N#. 11088. Zaterdag 1® April A0. 1896 feze «Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Feuilleton. Dc raadselachtige Vreemdeling. LEIBSCÏÏ BAGBLAB PRIJS DEZER COURANT: Yoor Leiden per 3 maanden. t K 1.10. Franco por post1.40. Afzonderlijke Nommers 0.05. PRIJS DER ADVERTENTEEN: Van 1-6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17J. Grootore letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad wordt f 0.05 berekend. Luiden, 17 April. In den schouwburg alhier zal a. s. Maan dag door het Tivoli-gezelschap van de heeren Joosten en Poolman worden opgevoerd een naar het It3liaansch bewerkt stuk, getiteld „Do Werkelijkheid", omtrent welks vertooning te Rotterdam wy het volgende lezen: „Als er van 't jaar een belangrijk tooneel- werk voor 't voetlicht is geweest, dan is het zeker wel „De Werkelijkheid", van Gerolamo Rovetha, dat Zondag in den Tivoli Schouw burg voor 't eerst hier werd opgevoerd. Belangrijk, omdat het ons eens iets anders laat zien als die oeuwige Fransche zeden- stukken en de niet minder langdurige Duitsche blijspelen; omdat het ons weer heeft bewezen dat de heeren Joosten en Poolman hot waar achtig ernstig meenen met de kunst en omdat het ons gelegenheid heeft gegeven, talenten te bewonderen in eenige leden van dit gezel schap, die ze maar zelden kunnen toonen. Het drama werd in Italië met den grooten Staatsprijs voor dramatische kunst bekroond, maar wat m«®r zegt: het werd bier aller gunstigst ontvangen, 'k Was er anders wel bang voor. Er bestaat ontegenzeglijk een neiging by het tegenwoordige publiek tot het blyspelde opvoering van de laatste meer ernstige stukken hebben dit weer bewezen; en dan, Poolman, do aarts-komiek, in een tragische rol; wel herinner ik me nog, alsof 't gisteren gebeurd was, hoeveel talent by aan den dag lei by de vertolking van de rol van den vader in „Magda"; maar daar was hy Poolman niet. Hy was toen door grime en baard geheel weggemaakt.... Maar zooals hy thans den Francesco Quar- narolo speelt, is hy wel Poolman, alleen een pruik en verder niets, en hy slaagt er in, de twijfelaars aan zijn talent beschaamd te mak&n. Van den vroegeren bas komiek heeft hy zich weten op te werken tot een kunstenaar, die, hoewel het komische altyd zijn fort zal blijven, ook d® meest tragische rollen kan vorvullen, zoo, dat het publiek geheel ver geet, dat het Poolman voor zich ziet. 't Is de geschiedenis van een man, die, nadat by door omstandigheden, buiten zyn wil, uit een deel der samenleving was ge- stooton, zich in een ander begeeft en daar jaren en jaren werkt met het eene doel voor oogenhet oprichten van een Bond van Werk lieden. Het lukt hem, en by het begin van het stuk is hy juist met overgroote meerder heid van stemmen benoemd tot president van dien Bond. In den loop van het drama wordt hy, door toedoen van zijn vyanden, van het hooge standpunt, hetwelk hy inneemt, gaandeweg in den diepsten poel der ellende neergeslm- gerd en begaat eindelyk, als hij niets meer heeft, geen vrienden, goen vrouw, geen geld,— zelfmoord. Het spreekt vanzelf, dat, by een minutieuze zifting, hier en daar een puntje zou zyn aan te merken, zooals do eeuwig-aanmerkers dat dan ook al gedaan hebben; maar het geheil is zoo werkelyk mooi, dat we die kleinigheden gaarne over 't hoofd zien. Het stuk mag wat druk zyn, er mag wat veel in een bedryf voorvallen het is niet te druk, en te veel; dus we nemen er genoe gen mee. Behalve Poolman moet in do eerste plaats Erffman genoemd worden, die dezen keer, in plaats van jeune premier, een oude speelrol vervulde en keurig. Het is zoo