A°. 189"!
t§eze £ourant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Een- en feestdagen, uitgegeven
Feuilleton.
N°. 11059
"Vrijdag lJi Maart.
LEIDSCH
BAftBLAJJ.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden. 1.10.
Franco per post i t 1.40.
Afzonderlijke Nommers 0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN:
Yan 1 6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17 J. Grootera
letters naar plaatsruimte. Yoor het incasseeren bulten de stad
wordt f 0.05 berekend.
Leiden, 12 Maart.
De reeks der Volksbyeenkomsten van dezen
winter werd gisteravond op waardige wijze
besloten. Op verzoek der commissie werd
door bestuur en werkende leden van de
Leidsche Tooneelvereeniging „Jacob Cats" in
den schouwburg een tooneelvoorstelling aan
geboden. Een vorig seizoen was dit ook
reeds gedaan en als blyk in welke goede
aarde dat gevallen was, kan strekken dat
alle rangen niettegenstaande door de
commissie bepaald was dat, om de hoogst
noodige kosten te dekken, door de bezoekers
eeno geringe vergoeding mosst worden ge
offerd gisteravond propvol bezet was. De
zaal leverde dan ook voor een effectief, wer-
kelyk gezelschap een gezicht am van to
watertanden.
De voorstelling was dezelfde als die aan
het eind van het vorig jaar voor de leden
der Tooneelvereeniging zelve en voor hunne
dames met verdere genoodigden was gegeven
en bestond alzoo uit „Z "in meisje komt uit
oorspronkelijk Indisch touneelspel in drie be
drijven, door mr. P. Broosbooft, en „Zang
vogeltje," blyspel in één bedrijf, met zang,
door Servaas de Bruyn.
Wij vonden toen gelegenheid uitvoerig ons
gunstig oordeel over die voorstelling mede
te deelen, alsmede den korten inhoud van
het Indische tooneolspel, dat ook nu niet
naliet wegens de eigenaardige tooneelrang-
echikking bijzondere aandacht te trekken.
Het kan dus, met het oog op het korte
tijdsverloop, vrijwel overbodig geacht worden
nogmaals in bijzonderheden te troden.
Genoeg zjj het te verklaren dat beide stuk
ken, om een bekende uitdrukking te bezigen,
ook thans uitstekend „van stapel liepen" en
dat de werkende leden andermaal toonden
de tooneelspeelkunst op waardige wijze en met
volkomen succes weten te beoefenen. Alleen
zij opgemerkt dat een paar rollen, nl. die van
Zepbyra en den officier Van Leuken, naar
wij vernamen door bijzondere omstandigheden,
nu deor andere personen dan do vorige maal
moes ten vervuld worden. Ons compliment voor
de uitvoering hunner taakl
Den geheelen avond werden door het kra
nige spel der dames- en heeren-dilettanten
de aanwezigen geboeid. De belangstelling werd
blijkbaar steeds in hoogere mate gespannen
en bfi herhaling gaf het publiek zijn erkente
lijkheid in een daverend applaus of in toe
juichingen te kennen.
De ovatie, door leden der Commissie voor
de Volksbyeenkomsten aan do drie optredende
dames gebracht door de aanbieding van even
zoovele inderdaad prachtig gevulde bloemen
manden, vond dan ook zooveel instemming,
dat de zaal van het applaus en de fanfares
der muziek, welke dezen avond ook haar
beste beentje had voorgezet, daverde; mede
volkomen verdiend was ook de hulde, welke
aan de Vereeniging zelve gebracht werd in
den persoon, die in het eerste stuk als
advocaat Holtzius de hoofdrol vervuld bad.
Hem werd een kostbare krans vereerd, welke
onmiddellijk onder enthusiastisch gejuich aan
de banier werd gehecht.
Èti die bloemenmanden èn die krans èn al
die geschonken by val waren tevens even zoo
vele biyken van de dankbaarheid, welke tegen
over de welwillendheid der Vereeniging en
het door haar geschonken genoegen, allen,
zoowel commissie als bezoekers en bezoeksters,
vervulde.
Op de indertyd door het bestuur van het
Genootschap „Mathesis Scientiarum Genitrix"
alhier uitgeschreven prysvraag voor oud leer
lingen van het Genootschap, die niet langer
dan vyf jaren de school verlaten hebben, zyn
twee antwoorden ingekomen onder de motto's
„lting" (geteekend) en „S. D. J."
