N". 10798. feze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Leiden, 6 Mei. feuilleton. Potloodenkoopman. Uinsdag T Mei. A*. 189ö. LEIBSCH PRIJS DEZER COURANT; Voor Leiden per 3 maanden. 1.10. Franco per post 1-40. Afzonderlijke Nommers 0.05. PRIJS DER ADVERTENTEBN Van 1 6 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17k. Grootero letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren bulten de stad wordt 0.05 berekend. Officiëele HennisffevintfeiL Voor de inschrijving voor de Schutterij z&l in de gemconto Lisse speciaal zitting worden gehouden ter Gemeente-Secretarie op Maandag den 27eten Mei a. e., des middags te 12 uren. De inschrijving voor de Sohntterij zal in de ge meente Ter-Aar plaats hebben ten Gomeentehnize op Vrijdag den 24stön Mei a. dts voormiddag# te 11 oren, voor de mannelijke ingezetenen, die ge boren zijn in het jaar 1870. Tot onderwijzer aan de Christelyke school aan de Middelstegracht alhier is benoemd de heer J. Lens, van Leiden. Geslaagd is voor het akte examen L. O. mej. C. Q. Coronel, to Leiden. Het Leidsche theologisch^tudenten- gezelscha^y^^gjit" herdenkt 7jfnii zyn 75 iarig bestaanr. De Nederlandsche mail, met berichten uit Batavia tot 9 April, kan morgen alhier worden verwacht. Men schrijft aan het „Vad." uit Leiden: Het Stedelijk Museum alhier is algemeen bekend als de Leidsche Lakenhalnaar de oorspronkelijke bestemming van h6t gebouw. Al zijn er eenige zeer mooie schilderijen, zijn de Leidsche meesters van den eersten rang uit de 17de eeuw er toch bijna niet vertegenwoor digd, in de laatste jaren evenwel zijn herhaal delijk stukken ten geschenke ontvangen of aangekocht van schilders uit dien tijd, die, elders schaars of niet aanwezig, in hun vader stad meer tot hun recht komen dan in een achteraf hoek van een grooter museum. Voor de studie van de geschiedenis der Leidsche kunst, bepaaldelijk de zgn. specifiek Leidsche stillevenschilders, zijn zij kostbaar materiaal. Het buitengewoon talrijk bezoek, in het afgeloopen jaar tot 23,000 geklommen, is echter voor een groot gedeelte te danken aan de tijdelijke exposities, door den conservator, den heer C. W. H. Yerster, georganiseerd in de daartoe uitnemend geschikte kunstzaal, dank zij de mildheid van den heer D. Hartevelt achter het Museum aangebouwd. Was vroeger In de „stad der wetenschap" weinig of geen gelegenheid van beeldende kunst te genieten het Rijksprentenkabinet is slechts eens in de week een kleine dag open dank zij bet algemeen gewaardeerde initiatief van den heer Verst6r volgen naast de elders gehouden kunst beschouwingen, de tentoonstellingen in de kunstzaal elkander geregeld op. En in een museum, waar ook vroeger het bezoek tot een 16,000 a 18,000 steeg, was dit eon dankbaar iets, te meer daar hierbij niet een of andere richting op den voorgrond staat, en geen kunst uiting het publiek als opgedrongen wordt, die velen nu eenmaal niet kunnen bewonderen. De Kiesvereeniging „Volksbelang", dis trict Leiderdorp, heeft, behalve de candidatuur van den heer T. A. O. De Ridder, voor de Provinciale Staten, ook overgenomen de can didatuur van den heer baron Van Heemstra, der anti revolutionnairen, omdat deze ook den heer De Ridder gesteld hebben. Beroepen is by de Ned.-Herv. gem. te Hasselt ds. Y. J. Bootsma, pred. te Zoetermeer. By koninkiyk besluit is, met ingang van 19 Mei a. s., aan den heer H. D. Terwee, op zyn verzoek, eervol ontslag verleend als burgemeester der gemeenten Oegstgeest en Voorhout, met dankbetuiging voor do door hem in die betrekkingen bewezen diensten. Tot hoofd der byzondere school te Alfen aan den Ryn is benoemd de heer H. Scholtens, te Breda. Ds. C. De Wilde Cz., pred. te Schiedam, heeft voor het beroep naar de Ned.