STOOMTRAM
Groote Uitverkoop
Finale Uitverkoop van Milan en Tafelserviezen.
J. J. POLLMANN.
der Badinrichting
Rijtuigen, enz.
In de Koffiebaal
van Galanterieën, Glas, Kristal, Aardewerk,
Stoomtram HAARLEM LEIDEN.
SCHOONMAAK!
N#. 10788.
Donderdag 25 April.
A0. 1895.
feze dCourant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Tweede Blad.
PERSOVERZICHT.-
LEIDEN - VOORSCHOTEN - VEUR (Leidschendam)-
VOORBURG-DEN HAAG.
Bestelgoed per 100 K.G. 30 Cts.
Vrachtgoed voor de eerste 100 K.G. 15 Cts.
Voor elke volgende 100 K.G. 12 Cts.
zuivere Preanger-Koffie,
G. VAN WIERINGEN Ir.,
TARIEF
BADHUIS TE LEIDEN,
is geopend:
alsmede alle mogelijke Artikelen voor
Luxe en Huiselijk Gebruik.
IVieuwe Ftijn 1. A.an de Vischhrug.
LEIDSCH
DAG-BLAD
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden. f 1.10.
Franco por post ..--:..••••••••••» 1.40.
Afzonderlijke Nommers 0.05.
PRIJS DER AD VERTEN TIEN
Van 1 6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17£. - Grootere
letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad
wordt f 0.05 berekend.
Olllciëele Kennisgeyingen.
DRA. WK WET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden brengen
ter algenu od© kennis, dat door WILHELMUS VAN
GASTEREN wonende alhier, een verzoekschrift is
ingediend om vergunning voor den kleinh ndel in
Sterken drank in het perceel Hcorengracht 114.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, F. WA8, Burgemeester.
28 April 1895. E. KIST, Secretaris.
In de Nieuwe Rotterdamsche Courant wordt,
naar aanleiding van de dezer dagen gehouden
keuring van paarden van particu
lieren, die aangewezen zyn, om by eveutueele
behoefte voor den militairen dienst
te worden gebezigd, het volgende opgemerkt:
„Hoe weinig vertrouwbaar de gegevens zyn,
die het departement van oorlog zich verschaft
heeft, ten einde te kunnen beoordeelen over
hoeveel paarden het ingeval van nood in ons
land ongeveer zou kunnen beschikken, bleek
my uit eene mededeeling van een onzer voor
naamste stalhouders. Behalve de by hem op
stal staande paarden, die voor den militairen
dienst zyn aangewezen, was officiéél de vraag
tot hem gericht zooals ook tot de andere
stalhouders hoeveel paarden by ingeval van
oorlog zou kunnen op zich nomen, tegen den
dubbelen remonteprys aan het Ryk to leveren.
Met zyn kennis van de landbouwers in den
omtrek, waar hy zoo noodig goede paarden
zou kunnen aanschaffen, gaf hy een aantal,
stel 40 paarden, op. Op gelyke wyze zyn ook
de andere stalhouders by de beantwoording
der hun gestelde vraag te werk gegaan,
maarde paarden van die landbouwers
staan ook reeds op de verzamellyst van be
schikbare paarden, die het departement heeft
laten opmaken.
De sterkte op het papier zal due die van
de werkeiykbeid wel aanzienlyk overschryden."
De Huisvrouw is allesbehalve ingenomen
met de motie, door het congres van het
Algemeen Nederlandach Werkliedenverbond
aangenomen, waarby aan het centraal bestuur
werd opgedragen, by de Regeering aan te
dringen op afschaffing van fabrieks
arbeid door gehuwde vrouwen.
Het doet niets ter zake, meent het blad,
dat het zeker een ideaal-toestand zou wezen,
wanneer elke gehuwde vrouw kon werkzaam
zyn in haar geziü, en geen enkele genoodzaakt
ware door vaak zwaren arbeid mee te helpen
voorzien in het levensonderhoud; doch daar
gelaten dat de ideaal-toestand onbestaanbaar
is en wel altyd onbestaanbaar zal blyven,
geldt het hier vóór alles het beginsel van
vryheid voor de vrouw.
