A0. 1893. fleze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van <§pn- en feestdagen, uitgegeven. Leiden 13 November. N°. 10348. Dingdag 14 Noyember. PRIJS DEZER COUBANT: "Voor Leidon por 3 maandenJ5 - 110. Franco per post. -i i n l-*0- Mzondorlpke Nommers 0.05. PRIJS DER ADVERTENTIKN: Van 1 6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17J. Grootere lettors naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad wordt f 0.05 berekend. Zooals andere bladen meidon, b6leeft prof. ÏR. Fruin, alhier, Dinsdag den 14den November zyn 70ston verjaardag. Het is op z\)n ver langen, dat de dag, dien by buiten Leiden en alleen met zyne familie viert, overigens stil voorbygaat. Dr. J. H. Gunning J.H.zn., predikant by do Ned.-Horv. gemeente alhier, maakte gister avond in de Pieterskerk bekend dat hy be dankt heeft voor het op hem uitgebrachte beroep naar Amsterdam. Na afloop der gods dienstoefening werd den geliefden leeraar het laal3te vers van Psalm 134 door de gemeente toegezongen. De heer W. Van Erp, es-clarinettist by 'het viordo regiment infanterie, is hedenmorgen door den commandeerenden officier van ge noemd regiment, met ingaug van 1 Dec. a. s., benoemd rot kapelmeester van het stafmuziek corps alhier, "als opvolger van den heer Gott fried Mann. Ter vervulling der vacature, welke ont- stafn is ten gevolge vau do bevordering van moj. H. M. Kuhlmann tot tweede onderwyzeros aan de meisjesschool 2de klasse, is de volgende voordracht opgemaakt ter benoeming van eene dorde onderwyzeres aan de genoemde school, op eene jaarwedde van ƒ550, als: lo. mej. H. M. Poelman, onderwyzeres aan de school 4de kl. No 1; 2o. mej. S. Privé en 3o. mej. C. Japikse, beiden werkzaam aan openbare lagere scholen alhier. Naar aanleiding van een dosbetrefFend verzoek van A. Los, geven B. on Ws. den gemeenteraad in overweging, aan adressant, wogens vertrek uit do gemeente met 1 Novem her jl., terugbetaling van schoolgeld to vcr- leenou voor twee kinderen, leerlingen van de Leerschool, over de maanden November en December van dit jaar, tot een bedrag van vier gulden. Aan den gemeenteraad deelen B. en "Ws. mede dat uit do gehouden aantockeningen is ge bleken dat de uitgave aan arbeidsloonon door de gemeente ten dienste van de Drie October- voreeniging heeft bedragen ƒ344.486, torwyi 'het gebruik van materialen wordt geschat op '©ene waardo van 50. Op den post voor openbare vermakeiykheden Ir nog beschikbaar 64.29 en aan arbeidsloonon moet nog op dien post worden voldaan een bedrag van ƒ241.99. Met het oog op enkele uitgaven, welko nog \iit dezen post zullen moeten worden bestroden, stellen B en Ws. voor den po3t alsnog mot f 250 te verhoogou. Een staat van af- en overscbryving op do hegrootiDg voor dit jaar, strekkende tot ver- hooging van Yolgn. 163 met genoemd bedrag van ƒ250, te vinden door afschry ving van den post voor Onvoorziene Uitgaven, wordt don Raad overgelegd. Ook deelen B. en Ws. mede dat het nood- zakelyk is eenige instrumenten, benoodigd lieden, boekwerken, enz. aan te schsffen leu behoevo van hot wetenschappeiyk gedeelte van de vee en vleoschkeuring, waarvoor tbar.s door den inspecteur van de vee- en vleeschkeuring een bedrag van ƒ300 wordt aangevraagd. Zoodra een geschikt laboratorium voor het wetenschappoiyk onderzoek, waaraan groote behoefte bestaat, zal zyn verkregenK zullen bovendien nog eeüige andore voorwerpen moeten worden aangeschaft, waaromtrent later een voorstel zal worden ingediend. B. en Ws. geven op grond van een en ander in overweging thans ter zake een bedrag van ƒ300 beschikbaar te stellen, te welken einde wordt overgelegd een staat van af- en overschrijving op de begrooting voor dit jaar, strekkende tot verhooging van Yolgn. 