Woensdag 125 September. A0. 1894. Qourant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Leiden, 11 September. Feuilleton. Een familiedrama uit vroegere dagen. No. 10600. LEIDSCH DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per S maanden. r f 1.10. Franco per post 1.40. Afzonderlijke Nommers0.06. PRIJS DER ADVERTENTEÖN: Van 1-6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17j. Grooter» letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad wordt f 0.05 berekend. De by het 4de reg. inf. nieuwbenoemde majoor Blois van Treslong en de kapitein Froger zyn heden alhier aangekomen en hebben thans het commando respectievelyk over het 4de bat. 4de reg. inf. en de 3de comp. 2de bat. aanvaard. Prof. dr. P. J. Blok, die de opdracht heeft ontvangen om H. M. de Koningin onderricht te geven in de geschiedenis, zal, naar men verneemt, de vaderlandsche geschiedenis met H. M. behandelen. In overleg met den eme ritus hoogleeraar dr. Fruin, die daartoe aan- vankeiyk was aangezocht, is die taak opge dragen aan zyn opvolger in den leerstoel der vaderlandsche geschiedenis aan de Leidsche academie. Met het onderwys aan H. M. in de oude geschiedenis werd reeds in het vorige cursus jaar prof. Kramer, van de Utrechtsche hoo- geschool, belast. De van het 6de reg. inf. by bet Kolon. Werfdepot gedetacheerde 1ste luit. kwartierm. K. L. Knauf, die sedert 1 April jl. werkzaam is als secretaris by de hoofd-adrainistratie van het 3de reg. huzaren te Leiden, is overge plaatst by het 3de reg. inf. Te zyner vervanging wordt nu, met het oog op de drukke werkzaamheden by het Kol. Werfdepöt, zoo spoedig mogolyk by dat corps gedetacheerd de 2de luit. kwartierm. J. Stro- band, van laatstgenoemd regiment. Er bestaat gelegenheid tot verzending der correspondentie naar Nieuw-York, door middel van het stoomschip „Amsterdam", van Botterdam vertrekkende. Ten postkantore al hier moeten de brieven, enz. uiterlyk morgen ochtend om 7.50 bezorgd zyn. De wyze van verzending behoort duideiyk op het adres vermeld te worden. Men schryft ons uit Noordwyk: Weder is aan deze gemeente een burger ontvallen, op wiens bezit zy, toet recht, trotsch mocht zyn. Na een langdurig lyden, schoon onverwacht, is de heer W. C. Balkenende op 61 jarigen leeftyd van ons heengegaan. Geboren te Noordwyk-Binnen, werd by opgeleid voor het onderwys aan het bekende Instituut, destyds beheerd door don heer Geelhoed. Nadat hy eenigen tyd als onder- wyzer was werkzaam geweest, ontwaakte by hem de lust tot het landbouwbedryf en weldra verliet hy het schoollokaal om achter den ploeg plaats te nemen. Dadr was hy in zyn element; de gezonde buitenlucht en het goregelde leven van den vergenoegden landman trokken hem aan. Na eenigen tyd in de Rynstreek als leerling werkzaam geweest te zyn, betrok hy eene boerdery in de „Klei", onder deze gemeente, welke hy eerst eenige maanden geleden ver liet, toen zyn eenige zoon zyne plaats ging innemen. Opgewekt van geest, met helderen blik en ruim gemoed, waarin voor alles wat goed is, plaats was, ging hy in eenvoud zyn weg. Tal van jaren was hy een lid van den Raad, wiens heldere adviezen op grooten prys werden gesteld. Als Voorzitter van de afd. Noordwyk en Omstreken der Holl. Maat- achappy van Landbouw, werd hy hoog ge waardeerd. In vele andere betrekkingen wist hy nuttig te zyn in het belang zyner geboorte- en woonplaats, waaraan hy zeer gehecht was zoo was hy byna 20 jaar lid van de plaatse- ïyke schoolcommissie, commissaris van de Spaarbank, lid van het bestuur der Van- Limburg-Stirum-Gevers-stichting, enz. Slechts