Het is, zegt De Huisvrouwoverigens ge-
makkeiyk gezegd: schaf den fabrieksarbeid
van vrouwen af, maar wat zou er dan worden
van den toestand van zoo menig gezin? Bo
vendien, in den regel gaat de arbeid op de
fabriek niet boven hare krachten, en in vele
industrieën geeft men aan vrouwenkrachten
de voorkeur. De Huisvrouw meent dat in de
aanneming der motie grof egoïsme in het spel
is. Men wil de vrouwen van de arbeidsmarkt
verdringen, om voor zichzelf een monopolie
te scheppen. Dit gaat h. i. zóó ver, dat het
oorspronkeiyk voorstel zelfs geen onderscheid
wilde maken tusschen gebuwde en onge
huwde vrouwen en ook do laatston uit de
fabriek wilde verbannen.
De Volksbanier schreef dezer dagen: Een
bittere pil wordt op 't o ogen blik de geheele
wereld te slikken gegeven in de schrome
lijke knoeieryen in den petroleum-
h an del, waarvan we allen reeds de nadee-
lige gevolgen ondervinden door de plotseling
schrikbarende opvoering van den
petroleumpry8.
Tot goed inzicht der zaak willen we onzen
lezers het verloop daarvan in 'tkortmededeelen.
In Amerika, dat vry ryk is aan petroleum-
bronnen, waien deze vroeger in beheer by
verschillende maatschappijen, die uit den aard
der zaak elkaar een geweldige concurrentie
aandeden en waarom men toen dan ook in
waarheid nog kon spreken van een petro-
leummarkt, onderhevig aan wisselingen, die
afhankelyk waren van vraag en aanbod.
Men ging daar echter eindelyk inzien dat
die onderlinge concurrentie uitliep op direct
nadeel van alle ondernemingen, waardoor
reeds enkele maatscbappyen het hadden
moeten afleggen, waarop de verschillende
maatschappyen ten slotte de handen in elkaar
legden en gezamenlyk een trust vormden,
met den petroleumkoning Rockefeller aan het
hoofd, die, in plaats van door de markt be-
heerscht te worden, de markt zou kunnen
beheerschen, en de groote „Standard Oil
Comp." was geboren.
Hiermede was echter het groote doel nog
geenszins bereikt, want er bleef toch nog een
zeer gevaarlyke concurrent over in den Rus-
sischen potroleumbond.
Ook deze laatste heeft een nagenoeg ge
lyke geschiedenis, want ook daar waren de
verschillende bronnen oorspronkeiyk in exploi
tatie by verschillende maatschappyen, die
elkaar den oorlog aandeden.
De geldmarkt beheorschendo Rothschild
echter, eigenaar van uitgestrekte petroleum-
bronnen, kon ook door zyn ontzaglyk vermo
gen wel de petroleummarkt beheerschen, en
om nu zyn Russische concurrenten er onder
te krygen, zag deze er niet tegen op zyn
petroleum tot de laagste pryzen ter markt
te brengen, tot pryzen, die hem niet alleen
de exploitatiekosten niet konden opbrengen,
maar waarby hy zelfs aanmerkelyke verliezen
moest ïyden. Door zyn enorm kapitaal was
hy echter in staat zyn doel te bereiken, nl.
de andere maatschappyen óf ten onder te
brengen, óf aan zich te verbinden; de onder
nemingen der afgemaakte maatschappyen
kocht hy dan op, en zoo werd hy de baas.
Met de nog staande maatschappyen ging hy
vervolgens een combinatie aan, waaruit de
Russische petroleumbond is voortgekomen,
onder heerschappy van den petroleumkoniog
Rothschild.
Zeer laag tarief voor Bestelgoederen.
Onverschillig over welk gedeelte van den Tramweg het vervoer
plaats heeft:
Per zending van 5 Kilogram of minder gewicht l® Cents.
