GEER. RODBARD,
Zondagsrust.
P. C. M. H00GEB00M,
MAAG- EN INGEWANDSZIEKTEN.
Te huur ofte koop:
N°. 10980
Maandag O December.
A°. 1895
geze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Derde Blad.
liet Ethnograpliisch Museum.
ingezonden.
Theor. Scheikunde. Mineralogie.
Zuid-Holland
JASSEN TILANUS, Friezenveen.
Beuzemaker& Co.,
P. H. HAZE WINKEL,
de geurigste en allerbeste 272-Cents-Sigaar.
Haarlemmerstraat No. 139,
J vt weiiers,
Magazijn van Gouden en Zilveren Werken.
DoRkersteeg 10, Leiden.
VRAAG
der Erven 1*. Ei\a?des,
NATUURBOTER,
fijne fioodsclie, Leidsche cu Edammerkaas
AGENTEN gevraagd.
Wed. v. HAANSBERGEN DÜTILH,
LEIDSCH
DAGBLAD.
PHIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 8 maandenf 1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommers w» 0.05.
PRIJS DER AD VERTENT EEN
Van 1 6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17£. Grootere
letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten do stad
wordt f 0.05 berekend.
Maandagmiddag a. s. begint de Tweede
Kamer met de behandeling van het hoofdstuk
Binnenlandscho Zaken der Staatsbegrooting
voor het volgend jaar, en dan zal dus spoedig
over het lot, m. a. w. over de toekomstige
plaatsing, van bovengenoemd Museum beslist
worden. Er zyn vele kapers op de kust, die
het Leiden willen ontrooven maar ook ver
dedigers, die voor het behoud te Leiden in
de bres springen, niet enkel stad- en land-
genooten, maar thans zelfs doet zich een
stem uit den vreemde hooren.
Zco deelt de „N. R. C." de meening mede
van een beroemd geleerde als prof. A. Bastian,
directeur van het Museum für Völkerkunde
te Berlijn, over deze zaak, daartoe een artikel
vertalende, dat hy onlangs in druk liet ver
schijnen, getiteld „Zur ethnologische Zeit-
frage."
„By het bouwen van ethnologische musea,
waarvan de stichting binnenkort zal beginnen,
komt eene behoefte ter sprake, die, zooals
overal elders, zich ook in Holland heeft doen
gevoelen en vooral in Leiden tot velerlei ge-
da;hteriwissoling heeft geleid.
„De Leidsche verzameling kan als de oudste
van ethnologischen aard beschouwd worden;
z\j is daarbij eene rijke verzameling en van
de grootste boteekenis voor de geschiedenis
der volkenkunde, vooral wanneer men een
blik achterwaarts werpt op den eersten tijd
van haar bestaan.
„Herhaaldelijk is reeds geklaagd over de
onvoldoende plaatsruimte van het museum,
en eene spoedige voorziening is juist nu
dringend noodig. Bij den bouw van nieuwe
musea, die nu aan de orde is, mag toch zulk
een kostbaar oud museum allerminst ver
geten worden.
„Moge daaraan dus spoedig de hand gelegd
worden, ten einde het eene waardige huis
vesting te bezorgen, en, gelijk vanzelf spreekt
en wü nauwelijks behoeven te betoogen, op
de plaats, waar de verzameling thans be
waard wordt.
„De kostbaarste schatten hebben daar op
betreurenswaardige wijze langen tyd verborgen
gelegen, en thans, nu het tijdstip voor eene
vruchtbare beoefening daarvan nadert, mag
zooveel te minder deze pas ontloken tak van
onderzoek ontrukt worden aan den bodem,
waarin hij op natuurlijke wijze zyne wortels
heeft geslagen.
„De leer van den menscb, nog in haar
woroingsstadium zijnde, behoeft te meer eene
nauwe aansluiting aan de leerstoelen der
hoogoscholen, om lat zy in de aldaar ver
tegenwoordigde vakken zekeren steun voor
omvangrijke onderdooien vinden kan.
„Alvorens e^ne wetenschap te kunnen
populariseeren, is het vooraf noodzakelijk, dat
zij met de voor haar geldende voorschriften
tot een eindresultaat gekomen is, omdat
anders het waagstuk, anderen iets te willen
leer .n, waarvoor de deskundigen zeiven nog
leering behoeven, niet alleen nutteloos, maar
meer dan schadelijk zoude worden (ver
warrend en op valsch spoor leidend).