enkele maanden mocht hy en dan nog ziek van lichaam genieten van de rust, welke hy zoo geheel en al verdiend had, toen hy gister voormiddag omstreeks twaalf uren de eeuwige rust inging. Ook te Woubrugge kunnen jongelieden van den 17-jarigen tot den militieplichtigen leeftyd, n& de aanstaande loting voor de nationale militie, kosteloos onderricht in den wapenhandel ontvangen, mits zy zich vóór 21 dezer aldaar ten Raadbuize aanmelden. Op de vyfde lyst van de zestiende jaar collecte voor de Scholen met den Bybel in de „Standaard" komen o. a. voor Sassenheim met Voorhout met een bedrag van f 115.77. Zondagavond deod de van Hazerswoude overgekomen predikant C. B. Bavinck zyne intrede in de Gereformeerde kerk te Rotter dam A, na des morgens bevestigd te zyn door zyn broeder dr. H. Bavinck, te Kampen. Beide keeren was het kerkgebouw door eene overtalryke menigte bezet. De candidaat by de Ned.-Herv. gemeente de heer M. A. Van Rhyn, te Katwyk aan den Ryn, heeft eene beroeping ontvangen naar Walsum (cl. Sneek). De minister van financien maakt bekend, dat op 8 dezer by de betaalmeesters in kas was 1,671,042.7872» dat op denzelfden dag door de Nederlandsche Bank, ingevolge art. llów van haar octrooi, aan 's lands kas een voorschot was verstrekt ten bedrage van f 173,554.59. Sts.Crt De Tweede Kamer der Staten Generaal zal Dinsdag 18 September, na de opening der nieuwe zitting, 'a namiddags te 3 uren ver gaderen. Met leedwezen vermeldt het „Hbl." het ovorlyden van mr. Th. Schiff, lid van het burgerlyk armbestuur en directeur der Amst. Hypotheekbank te Amsterdam. De heer P. Van den Heuvel J.Azn., te Dordrecht, 2de stuurman by de groote vaart, is de eerste in den lande, die tot 2den luite nant-ter zee by de marine reserve is aangesteld. By de Gereformeerde gemeente te Voor schoten is beroepen ds. F. W. Sluiter, te Heeg. Het op 31 Aug. 11. afgesloten inschry- vingsregister voor de nationale militie der gemeente Zegwaard voor de lichting 1895 bevat 13 namen. De minister van binnenlandsche zaken, beschikkende op een verzoekschrift van de Nederlandsche Maatschappy ter bevordering der Pharmacie, om benoeming eener permanente Pharmacopea-commissie, of toekenning eener jaarlyksche subsidie van f 400 om zoodanige commissie door die Maatschappy te doen instellen, heeft te kennen gegeven dat aan het verzoek om subsidie niet kan worden voldaan. Slot.) Katharina en Salome verklaarden zich er by neer te leggen, dat na onderzoek der beide bestaande testamenten door het gerechtshof koning Frederik zelf de eindbeslissing zou nemen. Tot zoolang werd het slot Gitschin Katharina als voorloopige woonplaats toe gekend. En roiner, zaliger kon Katharina zich nu, nadat zy vurige kolen op haar zusters hoofd verzameld had, aan hot herboren geluk harer liefde wyden, dat op een der laatste November dagen bezegeld werd. In tegenwoordigheid van koningin Elisabeth sprak koning Frederiks hofprediker in de Domkerk op den Hradschin den zegen over Katharina Von Smirczicky en Otto Von Wartenberg uit. Slechts eene korte spanne tyds was ver streken sedert het jonge paar in het slot te Gitschin het met moeite verworven geluk van het wederzydsch bezit genoot. Intusschen was het bericht van het ongehoorde, door de eene zuster de andere aangedaan, door ge heel Boheme verspreid. Op de landgoederen van Smirczicky werd het bericht van het reddend optreden der jonge koningin met geestdrift begroet, maar het bleef by de boeren, die nog altyd onder Salome's regime stonden, eene niet alleen in woorden zich open barende deelneming voor Katharina. Als