Van elke 25 Kilogram of onderdeel daarboven wordt per
Zending berekend5 Cents.
Zendingen tot een gewicht van 200 Kilogram worden als bestelgoed
aangenomen.
Lichte goederen van grooten omvang, zooals Meubelen en dergelijken,
worden berekend naar het dubbele gewicht. 5940 32
8055 40
Bestelgoederen worden aangenomen Breestraat 138, bestel- en vracht
goederen W achtkamer Stoomtram naast „de Practische Ambachtsschool."
De uitgebreide concurrentiestryd was nu
door beide partyen, door de Amerikaansche
en door de Russische, gecentraliseerd, maar
nu werd dan ook de daaruit voortgesproten
onvermydeiyke tweestryd tusschen de beide
machtige combinaties met felheid ter hand
genomen. De quaestio was van toen af slechts
welke der beide partijen den kamp zou winnen,
waarvan intusschen het publiek de ruime
vruchten plukte.
Het is nog te goed bekend, hoe de Ameri
kaansche „Standard Oil Comp." alles aan
wendde om haar productie door de gansche
wereld te voeren en welke ontzagiyke som
men zy daaraan besteedde, maar toch schynt
het, dat ze niet tot de overwinning kon ge
raken, want nu sedert enkele maanden
hebben de beide bonden, de Amerikaansche
en de Russische, een verbond gesloten en
zyn dus feitelyk geworden één samenwerkende
maatschappy, waardoor zy thans de petroleum
markt over de gehetle wereld in hun macht
hebben, zoodat er nu eigenlyk geen spraak
meer kan zyn van een markt, daar het publiek
eenvoudig den prils heeft te betalen, dien
men goeddunkt te stellen.
En wat is nu daarvan het gevolg?
Dat de particuliere afnemers thans reeds
meer dan het driedubbele van den vorigen
zomer te betalen hebben.
Letten we nu op het verschil in prys van
voorheen, toen de Amerikaansche petroleum
werd verkocht a 4'/t cents per liter, met
den tegenwoordigen prys, dan hebben wy
toch zeker wel recht tot de vraag of het
publiek zich in dien opgeschroefden toestand
maar ïydzaam moet schikken. Was het nu
nog de quaestio dat de exploitatiekosten of
buitengewone omstandigheden zoo'n kolossale
verhooging noodzak-.lyk maakten, dan fiat,
en zouden we ons nog troosten dat daardoor
het meer te betalen geld in circulatie bleef;
maar dit is hier niet het geval. Hier betalen
we de enorme verhooging alleen om daar
door de portemonnaie te sty ven der petroleum-
koningen.
Zou daartegen nu niets te doen zyn?
Wy gelooven dat daartegen bitter weinig
te vechten zal vallen, maar ook dat hiorin
eene nieuwe les ligt togen de stellingen der
zoogenaamde Manchesterschool. Waar immers
blyft nu by deze vry e ontwikkeling van
handel en productie het natuurlyk even
wicht tusschen vraag en aanbod? Hier toch
kan niet gesproken worden van een natuur
lyk evenwicht; en zoo men alwyzenwilop
het feit, dat de vraag naar petroleum by deze
hoog opgevoerde pryzen nog nagenoeg even
sterk blyft en dus toch het evenwicht niet
verbroken is, dan is dit toch in elk geval
een o n natuurlyk evenwicht, zooals byvoor-
beeld iemand kan teweegbrengen door de hand
op de lichtere schaal te leggen, waardoor
deze de vereischte zwaarte erlangt, maar die
dit toch niet op den duur zal kunnen blyven
volhouden. In elk geval echter is het een
onzuivere toestand, een toestand, gebaseerd
op misbruik van macht, die eiken weldenkende
tegen de borst moet stuiten.
Onder het opschrift „De toekomst onzer
jongens" bespreekt de Haagsclie Courant de
wenschelykheid, de wet op het middel
baar onderwys te herzien.
