N°. 10353.
Maandag SO November.
A0. 1893.
<§eze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
JDe Verloting
ff
Dit nommer bestaat uit DRIE
Bladen.
Eerste Blad.
Leiden, 18 November.
Feuilleton.
UQMDUM.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden.
Franco per post
Afzonderlijke Nommers
1.10.
1.10.
0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIËK":
Van 1 6 rogels f 1.05. Iedere regel moor f 0.17.1
lettors naar plaatsruimte,
wordt f 0.05 berekend.
Grootore
Voor het incasseeron buiten do stad
No. 07828
Hobbelpaard.
n
02451
Olifantenjacht.
V
08730
Complete Waschtafel.
n
05374
Salonlamp.
n
03095
Winkel.
55
00008
Canapé als trousseau.
Tl
02165
Compleet Buffet.
n
06153
Ledikant.
n
01610
Stoomboot.
Tl
05233
Biljart.
Tl
08372
Paar Vazen.
Tl
01401
Corbeilie pic-nic.
n
09208
Pied de stade met vaas
n
02331
Eene Vesting.
V
08173
Een
Pakhuis.
Tl
08926
Een
Pop.
TI
02867
Tl
idem.
n
05978
1)
idem.
Tl
03133
Tl
Spoor.
II
02695
1)
Pop.
Tl
02371
n
Stel met glazen.
51
07810
p
Geweer.
Tl
03077
n
Pop.
Tl
04444
51
idem.
Tl
07466
V
Doos.
Tl
05399
51
Stoeltje.
Tl
09708
TT
Meubeldoos.
1)
06997
55
Bouwdoos
55.
07362
55
doos Soldalen.
Tl
04834
55
idem.
n
08103
55
Plak-AH>um.
Tl
00807
55
idem.
v
07119
5)
Meubeldoos.
t
09679
55
doos Soldaten.
Tl
09528
55
Lotto-spél.
ft
02793
55
Soldatcnkostuum.
05271
V
doos Soldaten.
n
02361
1)
Legdoos.
n
08834
55
Stal.
v
06716
55
Paardentoom.
Tl
03393
51
Wasch tobbe.
Tl
00375
51
Spoor.
Bü
de loting hebben hunne medewerking
verleend de hoeren W. C. Van Evert, C. J.
Noest, H. J. Yan Staden en J. Brokaar, die
persoonlek de nummers uit de bus hebben
getrokken en verklaren dat alles naar behooren
hoeft plaats gevonden.
De rechthebbenden op do pryzen moeten
Maandag-morgen bet boekje aan het Bureel
„Loidsch Dagblad" vertoonen, waarop een
bewijs wordt afgegeven, waarmede de pr(Jeen
kunnen worden afgehaald.
Onder de Leidsche studenten van dit jaAr
schuilen zeer veel en goede muzikale krachten.
Op 22 November zal het eerstejaar-orkest,
versterkt door muzikale krachten uit andere
.jaren, te Noordwyk-Binnen eene uitvoering
geven ten voordeele-der Werkinrichting aldaar.
Het uit te voeren ptogramma zal, behalve
solo nummers voor viool, cel en piano, ook
nummers voor strijkorkest bevatten.
Gedurende de 2de helft der maand Oct.
z\jn aan het postkantoor alhier bezorgd de
volgende brieven, welke, door onbekendheid der
geadresseerden, niet besteld konden worden:
M. Bos, J. v. d. Wint, R. De Sitter, E. Hof-
laud, Amsterdam; Kuik, Haarlem; F. van
Dijk, Leiden; Anna De Bruijü, Zwart, Rotter
dam; Meijer, Vlaardingen. Briefkaarten:
M. Romein, Amsterdam; Matheus, Den Haag;
Oschap, niet vermeld.
Men schrijft ons, dd. 17 Nov., uit Sassen
heimVoor eene goed bezette zaal trad gister
avond in het Departement Sassenheim der Maat
schappij tot Nut van 't Algemeon als spreker
op de heer T. S. Van der Ley, van Tjalloberd.