eeno lawine zwol de verontwaardiging der dorpe lingen in Chotielitz en Schlunitz, het tooneel der misdaad, tegen de tegenwoordige mees teres. De slotvoogden, zoo van Chotielitz als van Schlunitz, die Salome tegenover het ge peupel poogden te verdedigen, werden door de opgewonden schare Daar een oud gebruik der Boheemsche volksjustitie uit de vensters geworpen. (Historisch.) Verschrikt zagen Wartenberg en zyne echt- genoote op zekeren morgen op het slotplein te Gitschin een troep rumoerige boeren, die van Chotielitz en Schlunitz gekomen waren en Katharina als hunne meesteres verlangden. Niet dan met groote moeite gelukte het War tenberg de onbezonnenen te bewegen, rustig naar huis te gaan. Af keerig van alle geweld, was Wartenberg onmiddellyk naar Praag ge sneld, om den opperkanselier en den koning zelf te berichten dat niet hy de schuld aan het eigenmachtig optreden der boeren droeg. Hy vermoedde niet dat Salome en Slavata hem reeds vóór waren geweest, dat een nieuw dreigend ODweer zich boven zyn hoofd en dat van Katharina samenpakte. Sluw berekenend had baron Slavata ten zynen bate party weten te trekken van de geldverlegenheden des konings, die, niettegenstaande de groote toe lagen van zyn schoonvader Jacob I, de kosten der verkwistende Praagsche hofhouding niet vormocht te dragen. Onder den schyn van offervaardigheid had hy voor den binnenkort te wachten oorlog tegen Oostenryk den jongen monarch sommen verzekerd; als „vrywillige oorlog8bydrage" qualificeerde Salome's sluwe advocaat Bohuslaw Budowitz de verbloemd By beschikking van den minister van binnenlandsche zaken van 10 dezer is, met ingang van 15 September a. s., benoemd tot buitengewoon opzichter, belast met het houden van toezicht op het maken eener cholerabarak te Vlissingen, J. Van Gent, thans te Groningen. (Sts.-Ct.) Te Eindhoven Is overleden mgr. Van Moorsel, apostolisch vicaris, oud-pastoor van Batavia, buitengewoon kamerheer van Paus Leo XIII, in den ouderdom van 69 jaren. Naar de „Gelderlander" uit goede bron verneemt, is, wegens weigering van de St.-Sp. om de Franscho wagens tot Rozendaal te laten loopen, de grensplaats Esschen als uit gangspunt van de Hollandsch-Belgische pro cessie naar Lóurdes. aangewezen. Door dijkgraaf en hoogheemraden van den Haarlemmermeerpolder is eene voordracht opgemaakt voor do betrekking van secretaris van dien polder. Zy bestaat uit de heeren P. Van Ouwerkerk, secretaris te Ouder-Amstel, mr. A. J. Heihuysen, adjunct-commies ter prov. griffie van Noord-Holland, en mr. P. Dozy, burgemeester van de stad Delden. Aan de revue op morgen, Woensdag, te Nieuwediep, zullen de volgende oorlogsschepen deelnemen: „De Ruytor", „Koningin Wilbel- mina", „Atjeh", „Guinea", „Stier", „Luipaard", „Matador", „Heiligerlee", „Reinier Claeszen", „Cerberus", „Sonimelsdyk", „Zeehond", „Nau tilus", „Argus", „Bellona", „Braga", „Heim- dall", „Geep," „Lynx", benevens de torpedo- booten „Krakatau", „Habang", „Dempo", „Hekla", VII, VIII, IX, XIII, XV en XVI. Het Nedorlandsch stoomschip „Gedé", (zie vorig nummer) is te Suez in de haven gekomen en zal worden nagezien; de „Schie dam", van Amsterdam naar Nieuw-York, passeerde 10 Sept. Lizard; de „Spaarndam" arriveerde 9 Sept. van Rotterdam te Nieuw Yorkde „Jason" vertrok 7 Sept. van Batavia naar Amsterdam; de „Voorwaarts", van Am sterdam naar Java, passeerde 9 Sept. Perim. By koninklyk besluit is, met ingang van 1 October a. s., benoemd tot lid van den Raad van State, mr. U. H. Huber, oud lid van de Tweede Kamer. Benoemd tot griffier by het kantongerecht te Purmerend mr. L. Boekhoudt, eervol ont slagen substituut-griffiar by de arr.