jammer, dat men by de beoordeeling van het spel van een tconeelspeler zoo licht in persoonsver- heerlyking vervalt - en dit is myn plan niet. Genoi-g zy het daarom to vermelden dat Erff man zyn rol uitstekend vervulde en blijken gaf van diep doordacht spel, tot het eind toe goed volgehouden. Mej. Sasbach als de dochter van Quarna- rolo is eveneens voortreffelyk, moer en meer laat deze jougdige actrice het over gevoel varen en wordt ze natuurlyker, bravo I De bijrollen werden alle verdienstelyk ver vuld alleen do heer Morrien kon me niet be koren: hy is wel wat to koud. Moet ik nog i«mand afzonderlyk vormeiden, Iaat het dan Holktrs zyn. Dat hy wat goeds zou lev»ren, wist ik vooruit; dat hy eebter yan zoo'n klwn rolletji dat zou maken, over trof myn verwachtingen. Holkers is een kunstenaar". De Fransche mail, met berichten uit Indië, wordt hedenavond alhier verwacht. Door den heer C. A. Van Affelen van Saemsfoort, contr. 2de kl. by het binnen- landsch bestuur, is een open brief gericht aan de leden van het Leidsch Studentencorps, betreffende do erkenning van het Indologisch Studentencorps. Do schryver, die in zyn stu- dententyd zeer heeft geyverd om het Delftsch Studentencorps tot oen corps van Polytech- nici on Indologen te maken en toen het onlangs de wil der Indologen was om een eigen corps tot stand te brengen, hun zooveel mogelijk heeft ter zyde gestaan, breekt, nu er gevaar voor het jonge corps dreigt, andermaal een lans voor hen. De studentencorpsen van Utrecht, Amsterdam en Groningen hebben geweigerd hot Indologisch corps te erkennen. Alleen hot Ltidsche nam tot hiertoe geen besluit en daarom haast do schryver zich de motieven te wederleggen, welke hy uit de studentenbladen en mondeling van Utrecht- sche, Groningsche en Amsterdamsche studen ten heeft vernomen. Hy eindigt met den viervoudigen wensch, dat het Leidsche corps, terecht het eerste in de ry aangemerkt, blyk moge geven: lo. van goede gezindheid tegenover hen, dio ook eenmaal lid van dat corps geweest zyn 2o. van sympathie voor het krachtig en energiek optreden der Indologen in hun langen stryd in het Delftsch Studentencorps; 3o. van adhaesie voor het samengaan der Polytechnische en Indologische studenten, om daardoor een sterk geheel in Delft te kunnen vormen 4o van consequentie, na de erkenning van het Polytechnisch Studentencorps. Als by lage is aan het boekje toegevoegd een artikel uit het weekblad „Insulinde", waarin de oprichting van hot Indologisch Studentencorps uitvoerig wordt medegedeeld. Het toelatings examen tot hot Reserve kader, dat dit jaar plaats heeft op 21 Juli en, zoo noodig, op één of meer volgende dagen, wordt gehouden: te Amsterdam, Arnhem, Assen, Breda, Deventer, 's-Gravenhage, Gro ningen, Don Helder, LeouwardeD, Maastricht, Middelburg, Utrecht en Gorkura. Ongeacht in welke der genoemde plaatsen de adspirant het examen wenscht af te leggen, moet do kennisgeving zynor deelneming möt de daarby beboerende stukken vóór 21 Juni a. s. zyn ingekomen by don hoofdofficier voor het Reservekader to Leiden. De heer Henri N. T. J. H. Froericks, te Waspik, onlangs te Leiden tot arts bevorderd, is benoemd tot geneesheer aan het Genees kundig gesticht voor krankzinnigen te Coude- water. Mon schryft ons uitZoeterwoude: De ge- heele ontvangstén van do „Zoeterwoudsche IJsclub" over het jongste vereenigingsjaar bedragen 265.72s, do uitgaven 93.31, zoo dat er in kas blyft 172.415. In het vorige jaar was er oen batig saldo van 40.93. Uit genoemde opgaven blykt dat die ijsclub een go»ie toekomst te gomoet gaat. Gisteravond werden te