N®. 10990. Vrijdag 5 Januari. A". 1894. (§eze 'Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Leiden, 4 Januari. Feuilleton. SLOT ELKRATH. LEIDSCH DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden por 3 maanden1.10. Franco per post1-40- Afzonderlijke Nommors0.05. PRIJS DER ADVERTENTIEN: Van 1 —'6 rogols ƒ1.06. Iedere regel meer 0.17 J. Grootere letters naar plaatsruimte, wordt 0.05 berekend. Voor het incasseeren buiton de stad Werden eertijds de Yolksbyeenkomsten dikwerf .Volksvoorlezingen" genoemd, tegen woordig hoort men er deze benaming bijna niet moer aan geven. En terecht, want het geldt volstrekt niet meer als regel, dat erop die bijeenkomsten gelezen wordt; muziek-, zang- en tooneeluitvoeringen, welhaast hoogst waarschijnlijk ook eene uitvoering van nog anderen aard, wisselen in onze dagen af met de oordrachten en lezingen. Deze regeling dunkt ms eene uitstekende; eentonigheid, ge lijkvormigheid, sleur moet vermeden worden; dan biyft er belangstelling, dan kan er inder daad genoten worden. Gisteravond, ter vyfde bijeenkomst, had oene uitvoering plaats van de Leidsche Dames- /angvereemging „Es-Moll". Aangezien omtrent sen vroeger in het- openbaar optreden dezer Vereeniging, waarvan de heer Gottfried Mann directeur is, in ons blad eene beoordeeling is geschreven sn het nu haar hoofddoel niet wa3 om te laten hooren wat ze kon, maar wel om den bezoekers der Volksbijeenkomsten e*ne aangename ure te bezorgen, onthouden we ons hier ten eenenmale van alles, wat aaar critiek zweemt, en kunnen we volstaan met de mededeeling, dat do Vereeniging haar doel gisteravond volkomen heeft bereikt Koor- en solo-nummers werden zoo aan dachtig mogelijk (iedereen was voorzien van programma en tekst der zangstukken) aan gehoord; d9 voldaanheid, de dankbaarheid .'itte zich telkenmale zeer luide, waardoor hec programma uitbreiding onderging. Vooral na het staande aangehoord slotnummer „Wil helmus van Nassouwe", oude toonzetting, was het applaus in de geheel gevulde zaal en op het goed bezette balkon der Stadszaal oor- verdoovend. Het was een schoone avond I Dank, har telijk dank aan „Es-Moll", haren directeur en do Commissie, immens de bezoekers der vyfde bijeenkomst Het dringend verzoek, vóór den aanvang der uitvoering door den heer G. Japikse als voorzitter Jer Commissie voor de Volksbtfeen- kom3ten gedaan, om vooral noch op het balkon, noch in de zaal, noch In de pauze in do couloirs te rooken, werd stipt opgevolgd. Diens aieuwjaar8wen8ch, dat elks deel in 1894 voor zich en z^Jn gezin mocht zijn zooals de natuur dat aangegeven had io 1893, „weinig mist en regen en veel zonneschijn", was door daverend applaus gevolgd. - De heeron P. Fontein Jr. en P. J. Mulder hadden gisteren het voorrecht, gedurende 25 jaar werkzaam te zijn geweest als diaken der Ned.-Hervormde gemeente alhier. Door commissiön van predikanten, ouder lingen en collectanten werden zy daarmede aan huls gelukgewenscht en des avonds na mens hunne mede-diakenen, in eene buiten gewone vergadering, in hetzelfde vergader lokaal, waann zy 25 jaar geleden werden geïnstalleerd, door den oudsten diaken, den hoer H. Van Borselen, harteiyk toegespro ken, terwijl hun een gepast souvenir in zilver werd aangeboden, vervaardigd in de fabriek van de heeren Van Kempen en Zonen, te Voorschoten, en geleverd door den heer J. Oöstveen, alhier, hetgeen door hen met ge voelvolle woorden en hartelyken dank werd aanvaard. De muzikale leermiddelen van den heer De Sonnaville, van het R. K. gymnasium