-Herv. gemeente te Hillegom bedankt. Ds. D. Osinga, predikant te Wyckel (prov. Friesland), heeft voor het beroep naar de Ned.-Herv. gemeente te Ter Aar bedankt. Men schryfc uit Lisse, dd. 4 Mei: Hy, die stil zyn plicht betracht, wordt door iedereen geacht. Aan dit woord onzer vaderen is gis teren uiting gegeven op eene wyze, zooals dit alleen te Lisse kan geschieden; in ons dorp, waar onderlioge waardeering zoo groot is, dat men religieverschil alleen kent aan den kerkgang. 't Was gisteren 25 jaar geleden, dat de hoofdondorwyzer onzer parochiale school werd geïnstalleerd. Mocht de jubilaris eene maand geleden by de priesterwijding van zyn zoon, den weleerw. heer C. J. M. A. De Meulder, kapelaan te Beemster, zien, hoe groot de sympathie by dat feest was, hy had niet ver wacht, dat Lisse andermaal zou opkomen Men had echter de feesten wel degelijk geschei den. Geheel het dorp had de driekleur buiten. De kerk was des morgens gevuld l-y do H. Mis van dankbaarheid. Daarna werd do jubilaris in de school gelukgewenscht door den zeereerw. heer pastoor, ook namens het kerkbestuur. Een der leerlingen, als bruidje, bood in dicht de wenschen barer mede scholieren aan, terwyl een jongen in een hartolyke toespraak den meester een stoel aanbood. Nu volgde een commissie van oud leerlingen. De voorzitter, de heer Pynacker, herdacht in een kranige speech des meesters werken en streven, bracht dank en hulde in naam der parochianen, die als biyk van waardeering een beurs met goud aanboden, vergezeld van een album, bevattende opdracht en namen der bydragers. De commissie ver klaarde, nooit voor eenig doel zooveel instem ming te hebben ondervonden. Het zangkoor bracht een monumentalen spiegel als hulde- blyk aan zyn directeur. De kinderen waren in dien tyd onthaald en gingen naar huis. Op de receptie zag men menschen van allen rang en stand; kortom, het geheele dorp bracht hulde aan den man, die zooveel jaren zoo stil daarheen leefde, alleen voor zyne school arbeidende. Mogen hem zoowel voor Lisse als voor hemzelven nog vele jaren gegeven worden! Aan de artisten van den Tivoli-schouw- burg te Rotterdam is gisteren het volgende medegedeeld door den heer Jan C. De Vos: „In de allereerste plaats dank ik u, dat gy u allen zonder onderscheid met uit zondering der heeren Faassen natuurlyk bereid verklaard hebt eene nadere verbintenis met my aan te gaan. „Tot myn diep leedwezen evenwol, moet ik u mededeelen, dat alle door my in 't werk gestelde pogingen, om weder een goed ensemble byeen te krygen, mislukt zyn. „Onder die omstandigheden zie ik my ge dwongen af te zien van de exploitatie van den Tivoli-schouwburg." In een brief aan een der leden van de redactie der „N. It. C.," deelt de heer De Vos o. a. mede, dat hy onderhandelingen heeft gevoerd met de firma Le Gras en Has pels, die zyn afgesprongen; dat er sprake van is geweest hem een plaats^ televen by Het Nederl. Tooneel; dat de onwil van eenige sociétaires van Chrispyn oorzaak is geweest dat de twee gezelschappen niet één zyn ge worden, en dat een laatste poginsr, in ver- eeniging met den heer D. H. Joosten be proefd, om nog een goed geheel samen te stellen, is mislukt. Niet zonder bitterheid is het slot van den brief, waar de heer De Vos scbryft: „Och en dan, weet je wat me ook zoo vreestlyk ontmoedigd heeft: sedert 2 April, den dag, waarop wy, Van Korlaar en ik, onzen artisten meedeelden dat wy de exploitatie van den Tivoli-schouwburg niet aandurfden na den eisch van heeren gedelegeerd n, dat ze op 1 April van elk jaar ons konden op zeggen tegen 1 Sept. d. a. v., sedert die go