Woubrugge de gewone jaaiiyksche verpachtingen gehouden van hot gras- en rietgewas, de jacht en de visscherlj van den Oudendjjkschen polder, alsmede het grasgewas van de gemeente. Mocht de verpachting voor den polder in het vorige jaar ruim 800 opbrengen, ditmaal was dat slechts ƒ740.75, terwyl de gemeente voor haar grasgewas ƒ262.50 kon bedingen, of ongeveer 78 minder dan verleden jaar. Men meldt dat van hot; lied „Gevallen" van Wilhelm Bergor, woorden van den op Lombok gesneuvelden luitenant jnr. Alting Von Gousau, eene oplaag is verkocht van niet miader dan 1500 exemplaren. De op brengst, ten bedrage van f 525, is gestort in het Lombok-fonds. Op het laatsto Philhar- monischo concert te Berlyn werd met byzonder veel by val uitgevoerd zyne compositie voor koor en orkest van Göthe's gedicht „Gesang der Geister über den Wassern." De Berlynsche bladen gewagen met lof over dit schoono muziekwerk. H. M. do Koningin Regentes bracht gis termiddag een bezoek aan het gemeente ziekenhuis te 's-Gravenhage. Ontvangen door het oudste lid der com missie van bystand uit den gemeenteraad voor het ziekenhuis, mr. Hanlo, en den ge neesheer-directeur dr. Roessingh, gold Hr. Ms. bezoek hoofdzakelyk de kranken, die in het oude gebouw in verpleging zyn opgenomen; een ziekenbarak en daarna het geheele nieuwe gebouw, waarmede het ziekenhuis is uit gebreid. Door de Wurtembergsche regeering zyn op de internationale tentoonstelling to Stutt gart voor do staatsgalery aldaar aangekocht een schildery van Willom Maris en etn van Ter Meulen. De minister van binnenlandsche zaken, de heer Van Houten, vereenigde Woensdag verschillende leden van de Eerste Kamer aan een gastmaal te zijnen huize. Ds. J. W. K. Hoeven, pred. der Ned.- Herv. gemeoDte te Stolwijk, tydelyk geschorst door hot class, bestuur van Gouda, omdat door hem by een doopsbeóiening naar het oordeel van dat bestuur niet is gehandeld volgens de kerkelyke reglementen, heeft zich gewend tot hot Prov. kerkbestuur van Zuid- Holland, met hot verzoek, dat de zyns inziens onwettige schorsing zoo spoedig mogelijk worde opgeheven. By het lsto reg. vesting-art. to Utrecht zyn aangekomen tot het volgen van een cursus: de luit. kol. van het reg. gren. en jagers, W. F. De Wfis; de luit.-kol. A. R. Krajjen- hofF van de Leur, van het 6de reg. inf., en P. R. Goudschaal, van het instructie bat. de majoors jbr. C. H. Van der Wyck, van het 2de, D. Zelvelder, van het 3de reg. inf., en F. H. J. Roersch, van het koloniaal werfde pot; de kapiteins F. B J Bremmer, van het 4de, F. H. De Vos on H. F. Van Tiel, van het 6de, F. J. G. Ten Raa, van de normaal- schietschool, en J. H. Kok, van het 8ste reg. iuf. De gemeenteraad te Utrecht benoemde gisteren tot gemeente-secretaris, ter vervan ging van mr. H. W. baron De Watteville, die tegen 1 Juni a. s. eervol ontslag heeft gevraagd, mr. J. Bool, thans gemeente-secre taris te Deventer. Het bestuur van den Zuid-Ned. Zuivel- bond heeft in een vergadering te Roermond met algemeene stemmen besloten, aan de 60 coöperatieve vereenigingen, die deel uit maken van den Bond, by circulaire don raad te gevc-n, zich aan te sluiten by den Boe renbond. Aan ds. M. J. Bouman, predikant by d9 Geref. Kerk B to Amersfoort, is op zyn ver zoek eervol emeritaat verleend. De heer H. A. Jonkman, predikant by de Chr. Geref. Kerk to Noordeloos, heeft, wegens voortdurende- ziekte, eervol emeritaat aange vraagd. By de te Reeuwyk gehouden horstem ming voor hoofdingeland van het hoogheem raadschap van Rynland in het llde district, hoofdplaats Reeuwyk, is gekozen de heer P. Kersbergen