te Katwijk, z\jn op de tentoonstelling te Batavia bekroond. Na zijne voordrachten te Leiden, Amsterdam en elders over zijn systeem om het leeren van noten en sleutels beter en eenvoudiger aan te brengen, heeft hij ook eene voordracht gehouden te Kampen en te Utrecht. In laatst genoemde stad ontving hy eene uitnoodiging om in de Muziekschool zyn leerstelsel voor te dragen. De militieraad zal voor de tweede maal voor de gem. Alkemade zitting houden ten stadhaize to Leiden, op Dinsdag 9 Januari, '8 voorm. om halftien, en op Zaterdag, den 20sten d. a. v., 's voorm. om kwart over elven. By duidelyk omschreven publicatiön is eiken belanghebbende aangekondigd wat hy dient te weten. Met eene zeer nette toespraak van ds. Kuylman, in de Herv. kerk te Heemstede, op den 31sten Dec. 1893, werd herdacht het 50-jarig jubilé van den heer M. Tibboel Sr., aldaar, als kerkvoogd dier gemeente, waarvan ruim 30 jaren als president. Tot notabele der Ned.-Herv. gemeente te Valkenburg is benoemd de heer Abr. Peet Az. In hot jaar 1893 zyn in de gemeente Alkemade geboren 171 kiDderen, overleden 93 personen en werden er 32 huwelyken gesloten. In 1892 was het getal der geborenen 158, der overledenen 128 en der huwelyken 30. De intrede van het jaar 1894 was voor de inwoners van Zoetermeer niet zeer ver rassend, aangezien de burgemeester, de heer H. J. Augustyn, op 1 Januari bekend maakte, dat hy van -voornemen is de gemeente te ver laten, om eene welverdiende rust te gaan genieten te 's-Gravenhage. Dat zyn heengaan door een ieder betreurd wordt, behoeft geen betoog, daar de burgemeester algemeen ge acht en bemind wordt. Ds. P. Kuylman, te Bunnik en Vechten, heeft voor het op hem uitgebrachte beroep naar de Ned. Horv. gemeente van Woubruggo bedankt. Te Weyho is overleden de hoer baron Van Knobel8dorff van do Gelder, kamerheer in buitengewonen dienst van wyien Z. M. den Koning. Op ongeveer 90-jarigen leefiyd ontsliep gisteren te 'a Gravenhage de heer H. D. Potter, een man, van wien met het volste recht gezegd kan worden dat hy in Indiö zyne sporen heeft verdiend. Van het jaar 1827 tot 1860 was de heer Potter in onze koloniën in verschillende en gewichtige landsbetrek kingen werkzaam. Hy begon zyne langdurige loopbaan als klerk by den algemeenen ontvanger te Soerabaia, maar ging in 1827 by den burgeriyken dienst over. Na eene snelle promotie in de verschil lende klassen van controleur by het binnen- landsch bestuur, zag hy zich reeds in 1835 benoemd tot assistent-resident van Djapan, in welk ambt hy later werkzaam was in Probolingo en Bezoeki, totdat hy in 1848 optrad als hoofd van het gewe3telyk bestuur in Japara. In 1850 werd Potter resident van Sema- rang en zyne langdurige en trouwe diensten worden in 1852 erkend door zyne benoeming tot ridder der orde van don Nederlandschen Leeuw. In 1857 zocht hy in het moederland eenige rust van don arbeid, die echter slechts van korten duur was, want in 1858 weer de terugreis naar de overzeescbe gewesten aan genomen hebbende, werd hy in 1859 in 's lands dienst herplaatst als resident van Tegal. Eindelyk in 1860 legde de hoer Potter voor goed zyn ambt neder en kreeg hy op 1 Juli het door hem aangevraagde eervol ontslag en zyn welverdiend pensioen. De overledene behoorde tot de oud-koloniale behoud8party. De leden en oud-leden van den gemeente raad, de secretaris en de ontvanger van Stad- Ameloo hebben aan den burgemeester dier gemeente, den heer J. J. 