heele maand is er niemand, maar ook niemand geweest, die noch Van Korlaar, noch my, daaral was 't maar voor den scbyn ge weest, hier in dezï stad, waar we vfif jmen hard gowerkt hebben, gezegd heeft: „dat isjammer." Buitenaf wel. Daar schynt het velen te spijten. Hier niet. Wel, dan is aftreden het best. Wat ik doen ga? Dat weet ik niet. In het vooruitzicht heb ik niets. Of 't my spijt? O, meer dan iemand weet. Ik had Tivoli lief en nog zooveel plannen. Twee of drie jaren geitden werd ik om een haverklap do Hollandsche Antoine genoemd wat ik nogal gek vond, maai-en nu sta ik op straat. Hieraan voegt de „N. R. Ct." nog het vol gende toe: „Het is met gróót leedwezen, dat we dit alles mededeelen. „Niet altoos heeft De Vos gekund wat hy wilde en zyn wil is nu en dan verslapt. Maar wat hééft by het toch kloek aangepakt! „Zou nu werkeiyk alles uit zyn „Wie denkt aan dingen als het tweede be- dryf van Lotos; aan De Vos en Royaards samen aan 't spreken, wie denkt aan zoovéél goed samenspel, waarvoor de regisseur met zyn modern realistischen, d. w. z. echten, eer- ïyken kyk aan hot werk was geweest, zal met ons dezen loop van zaken diep betreuren." De versiering van Maastricht voor de Koninginnefeesten belooft lui&terryk te zullen worden. Men is reeds druk bezig met het in elkaar zetten van de geraamten der eere poorten, welke by het begin van Station straat en Maasbrug zullen verryzen. De geheele Kesselkade, de Visschermaas, Oeverstraat en Steenenwal dragen palen met aanhalingen uit do cantate van mr. G. D. Franquinot, welke den Vorstinnen het welkom in de stad toe roepen. Groote Markt en Boschstraat pryken met hooge en smalle pyramiden, wolke met illumineerglazen zullen versierd worden. In de Breestraat is men bezig nog eene andere soort van versiering op piëdestals aan te brengen, terwyl ook de overige straten een feesteiyk aanzien zullen krygen. Door do directie der Köln-Mïnderer Bahn is order gegeven, het gedeelte van het spoor wegterrein te Venloo, grenzende aan den Keulschen weg, naar behooren te versieren, voor den intocht van H.H. M.M. de Koninginnen. Naar de „Tilb. Ct." meldt, zal by gelegen heid van hot bezoek dor Koninginnen te Tilburg door de weefschool een prachtig ge schenk worden aangeboden, nl. het portret van Koningin Wilhelmina. Het is ontworpen door den heer L. Meelis en moet uitmunten door juiste gelijkenis en prachtige détails. De directeur der weefschool en zyne leerlingen zorgden voor keurige uit voering. Het portret zal in wit fluweel en passe partout in vergulde lyst met wapen geënca dreerd worden door den hoer H. Briels—Poell. HH. MM. de Koninginnen zullen by hare aanwezigheid te Maastricht op Donderdag 23 Mei a. s. (Hemelvaartsdag) de godsdienst oefeningen in do Ned.-Herv. kerk by wonen onder gehoor van ds. Moll. In verband met de plannen, dat het Rot- terdamsch gemeentebestuur de exploitatie van de telephoon in eigen beheer zal nemen, moet daar thans sprake zyn van de oprichting van een nieuw centraal telephoonbureau op de plaats, waar zich nu de Remonstrantsche kerk bevindt. By de Remonstrantsche go meento is dan ook reeds sedert eenigen tyd het plan aanhangig, een nieuw kerkgebouw te stichten. Naar de „Limb. Koer." verneemt, heeft de minister van binnenlandsche zaken aan het gemeentebestuur van Roermond voorgesteld, de archiefstukken, die de gemeente in den loop van jaren heeft aangekocht, tegen be taling over te nemen. De Staatscourant van 5/6 dezer bevat de volgende verbetering in hot nieuwe formulier voor de aangifte in de bedryfsbelasting, op genomen in het nr. dier courant van 28/29 April jl. „Op bladz. 