„De wetenschappelijke behandeling der
volkenkunde is eerst eenige weinige tien
tallen jaren oud, gd hoewel in dezen korten
tyd een snelle ontwikkelingsgang doorloopen
is, ontbreekt toch nog zeer veel vóór men
haar als eene geordende vakwetenschap kan
beschouwen.
„Eerst dan, wanneer de studie tot practische
resultaten gerijpt zal zijn, zal men er toe
mogen overgaan daarvan gebruik te maken
ten voordeele van het gemeenebest, voor de
belangen van handol en industrie, en kan het
aanbevelenswaardig worden, tentoonstellings
verzamelingen in centra van het verkeer te
organiseeren, ten einde met vrucht de kennis
van de volkenkunde, hare taak en haar streven,
te verspreiden. Zoolang echter de ethnographie
nog in hare leerjaren verkeert, is het beter
dat zij blijft waar zij thans is: in de zalen
eener oude universiteitsstad.
„En boven alle andere komt daarvoor in
aanmerking de stad Leilen, onder welker
hoogleeraren namen van hooggewaardeeruen
klank voorkomen; mannen, die op verdienste
lijke wijze er toe hebben bijgedragen, do ethno-
grapbische studiën te bevorderen zoowel als
medewerkers aan het „Internationales Archiv
für Ethnographie", alsook als bestuurders en
stichters der „Sociétó internationale d'Ethno
grapliie" (sinds Augustus 1894.)
Maar nu laten w(j hier ook du nieuwe be
strijders volgen:
In de eerste plaat3 hoeft het bestuur van
het departement 's-Gravenhsge der Neder
landsche Maatschappij ter bevordering van
Nijverheid in een adres aan de Tweede Kamer
adhaesie betuigd met de voorgenomen over
brenging van 's R'yks Ethnograpliisch Museum
van Leiaen naar 's-Gravc-nhage.
In uit adres wordt, benalvo wegens de
voorkeur, die 's-Gravenbage verdient voorde
vestiging van bedoel 1 museum uit een oog
punt van gunstige ligging tusschen twee aca
demiesteden, wegens het bezit van de weten
schappelijke bibliotheken van het Koninkliik
Instituut voor taal, land en volkoi kunde en
het Indisch Genootschap, en iD 't belang der
nijverheid, de vestiging in Den Haag nog be
pleit met een beroep op het feit, dat het in
Haarlem gevestigde Koloniaal Museum dtr
Nederlandsche Maatschappij tot bevordering
van Nijverheid, dat zoo practisch werkzaam
is tot verspreiding van kennis omtrent onze
koloniën en hare producten, bewast dat een
dergelijk museum niet in oen universiteits
stad behoeft gevestigd te zijn om veelzijdig
nut te verspreiden.
Ten slotte wordt in het adres gewezen
op de berooving der residentie reeds
van twee musea, nl. dat voor Nederlandsche
geschiedenis en kunst en dat van curiositi-i
ten, die indertijd naar Amsterdam en naar
Leiden werden overgeplaatst.
Vervolgens heeft eveneens de Vereeniging
voor Handel, Nijverheid en Gemeentebe
langen te 's-Gravenhage zich tot de Twetde
Kamer gewend met een adres, waarin zij te
kennen geeft:
dat zy met levendige belangstelling heeft
kennis genomen van het voorstel van Zijne
Excellentie den Minister van Binnenlandsche
Zaken, om over te gaan tot stichting van
Rijkswege van een Ethnographisch Museum
te 's-Gravenhage;
dat zy zulk een museum volkomen op
zijn plaats zou achten in de residentie, zoo
eigenaardig gelegen tusschen de beide plaatsen,
waar worJt opgeleid voor een werkkring in
onze koloniën, Delft en Leiden, tevtns de
zetel van het Indisch Genootschap en liet
Koninklijk Instituut voor de Taal-, Land- en
Volkenkunde van Nederlandsch Indië;
dat, waar voor eenige jaren aan een Ten
toonstelling van Kleederdrachten uit den
Indischen Archipel, aan Hare Majesteit de
Koningin aangeboden en door Hare Majesteit
welwillend voor dit doel afgestaan in de
Gotbiscbe zaal een dergelijk succes was
verzekerd, dat allerwegen een herhaling werd
gewenscht, mag worden aangenomen, dat
's-Gravenhage de stad is, waar een ethno
graphische verzameling bijzonder zal worden
gewaardeerd en waar ook als belangrijk en
gemakkelijk te bereiken centrum eventutele
voordrachten over land- on volkenkunde een
talrijk en belangstellend gehoor zullen vinden.