'Boelen, by diens aftreden, een schoon bowys van waardeering vereerd. Dit kostbaar geschenk is geleverd door de heeren Van Kemptn Zonen, te 's Graven- hage, en in hunne fabriek te Voorschoten vervaardigd. Het bestaat uit twee massief zilveren schenkbladen, waarop de wapens van Stad Almeloo en van dtn heer Boeion zyn aangebracht, en vergezeld van een album, dat met oen kunstig vervaardigd bas-relief in zilver is gemonteerd. Het album bevat do photo- graphische portretten der gavers, benevens eenige gezichten van Almeloo, torwyi eene door de beide ambtenaren ter gem een te-secretarie fraai gecalligrapheerde opdracht de bedoeling van het geschenk vermeldt. Het zal dezen zomer tian jaren zyn, dat het Philharmonisch orkest van Berlyn te Scheveningen optreedt. Tot viering hiervan zal einde Juni in het Kurbaus oan driedaagsch muziekfeest worden gegeven. De heer H. L. E. Enthoven H.Lzn., directeur der naaml. vennootsch. „Plettery, voorheen L. J. Enthoven Cie", te 's Gra- venhage, herdacht eergisteren den dag, waarop hy vóór 25 jaren zyne loopbaan begon aan de fabriek van de voormalige firma L. J. Ent- hoven en Co., aldaar. Te Rotterdam ia eene patroonsvereeniging opgericht, onder den naam van „Rotterdamschs Bouwkring." Het doel der Vereeniging is: het bevorderen der belangen van patroons en werklieden en het zoo mogeiyk oprichten van fondsen tot uitkeering by ziekte, ongelukken, invaliditeit en gevorderden leeftyd. Het bestuur bestaat uit do heeron C. M. Drooglever Fortuyn, voorzitter; J. Engel, pen ningmeester, D. C. Klaphaak, H. J. Egelie en G. Pelt, secretaris. Een algemeen bekend en geacht inge zetene van Amsterdam, de heer N. Tetterode, oud-directeur van de „Amsterdamsche Letter gieterij" op de Bloemgracht, is door eene beroerte getroffen en kort daarna overleden. De heer Tetterode had den leeftyd van 77 jaar bereikt. Jndertyd was de overledene voor zitter van de „Maatschappy voor den Werken den Stand", die onder zyn bestuur geheel hervormd werd. Naderhand was hy jarenlang lid van den gemeenteraad. Ook heeft de heer Tetterode den eersten stoot gegeven tot den aanleg der kinderspeeltuinen. De laatste jaren moest de overledene zich uit het openbare leven terugtrekken, daar hy door zyn hoogen ouderdom al meer en meer last van doofheid kreeg. In 1890 legde hy zyne betrekking als directeur van de „Amster- damsche Lottergietery" neer. Nog eenmaal deed hy van zich spreken door de uitgifte van de bekende brochure: „Onbewoonbare kelderwoningen". De Roomsch-Katholieke kiesvereeniging te Goes heeft tot candidaat voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal gesteld den heer D. Stigter, die ook de candidaat van de liberale kiesvereeniging is. Daardoor is de kans der liberalen by de verkiezing op a. 8. Dinsdag verbeterd. Te Kampen is op 69-jarigen leeftyd over leden do heer H. De Cock, docent aan de Theol. School, ridder in de orde van den Nederlandschen Leeuw. De overledene was een der vier oprichters van genoemde School. Het stoomschip „Dubbeldam", van Nieuw-York naar Rotterdam, is 2 Jan. Dover gepasseerd; de „Spaamdam", van Nieuw-York naar Rotterdam, is 3 Jan. Lizard gepasseerd; de „Sumatra", van Batavia naar Amsterdam, vertrok 3 Jan. van Port-Said; de „Stentor", van Amsterdam via Liverpool naar Java, arriveerde 3 Jan. te Singapore. By koninklijk besluit is ingetrokken de benoeming van M. Lodder tot heemraad van don polder Rooklaasplaat, provincie Z.-Holland. De heGr E. A. Ockerse, arts, benoemd en aangesteld tot officier van gez. 2de kl. by het personeel van den geneeskundigen dienst van hot leger in Ned.