De prfisvraag luidt: „Het maken van een
Kerkgebouw voor een welvarende Protes-
tantsche dorpsgemeente, met toren, consis
torie-, catechiseerkamer en kosterswonicg."
De jury, die gisternamiddag vergaderd hoeft,
zal zoo spoedig mogelijk rapport uitbrengen.
De heer P. J. Dill alhier is benoemd tot
onderwyzer 4de kl. te 's-Gravenhage.
De wederopbouw van den toren te Bos
koop is na openbare aanbesteding gegund
aan den heer Nederhorst Senior, te Gouda,
voor f 15 843.
In de gisteren te Boskoop gehouden
gemeunteraads-vergaöering is de heer P. Hoo
gendam, bouwkundige aldaar, benoomd tot
opzichter der gemeentewerken op eene jaar
wedde van ƒ200.
De afdeelingen van de Tweede Kamer
hebben tot rapporteurs gekozen omtrent de
wetsontwerpen betreffende: de overeenkomst
betreffende het personeel der voormalige Ryn-
spoorweg-maatschappy, de heeren Yan Gt-niiL-p,
Loly, "Willinge, Tydeman en Yan Berckel;
verbetering van de Berkel; afstand van strand
te Scheveningenruiling van grond met 's-Gra
venhage; Surinaamscbe rekening over 1892,
de heeren Conrad, Van den Berch van Heem
stede, Beolaerts, Harte en Hesse ink van
Suchtelen; wyziging van eonige artikelen der
wet op het lager onderwas, de heeren De
Beaufort (Amsterdam), Roessingh, Pynappel,
Meesters en Heldt.
HH. MM. de Koninginnen, vergezeld van
hofdame freule Van Ittersum en adjudant
jbr. Van den Bosch, brachten gisteren een
langdurig bezoek aan de broeikassen van het
Koninkiyk Zoölogisch Botanisch Genootschap
te 's Gravenhage.
Zy werden ontvangen en rondgeleid door
den directeur Dietz, den president-commissaris
Van Bosse en den hortulanus Kottman. By
haar vertrek werd den Vorstinnen door den
hortulanus een ruiker, saamgesteld uit orchi
deeën, overhandigd.
Pref. C. B. Spruyt, te Amsterdam, deelt
ons mede dat bij de commissie voor het
„Taalfonds" toezegging is ontvangen eener gift
van f 10,000 (tien duizend gulden), „namens
velen" gedaan door iemand, die onbekend
wenscht te blyven.
In de tweede helft van April zal de
„Haagsche Kunstkring" eene tentoonstelling
houden van moderne en antieke waaiers en
van ontwerpen voor waaiers. Yoor die ten
toonstelling is uit de leden van den kring een
comité gevormd, bestaande uit de heeren
Toorop, Haverman, Rink, schilders; Miolaret,
Du Rieu, Berlage, Limburg, Sluyterman, leden
der afdeeling „Architectuur tn Kunstindustrie".
Zooals te voorzien was, lokt© het voor
stel van B. en Ws. van Haarlem om aan de
Haarlemsche Tramwegmaatschappy te ver
gunnen, dubbel spoor te leggen op het grootste
gedeelte van de lyn, in de gemeenteraads
zitting Van Woensdag-middag veel debat uit.
Verschillende leden zagen daar bezwaar in,
met het oog op de passage van rytuigen en
vrachtwagens vooral.
Ten slotte werd op het geheele adres goed
keurend beschikt, behalve op de voorkeur-
bepaling, die bebelsde dat de H. T.-M. ge
durende vyf jaar de voorkeur zou hebben
vóór door anderen aangevraagde tramcon
cessies in Haarlem, op voorwaarde dat zy
zich daarover uitsprak binnen drie maanden
na de kennisgeving.
De aannem-ing van dit tram weg voorstel is
voor do burgery van groot belang.
By het nieuwe plan wordt een sneller ver
voer veikregen dan op de tegenwoordige lyn,
met hare orie wissels, mogeiyk was.