Het blad acht dit vooral noodig, omdat by
de tegenwoordige inrichting van het leerplan
op do H. B.-S. en Gymnasia de beroepskeuze
te vroeg reeds op het 12de jaar, moet plaats
hebben.
Zet men de militaire carrière buiten be
schouwing, waarby speciale toestanden in
aanmerking komen en die bovendien tegen
woordig langs allerlei paden en op verschil
lende leeftyden nog te bereiken is, dan moet
voor elk wetenschappelyk vak reeds op dien
twaalfjarigen leeftyd worden gekozen: inge
nieur, geneesheer, jurist, literator, technicus,
predikant, enz., enz men moet wil men
later geen kostbaren tyd verliezen, wat den
meesten niet gelegen komt aan den ingang
van het leven al een keuze doen, daar de
eene weg leidt door het middelbaar onderwys
en de andere door het gymnasium. Want deze
wegen wyken zoozeer uit elkaar, dat men met
elk jaar een wydere kloof tusschen beiden vindt.
Is dat met onzinnig, onmenschkundig, anti-
paodagogisch?
Ware het niet oneindig veel beter en
rationeeler, aan het lager onderwys één soort
van voortgezet, middelbaar onderwijs te laten
aansluitende school, waarvan de wetgever
van 1863 zelf het type aangaf, de driejarige
hoogere burgerschool? Desnoods met een
eenigszin8 gewyzigd leerplaö, is zy in 't alge
meen veel beter dan de vyljarige, die te veel
is ingericht als voorbereiding voor de P. S.
en ook het stelsel der driejarige, dat het
einddiploma wordt uitgereikt door de leeraren
der school, is, behalve veel goedkooper en
minder tyaroovend, ook per saldo te verkiezen.
Van die driejarige school uit zou zich dan het
verdere onderwys in verschillende speciale
richtingen hebben te vertakkende technische
of mathematische, de handels-, de militaire en
de letterkundig-juridische of gymnasiale school.
Ons dunkt, de groote voordeeleD, aan zulk
een reorganisatie van ons onderwys verbonden,
zyn zóó in het oog loopend, dat er na een
ruim dertigjarige ondervinding van de na
doelen van het in 1863 aangenomen stelsel
geen twyfel meer mogelyk kan zyn.
Wat men ten aanzien van een jongen van
12 jaar byna nooit kan doen, kan men byna
altyd doen ten opzichte van een küaap van
vyftien a zestienbeslissen, voor welk beroep
of vak hy byzondero geschiktheid, aanleg of
voorkeur heeft.
En de driejarige leergang is doeltreffender,
minder speciaal.
Nog daargelaten de omstandigheid, dat de
meeste ouders gemakkelykor zes of zeven dan
negen of tien jaren te voren kunnen bepalen,
wat zy in staat znllen zyn, aan de opvoeding
hunner kinderen ten koste te leggen.
De voorkeur, welke die driejarige „tusschen-
school" verdient, is dan ook onder genoeg
zaam allen, die het onderwerp eenigermate
van naby kunnen nagaan, eenparig erkend.
En niet sedert vandaag of gisteren. Want
't is, dunkt ons, al wel een twintig jaren ge
leien, oat, in dien geest op wets verbetering
weid aangedrongen, 'k Meen my te herinneren,
zegt de schryver in genoemd blad, dat o. a.
omstreeks 't jaar 1880 de heer Van Zanten,
leeraar aan de hoogere burgerschool te Tiel,
daarvoor gepleit heeft in De Vragen des Tijds.
Toch is er tot dusver niets van gekomen,
trouwens, evenals van andere verbeteringen in
de wet van '63, die nog veel eenvoudiger en
gemakkelyker waren aan te brengen, zooala
de vervanging van de verplichte elf provinciale
eind-examen-commissies door eenige ryks-
commissies, zoodanig dat niet, zooals nu, een
volledig stel examinatoren noodig is vooreen
half dozyn Drentsche jongelui, terwyi de Hol-
landsche commissies moeten worstelen om
door 120 a 150 adspiranten hoen te komen.