-ïndiö. Benoemd tot directeur van het Rykstelegraaf- kantoor te Middelburg F. Versloot, thans direc teur van het Rykstelograafkantoor en brieven gaarder aan don Hoek van Holland. Benoemd by het hoofdbestuur der posteryen on telegraphictot hoofdcommies: A. J, W. Van Diepen, W. C. P. Van den Burgh en J. W. Reestot commiesP. P. Saraber, P. L Putters, W. J. Goorling, A. Van Poetoren, G. G. Bachiene en P. A. De Bordestot adj. commies: W. M. Van Bochhove, W. H. Wysman, J. S. Simons, E. R. Borchers, P. E. Fratorman, F. C. Craushaupt en L. Sable- rolle; tot concierge: J. F. A. Van Oudheusden; tot bode: H. Ligtvoet; en is aan de hierboven genoemde ambtenaren eervol ontslag verleend uit hunne respectieve betrekkingen by het Depart, van Waterstaat, Handel en Ny verheid. Gemengd Nieuws. Ter rectificatie van het bericht in ons nummer van 30 December 11. betreflende de gehouden wintor-uitdeeling van kleeding- stukken, enz. door de dames-vereeniging „Dorcas", te Woubrugge, verzoekt onze corres pondent aldaar de mededeeling, dat gebleken is dat deze nuttige vereeniging, alhoewel nog geen ruim 50 jaren bestaande, in 1854 opge richt, toch in dit jaar, wellicht in Juli, haar 40-jarig bestaan zal kunnen herdenken. Men meldt ons nader omtrent den te Voorhout op Nieuwjaarsdag plaats gehad hebbenden brand, dat de naam van don be nadeolden persoon niet is Van Wyngaarden, maar J. Zandbergen, terwyi behalve de twee genoemde kinderen nog een 18 jarige zoon thuis was. Niets noemenswaard is gered kun nen worden. De influenza, die binnen de ge meente Benthuizen sedert geruimen tyd hoerscht, begint langzamerhand weder af te nemen. Terwyi zy aan enkelen het leven kostte, verschaft zy aan velen een vry lang durig ziekbed. De collecte, gehouden te Zeg waard voor minvermogenden, tot wering der bedelary door zoogenaamd nieuwjaarwen- schen, heeft opgebracht ƒ93.46. De opbrengst van deopenbare verkooping der oude schoolbanken te Roelof Arendsveen en te Rijpwetering is zeer gering geweest. Ongeveer 40 zware houten gevaar ten van 3 tot 4 M. lengte werden verkocht voor f 17 60. Die te R A.-veen brachten op f 12 30, terwyi te Rypwetering niet meer dan f 5.30 te maken was. „Sic transit gloria mundil" Gisternacht stond de agent van politie H. Lokers by een huis aan den Hillen- dyk, te Rotterdam, waar pokken heerschen, op post, toen hy uit de richting der stad, benedendyks, een man zag aankomen, die blykbaar niet gezien wilde worden. Do man, by dat buis gekomen, schrikte merkbaar, toen hy den agent zag, en ging op den loop. Lokers liep hem achterna, met het voornemen hem te ondervragen, doch in zyne onmiddellyke nabyheid gekomen, loste de onbekende een revolverschot; de kogel ging rakelings langs het hoofd van den politieman, zonder hem te treffan. Lokers achtervolgde terstond met ge trokken sabel en om hulp fluitende den onbekende, wien het echter gelukte in de richting van Charlois te ontkomen. Door den koster van de Grootö of St.-Laurenskerk te Rotterdam is een aan den korkeraad gericht schry ven ont vangen, waarin de bedreiging geuit is, dat men de kerken der Ned.-Herv. gemeente aldaar door dyna miet zal verwoeston. Hoewel men niet vreemd is aan de gedachte, dat men met eene mis plaatste grap te doen heeft, zyn de noodige maatregelen genomen en wordt de kerk voort durend bewaakt. De zeilvaart in Spaame, ring vaart en zfikanalen is door het ys gestremd. In het Noordzeekanaal vertoonde zich reeds veel grondys. De inundatiewerken te Haarlemmermeer zfin tydeiyk gestaakt. Reeds hebben Woensdag enkele schaatsen- ryders den tocht van Amsterdam naar Haar lem ondernomende vaarten waren echter gevaariyk en slecht; by molens, bruggen en trekgaten zyn groote wakken, zoodat ver- DOOR GOLO RAMÜND. 