3, regel 10 van boven, leze men Hoeveel personen reizen voor uwe zaak?" Eerst waren die personen in het vroegere formulier aan het „ryzen." Door wylen mej. Maartje Kriek, wed. Jac. Giynis, te Schermerhorn is aan de Herv. diaconie aldaar gelegateerd een bedrag van 2000, vry van successierechten. Mejuffrouw Engeltje (in de wandeling genaamd Aaltje) Do Wijzer, in leven bank- bewaarster of bankenjuffrouw in do Groote Kerk te Rotter Jam, die is overleden, heeft de navolgende legaten gemaakt: aan het Nederlandsch Zendeling Genootschap te Rotter dam 1000; aan het Nederlandsch By bel genootschap, afdeeling Rotterdam, ƒ600; aan de inrichting voor doofstommenonderwys te Rotterdam 500; aan de Werkinrichting voor hulpbehoevende blinden te Rotterdam 300; aan het diaconie lidmatenhuiu der Neder- duitsch-Hervormde gemeente te Rotterdam ƒ300; en aan de diaconie-armen der Neder- duitsch-Hervormde gemeente te Rotterdam 50. De Haagsche kroniekschryver van de „N. Gr. Ct." deelt mede, dat er eene bespreking is gehouden, die ten doel heeft een comité te vormen, om Koningin Wilhelmina by haar troonsbeklimming een nationaal geschenk aan te bieden geen nieuw jacht, zooals onlangs de „Midd. Ct." aanprees, maar een zomerver- biyf aan het Scheveningsche strand. De Kamer van Koophandel en Fabrieken te Schiedam heeft aan den minister van financiën een adres gezonden, verzoekende daar in weerwil der bepaling van de wet op de grondbelasting van 26 Mei 1870, dat de herziening elke 2C jaren plaats moet hebben, dit niet is geschied vooiftjf Januari. 1895 dat er thans zoo.»spoa4ig mogelyk. worde overgegaan het uibdruk^gk yog^c^rifc van die wet op te volgen, en»er niet verder worde voortgegaan naar een verouderd type te schatten. Dit adres is ter fine van ondersteuning aan alle Kamers van Koophandel en Fabrieken in Nederland gezonden. De gemeenteraad van Dordrecht ver gaderde Zaterdag in buitengowone zitting, naar aanleiding van het jubileum van rar. S. De Swart, die toen den dag herdacht, waarop hyvóór 25 jaar als secretaris der gemeente beëedigd on geïnstalleerd werd. De barge- meester, mr. H. A. Nebbens Sterling, huldigde de verdiensten van den heer De Swart en dankte hem voor hetgeen hy in het afge loopen tydvak van 25 jaar %oor de gemeente Dordrecht had gedaan. Als blyk van hoog achting bood spr. den heer De Swart namens B. en Ws. en den Raad een prachtige rood marmeren pendule met bronzen coupes aan. De secretaris zeide B. en Ws. en den Raad dank voor deze blyken van waardeering en betuigde zyne erkentelykheid voor de steeds ondervonden medewerking. By zyne komst ten stadhuize des morgens te negen uren werd de jubilaris door de go- zameniyke ambtenaren der gemeente opgo wacht en namens hen toegesproken door den archivaris der gemeente, mr. J. C. O ver voorde, die tevens den heer De Swart namens de ambtenaren een beeldengroep van terracotta op marmeren voetstuk vereerde. Ook van andere zyden ontving mr. De Swart vele blyken van sympathie. Stemgerechtigde ingelanden van den polder Nieuw-Beierland e. a. besloten by meerderheid van stommen, om, wat betreft het instellen van een Hoogheemraadschap voor de Hoekschewaard, een nader onderzoek in te stellen naar het doel en de strekking daarvan. Het bestuur werd uitgenoodigd in do volgende vergadering daarover rapport ui* te brengen. De minister van marine heeft den adel borst 1ste kl. by de Koninklijke Nederland sche marine-reserve G. Botje met 16 dezer geplaatst aan boord van Hr. Ms. instructie schip „Gier." De gewone audiëntie van den minister van oorlog zal op 9 dezer niet plaats hebben. „Je hebt menschen, die rechts binne; je hebt menschen, die links binne, en je hebt menschen, die heelemaal