Met veel anderen arbeid, die dringend noodig
was, is ook die urgente hervorming van het
hoogere onderwys achterwege gebleven,
doordatTweede Kamer en Ministeries
't altyd zoo druk hadden met begrootings-
en politieke beginseldebatten, zoodat er voor
de werkelijke, practische volksbelangen door
gaans maar bitter weinig tyd overschoot.
En tevens, omdat men in onze regeerings-
kringen altyd alles „grootsch" wil doen, een
hekel schynt te hebben aan kleine hervor
mingen; die kleine verbeteringen, welke in
weinig of geen tyd zyn aan te brengen,
meestal versohuift naar algemeene wetsher
zieningen, welkedoorgaans achterwege
blyven, omdat men er geen tyd voor heeft;
en want we moeten niet onbillyk zyn
in dit geval ook, omdat de voorstanders van
ons middelbaar onderwys aarzelden, daaraan
te raken, wyi zy bang waren, de hartstochten
der tegenstanders tegen dat onderwys zelf te
ontketenen.
Maar al die redenen kunnen het feit niet
wegredeneeren, dat nu dertig jaren lang, ten
nadeele van onze jeugd, een verkeerde plooi
in ons voortgezet onderwys heeft gezeten, dat
die plooi er uit moet, en dat 't nu hoog
tyd is, daarover niet langer te praten en 't er
niet alleen over eens te zyn, maar daaraan
ook uitvoering te geven.
Men moet er zich werkeiyk over verwon
deren, dat geen minister van binnenlandsche
zaken nog de dankbare taak heeft willen op
zich nemen om eindelyk eens de wot op het
middelbaar onderwys te herzien, waarmede
toch waariyk nu genoog ervariDg is opgedaan,
om er de grofste fouten eens uit te laten.
Het ware oen schoone paragraaf in de vol
gende troonrede niet alleen, het zou een zegen
voor ons volk zyn, want er wordt mot de
tegenwoordige regeling van ons middelbaar
onderwys veel onnut werk gedaan en onnut
geld uitgegeven, dat toch zoo uitstekend zou
kunnen besteed worden.
CORRESPONDENTIE. - B.l Voor buiten*
landscbe loteryen hebben we reeds meermalen
gewaarschuwd! Men late zich toch niet ver
leiden door de groote cyfers en nog greoter
bodragen l
Nieuw of gebruikt voorhanden: Barou-
chettc, Coupé, Panier, 5 Jachtwagens
met en zonder glas, Tentwagen, 8 TII-
buiy's, Dogcart, Karretje, KansbiTk-
ken, E9ool*chud(!cr, Uarkmachlnc, by
J. H. VAX DEX BEUG,
2983 10 te Oudshoorn.
brandt men dagelijks op Duitsche
wijze: 389 12
uitmuntende door geur en smaak.
Pr(|8 per 5 ons SO Cents.
VEIIKOUW STOKHUYZEN,
NIEUWE RIJN 47.
Wit Kastpapier,
I3iauw
Witte Kastrandjes,
Gekleurde
in verschillende qualiteiten voorhanden in den
Boekhandel van
TE 2630 12
Alfen a/cl. Rijn.
BLOElffMARKT 31.
De pryzen zyn voor gewone warme of koude
baden buiten abonnement per bad f 0.50.
1 abonnement van 10 baden 4.—
1 20 7.-
1 50 „15.-
1 100 „25.-
Onder deze pijlsopgaaf is begrepen het ge
bruik van twee handdoeken
BLOEMMARKT 21,
Maandag
Dinsdag
"Wo?nsdag
Donderdag
Vrydag
Zaterdag
556 26
van 8 uren v.m.
n o n
n 8
a 8 0 0
n 8
n 8
tot 5 i
5
0 5
0 5
0 9
n 9
De Administrateur,
JN. 13. HAM.
2874 40
Nog deze en de volgende week zal de Uitverkoop voortgezet
worden en zijn alle artikelen nog belangrijk in prijs verminderd.