Vóór d«-n aanvang van oe discussie had
de secretaris voorlezing gedaan van een a,res
van de Noori-Zui i-Holl. Stoointramwegmaat-
scnappjj, waarin verzocht werd haar te ver
oorloven, har i lynen te mogen coortrekk n
naar het Houtplei-i en de Haarlemsche Tram
te verplichten, hare lynen te verplaatsen naar
de overzyd9 van de Dreef. Burg. en Weths.
konde i hierop niet adviseeren, daar h t pas
dienzelfden morgen ing komen was, maar de
voorzitter oordeelde, dat het stuk de behan
deling van het adres der H. T. M. niet be
hoefde te vertragen.
Met algemeen stilzwijgen begroef men het
in de groote snippermand der vergetelheid.
Een tweede voorstel van beteekenis werd
spoediger afgewerkt. Onlangs had de heer
Sneltjeö voorgesteld uit zuinighcidsmotieven
de opleidingsscholen tot het middelbaar onder-
wys voor jongens te verecnigen met die voor
de meisjes. Hwt aavies der scnoolautoriteiten
was daarop ingewonnen en ter lezing gelegd
voor de leden, en B. en Ws. stel oen aan uen
Raad voor, om, met bet oog op de tyd-om
standigheden, het voorstel Sneltjes nu niet te
behandelen, maar het aan te houden, in
afwachting van wat de naaste toekomst zou
brengen. Dit voorstel van B. en Ws. werd
aangenomen.
Goedgekeurd werd dat aan de „Amateurs-
photografenclub" een gouden medaille zal
worden gegeven, bekostigd uit de gemeentekas,
ter beschikking van de in Mei a. s. te houden
internationale tentoonstelling.
De concessie-verlenging van de bad-inrich
ting, die aanmerkelyk zal worden verbeterd,
tot 1920, werd goedgekeurd.
De Raad vereenigdo zich met het voorstel
van B. en Ws., om instemming te betuigen
met het adres, door den Leidschen gemeente
raad aan de Regeering gericht in zake wette-
lyke bepalingen op de particuliere banken van
leening.
Door B. en Ws. is ingediend een nieuwe
verordening op de rangorde en het traktement
van het personeel op de openbare lagere
scholen.
Dr. G. A. Haremaker en dr. M. C. A. Byle-
veld werden herbenoemd, resp. als gemeente-
geneeskundige en -heelkundige.
Ter vervulling der vacature van leeraar
in de Nederlandsche Taal- en Letterkunde en
de Geschiedenis aan het Gymnasium te
Amsterdam (vac.-dr. G. Kalff), worden aan
bevolen dr. P. Leendertz, leeraar aan het
Gymnasium te Groningen, en A. v. Berkum,
leeraar aan het Gymnasium te Nymegen.
Te Yalkenswaard is op 61-jarigen leeftyd
overleden de zeereerw. heer H. J. v. Sluys-
velt, deken en pastoor aldaar.
De overledene was zeer bemind by zyne
parochianen.
Naar het „Haagsche Dagblad" verneemt,
zal een Staatscommissie worden benoemd
tot onderzoek van den toestand van den
waterweg van Dordrecht naar Brouwershaven,
waaromtrent by de Staatsbegrooting voor dit
jaar klachten werden geuit.
M-n verzekert dat in die commissie o. a.
zitting zullen hebben de leden der Tweede
Kamer Conrad en Van Gyn.
De gemeenteraad van Woerden heeft een
subsidie van f000 toegestaan aan de afdeeling
Woerden der Hollandsche Maatsch ppy van
Landbouw voor de algemeene vergaaering en
de daaraan verbonden landbouwtentoonstelling
in Augustus a. 8.
Op plechtige wyze werd gisternamiddag
te Rotterdam ingewyd het nieuwe weeshuis
aan den Noordsingel der Gereformeerde Kerk B.
Ds. Lion Cachet sprak de openingsrode uit en
l g ie er nadruk op, dat het de Gereformeerde
Kerk een byzonder voorrecht is, dat de weezen
niet opgevoed worden in kazernen, doch in
het huisgezin. De opening werd nog door
vele belangstellenden bygewoond.
H.H. M.M. de Koningin en de Koningin-
Regentes, met gevolg, vereerden gisteravond
het eerste gedeelte van het achtste Diligentia-
concert in de hofstad met hare tegenwoor
digheid.