Hy had tot onderwerp gekozen„De opvoe
dende kracht dor vrouw in hot huisgezin en
de maatscbappy" en oponde zyne rede met
bespreking der vrouw in de Politiok, die zeer
sterk door he'c werd gegispt. Daarna schetste
hy ons de vrouw als moeder en eindeiyk als
optredende in verschillende betrekkingen in
de maatscbappy, vooral als onderwyzeres en
pleogzuster.
In dia onderscheidene onderdeelen gaf hy,
door zeer good gekozen voorbeelden uit het
godsdienstig leven, do wereldgeschiedenis en
het dagelyksch verkeer, op bevatteiyke wyze
aan wat do vrouw, door hare opvoedende
kracht, voor enormen invloed uitoefende on
zal blyven uitoefenen op het vormen van
groote mannen. Pittig en aandoeniyk waren
do tafereeltjes, welke hy ons deed hooren,
terwijl styi en woordenkeus onberi6peiyk
waren, by eene aangename voordracht.
De onverdeelde aandacht, welke hom ten
einde toe ten deel viel, moge hom ter getui
genis zyn gewoest dat de Voorzitter, by zyne
sluitingsrede, waarheid sprak, toon hy, namens
alle togénwoordigen, den spreker oprecht
dankte voor den genotvollen avond en hem
een harteiyk tot weerziens toeriep.
Woensdagavond had in do zaal van de
wed. Van Esmond te Koudekerk de eerste
uitvoering plaats van Koudekerk's muziek
vereeniging „Concordia". Do op het programma
vermelde nommers werden allen flink ten ge
hoor© gebracht, in aanmerking genomen de
geringo krachten, waarover hot corps kan
beschikken.
De directeur, de boer Marfrx, heeft alle eer
van zyn werk en aan zijne onvermoeide
pogiugen is het ook te danken dat deze uit
voering zoo goed van stapel liep.
Het concert werd afgewisseld door eenige
naturalistische muzikale voordrachten door
den heer Markx, waarby mej. Markx-West-
hoff accompagneerde.
De eerste zitting van den Militieraad
voor do gemeente Zegwaard zal plaats hebben
op Vrydag 15 December a. s., 's voormiddags
te 10 uren, in het gebouw Wagenstraat 119,
te 's-Gravenhage.
Gereformeerde Kerk. Bedankt is
voor het beroep naar Waddingsveen door da.
T. De Jager Sz., te Nyega.
Een verzoek van den Politiebond aan
den Raad van Haarlemmermeer, om lotsver
betering dor gemeente-veldwachters, is in han
den gesteld van B. en Ws. om advies. De
veldwachters te Haarlemmermeer genieten
thafis eene jaarwedde van 475 gulden, behalvo
vrye bovenkleeding. In de gemeente Haarlem-
mermeor, die 12 uren omtrok heeft, met eene
bevolking van ongeveer 16000 zielen, zyn
slechts 5 gemeente-veldwachters.
De heer Van Asperen van de Velde, te
Brouwershaven, heeft tegen 1 December a. s.
z\jn eervol ontslag gevraagd als burgemeester
dior gemeente.
Do hoer M. Wyt Wzn. heeft als rector
van het Utrechtsche Studentencorps bedankt;
in zyne plaats word de heer H. Th. s'Jacob
herkozen met 73 van de 95 uitgebrachte
stemmen.
De 2e luit. M. J. G. Strootraan, thans
gedetacheerd to Woerden, koert. 1 December
naar zyn garnizoen to Utrecht torug.
Door de centrale liberale kiesvereeniging
„De Grondwet," te Veendam, is mr. E. A.
Smidt, met. 181 steramen candidaat voor de
Tweede Kamor gesteld. Mr. M. W F. Treub
had 75 stemmen.
De centrale anti revolutiennairo kiesvereeni
ging „Nederland en Oranje" heeft in bet kies
district Voendam definitief candidaat gesteld
mr. Treub.
To Borgercompagnie ia ook mr. Treub mot
12 stemmen, tegen mr. Smidt 5 stemmen,
candidaat goworden.