41) Zoo werd het avoDd. De volgende dag vorliep op dezelfde wyze en toen eerst kwam by den houtvester de liefde tot Wolfgang, die hem gebleven was, weder op den voorgrond. Wilde hy zelf al hot huis niet verlaten, hy drong by zyn kleinzoon aan om naar den heer Flinders te gaan en in zyn naam en op zyn last het noodzakeiykste te regelen. Den rechten man had hy daartoe wel gekozen, maar niet meer den rechten tyd; de heer Flinders was reeds vertrokken en deze zaak -- eene eenvoudige privézaak was niet ge schikt zoo maar eenvoudig door zyn zaak gelastigde geregeld te worden. Men wist op het kantoor, welk zwaar verlies Wolfgang getroffen had; men deelde hem ook mede, met hoeveel deelneming de patroon vóór zyn vertrok over hem gesproken had, maar juist deze omstandigheid was weinig geschikt om Wolfgangs vrees te doen verminderen. Wat was, by de vriondscbappeiyke betrekkingen, waarin de heer Flinders tot zyn grootvader stond, natuurlijker geweest, dan dat hy hem by dit onverwacht verlies had opgezocht, iadion de mogeiykheid van opheldering te moeten geven omtrent finantiëele quaestièn ^hem niet daarvan had teruggehouden. Radeloos en met een oozwaard hart keerde Wolfgang naar huis terug; hy was bezorgd voor den ouden man, met voor zichzelven. Het gelukte hem evenwel den ang&t van den grfisaard ten deele te verdry ven; de smart had, ten minste voor het oogenblik, deze sterko, veerkrachtige natuur gebogen; hy liet zich gaarne geruststellen, om zich onge stoord in zyne gedachten te kunnen bezighouden met haar, die hem haar geheele leven in liefde en getrouwheid had toegewyd. Hy zag terug op don langen weg, die achter hem lag wat vóór hem was, kon slechts kort zyn, hy had niet tevergeefs geleefd. Na de begrafenis kende hy geene grootere behoefte dan naar huis terug te keeren; had het ge woel der stad, de opeenhooping der groote l uizen altyd iets drukkends voor hem gehad, nu scheen dat alles het gewicht van zijne smart te vertienvoudigen en dreigde het hem te doen stikken. Weg, weg van hier, naar de stilte en de eenzaamheid, dat was de dringende behoefte, die zich steeds met grooter kracht deed ge voelen; het overige legde hy in Wolfgangs handen. „Ik heb my steed3 als de beheerder be schouwd van wat ik verworven heb", zeide hy tot zyn kleinzoon; „het is het uwe. Ik weet dat gy thans mans genoeg zyt, om zelf de noodige maatregelen te nemen, en gyzyt er op het oogenblik ook veel geschikter toe dan ik. Neem gy de zaak ter hand en God geve er Zyn zegen op!" VI. Het ongeluk had den houtvester eens uit huis en hof verbannen, uit het vaderland over de groote zee, maar daar had het geluk hem aan den oever opgewacht, hem de hand ge reikt en was hem vele jaren getrouw ter zyde gebleven. Met al de wilskracht van zfin onwrlkbaren aard had hy aanvankeiyk getracht de ge voelens van baat en verbittering togen graaf Elkrath meester te worden en de smart wegens het verlies van zyn eenlg kind te bedwingen. Tevergeefs elke ontmoeting met den gehaten man dreigde zyn recht matig gevoel te doen losbarsten en overal kreeg zfin toorn nieuw voedsel. De kleine Wolfgang was de smart en de lust zyns levens, want wanneer hy menig maal het verbiyf van zyn kind in zyne woning als een troost beschouwde, kwamen er toch maar al te vaak uren, waarin by diens ver banning uit het