106, Kosten van toozicht on van invordoring der plaatselyke belastingen, enz. mot f 300, te vinden door afschrijving van dat bedrag van den post voor Onvoorziene Uitgaven. Yerder leggen B. on Ws. over eon rapport van Commissarissen der Gasfabriok, waaruit blykt dat, zooals roeds by de Memorie van Antwoord op het Sectieverslag over do be grooting voor 1894 werd medegedeeld, eene aanvulling van het Uitbreidings- en Vernieu wingsfonds met ƒ24000 nooJig is, voor de uitvoering van de daarin vermeldo werken, als lo. tot de telescopeeriDg van den gashouder no. 6, staande op het terreiu van de fabriek; 2o. tot het byplaatsen van een exhauster van eene capaciteit van 40,000 M1. per etmaal; 3o. tot het verbeteren der kantoorlokalen op hot pas aangekocht terrein, waardoor het bouwen van nieuwe kantoorlokalen komt te vervallen 4o. tot het verplaatsen van eenige loodsen, mede op het nieuw aangekocht torroin, ten eindo to voorzien in de dringende behoefte voor cokes berging. B. on Ws. geven in overweging het ge vraagd bedrag beschikbaar te stellen, to vinden uit de buitengewone ontvangsten, onder de gewono bepaling, dat door de Gasfabriek eene rente van 5 pCt. 's jaars aan de gemeente worde betaald on verder onder bepaling dat jaariyks 5 pCt. van het kapitaal worde bestemd voor aflossing en tot kapitaalbelogging. Do telescopeering van don gashouder en het byplaatsen van een exhauster zyn werken, waarop, volgens B. en Ws afschry ving noodig is, zoodat thans reods de aflossing van het kapitaal zal moeten worden geregeld. Hedenmiddag ontvingen wy per Eogel- sche mail de Bataviasche bladen van 11 tot en met 13 Oct., alsmede de „Deli-Crt." alleen van 11 Oct. Prof. Selenka, vroeger hoogleeraar to Leiden, thans te Erlangen, is den löden Sopt. te Paiembang teruggekeerd na oeue rois door Sumatra. Thans vertoeft hy in Japan, doch donkt nog eene reis in de binnenlanden van Borneo to ondernemen. Men sckryft on8 uit Woubrugge, dd. 11 Nov.: Gisteravond trad voor de leden der sociëteit „Onderling Gonoegon" alhier on hunne dames de heer A. L. Akkerhuya, van Delft, on als lezer en declamator. Zoowel in 't een als 't ander wist genoemde heer zyn gehoor don ganschon avond te boeien. Vooral onder hot lezen der novelle „Oog om oog", van Willem Otto, heerschte in do zaal eene adem- looze stilte, ofschoon de lezing byna ander half uur duurde. „Oog om oog" bevat dan ook spannende passages en een slot, dat „pakt". Na oono korte pauze vergastte de spreker zyno toehoorders op „de Speelpop", „By den dood van J. J. L. Ton Kato" en nog een paar andere gedichten van ernstigen aard, welke op uitnemende wijze werden voorge dragen. In do komische stukjes, welke nu volgden, toonde de heer Akkerhuys, dat hy zich ook in dat genre raag laten liooren. Er werd uit bundig en harteiyk gelachen. Om kort te gaando heer Akkerhuys „hoeft de sociëteit te Woubrugge een genotvollen en prettigen avond bezorgd. d. Ter uitvoering van art. 32 bis der in- kwartieringswet zyn door hot gemeentebestuur van Lisse uitgereikt 68 aar.giftbiljetton. By terugontvangst