-rechtbank te Winschoten, wonende te Dieren. Benoemd by het wapen der artillerie: by het 2de reg. vesting art., tot kapitein, de eerste luit. G. J. Neiszen, van het corpsby het 3de reg. vesting art., tot majoor, de kapitein M. J E. Viruly van Pouderoyen, van het corps rydende art.; tot eersten luit., de tweede luit. J. Van Boven, van het corpsby het 4de reg. vesting-art., tot kapitein, de eerste luit adj. W. Vosmaer, van het 3de reg. veld art.by het corps pontonniers, tot eersten luit., de tweede luit. P. Van Asselt, van dat corps. De kapitein P. L. H. Mansvelt, van het 4de reg. inf., op pensioen gesteld en het bedrag van het pensioen bepaald op f 1452 's jaars. Gemengd Nieuws. Hedenmiddag om éón uur had een 9 jarige jongen, die aan het visschen was op de brug by de Morschpoort, de onvoor zichtigheid op een paal te klautereD, met het gevolg, dat hy in het water tuimelde. Door inmiddels toegesnelde personen, waaronder een bykok uit de keuken der soldateD, die zich langs een paal naar beneden begaf, werd hy spoedig uit zyn onvry willig bad verlost en kwam hy er alleen met een nat pak en den schrik af. Gistermiddag had in de leger plaats by Katwyk voor de aldaar aangekomen troepen eene muziekuitvoering plaats van het muziekcorps van het regrriiertt. Opgesteld voor de cantine aldaar, werden zTêr fraaie nummers uitgevoerd en veel opgewektheid in het kamp teweeggebracht. Gisteren is zekere Van R. te Noordwykorhout gearresteerd, verdacht van bloembollen by zyn patroon te hebben ont- vreomd. Hy is gevankelijk naar Den Haag overgebracht. Dat de zomer ons langzamerhand zal gaan verlaten, begint ook het gevogelte te begrypen: het ooievaarsnest te Woubrugge is weder ontruimdde bewoners er van hebben de reis naar het verre Zuiden aanvaard. By den landbouwer Jac. Volle bregt, te Zegwaard, doet zich oen geval van mond- en klauwzeer voor. In de V an-Bylandt-straat te 's Gravenhage viel gistermiddag een werkman van een steiger. Do ongelukkige was onmid dellyk dood. In het „Haarl. Dagbl." leestmen het volgende: „De officier van justitie uit Amsterdam heeft by een tweetal landbouwers in den IJpolder een onderzoek in loco ingesteld naar een zich thans in hechtenis bevindend arbeider, die voorgeeft een slagersmes, dat by hem is be vonden, aldaar te hebben gekocht; hy is in den IJpolder echter onbekend. „Een en ander staat in verband met den moord aan de Ceintuurbaan te Amsterdam". Gisteravond ruim elf uren werd te Amsterdam de hulp der brandweer inge roepen by een uitslaanden brand op de eerste étage van perceel 47 in de Den-Tex straat, ver oorzaakt door het onvoorzichtig omgaan met licht. Met één straal op de Vecbtkraan was men de vlammen spoedig meester, doch eene kleine kamer is gedeeltelyk uitgebrand. Deze werd bewoond door „kolonel" E. Oliphant van het Leger des Heils. Persoonlyke onge lukken kwamen niot voori De toestand van den rechercheur Panhorst, te Amsterdam, die op Koninginne dag mishandeld werd, is redelyk. Hy zal echter nog eenigen tyd rust moeten houden, voordat hy zyn gewonen dienst weder kan doen. By eene vechtpartij tusschen een tweetal beschonken lieden, gisternamiddag op het Rapenourgerplein aldaar, werd de een met een boksyzer zoo ernstig gewond, dat op neming in het Gasthuis noodzakeiyk werd. De politie, die den dader wilde vatten, werd hierin door het publiek tegengewerkt, zoodat de man ontkwam. Een bezoeker van den Stadsschouwburg heeft aangifte gedaan dat door hem tydens de voorstelling eene doekspeld, met parel, ter waarde van f 