In eene eergisteren gehouden buitengewone
vergadering van aandeelhouders in de Maat
scbappu tot exploitatie der Amsterdamsche
Courant", (het z. g. Geeltje), is met algemoene
stemmen besloten, met ultimo December a. s.
de exploitatie dier courant te staken, en de
bezittingen en het recht van uitgavo te
verkoopen.
De „Arnh. Crt." schryft het volgende:
„Naar men ons meedeelt, scbynt er weder
verschil van opinie te bestaan tuascben de
Kroon en den raadsman van Oorlog. Na do
bonooming toch van den kolonel Bloem tot
commandant der 2de divisie wordt nog steeds
gewacht op de aanstelling van een kolonel
commandant van het 4de regiment infanterie.
Nu beweert men dat minister Soyffardt daar
voor aangewezen wenscht te zien den luitenant
kolonel Snydere van den staf der infanterie,
een uitnemend knap man, die echter zyn
dlensttyd op bureau's heeft doorgebracht on
nu eens by de infanterie, dan wedor by den
generalen staf promotie heeft gemaakt. Het
gevolg hiervan is, dat hy thans aan de beurt
is voor kolonel by de infanterie, al is hy
jonger dan de jongste majoor. Hy heeft
echter nog nooit eene afdeeling gecommandeerd,
zelfs zoo vertelde onze zog9man geene
compagnie; bovendien ls hy zeerhardhoorend
en nu schynt het dat do Koningin-Regentes
geen der regimenten infanterie aan dien hoofd
officier wil opdragen en liever in het leger
zelf de promotie wil doen voortgaan dan zich
telkens heeren van don staf te laten opdringen.
„Wie 't winnen zal? Wellicht geen van
beiden, maar intusschen blyft de promotie
stilstaan en worden de wachtenden al ouder
en ouder."
Ter gelegenheid van zyn zilveren huwe
lijksfeest werd gisteren aan den kunstschilder
J, Maris, te 's-Gravenhage, namens oenige
vrienden en vereerders by monde van don
heer Mesdag een fraai kunstvoorwerp aange
boden, nl. eene antieke speelklok, een geschenk,
dat met groote ingenomenheid word aanvaard.
Deze feestdag viel samen met de opening
van de zeer geslaagde groopententoonstelling
in „Pulchri Studio," waarby men een duide-
ïyk overzicht krygt over 't geheel der kunst
richting van de vorschillende meesters, 12
in getal, die aan deze expositie deelnemen.
De luit. ter zee 2do kl. M. J. Van Alphen
de Veer, uit Oost-Indiö in Nederland terug
gekeerd, is op non activiteit gosteld.
Door mevrouw do barones G. E. J. Van
Hardonbroek van Bergambacht, mevrouw J. S.
Brantson van Wielbergen en mevrouw A. C
Do Stuers is aan do Rogeering, ten bohoove
van het Ryksmuseum en onder voorbehoud
van vruebtgobruik ton gunste van eerstge
noemde, geschonken' een schildery door N. De
Kyyser, vooratellende „Koning Willem II ter-
wyi hy eenlge uren vóór zyn dood aan zyn
kamerdienaar opdraagt uit zyne secretaire de
gBl'Jon to nemen, noodig om zyne arbeiders te
's-Gravenbago uit te betaltn, opdat zy niet
ten gevolge van zyn ovoriydon op uitbetaling
zouden moeten wachten". Dit stuk, waarop
de figuren levensgroot zyn afgebeeld, isindorty i
vervaardigd op last van den vader der schenk
sters, wyion den heor J. B. graaf Van Lim
burg Stlrum. Voor deze schenking is de dank
der Regsering door den minister van btn-
nenlandscho zaken betuigd.
De minister van oorlog heeft bepaald
dat aau do onderofficieren, die by do infantorio
en cavalerie zyn opgeleid on aangewezen om,
zoo noodig, de plaats van oen luitenant te
vervullen, na éón jaar dienst ais zoodanig,
de titulaire graad van sergeant-majoor kan
worden verleend.
Do aan hqn op te dragen dienston moeton
zooveel mogoiyk overeenkomen mot die, welke
zy in oorlogstyd zullen hebbon te vervullen
en alzoo van practischen aard zyn.
Praatjes over Kunst.
Vlakken.