slot als eene onuitwischbare schande gevoelde, die Mngdalene nog in het graf werd aangedaan. Hy beschouwde Leo- nore, zooal niet als do eenige oorzaak van bet ongeluk, dan toch als degene, die den graaf in zfin onnatuuriyken hoogmoed styfde, en zyn haat ging langzamerhand in dezelfde mate op het jonge meisje over. Maar daarby bleef het niet; eene grenzenlooze bitterheid tegen den adel in hec algemeen kreeg langzamer hand in zyne borst de overhand: hy noemde dwaasheid en hoogmoed, wat zy hun histo risch recht noemdenhet vaderland werd hem onverschillig, ja, begon hem hatelyk te worden als de plaats, waar zulke vooroordeelen be scherming konden vinden. Hoe machtigor deze gevoelens werden en hem nacht noch dag rust lieten, hoe meer zy den vTede onder zyn dak en de herinne ring aan zfine Magdalene verbitterden; zij deden hem langzamerhand een walg krygen aan zyi e bezigheden en dreven hem de wyde, wyde zee over met nieuwe plannen, nieuwe aanschouwingen, een nieuw leven. Het is een gewichtig besluit voor een man, wanneer hy de namiddagzon des levens reeds overschreden heeft, zóó te breken met zyn verleden. Maar de houtvester was moeuig en vol levenskracht, zoodra zyn blik niet door sombere gedachten verduisterd werd, en toen hy alles achter zich had gelaten, wat hem verlamde en ter neder drukte, opeDde zich een onafzienbaar veld voor zyne werkzaamheid. Hy wilde voor Magdalenes kind al datgene verwerven, wat onnatuuriyke hoogmoed het ongestraft mocht ontnemen. Onaf hankeiy kheid, rykdom, aanzien: hier hing alles af van de degelykheid van den mensch, om zich al dat gene te verwerven, wat men hem in Europa kon weigeren, en wanneer hy dat alles by zichzelven overlegde, dan voelde hy zyne borst kloppen van zoete hoop. Hy werd op eene voorbeeldige wyze door het geluk begunstigd. Hy was geen van die gelukzoekers, die zonder een penning in den zak en het hoofd met avontuuriyke denkbeel den vervuld, meenen dat zy het geluk slechts voor het grfipen hebben; Worlitz wilde voor- loopig niets dan een goeden ruil doen; hy wilde rustig en bedaard leven en bracht daartoe de middelen mede, zoowel in klin kende specie als in lust tot den arbeid. Eene fiksche hoeve, niet al te groot, maar goed ingericht, was in Nieuw-York van een Engelsch- man, die naar zyn vaderland dacht terug te keeren, te koop, en Worlitz kocht ze voor een niet al te hoogen prfis met den oogst, die boven verwachting gunstig uitviel. Hy deed nieuwe aankoopen van land, vergrootte zyne hoeve, wanneer daartoe gelegenheid was, en zijne speculaties bleken goed gezien te zyn, want nergens dan in den Staat Nieuw- York steeg de waarde van den grond zóó snel en tot zulk eene fabelachtige hoogte. „Good geeft moed", is een oud spreekwoord en het werd ook hier in zfin geheelen omvang bewaarheid. Daarby stond vrouw Barbara hem onvermoeid ter zyde; zy van haren kant deed haren plicht met ware opgewektheid, want voor haar mooderiyk hart was het doel van al deze zorgen en moeiten tevens het dool haars levens. Er ligt iets aanstekeiyks in den koenen geest van wagen en winnen, die de over- heerschende stelregel is van het Noord- Amerikaan8c.he leven. Worlitz vergenoegde zich spoedig niet meer met eenvoudig zyne akkers te bebouwen. Naarmate zyn vermogen grooter werd, namen ook zyne speculaties toe en het welslagen zyner ondernemingen boezemde hem zooveel rust en zekerheid m, alsof hy zyn geheele leven nooit iets anders gedaan had. WordU vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1894 | | pagina 1