overreden. De man
bleef op de plaats dood.
De jaarlyksche verhuring der
landeryen van de opgeheven vervening in
den Krimpenerwaard bracht ditmaal slechts
ƒ3138 op; in 1895 bedroeg die f 3824.
Wy vernemen dat de beroemde
schaakspeler Steinitz binnenkort ons land zal
bezoeken.
Zaterdag-voormiddag ontstond
in het bierhuis van B., met damesbediening,
gelegen aan de Ridderstraat te Nymegen,
door een onbekende oorzaak brand op een
der bovenkamers.
Door de soldaten der in de nabijheid staande
Valkhofkazerne en later geholpen door de
brandweer, werd de brand spoedig gebluscht.
De op genoemde kamer aanwezige bedden
en het meubilair, enz. verbrandden. Alles was
verzekerd, uitgenomen de kleeding der
kellnerinnen.
Het Club-Kampioenschap van
Nederland, uitgeschreven door den A. N. W.-
B-, zal den lOden Mei a. s. verreden worden
op den weg Amersfoort Ede. Afstand 50
K. M. Aan dezen wedstryd kunnen slechts
deelnemen houders van rybewyzen.
INGEZONDEN.
Mijnheer de Redacteur l
Gaarne wilde ik door middel van Ui
blad nog eens de aandacht van autoriteiten
vestigen op den onhoudbartn en ergerlykon
toestand dos avonds op de Haarlemmerstraat,
waarover reeds de vorige week een inzender
in Uw blad zeer terecht klaagde, ten gerievo
der neringdoenden.
Zaterdag avond 11. my op genoemde straat
bevindende, werd er van uit een bende van
circa tien opgeschoten jongeDS met zoodanig
vuil tegen my geworpen, dat myn overjas
daardoor byna totaal bedorven is.
NogmaalsWordt het geen tyd, dat door
verscherpt toezicht aan dergelyke baldadig
heden een einde wordt gemaakt?
U dankzeggende voor de plaatsruimte, noem
ik myHoogachtend,
Leiden, Uw Dw. Dr.
20 April 1896. D.
Homoeopathisch Arts,
Is a. 9» Dinsdag van 2-3 uren weder
le consujteeren: 3035 7
Hoogewcerd 23. C. fl. DEJOKCL
2626 6
3r*iaiiiiio>
Ter ovorneming aangeboden: een
goed onderhouden PI AR IK O, zeer mooi van
toon, voor IOD Gld. met garantie.
Adres: Rapenburg 75. 2961 6
Rep.vrecren en Sloffecren van Meubelen
wordt tegen billyko pryzen uitgevoerd.
Tevens levering van Ëikcn Meubelen,
In alle stylen. 1259 15
iq,
X_j 3E H> IE IN".
0-5 KG. 0.10, 5-10 KG. f 0.15, 10-20 KG. f 0.20, 20-25 KG. 0.21,
25-30 KG. f 0.22, 30-35 KG. 0.23, 35-40 KG. 0.24, 40-50 KG. f 0.25.
INRICHTING 1260 10
BILJARTEN.
Zeer billijke prijzen!!!
HEBT U GRIJZE HAREN T
HE3T U ROOST
UWE HAREN ZWAK OF
VALLEN ZIJ UIT T
ZOO JA,
Gebruikt do ROYAL
WINDSOR, die aan de
gr i jze haren de natuur -
lijke kleuren schoon-
.held der jeugd weder
teruggeeft Zij gaat
den val der haren tc-
gon en dcct de Roos
verdwijnen. Zij is de
EEHIGE IIAARHÉRSTSLIER welke bekroond is On
verwachte uitkomsten Steeds bloeiendcr verkoop
Op de flacons de woorden ROYAL WINDSOR
eisehen. Verkrijgbaar bij de Kappers en Reukver-
koopers in heele en halve flacons linirepêt 22,
Hue >"ïe l'Echiquier. Parijs. Franco toezending op
aanvraag van den Prospectus, bijzonderheden en
oet.uigscbriften bevattende.
Verkrijgbaar te Leiden bü den Heer P. J.
W. KNAAP, Kapper Iteukverkooper, 118
Breestraat. 5181 24
is de naam van eene nieuwe soort GLOEI-
BRANDER, dien wy reeds met succes plaat
sten. Men schaffe zich geen GLOEILICRT
aan, alvorens by ons prijs en conditiën te
hebben aangevraagd. 2827 12
J Grooto Ronde 25 stuks 25 Cts
l Kleine Ronde 25 15
i Lange in [=3 blik 100 B 50
50 25
J In kruid.- en com.-wink, verkr.b
Verkade Comp.,
1416 23 c Zaandam