XII.
„Vry algemeen is men van oofdeel, dat
„kunst" alleen te verkrijgen is door opoffering
van meer of minder groote sommen golds. Deze
vrees doet velen, die gaarne en vooral met
het oog op den St.-Nicolaas c-en sc-ricu kunst
voorwerp ton geschenke zcu 1-r. wille.i geren,
met tegenzin waardoloozo prull.u a koopen."
Aldus de heer Ytsma, die in eerie not go-
drukte circulaire het Leidsche publiek er op
attent maakt dat het zich o. a. kcoldrukken
naar Millet, Corot, Velasquez, Rembrandt,
Frans Hals, Hobbema e. a., etsen naar Israels,
Mau ve, Meissonnier, Daubigny, Hol beinRubens,
etc. in zyn Kunsthandel, voor pry zen soms
vèr beneden f 10 kan aanschaffen.
En, in aansluiting van deze medodeeling
mag ik stellig wel even vermelden, (zonder
in 't minst to willen vooruitloopen op do
traditioneolo „St.-Nicolaas"-rubriek in dit
blad) dat de heer Hoosemans eene superieure
collectie „Faïenco de Rozenburg" geótalecrd
heeft, lorwyi de firma d'Heraigny zeer mooie
pullen van „Kasari-dócor" voor haro vitrino
exposeert.
Naar men mij uit vertrouwbare bron mede
deelt, zal onder den titel „Kunst en Vlieg
werk" binnenkort eene vrije bewerking ver
schijnen naar Walter Crane's „Claims of
decorative art", van de hand des heeren Jan
Veth, met houtsneden van Van Dysselhof
versierd.
Op de eerste z. g. groepen-tentoonstelling
in Pulshri Studio ontbreektJan Toorop.
„Het fond, dat voor Toorop beklemd was,
wordt bezet door vyf kerkinterieur-; v.vn Bos
boom, welwillend door de.n heer Mosdag
afgestaan"; aldus de „N. R. Cr." „Géné-
ration Nouvelle" angstig wijkend voor „Oude
ren", om 't fond te redden? óf Ouderen
trachtend 't Fond te bedekken der afwezige
„Jongeren"! Wie die 't zeggen zal9
Allersoberst" dient wel dat om.slae motief
te worden bedoopt ora Couperus' roman
„Majesteit" door Roland Holst.... „All er so-
bore t".
En voor een enkeion lezer, die misschien
uit dit ontwend woord iets kronkonds zou
trachten te distilleoren, behooren dan deze
regelen ter toelichting.
Roland Holst blyft met Der Kindoren v. Dys
selhof, Nieuwenhuis en nog een paar anderen
moer, tot hen behooren, die, juist door huu
ernst, van don grond af, met in- en aan
dachtig streven do boekbandkunst trachten,
en verwachten te releveeren tot nabjj een
vorig peil.
En aan dat, hun pogen, wil ik van myu
kant een eerlyk welgemeend „saluut" too-
brongen.
Wel wat laat, zoo 't heet door te lato
inzonding van enkele „platen", verscheen
dezor dagen de 7de jaargang (1892) van do
Portefeuille der N ederlandsche Etsclub,
(uitgave Mouton Co., 's Gravenhage).
Bauer, Bosch, Karsen, Havorman, Verster,
Van der Valk, Koster, Zilckou en Do- Zwart
gaven bijdragen.
Maar, boven allen uit, troont allerheeriykst
m. i. Van der Valk met zyne superbe ets
„Schuiten". V.
Roman vak
R. KOOPMANS VAN BOEKEItEN.
57.)
Daarom vermaant Jezus: Oordeelt niet,op
dat gy niet veroordeeld wordt t en zyn Apostel
Laat ons dan niet meer elkander oordeelenl
Zou ook niet madame De Staèl aan de onvol
ledigheid van alle menschelyke kennis gedacht
hebben, toen zy 6chreef: Alles weton is alles
vergeven 7
Hieruit volgt niet, dat men ook niet by
onvolledige kennis tot vergeven gezind kan
zyn, want dan zou de mensch nooit vergeven,
doordat hy nooit alles weet, maar dit gozegde
moet aldus vertolkt worden Kunnen wy reeds,
hoewel slechts ten deele ingelicht, den naaste"
dikwyls vergeven, zeker zullen wy dit kunnen,
indien wy alles overzien, alles doorgronden.