De Vereeniging veroorlooft zich ten bewijze,
hoezeer de overbrenging naar Den Haag
worut gewenscht, de Kamer te wijzen op de
zoo talrijke by Ilair ingediende adressen,
zoowol van de vertegenwoordiging der bur-
gory, als van alle oaar ter stode bestaande
nijverheids vereenigingen, waarin o. a. met
recht gewezen wordt op het feit, dat de
etbnographische verzamelingen vroeger aan
deze stad hebben toebehoord.
Waar men hetgeen de Vereeniging voor
komt juist te zijn - voor de stichting van
edn museum van voorwerpen van dergolyken
aard, de voorkeur geeft aan een groote jstad,
centrum van beschaving en verkeer, daar
komt het de Vereeniging, afgezien van alle
anoere omstandigheden, billyk en gewenscht
voor, dat naar 's Gravenuage worde terug
gebracht hetgeen eenmaal schoon in ge-
ring<-ren omvang in aió stad was vereenigd,
en dat de residentie op deze wijze ver
goeding ontvange voor tal van verzamelingen,
die zy in de laatste jaren, ten gevolge van
een samenloop van omstandigheden, aan de
Hoofdstad des Ryka heeft mod en afstaan.
Het is daarom, dat de Vereeniging voor
Handel, Nijverheid en Gemeente-belangen zich
veroorlooft by de Kamer er ten ernstigste
op aan te dringen, dat zy hare goedkeuring
hechte aan het voorstel van Zyne Excellentie
den minister van binnenlandsche zaken."
Naar men weet, heeft Amsterdam evenmin
stilgezeten en natuuilyk doet het nog zyn
best om hst Museum in te palmen.
Wie de volgende week als overwinnaar
uit den strijd zil komen I
Gr e inen cl Nieu ws.
Een bekend volkstype uitBreda,
oud-couranten ombrenger en stokdoof, had het
ongeluk, onder de paardentram Breda-Ginne-
ken te geraken. Ondanks de uiterste krachtsin
spanning van den conducteur, werd hy
overreden en overleed spoedig.
Een ingezetene van Oosterland
(Schouwen), die by advertentie werd aan
bevolen als lid van den gemeenteraad, schijnt
daarmede zóó vereerd to zijn, dat hij den-
geno, die voor hem deze aanbeveling had
geplaitst, heeft uitgenoodigd zich bij hem
aan te melden, ten einde een „goade belooning"
te ontvangen.
De rijksveldwachter H. Cazemier,
gestationneerd te Zoutkamp, is gisternacht
door een geweerschot in den arm gewond.
De dader is bekend.
Op wegnaar huis sloeg het paard
van den voerman L. De Jong te Ryperkerk
op hol. De in het rytuig gezeten vrouw en
twee kinderen geraakten met den wag n en
al in eene vry uiepe sloot. Een der kinderen
verdronk, terwijl het andere in levensgevaar
verkeert. Ook bekwam de vrouw een ernstige
wonde aan het hoofd.
In don sneltrein van Nancy
naar Parijs is Dinsdagavond een moordaanslag
gepleegd op den spoorwegingenieur Freulon,
die alleen in een coupé Lste klasse zat. Te
Epernay kwam een man op klompen en met
een pet op in de coupó: de ingenieur dacht
niet anders of de man was maar in den wagen
gesprongen, en toen deze zich hield of hy
ging slapon, zette Freulon gerust zyn dutje
voort.
Hy werd echter gewekt door een hevigen
slag, dien de onbek -nde hem met een yzereh
waterstoof op h-;t hoofd toebracht; gelukkig
had de ingenieur zich een dikten wollen
c-ichenez om het hoofd gewonden ten einde
gem-ikkeiyker te rusten, en daaraan heeft
hy zyn loven te danken.