verkeerd binne. Maar zo kunnen allemaal by my komen, by my kunnen ze terecht! Heeren en dames, jongens en meisjes, de werkman en zyn vrouw, laat ze maar kommen, ik zal ze wel helpen Zoo staat een der talryke straatventers zyne waar in de Kalverstraat te Amsterdam aan te prijzen; en terwyl hy nog bezig is het touw los te maken, waarmede zyne mand met koopwaren is dichtgebonden, verzamelt zich reeds een troep jongens om hem heen, die hy, zonder hen aan te zien, blyft toespreken. „Allo, jongens! ga jelui toch wegl Gaat je vaders en je moeders halen! Je staat me hier in den weg. Of heb je centen by je? Gaat je vaders en je moeders halen, zeg ik je. Of heb je die nooit gehad? Gaat dan naar het weeshuis, dan kan Amsterdam met je bluffen en aan de heele wereld laten zien, hoe goed het voor de weesjes is. Dan loop je voor schandaal door de stad als rougo- et-noir, zooals ze in Scheveningen zeggen en met de eene helft van je buis schaam je je, omdat je maar met de andere helft in den rouw bent. Toe, jongens, op zy! Eerst grooto menschen en dan hangooren!" En ofschoon er nog volstrekt geen „groote menschen" lust toonden om naar den koop man te luisteren, ging hy voort; „Maar gaat dan toch op zy! Daar kan geen fatsoeniyk mensch door. Kom, terug een beetje! Als de niouwe Beurs klaar is, krygen jullie alle maal een cent, om mee te speculeeren, en die dan in den effectenhoek nog flauwer is dan ze er tegenwoordig zyn, die mag het eerst in het nieuwe pesthuis komen te liggen." Do jongens lachten en weldra werd nu de groep vermeerderd door een paar dienstmeisjes, die „eventjes gauw" een boodschap moesten doen, eenige werklieden, die hunne vracht voor een oogenblik op de straat zetten, en een paar heeren, die biykbaar den tyd „aan zichzelf" hadden. Nu had de koopman ook zyne mand geopend, en alvorens het papier weg te nemen, dat den inhoud bedekte, sprak by zyn hoorders aldus toe: „Als Eva op een Hoogere Burgerschool voor meisjes geweest was, voordat ze conversatie met Adam kreeg, dan had ze boekhouden geleerd en op de kleintjes leeren passen, en dan was er nooit met haar voorgevallen wat er nu met haar gebeurd is en zat ik mis schien nog met een nyipaard op myn schoot in het Paradys, in plaats van in den regen in de Kalverstraat. Als Napoleon Drie zyn administratie niet in de war had laten loopen, zat Bismarck nou misschien op St.-Helena; en als Domela Nieuwenhuis de sociejalen leerde boekhouden, dan hielden ze 's zomers misschien veel meer over dan als ze by de burgers de glazen ingooien. Boekhouden! Dat is de kunst! Geen centje uitgeven, of opschryven. En geen boek, dat je in je brand kast moet bergen; neen, een boek, dat je altyd by je draagt. Als je in de kerk komt zelfs, en hot kerkezakje is er geweest, dan je boek uit den zak en je schryft opZondag; don zooveelsten, armenzakje'één gulden. Of geef jelui soms nog minder? Dan noteer je dat maar, natuurlyk. En wat heb je nu wel in de eerste plaats noodig, menoeren en dames! om te boeken? Een boek?! Mis, glad misl Om te boe ken heb je in de eer ste plaats noo dig een potlood. „Alsjeblieft! Een pot-lood! Dat moet niet zyn te hard, dat moet niet zyn te zacht dat moet precies hard en precies zacht genoeg zyn. En zulke potlooden verkoop ik, of verkoopen is eigeniyk het goeie woord niet. Als je het ziet en hoort, dan zul je vragen: „Koopman, ben jy nou eigeniyk in de wereld gekomen enkel en alleen in het belang van je ovenmen8ch? Heb je geen vrouw en kinderen, koopman?" zul je vragen. „En als je zeniet hebt, moet je dan zelf niet leven, koopman?" Stil, zeg ik dan: wy zyn er nog niet. Wees niet zoo haastig; we zyn nu nog pas aan de potlooden. En