350, werd vermist. Eene be looning van f 50 is door den eigenaar uit geloofd voor dengene, dio het kleinood terug bezorgt. In de Spoorstraat te Hilversum werden Zondag-avond een heer en twee dames door twee korporaals uit het kamp by Laren togengobouden, die hun onder vloeken en bedreigingen met de blanke sabel beletten hunnen weg naar het station te vervolgen en hen noodzaakten in een winkel de wyk te nemen. De militairen posteerden zich daarop voor de deur, tot eindelyk de grootste bel hamel naar binnen ging, en zyne sabel op de toonbank werpende, te kennen gaf, dat zy konden gaan. Het gezelschap, dat geen tyd te verliezen had om den trein te halen, voldeed hieraan, nu echter door de korporaals op den voet gevolgd, tot dezen op de nadering van twee agenten zich haastig verwyderden. De heer verzocht dezen hem en zyn gezelschap te begeleiden, waarop den korporaals werd aangezegd „zich good te houden." Geen tien minuten later echter sloeg een hunner by het Stationsplein de portierruit van een pas- seerend rytuig stuk. Gelukkig bevond „de overste" zich aan het station, dien men met het feit in kennis stelde en dio den dader on zyn kameraad in verhoor nam, waarna zy onder geleide van een agent naar het politie bureel werden overgebracht. Gisteravond, omstreeks 7 uren, struikelde een meisje, naar gissing 16 a 17 jaar oud, aan het Spui te Rotterdam over een aan den kant bevestigden ring, met het gevolg dat zy te water viel. De sterke stroom, men was juist aan het spuien, voerde haar door de sluis onder de Vlasmarkt door, waardoor zy verdronk. Het ïyk vond men niet. Eene vrouw te Kuilenburg, by wie Zaterdag morgen Aziatische cholera werd geconstateerd, overleed des middags. Te Kolhorn (N.-Holl.) is een tweede cholera geval met doodelyken afloop voorgekomen, ij» een gezin, naast het eerste wonende. Op de scheepstimmerwerf van den heer At. Van Duivendyk, te Papendrocht, is oen geval van cholera voorgekomen by den zoon van kapitein Mol, op de sleepboot „Emil", welke op die werf wordt voltooid. De 16-jarige jongen is gisteren overleden. Donderdag is een 25-jarige werkman van den heer v. D., wo nende te Alblasserdam, aan cholera overleden,' Verder deed zich te Papendrocht in de onmid- dellyke nabyheid van genoemde werf een geval van cholera met doodelyken afloop voor by den 80 jarigen Joost Pot. De laatste cholera-lyder te Spykenisse is hersteld, zoodat de ziekte op dit oogenblik als geweken kan worden beschouwd. In het geheel zyn er drie gevallen geweest, waarvan twee met doodelyken afloop. Onder de arbeiders aan het fort „Velthuis" te Wykermeer, gemeente Heemskerk, is een geval van Aziatische cholera geconstateerd. De lyder is in de barak opgenomen. Te Maastricht werd sedert de vorige opgave één persoon door cholera aangetast en is één persoon daaraan overleden. In het gehee aangeboden omkooping in het document, dat hy den koning namens Salome aangeboden had. De betaling dezer „patriottische" toela gen zou beginnen zoodra de baron in het onbetwiste bezit van de nog bestreden erfenis was. En deze plompe manoeuvre gelukte by den koning. Met dubbelzinnige, koele woorden werd Wartenberg door den opperkanselier ontvan gen; diep krenkend was het antwoord, dat hy in de audiëntie by koning Frederik op zyne rechtvaardiging ontving. Als verbreker van den landsvrede werd hy heengezonden. Nochtans liet Wartenberg, op het slot Gitschin teruggekeerd, den hemel van zyn jong geluk niet door vrees verduisteren. De terechtzitting, die in de erfenisquaestie nog voor het einde van het jaar 1620 eene be slissing zou