ia gebleken dat in de gemeente aanwezig zyn 101 paarden (26 ry- en 75 trekpaarden. Daarvan komen voor keuring niet in aan merking 12 ry- on 46 trekpaarden, zoodat wol in aanmerking komen 14 ry- en 46 trekpaarden.) De loting voor de volgorde, waarop dozo op de vorzameliysten zullen worden gebracht, is door Burg. on Woth. bepaald op morgon, Dinsdag, des voormiddags te halfelf, ton Raad- huize. Do begrooting der gemeente Heemstedo is vastgesteld in ontvang en uitgaaf op f 27,485.301/2 met slechts f 1500 hoofdelyken omslag en geene opcenten op de porsonoele belasting. Goen wonder, dat do bewoners van het gedeelto, dat Haarlem wil annoxeeron, luide protesteeren tegen die annexatie plannen. Bij Koninklijk besluit ia benoemd tot Commissaris der Koningin in de provincio Oveiysel de heer P. Lyclama a Nyoholt, bur gemeester van E-otlerdara. De heor Dan. De Lango, directeur van het Amsterdamscbe a Capella koor, heeft het ordo- kruis 3de kl. van de Oostenrijkscho orde der IJzeren Kroon ontvangen. Do afdeeling Rotterdam der „Maatschappy tot bevordering der Toonkunst'/ goeft Vrydag 17 dezer eene eerste uitvoering van „das Para- dlos und die Peri" van Schumann. Als solisten treden op: mej. Johanna Nathan, concert zan geres uit Frankfort a. M. (sopraan).'mej Juan- nette Wolf, lid der afdeeling (alt),-de hoer Hein- rich Hormann, concert-zanger uit Frankfort a/M. (toner) on do heer Antoon Yan Rooy, concert- zanger uit Frankfort a. M. (baritOD). Naar aanleiding van een bericht in de „Koinieche Volkszeitung", dat mgr. Satolli in het eerstvolgende consistorie tot kardinaal zal benoemd worden en te Washington zal worden opgevolgd door mgr. Loronzclli, pause lijk internuntius te 's Gravenhago, is het „EL Dbl." gemaohtigd tot do mededeeling, dat, mocht het tersto deel vim dit bericht, voor do toökomst althans, niet van waar schijnlijkheid ontbloot zyu, echter het laatste gedeelte allen gro cl mist. Op zichzelf zou de daarin bedoelde verplaatsing van mgr. Loren- zelli reeds hierom onwaarschyniyk hebben mooten klinken, wyl -deze vertegenwoordiger van den Heiligen Stoel eerst kort geleden te 's-Gravenhage werd benoemd en die post gewoonlyk vyf jaren wordt bezet. Tot anti-revolutiounair candidaat voor de Staten-vacalure in Dordrecht is gekozen de heer C. B. Schuurman, ingenieur van den Ryks waterstaat. Volgens den Haagschen correspondent der „N. Gr. Ct." zal ds. Van Gheel Gildemeestor waarschijnlyk wyien ds. Yan Kpetsveld als hofprediker opvolgen. Do bekende Duitsche schryver Goorg Ebers, wiens werken ook in ons land voel golezon wordon, zal binnenkort een niouwon roman doen verschynon. De schryver hoeft weder een greep gedaan in een belangwekkend gedeeite van de geschiedenis van oud Egypte. De titel van het werk is „Kleopatra". Te Haarlem is opgericht een bureau van vraag en aanbod voor don arboid. Er is eone commissie benoemd, bestaande uit 9 leden uit den R. K. Volksbond, de afdeeling Haarlem van het Ned. Werkliedenverbond en uit Patri monium. De gewone audiëntie van den minister van oorlog zal op 16 dozor niet plaats hebben. By koninklyk besluit is verleend aan mr. J. F. Houwing, op zyn verzoek, eervol ontslag als lid van hot college van regenten over de Rykswerkinrichting en het huis van bewaring to Hoorn, onder dankbetuiging voor de in die betrekking bewezen diensten, en als zoodanig benoemd mr. G. H. Bast, griffier by liet kantongerecht