Lz., met 231 stemmen. De heer W. Van der Giesen verkreeg 132 stemmen. Te Utrecht had vanwege de Maatschappy tot Exploitatie van Staatsspoorwegen de ver pachting plaats van de buffetten der stations Meppel, Gouda, Hengeloo, Den Haag en Nymegen. Minste inschryvers waren voor: Meppel, H. Van Goethem en H. J. Neuteboom, te Amsterdam, voor 2550; Gouda, G. J. E Wormer, to Leiden, voor ƒ4550; Hengeloo, H. Dopheide, te Amersfoort, voor 2304; Den Haag, H. Van Goethem en H. J. Neuto- boom, te Amsterdam, voor 4562; en Nyme gen, J. Van Teerling, te Nymegen, voor ƒ9251. Tot directeur der muziekschool te Zutfen is benoemd do hoer C. P. Holkamp, te Am sterdam. Te Rotterdam is aanbesteed bet bouwen van een vélodröme in de Vollenhovenstraat. Er waren 9 inscbryvers; laagste was de heer Looymans 20,810; hoogste de heer Van Leeuwen ƒ27,700. 2) Van hun eerste verbazing een weinig be komen, zagen zy nu eerst, dat niet do op den grond liggende mensch sliep, zooals zij aanvankelijk dachten, maar levenloos, en wel op een gewelddadige wijze vermoord, daar voor hun voeten lag. Na lang beraad wilden eerst de hardvochtigen den ongelukkige, wiens lyk zy wegens de voor hen onbokendo kleeding, die hot droog, met een bygeloovige huivering aanschouwden, onaangeroerd laten liggen. Eén van hen, dien de schrik geheel ontnuchterd had, verkreeg echter nog zooveel op zyn makkers, dat zy handen aan het werk sloegen en den verslagene van tusachen het kreupelbosch uittrokken en in een greppel op het gras nederlegden. Nu sprongen twee van hen te paard en reden spoorslags naar het naaste dorp, om van deze ontmoeting in alleryl aangifte te doen. Weldra kwam met hen de dorpsschout terug, die, ofschoon de vermoorde niet op het gebied zyner gemeente gevonden was, evenwel in allerhaast een wagen had laten aanspannen, waarmodo hy de boeren gevolgd was. Hy bracht ten overvloede den heel meester van zyn dorp mede en werd gevolgd door een dienaar met een kar. Ook deze lieden zetton groote oogen op, toen zy het lyk van den onbekende zagen, wiens zonderlinge kleeding hun door de beide boeren reeds zoo potsierlijk beschreven was. De eenvoudige schout wist 6venmin als de anderen, wat van do kleeding des verslagenen te maken, en nam het dus gretig aan, toen de heelmeester, die zyn leerjaren op eon scheerwinkel in de stad voleind en aldaar onder zyn klanten veel wereldkennis, gelyk hy dit noemde, opgedaan had, den gapenden kring beduidde, dat de verslagene, naar zyn dracht te oor- deelon, een Turk moost zyn. Zoodra intusschen de heelmeester had ver klaard, dat hier aan geen hulp meer te denken was, alzoo de ongelukkige waar- schynlyk reeds vóór twee dagen een lyk was geweest, deed de schout den verslagene op de met stroo gevuldo kar leggen. Nadat by de boeren had aangemaand, zich gereed te houden om by do eerste oproeping tot het afleggen der vereischt wordende mondelinge verklaringen dadelyk op te komen, maakton dezen zich gereed om hun weg naar B. te vervolgen, terwyl do schout met zyn lieden dien naar het naburige O. insloeg, alwaar het drostambt zitting hield, tot wolks rechtsgebied dat gedeelte van het bosch behoorde, waarin men den verslagene had gevonden. Het was tegen den middag, dat zy dit plaatsje bereikten, en er even over, toen zy voor 't rechthuis aldaar afstegen. Beiden, schout en heelmeester, legden hier van de ontmoeting, zooals dio had plaats gehad, een getrouw bericht over. Dadelyk werd vanwege het drostambt een nader onderzoek in het werk gesteld, en van de bevinding een nauwkeurig verslag opgemaakt. Ziohier, waarop het hoofdzakelyk