Freulon wilde opspringen, maar nu zette
de man hem de knie op de borst en.trachtte
hem te worgen. De ingenieur riep, half
stikkende: „Je heb een verkeerde voor, ik
ben geen Engelsche lord, maar een eenvoudig
spoorwegambtenaar; by my is niets halen."
De aanvaller liet hem toen los, waarop
Froulon, wien het bloed langs het gelaat
liep, zich op hem wierp en hem in bedwang
hic-ld, ondanks zyn smeeken om hem te laten
vluchten. Maar de trein stoomde reeds het
station to Parys binnen, en op het geroep
van Freulon werd de moordenaar in verze
kerde bewaring gehouden.
Hy verklaarde Delestrée te heeten en tuin
mansknecht te zyn; hy was zonder plaats
kaartje in den trein gegaan en gaf nu als
reden voor den moordaanslag op, dat by den
ingenieur zyn kaartje had willen ontnemen.
Het bleek dat Delestróe reeds drie veroor
deelingen wegens diefstal achter den rug had.
Mijnheer de Redacteurt
"Vergun my een bescheiden plaatsje in uw
veelgelezen blad.
Onder de verschillende sportvereenigingen
hier ter stede, waarvan er zeker in de gym
nastiek uitblinken, merk ik er geen enkele op,
welke zich uitsluitend ten doel stelt het
schermen te beoefenen, en die met eenig zelf
vertrouwen op een concours durft uitkomen.
Dat de gymnastiek hier vlytigor beoefenaars
vindt dan het schermen, scbryf ik vooral a?n
het feit toe, dat men hier in onze Sleutelstad
volstrekt geen rekening heeft gehouden met
do reusachtige vorderingen, die de scherm
kunst in de laatste jaren beeft gemaakt, en
de grooto veranderingen, die zy heeft onder
gaan. Immers, byna algemeen wordt elders
de Fransche methode ingevoerd, die in alle
opzichten boter aan het doel beantwoordt dan
onze „goeie ouwe" Hollandsche methode, die
het schermen een weinigjo te kalm opvat.
Waarom heeft Leiden geen schermvereeni-
ging, welke in andeie plaatsen de eer van de
jongelingschap hier op het schermgebied op
houdt, evenals 's Gravenhage, Rotterdam, Am
sterdam, Hoorn, Zaandam zelfs, maar vooral
Haarlem niet te vergeten, de sportstad by
uitnemendheid. Haarlem alleen heeft vier
burgerschermvereenigingen, die u door hun
groot aantal pryzen, op de verschillende con
coursen, in ons land, ja zelfs in het buiten
land behaald, wyzen op hunne wakkere, rappo
leden.
Waarom hoort men nooit den naam Loiden
op het concours? Is het schermen niet een
uitnemende gymnastiek, tevens een gezonde
lichaamsbeweging, een edele kunst, en geven
de oefeningen in het schermen geen behen
digheid in het gebruik der blanke wapenen,
tegenwoordigheid van geest en vastberaden
heid in oogenblikken van gevaar? Doch scher
men en gymnastiek gaan nooit samen, want
óf het een óf het ander dringt zich op den
voorgrond, waardoor dus een van beiden ver
onachtzaamd wordt.
Ons plan was dus om eonige jongelui uit
de nette burgerklasse langs dezen weg aar
te sporen eene Vereeniging op te richten, die
uitsluitend ten doel heeft het schermen te be
oefenen en daarvoor meesters te kiezen, die
hun brevet als onderwyzer by den Nederland-
schen Schermbond hebben verkregen.
Maar slechts jongelieden met een vasten
wil en natuuriyk sportliefhebbers kunnen
eene vereeniging oprichten, welke levenskracht
zal bezitten, want vóór alles dient gezegd te
worden dat het schermen wilskracht en toe-
wyding vereischt, even goed, neen, nóg meer
zelfs dan de gymnastiek.
Hun, die met ons dit plan wenschen ver-
wezeniykt te zien en leden willen worden
van eene op te richten schermvereeniging,
wordt verzocht zich binnen acht dagen per
brief aan te melden, mits zy minstens den
leefty i van 20 jaren bezitten, aan myn adres:
Haarlemmerstraat 128, opdat later by genoeg
zame deelneming iu dit dagblad de plaats en
de datum eener voorloopig te beleggen ver
gadering kunnen worden vermeld.