wat voor potlooden! Is er ook iemand onder het geacht publiek, die links isNiet? Da's jammer, want dan hoefde je my niet te gelooven, maar je kon je zelf overtuigen. Nu zyn er misschien menschen onder jelui, die denken; de koopman, die houdt ons voor den gek. Maar dan kun je het zelf probeeren. Ziehier! Dit i3 myn linker hand, nietwaar? Ik neem daarin dit potlood en - wil u maar eens zien; neen, kyken moet je, anders denk je, dat ik de heeren en dames fop - asjeblieft! Zóó schryf je met dit potlood, als je links bent. Links of rechts, is voor dit potlood precies hetzelfde. Dit zyn de wereldberoemde potlooden, die in het vorig jaar op de kermissen werden gebruikt door dien jongen zonder armen of beenen, die met zyn mond schreef, met zyn ooren piano speelde en met zyn buik violoncel. Dat zyn deze potlooden! En wat betaal je nu voor die potlooden? Stil! Dat moet een geheim blyven. Dat kom jelui nou van den koopman eens niet te hooren. En waarom niet? Ik durf het niet te zeggen. Als ik dat hier openlyk vertelde, dan werd ik zeker dadelyk naar het spinhuis gobracht. Die m o e t o n gestolen zyn, zou de commissaris zeggen, en we zullen den koopman dus maar bewaren, totdat de eigenaar komt. En hy zou geiyk hebben, de man. Want als ie wist, waarvoor ik die potlooie ver koop....! Maar ik verkoop ze niet! Ik geef ze weg. Dat kan geen mensch my beletten. Weggeven, doe ik zo; cadeau, present, om te houden. Ik ben een philanthroop, zooals wy, geleerden, dat noemen. Een potlooden philan throop! Maar je moet iets anders van my koopen, iets, dat by zoo'n potlood behoort, als een jongen by een meisje. Dat geef ik ook al byna voor niemendal weg; maar daar kan ik my mee verantwoorden: dat is uit een frauduleus bankroet, daar de winkelier vyf jaren voor gehad heeft, dus dat is quitte rekening. Die nu van my cadeau wil hebben, voor niemendal, cadeau, present, om te houden, zoo'n extra-best potlood kyk eens even meisje-lief, zulke mooie dingies kun je er mee teokenen, - (zóó zegt hy, en op die teekeningeljüs van den koopman mag do politio wol een weinig toezienzoo'n extra best potlood cadeau, die moet van my koopen, zoo'nNeen, .alsjeblieft, niet allemaal te geiyk; laat me eerst uitpraten: die moet van my koopen, als je 't koopen wilt noemen althans, zoo'n ongehoord goedkoop notitie bookje met driehonderd vyf en zestig blad- zyden, voor eiken dag van het jaar één. Die zoo'n boekje koopt, weet altyd precies de hoeveelste of het is. Wie zal er nu nog willen vragen aan zyn buurman: den hoe- veelsten bobben we vandaag? 't Is zoo goed als een horloge! Je haalt het boekje uit je zak; je denkt; de hoeveelste haddon we gisteren, dan kyk je op de bladzyde van vandaag, en je weet het precies. En wat betaal je voor dat boekjj, waar je zoo'n potlood by cadeau krygt? Zoo'n boekje, dat je overal voor kunt gebruiken, is 't niet voor den slager, dan is 't voor den bakker, is 't niet voor den kruidenier, dan is 't voor de waschiyst, en als je 't dan nergens anders voor gebruiken wilt, wel, gebruik het dan voor de keu- keu- keu- keuken! En als je 'fe dan een jaar lang voor de keu- keu- keu keuken gebruikt hebt, dan kun je 't nog driehonderd vyf en zestig dagen lang gebruiken voor de pla- pli- plo- plu- plee! Alia, alli, allo, allu, allee! Wie koopt er zoo'n ongehoord goedkoop notitieboekje met een frauduleus potlood er by, waar iemand vyf jaren lang voor in het tuchthuis gezeten heeft? Uit medelyden moest je 't haast nemen, of als een gedachtenisje. Wie koopt dat boekje? Komaan, rooie Bet, mot jy er geen hebben om de zoentjes in te DAG-BLAD.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1895 | | pagina 1