In het „Tydschrift voor het binnen-
landsch bestuur te Batavia" heeft dr. W.
Burck, wetenscbappelyk adviseur voor de
koffiecultuur, een aantal artikelen geschreven
over de oorzaken van den achteruitgang van
de gouvernements-koffiecultuur op Java, welke
artikelen thans in boekformaat z(jn verschenen.
In de eerste plaats weerspreekt de schry ver
de meening, dat er gebrek zou zyn aan voor
de beplanting met koffie geschikte gronden
op een redelyken afstand van de by de koffie
cultuur ingedeelde dessa's.
Hy toont aan, dat de meeningen, waarop
deze uitspraak berust, geen steek houden,
dat de gereserveerde gronden doorgaans van
goede qualiteit zyn en dat men die reserve,
zoo men het gewild had, zelfs veel grooter
had kunnen maken.
In de tweede plaats heeft dr. Burck vele
verbeteringen in de cultuur op het oog als:
keus van zaad, aanleggen van terrassen, ma
den van plantkuilen, diepe en herhaalde om
werking van den grond.
De schryver zegt, dat thans ten gevolge
van onoordeelkundige voorschriften jaarlyks
millioenen schats verloren gaan en verwacht
van de opvolging zyner raadgevingen een
nieuw tydperk van bloei voor de gouverne-
ments koffiecultuur.
Het genootschap „Architectura et Arai-
citia" heeft een eere-prysvraag uitgeschreven
▼oor een algemeen bibliotheekgebouw. Daarop
zyn negen antwoorden ingekomen, w iarvan
het laatste als te laat ingezonden buiten
mededinging moet blyven. Het motto daarvaD
was: „Te veel tydl"
B. en Ws. van Utrecht hebben aan den
Raad voorgesteld, aan de straat, waaraan het
gasthuis voor ooglyders is gelegen, als herin
nering aan prof. Donders, den naam te geven
van Dondersstraat
Jbr. C. W. Stern, te Apeldoorn, heeft
na 40 jarigen dienst als ontvanger der dir.
belastingen on accynzen eervol ontslag en
pensioen aangevraagd met 1 Mei a. s.
De „Staats-Ct." bevat een staat van
besmettelyke veeziekten in Nederland voor
gekomen gedurende de maand Febr. 1896.
In het geheele ryk kwamen voor 35 gevallen
van mond- en klauwzeer van 4 eigenaren, 2
gevallon van kwade droes en huidworm by do
eenhoevige dieren van 1 eigenaar, 100 gevallen
van schurft by eenhoevig vee en schapen van
12 eigenaren, 15 gevallen vau ziekte van var
kens van 14 eigenaren, 19 gevallen van milt
vuur by alle vee van 16 eigenaren, 30 geval
len van bet kwaadaardig klauwzeer der schapen
van 7 eigenaren.
By koninkiyk besluit is by het agent
schap van het ministerie van financiën te
Amsterdam bevorderd tot hoofdcommies N.
W. C. Heufke Kantelaar, thans commi-s.
Morgen, Vrydag, vertrekken van Gr<mi :gen
naar de Transvaal een hoofdverpleegster en
twee verpleegsters voor het ziekenhuis aldaar.
De eerste zal als directrice optreden. Voor
een paar vacatures wenschte men daar hot
Hollanosch element te versterken, waartoe
DE AMERIKAAN.
Slot.)
Het zou ook niet naar oud zeemansgebruik
in een stuk linnen genaaid en zoo aan de
zee toevertrouwd worden, neen, de timmer
lieden maakten voor het lyk een stevige kist
van hard teakhout, waarin het, in een witten
tabbaard gehuld, neergelegd werd. Met dit
werk belastten zich de ïyfknechten van den
prins, die alles naar het Indische gebruik
wisten te regelen. Toen de prins zelf eindelijk
weer zichtbaar werd, schrikte ik over zyn
somber uiterlyk en den doffen glans van zyn
anders levendig glanzende oogen.
Maar de eerste vraag, die ik hem deed,
beantwoordde hy met een zucht; nochtans
drong ik er by hem op aan, my zyn verdriet
mede te deelen, zyn hart te verlichten.
„Wy zyn goede vrienden," antwoordde hy
daarop melancholisch; belaasl het noodlot
zal ons al te spoedig van elkander scheiden.