brengen, moest hem van het krenkend verwyt des konings zuiveren. En eindelyk was ook dit oogenblik, dat voor Katharina's en Wartenbergs leven de laatste crisis was, gekomen. Als vertegen woordiger van de rechten zyner gemalin stond Wartenberg den voorlaatsten dag van het scheidende jaar, den 30sten December 1620, in de kanselaryzaal van den Hradschin voor de rechters. De koning was zelf by de zitting tegen woordig, stellig om pressie uit te oefenen op de rechters, die dan ook Salome als eenige erfgename erkenden. „Dat is ook myne meening", voegde de koning er luid by en zette zyn naam onder de hem voorgelegde oorkonde, welke Salome en Slavata volmacht gaf, van dien dag af het bezit van alle landgoederen van Smirczicky te mogen aanvaarden. Graaf Wartenberg was, als door een boozen droom beneveld, de deur uitgesneld. Voor hem ging baron Slavata de breede trap af. Hy temperde zyn gang en keerde het spottende gezicht naar Wartenberg, die op do bovenste trede der trap stond. „Groet myne schoonzuster", klonk hot spottend naar boven. „Waarom hebt gy dit maal verzuimd u aan koninkiyke vrouwen rokken vast te klemmen?" „Ellendige schurkt" barstte Wartenberg los. Zyne kalmte, die hem tot nu toe altyd trouw gebleven was, was voor den opstand van zyn gemoed geweken. Bliksemsnel had hy den degen tegen Slavata getrokken, die op hetzelfde oogenblik het blinkend staal uit de scheede trok. Onmiddellyk daarop weerklonken -luide stemmen uit de zich openende deur der ge rechtzaal, op den drempel waarvan koning Frederik naast den kanselier verscheen. Fluks hadden eenige vuisten Wartenberg gegrepen; maar deze keerde zich om en slingerde de koninkiyke trawanten, die hem het wapen poogden te ontnemen, terug. „In naam des konings, arresteert den graaf", klonk het bevel van den kanselier. Nu schoten meer trawanten op Wartenberg toe, die op de bovenste trede, den baron den rug toekeerend, zyne aanvallers afsloeg. „Niet eerder zult gy my aanraken", riep hy, „voordat myn zwaard dezen oerlooze ant woord gegeven heeft." Een der voorste mannen, handig den paree- 3Ï renden degen ontwykend, was Waitenberg in den arm gevallen. Slechts een oogen blik duurde de worsteling der twee, daarop ontving Wartenberg oen zwaren stoot tegen de borst, die hem ruggelings van de trap deed tuimelen. Een gillende kreet volgde eenige treden lager lag Wartenberg, met bloed bedekt. In den val had Slavata's uitgestrekte degen hem tusschen de schouderbladen doorboord 1 „Het was niot myne bedoeling l" stamelde de baron, aan wiens voeten de stervende lag. „Een ver8chrikkeiyk toeval", stemde de koning mee in en wendde de oogen af van de groep, die het ïyk van graaf Otto Von Wartenberg omringde. Over het donkere plein van het slot te Gitschin ging in het late namiddaguur van den 3den Januari 1621 eene schare donkero gestalten. Gravin Katharina, die by het ge- druisch der naderende voetstappen aan het venster gesneld was en naar buiten tuurde, drukte de handen op het sneller kloppende hart. Wie anders kon zich onder de aan komenden, die zy in de schemering niet meer vermocht te herkennen, bevinden dan by, wiens terugkeer zy elk oogenblik met onge duld verbeidde 1 Nu had haar oude bediende de deur van het vertrek geopend, Katharina snelde den binnentredenden tegemoet, maar deinsde op hetzelfde oogenblik ontsteld terug. Voor haar stonden Salome en Slavata, wien Bohuslaw Budowitz en zeven koninkiyke commissarissen volgden. Eene vraag bestiert op hare lippen, toen zy de oogen harer zuster

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1894 | | pagina 1