nederkwam; De raadselachtige vreemdeling was door middel van een zyden halsdoek verwurgd. Zoowel de meer ervaren wondheelers, die vanwege het rechtambt met de schouwing van het lyk belast waren, als de goede dorps heelmeester, die daarby het eerst was aan wezig geweest, waren van gevoelen, dat he: niet langer dan drie dagen kon geleden zyn, dat do verslagene was omgebracht. Deze was een welgebouwd manspersoon van nog jeugdigen leeftyd. Zyn bruin, door de zon verschroeid, vol en gitzwart, kroosachtig haar bewees wel niet rechtstreeks, dat hy een vreemdeling was, maar, in overeenstemming met zyn kleeding beschouwd, zette het der meoning waarschynlykheid by, dat hy in een verre landstreek thuisbehoorde. Hy stak in een gewaad, dat men gevoeglyk voor een Turksche kleedordracht kon doen doorgaan, uitgezonderd dat zyn schoeisel, in een paar korte laarzen bestaande, alsmede zyn lyf- linnen, op do gewone wyze vervaardigd waren. Een tulband dekte het hoofd. Hy droeg voorts een korten hemdrok, die tot aan de heupen kwam; daarover een wyde mousselinen broek, een soort van kamizool van dezelfde stof en daarover een buis van rood scharlaken zonder mouwen, met zwart fluweel afgezet. Een gordel van blauw vlaggen doek was om zyn middel gewonden. Hy droeg zilveren oorriDgen. In een klein beursje, dat in den gordel stak, vond men eenig zilver en kopergeld, meest inlandsche muntsoorten. Overigens had hy op verschillende plaatsen van het lichaam zware litteekens. Hetgeen echter vooral de opmerkzaamheid Op de voordracht voor leeraar ia het practiscb weven, spinnen en decompositie aan de Noderlandsche school voor Dyverheid on handel te Enschedee, zyn geplaatst de heeren: No. 1. Emil DuncaD, te Barcelona; No. 2. Max Jackisch, to Venetië, en No. 3. Gustav Vogel, te Grefeld. Da minister van marine beeft den luit. ter zee 2de kl. G. A. H. Van der Stok, uit Oo^t Indië in Nederland teruggekeerd, op non-activiteit gestold. Uit een rapport van den commandant van Hr. Ms. schoener „Zeshond", betreffend? het politie-toezicht op de visschery in de Noordzee, van 21 tot 30 Maart jl., blykt dat goen overtredingen werden geconstateerd en ook geen byzonderhoden aangaande do vis schery zyn vernomen. Voor den dienst in Nederlandsch-Indië worden govraagd Negen civiel-ingenieurs in het bezit van het diploma, beioeid by artikel 61 der wet van 2 Mei 1863 (Stsbl. No. 50), en één werktuigkundig ingenieur in het bezit van het diploma, bedoeld by artikel 64 dor boven genoemde wet. Van deze ingenieurs zullen worden bestemd vyf om to worden benoemd tot adspir-int* ingenieur by den waterstaat en do burgorlyko openbare werken; drie (waaronder de werktuigkundigo ingenieur) om to worden benoemd tot adjunct ingenieur by de exploitatie van Staatsspoorwegen twee om te worden benoemd tot tydelyk adjunct ingenieur der 2de kl. by den aanleg van Staatsspoorwegen. Aan de uitzending is verbonden: a. ov r- tocht voor Gouvernementsrekoning als passa gier der lsto kl. c. q. ook voor het wettig gezin; b. eene gratificatie voor uitrusting, ten bedrage van ƒ1500; c. eene voorloopige bezoldiging van 150 's maands, ingaande met den dag van inscheping naar Nederlandsch- Indië. Zy, die voor plaatsing in aanmerking wen- schen te komen, behooren zich vóór 15 Juli a. s., by gezegeld adres, te wenden tot hot departement van koloniën, met opgave van den tak van dienst, waarvoor zy uitsluitend of by voorkeur in aanmerking wenschen ta komen, en onder de overlegging van: a. bun diploma; b. een bewys van goed maatschappe lyk gedrag, afgegeven na dagteekening dtzer bekendmaking, door