Ook zal ik spoedig moeten sterven. Het was
een veelbeteekenend teeken, waardoor ik ver
maand werd, met het leven af te rekenen 1
Maar ik ben bereid van wereld te verwis-
Beien."
Ik haalde de schouders op. „Prins," zeide
ik, „gy bedriegt u. Het zjn maar droom
beelden, die, vereenigd met de smart, die uw
ziel vervult, u tot zoo sombere gedachten
verleiden. Gy zyt volmaakt gezond."
„Neen," antwoordde hy ernstig, Dhet is
geen droom, het is werkelykheidl Toen ik
my over Nadidyga boog, toen hy, door den
dood opgeroepen, helderziend werd en voor
hem de raadselen opgelost werden, die zich
aan de levenden niet openbaren, greep hy
naar zyn diamant, vatte hem de bevende
hand, on de keten brak in tweeën. Wat
Nadidyga niet meer vermocht te zeggen, deelde
hy my op deze wyze mede."
Men kan zich onmogelyk myn verbazing
voorstellen over dit bygeloof, maar zy werd
nog grooter, toen de prins my verder ver
telde dat de diamant nog in de vingors van
den doode was; eerbiedige vrees belette hem,
den steen weer tot zich te nemen. Ik be
proefde al het mogelyke, om hem weer van zyn
besluit af te brengen, hem tallooze voor
beelden citeerend, dat stervenden in hun
laatste oogenblikken altyd naar iets grypen,
alsof zy zich aan het leven vastklemden.
Tevergeeföl Myn overtuigendste bewyzen
stuitten af op het diep iogewortelde pantser
van zyn bygeloof, dat noch ontwikkeling,
noch wetenschappelyke studie uit zyn denken
had kunnen verbannen.
De diamant dus een kapitaal van meer
dan honderdduizend dollars bevond zich in
de hand van den doode en zou daar ook in
blyven l Dat wilde my niet uit de gedachte.
Eensklaps kreeg ik een inval. Maar indien
ik dion inval wilde verwezenlykeD, mocht ik
geen minuut verliezen. Weldra daalde ook de
avond op den oceaan, en de ter-aarde-
bestelling van het lyk zou zoo aanstonds
plaats hebben. De vier en twintig uren,
sedert de dood ingetreden was, waren nu
ten einde. Of zou ik om zulk een dwaas
idee een zoo kostbaar stuk nutteloos aan de
zee overlaten? Ik talmde niet lang en
het volgende oogenblik was ik in de kamer,
waar de doode Brahmaan in de kist op een
katafalk rustte. Ik was alleen in de kamer
en het deksel der kist nog open. Maar wat
ik ook deed, om de yskoude hand van het
lyk open te maken het wilde my niet ge
lukken. Als yzeren schroeven waren deze in
den doodsstryd den diamant omklemmende
verstyfde vingers. Ik werd wanhopig; myn
tegenwoordigheid van geest gaf my evenwel
een nieuwe gedachte inhot mes in myn
zak bleef myn eenige hulp in dit geval en
met de oefening van myn ouden chirurg,
behendig en vastberaden, sneed ik met het
haarscherpe mes de rechterhand by het ge
wricht af en verborg haar in myn kleeren.
En daar ik nu juist voetstappen hoorde,
dekte ik den armstomp met de mouwen van
den tabbaard dicht en bleef, om een ont
dekking te voorkomen, totdat de timmerman
het deksel op de kist gespykerd had."
Hier liet onze kapitein een bedenkeiyken
zucht hooren en schoof een eindje weg van
den Amerikaan, wiens koelbloedige hebzucht
niet voor ïykenschending terugdeinsde en
zulk een gedrag zelfs als een natuurlyk
besehouwde.
De Amerikaan bemerkte biykbaar niets van
den indruk, dien zyn verklaring op ons maakte,
maar ging levendig voort:
„Ten westen van ons lag het eiland
Rodriguez; de stoomboot passeerde het op
ongeveer twee myien afstands en stopte juist,
toen zy met de bewuste boomgroep en den
rotskegel ééne lyn vormde. Onbewust had ik
dit onthouden. Het lyk werd daarop in het
byzyn van den prins en zyn begeleiders, van
de overige passagiers en de bemanning,
plechtig ter-aarde-besteld.