Alles doorgronden, ja, ik heb ergens, waar,
weet ik niet meer, als parallelplaats op me
vrouw De Stael's gezrgde, gevondenT o u t
comprendre rend trés indulgent.(l)
Geheel overtollig is wellicht deze aanhaling
niet, daar weten en begrypen waariyk niet
hetzelfde is. Do kroniekschryver weet dedin
gen, de wysgeer begrypt ze.
Leidt alles weten tot alles vergeven, dan
begryp ik, waarom de zonnige mensch altyd
Als men allee begrijpt, wordt men Beer toegevend-
hopen, ja altyd rekenen mag, op de vorgif-
fouis van den Alwetende, die de harten kent
on nieren proeft.
„En öu, mynheqr Streeflandl" zoo vatte
Smit den draad van zyn verhaal weer op,
„nu ben ik genaderd tot het laatste on treu
rigste gedeelte van myn relaas.
Ongeveer een halfjaar was de jonker met
mejuffrouw Eveline verloofd, de trouwdag
was nog wel niet bepaald, maar toch wel de
maand, waarin hy vermoedeiyk zou vallen,
toen ik op zekeren morgen de Van Berkels
in zak en assche en den heor Van Moerbeek
half waanzinnig van smart en gramschap
vond. Mevrouw Van Berkei kwam by mij
in de mangelkamer, waar ik juist een hemdje
by de wekelyk8che werkzaam hoid zou hel
pen, zond de moid met een looze boodschap
naar een ander Vertrok en zei, toen wo
alloen waren, met eon-diepen zucht tegen my
'„O, SmiW Wat- hebben we daar straks een
bedroovend boncht ontvangen IHet enga
gement van onze dochter is af."
„Wat zegt u, mevrouw?" riep ik verschrikt
uit; want ik was er natuurlyk, daar ik de
betrokken personen allen zoo goed ken, go-
ducht van ontdaan, „wat zegt u? Het enga
gement af? Maar dat is verschrikkelyk 1"
„Ja, wel verschrikkelyk 1" jammert me
vrouw, en voegt or by: „Arme, arme jonker l
zeg ik maar!"
„Ja, mevrouwt" laat ik me ontvallen, „en
ook arme juffrouw EvelineI"
Mevrouw Van Berkei zag my een oogenbllk
scherp aan met een blik, waarin een men
geling van verwondering en toom. Mijn uit
roep was misschien ook wel wat heel vry
moedig, maar toch sloeg ik myno oogenniet
neer, toen mevrouw my zoo verwytend aan
zag, want dat er in ieder geval reden bestond,
om ook de andore party te beklagen, dat kon
ik immers tegen iedereen volhouden. Of me
vrouw van dit laatste ook zoo iets gevoelde?
Mogoiyk wel, ten minste zy mompelde slechts
een paar onverstaanbare woorden. Om aan
het stilzwygon, dat hierop volgde, en dat
pynlijk begon te worden, een einde te maken,
vroeg ik: „De juffrouw ia niet in do stad,
mevrouw! is zo wel?"
„Myne dochter is te Utrecht en heeft van
daar hot vreeseiyk besluit ons meegedeeld.
Zeg, Smit!" vervolgde zij op meer yertrou-
weiyken toon, „gy komt zeker in den loop
van den dag ook by den hoor Van Moerbeek,
nietwaar? Wat dunkt u? Zou hy met uover
't geval spreken? Zoo ja, dan moogt ge den
jonker gerust zeggen, dat gy er reeds van
weet, en hem verzekeren, dat wy verslagen,
ja, verpletterd zyn door 't bericht."