burgemeester en wet houders hunner woonplaats; c. hunno geboorte akte; d. een door den Commissaris der Koning n in de betrokken provincie afgegeven certificaat van voldoening aan de wet op de nationalo militie. In het adres moet worden vermtld of de candidaat gehuwd is en c. q. het aantal zyner kinderen. Voor verdere byzonderheden zie men de Staatscourant van 17 dezer. Door de heeren A. Huet, hoogleeraar, en J. J. L. Bourdrez, assistent aan de Po'. School te Delft, is een ontwerp gemaakt voor een overbrugging van het IJ. De teekening wordt dezer dagen in Amster dam tentoongesteld. tot zich trok en de nieuwsgierigheid by som migen niet weinig hoog spande, waren eenige figuren, naar do wyze der varensgasten op zyn rechterarm ingebrand. Men weet, dat dergelijke teekens, welke, naar ik meen, door middel van een gloeiend gemaakte naald in de huid geprikt en daarna met buskruit ingewreven worden, na jaren zelfs onuitwisch- baar blyven. Onder die figuren bevond zich in zoogenaamde Romeinsche hoofdletters dit merk: FXF, dat ingewikkeld het Oostersche der kleedy tegensprak. Velen, die niet wisten, dat deze wyze van huidversiering tot een tydverdryf op de schepen onder het bootsvolk zoor algemeen is, meenden uit dit lettermerk iets geheimzinnigs te moeten afleiden. Anderen daarentegen verklaarden uit een en ander, dat de verslagene wellicht een ontvlucht krankzinnige was. Wat er ook van zy, het drostambt meende insgelyks uit de uiteriyke kenteekenen veilig de gevolgtrekking te kunnen maken, dat de verslagene een Turksch onderdaan of Griek was, dien het toeval in deze streek had gebracht, en dio om welke oorzaak kon men niet gissen op de bewuste plaats was vermoord. Het is mogelyk, dat men op dat oogenblik met eenig recht tot deze veronder stelling kon overgaan; maar, toegestaan, dat zy doorging, dan moest toch, dunkt my, de vraag ontstaanHoo kwam in onze gewesten zulk een vreemdeling uit zyn verwyderd vaderland geheel alleen in dit afgeloopen oord van het B'scho verzeild? Intusschen zette toch oen niot geheel onjuisto opmerking van den ambtsschryver dezo gissing, tot welko alleen do kleedy de3 vermoorden aanleiding had gegeven, zekeren glimp van waarschynlykheid by. Die gerechts beambte merkte nameiyk op, dat hy, eens te Amsterdam zynde, aldaar op do Beurs eenige koopliedon en matrozen uit den Levant had gezien, met wier kleeding die des verslagenen op oenige kleinigheden na tamelyk. veel over eenkomst had. Dit alles liet zich nu vrjj wel hooron en was niet zoo geheel to onpas by gebracht; maar het B'scho lag goheel uit den weg van eenige zee- of handelsplaats, waar dergelyk6 vreemdelingen zich ophielden; schier nooit werd dit afgelegen landschap door eenig reiziger bezochtslechts één ry weg van belang leidde te dien tyde er door, dio enkel diende om de handelsgemeenschap mot de M'scho grenzen te onderhouden. Het bleef derhalve tot dusverre onopgelost, hoo de vreemdeling daar gekomen en vermoord was. Eén byzon- derhoid bewees altoos, dat hy niot tot den Turkschen godsdienst behoorde, daar het by do schouwing van zyn lyk bleek, dat hy eon gewone pynlyke plechtigheid, by de geloofs leer voorgeschreven, niet had ondergaan. Alvorens het treurig lyk van den vreem deling kon worden ter-aarde-besteld, was hot drostambt verplicht een omstandig verslag van de zaak in te dienen aan het landschaps gerecht, waaraan het destyds onderhooiig was, daar het ambt de rechtzaken alleen tot zoover behandelde, als die bywyze van eersten aanl-g r,r r-bracht werden. (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1896 | | pagina 1