U dankzeggend, Mynheer de Redacteur, voor
het door u welwillend afgestane plaatsje,
noem ik my
Leiden, Uw Dienstw. Dien.,
6 December 1895. H. Knoop.
Vervolg der Adverteutiën.
Grondig onderricht ter voorbereiding
voor examens. Onderricht aan schoolleer-
lingeri en anderen. Conversatieles in de
Duitscba taal. Spreekuur voor Dames 's middags
van 121, voorllei.ren 'a avonds van 6 7 uren.
8494 8 Dr. HOFMAN, Langebrug 32.
gevestigd te Vianen, Bijkantoor
te Amsterdam.
Goedgekeurd b(J Koninklijk Besluit.
Commissarissen: L. H. Baron V AN ITTER-
SUM, W. HARMENS Cz., K. VAN RIJN en
Mr. H. J. LADEN1US.
Directeur: A. WAARDENBURG.
Agenten te Lelden de Hecrcn:
W. B. Uitenhout Jr., Turfmarkt 12;
P. C. Harteveld, Voldersgracht 27, en
W. B. A. Kuhne, Kuipersteeg 2;
te Alfen, de Heer B. Ververs;
te Hillegomde Hoer J. C. Brammeyer;
te Katwijk aan Zee, de Heer J. D. Parleviiet;
te Lisse, de Heer R. R. Maathuis;
te Noordwijk, de Heer Th. F. Angevaare;
te Sassenheim, de Heer D. Van der Voort Dz.
te Wassenaar, de Heor G. J. Schut;
bij wie Inlichtingen en Tarieven gratis te
bekomen ziin. 8119 25
Bi-andassurantie.
Luvensverzekorinf.
Inv»licliteitsvei-zeliei-in«r
OUDE AIJ\ 158.
5G5S 7
ILronentrllc amaëgllcli.
Das clnziir Prahtl3cho flir glatto
Fahrbalu-.oii-
Prelsllsten und Zeugnlsso
gratis und franco.
Lecnharrit Cê
Ber In Schl.Tbaucrdainm 3.
2327 20
^ARBÓ^
Gedeponeerd Fabriekmerlt
verkrijgbaar bij
15.
VISCHMARKT
13.
DEN HAAG. - Koordeinde 37. - 8PECIAAL-ARTS voor
Consultatie-uren Ö-IO1/,, 1—5072 12
Alleen verkrijgbaar:
w Donkersteeg. 8600 12
's-Gravenhage. Dordrecht.
N. B. Atelier voor reparatlën.
6761 11
Indien Gij voor Zondag nog huis
houdelijke benoodigdheden hebt in
te koopen, wilt dit dan nog heden-,
Zaterdag-avond, doen.
Waartoe zoudt Gij, geheel noode-
loos, de Zondagsrust van anderen
st oren f
ongeveer 6 Hectaren best WEILAVD, zeer
goed gelegen en geschikt voor Bouwgrond,
in de onmiddellijke nabijheid van het Station
Hollandsche Spoor, te Leiden. Brieven en
information by W. VAN DER REIJDEN, te
Leidschendam. 8193 8
uitsluitend de algemeen bekende
UI
In verschillende hoeveelheden
verkrijgbaar,
BURGSTEEG 9.
TelephoonDuaimer OS. 8511 12
fijn en onvervalscht, f 1.40.
Allerfijnste, versche Tafelbotcr
f 1.20 per K.G.
Zuivere, versche Eieren,
7, 7'/2 en 8 Cl», por stuk.
Tevens verkrijgbaar: 8036 12
J. DE WIJLDE, Hoogewoerd 74.
Voor eene oude, gerenommeerde Levens-
verzekering-Maat8chappy, die eene gehee'
nieuwe Branche van verzekering, tot dus
verre in Nederland niet bestaande, wil invoa
ren en die ook kleine posten afsluit, met
zeer gemakkelyk ingerichte premie-bet dingen
worden tegen hooge provisie overal yverig
AGENTEN gevraagd.
Brieven aan den Directeur, Ommeganckstraat
32, Antwerpen. 7605 12
I
EERSTE HOORT,
uit do Myn Bairds Gartshore. Eenige verkoo
pers voor Leiden: 8355 1*
die zich voor de levering beleefd aanbevelen
Prys f 1.60 per H.G.
Kantoor en Magazyn: Oude Vest 7.
TelephooDnummer 190.