Dat ik dien morgen met looden schoenen
naar 't Rokin stapte, waar de jonker des
tyds woonde, zult ge u kunnen voorstellen,
mynheer! Ja, ik kom er rond voor uit: ik
hoopte, dat ik den goedon man niet te spreken
zou krygen, want ik zag er tegen op hem
te ontmoeten. Deze rnyne hoop werd eehter
niet vervuld; het consigne luidde: Smit moet
by my in de studeerkamer komen; voor alle
andere menschen belet. Eervolle onderschei
ding zeker, eervol, ja, maar voor 'toogeriblik
niet benydenswaardigl
Ik kwam binnen met myn dageiyksch
refrein: „Morgen, jonker! Ook iets van
uwe orders?"
„Dag, Smit! Ga daar even zitten....
Heb je al gehoord van den slag, die my ge
troffen heeft?"
„Ja, jonker! Mevrouw Van Borkol hoeft er
my van gesprokon. Ik heb geducht met u te
doen, meer dan woorden u kunnen zoggen."
„Smit! Ik bon een bedorven man. Myn
leven ls geen leven moer.O, ik bon zoo
ongelukkigEn als zo my nu nog door den
dood ontnomen wasl Was zy in mynearmon
gestorven mot een woord dor liefde op do
lippon! Maar zy heeft my nooit liefgehadzy
beoft my voorgelogen, bedrogen, op do aller-
schandeiyk8te manier!.... Een tydlang ge
leden, Smit! by myn eorste aanzoek, heeft ze
my op den meest beslisten toon afgewezen,
daar zy, zooals zy 't uitdrukte, my wel ach
ting, maar niet aio liefde toedroeg, zonder
welke hot sluiten van een hu weiyk eene daad
wordt, dio van onverantwoordelijke lichtzin
nigheid getuigt. Toen heo ik hare weigering go
eerbiedigd, ik was bedroefd, niet verbitterd;
ik gevoelde my terneergeslagen, met gekrenkt.
Maar nu bon ik ve-pletterd, vernietigd.ik
Den beleedigd, gohoond. Zy gooft vo-.r, meer
en meer tot inzicht to komen, dat hare liefdo
voor my de ware liefde niet is. Maar daD
heeft zy immers, toen ze 't jawoord gaf, my
op 't laagnartigst bedrogen l"
„Of zichzelve", waagde ik hier tusschen
te voegen, en toen de jonker deze opmerking
met een lang niet vnendeiyk uitgesproken
„wat zeg je?" beantwoordde, voer ik voort:
„ja, zeker, mynhoei 1 de juffrouw lioofr, daar
zou ik, 'k weet niet wat onder verwedden,
zichzolve wysgomoakt. opgedrongen, dat zy
u beminde. Tot dat zelfbedrog kwam zy hoogst
waarschyniyk door don drang der omstandig
heden, misschien ook, zoo niet gepiest, dan
toch overgehaald door de ouders Hoe dit
z(j, ik wil juffrouw Eyelino niet geheel vf\j-
pleitcn, maar te strong voroordeolen mag ik
baar ook niel. Hier geldt in vollen nadruk:
Botor ten halve gekeerd dan ten hoelen go-
d waald. U, myn beste doctorheeft de juffrouw
heel veel leed gedaan, zóó voel, dat ik my kan
voorstellen, hoe geen mensch u aanvankeiyk kan
troosten zoodat. wo on6 bepalen moeten tot het
toobiddon van hoogeren troost. Bitter zyt go
teleurgesteld, vrooseiyk gegriefd, maar ge zult,
vermoed ik, do juffrouw vergeven, in de over
tuiging,: dat hier aan boos opzet zolfs van
verre niet gedacht mag worden, en dat do
schuldige zwaar genoeg gestrafl wordt. Ja,
jonker! want hiervan kunnen wij zeker zyn:
nacht en dag wordt zy gekweld door hot
bitterst zolfverwyt. En hiervoor blyft gy geheel
bewaard."
Zoo praatte ik nog wat door, en ik moet
zeggen, dat de goede man by die gelegenheid
en ook nog de eerstvolgende dagen lang niet
onrodeiyk wa«. Later uohier ging hy dooreia-nn,
zooals ik u. indien ge 't goedvindt bj een
volgende gelegenheid woi eens r»l v&tedon
Nu echter wordt bot g&auoe mun «na vai
op te breken."
W«rdt x ervedvd.)