Doch een verschrikkolyke teleurstelling
wachtte my en maakte my byna razend. Toen
ik namelyk de vingers van de afgesneden
hand openbrak, zag ik, dat er niets in was.
Eg daar ik onvoorwaardeiyk gelooven moest
aan wat de prins my gezegd had, raadde ik
ook onmiddellyk, dat ik de verkeerde hand
afgesneden had. Zonder er by te denken bad
ik ondersteld, dat de rechterhand de ware
moest zyn. Ik had namelyk zonder overleg
gehandeld en den prins niet gevraagd, met
welke hand de Hindoe naar het kostbare
kleinood gegrepen had.
Nochtans bleef het van toen af myn streven,
den diamant te bemachtigen. En daar zelfs
de minst bevooroordeelde mensch niet geheel
zonder bygeloof is, bewaarde ik de bewuste
hand zorgvuldig, gehoorzamend aan een
onverklaarbare ingeving. Zy scheen my een
talisman toe, met wiens hulp ik eerder myn
doel zou bereiken. In de kleine zwarte kist,
die ik in de boot meegenomen heb, ligt de
rechterhand van Nadidya.
Merkwaardig overigens, dat het voorgevoel
van myn pnnseiyken vriend uitkwam. Kort
na onze aankomst te Calcutta werd hy ziek
en stierf. En daar ik my zonder hem aan
het hof van den radja niet langer staande
kon houden, ging ik naar Amerika, altyd
sparend, totdat ik zooveel geld had, om een
vaartuig voor myn doel te kunnen charteren.
Hoe ik de kist vond, weet gy."
Hy was aan het einde. Eene pauze volgde;
wy zagen elkander zwygenl aan. Na een
poosje vroeg de kapitein wat mr. Clark
eigeniyk by de Saya-de-Malha-banken en het
andere rif gezocht had.
„Niets," antwoordde de Amerikaan glim
lachend; „het was een eenvoudige krygslist,
om u op oen valsch spoor te brengen. Indien
ik direct by het Rodriguez-eiland begonnen
ware en myn nasporingen geen succes gehad
hadden, zou ik u een uitgangspunt gegeven
hebben en ik kon niet weten, of gy dit niet
voor uzelven geëxploiteerd zoudt hebben."
De timmerman zou nu op Clarks bevel het
deksel van de kist afnemen. Doch de kapitein
verbood dat. Dus moest de Amerikaan zelf
aan het werk, wat wy hem natuurlyk niet
konden beletten. Hy was beer van het schip.
Wy gingen heen en zeiden niet veel goods
van den hebzuchtigen Yankee.
Een gil ondorbrak ons gesprek. Verschrikt
snelden wy in de hut.
De geopende kist met haren inhoud hot
door hot zeewater ontbonden lyk, waaraan
echter sommige deelen nog te onderscheiden
waren was akelig om te zien. Voor de
kist stond do passagier, zich de haren uit
trekkend.
„Ook de linkerhand ontbreekt 1" huilde hy.
„O, die schurken, die gemeene dieven t"
Het was zoo; de linkerhand ontbrak ook.
„Men is my vóór geweest 1" schreeuwde
de Amerikaan, terwyi hy op de tanden
knarste. „Men heeft my beluisterd. Een van
de Indische bedienden een van de sluipende,
gemeene dievenbende moet het geweest
zyn
De man begreep blykbaar niet, dat hy met
dezen eerenaam zichzelven evenzeer trof als
de bediendeü. Dozen hadden niets anders ge
daan dan hy. De Amerikaan echter bleef al.
een razende woeden, tot hy, uitgeput, be
wusteloos neerzoeg.
Wy brachten hem in zyn hut, legden in
de kist de zwarte cassette met de hand van
den Brahmaan en wierpen alles te zamen in
de zee.
Clark kwam spoedig by, maar hy wap
gebroken en bleef op den terugweg peinzen,
zoodat wy hem, in Aden gekomen, in bet
Engelsche ziekenhuis moesten brengen. Wa
er verder van hem geworden is, weet ik niet
want daar de handel in den laatsten ty
wat levendiger geworden was, kon de brik
na weinige dagen reeds met volle ladiug zt'
kiezen.