aldaar. Benoemd tot commissaris van politie te Zalt-Bommel, J. De Fouw, thans inspecteur van politie te Nymegon. Do Stads-Eank van Lecning. Hot College van Dagelyksch Bestuur heeft aan Commissarissen der StadsBank van Leening to kennen gegeven hunne beschouwingen te mogen vernemen omtrent den wensch van oen der loden van den Gomoenteraad, dat maatregelen genomen mogon wordon hetzy tot verhoogmg van do opbrengst der Bank van Leoning, hotzy tot opheffing dier Bank. Hun antwoord is, dat commissarissen het eersto niot mogoiyk, het tweede vooralsnog niet raadzaam achten. Om de opbrengst dor Bank te vorhoogen, zouden natuurlyk óf de inkometen vermeer derd, óf do uitgaven verminderd moeten worden. De inkomsten nu komen nagenoeg uit sluitend voort uit do door de paudgovers betaalde of b(| den verkoop der panden ver haalde interesten en uit het administratie- loon. Do vraag daargelaten, of verhooging van de daarvoor bepaalde bedragen wensche- ïyk zou wezen, zoo kan daarvan thans in geen geval Bprake zyn, aangezien pao in don loop van dit jaar de tarioven, genoemd in de artikelen 17 en 18 dor Verordening op do Bank van Loening van 1874, Gem. blad no. 9, voor den tyd van drie jaren by Koninklyk Besluit opnieuw zyn goedgekeurd. Evenmin zion commissarissen kans de uitgaveu te ver minderen. Het beheer der Bank wordt zoo zuinig raogeiyk gevoerd. Het personeel aan het Hoofdkantoor, aanvankelyk bestaande uit 7 personen, is vanlieverlede reeds tot 4 in gekrompen; verdore inkrimping is niet moge ïyk, zonder de goede administratie in gevaar te brengen. Aan elk der hulpkantoren zyn slechts 2 personon werkzaam, eon getal, dat onmogelijk verminderd kan worden. Wat nu betreft de vraag, of het voortbe staan ooner openbare Bank van Leening wenschoiyk is, vermeenen commissarissen ook hunnerzijds te mogen ver wy zen naar de beschouwingen dienaangaande, voorkomende in den aanvang van het in 1873 door de heoron mrs. J. T. Buys, C. Cock en R. Th. Byieveld uitgebracht advies aan den Gemeente raad. Wel is waar is sedert de dagteekening van dat advies de toestand in zooverre gowyzigd, dat thans, door het vervallen van alle straf bepalingen, het houden van banken van leening of van soortgoiyko inrichtingen feitelyk geheel vry is. De wyze, waarop tot dusverre van doze vryheid gebruik is gomaakt, heeft com missarissen echter volstrekt niet overtuigd van do overbodigheid eonor zoodanige open bare inrichting, die niet beoogt winst te be halen, maar welker hoofddool is hen te helpen, die buiten lxunne schuld tydolijk in geldelyke verlegenheid verkeeren. Bovendien zyn com missarissen lang niot zeker, dat het thans geldende stelsel van vryheid ten onzent roeds voorgoed en definitief is aanvaard. En indion op grond van de opgedane ondervinding en van do talryko van de vryheid gemaakte misbruiken, te oeniger tyd eene wetgeving mocht tot stand komen, die de particuliere nyverheid te dezen sterk beperkte; indien de behoefte aan eene openbare Bank van Leoning zich alsdan, meer nog misschien dan tegen woordig, zou doen gevoelen, dan zoude do her oprichting der instelling waarschyniyk mét zeer groote kosten gopaard raooten gaan, zoodat ook uit dien hoofde do opheffing der Bank op den huidigen oogenblik h. i. niot van groote bedachtzaamheid zou geluigon. Komt hot denkbeeld, om de Bank eenvoudig op te heffen, commissarissen derhalve voor alsnog weinig aannewoiyk voor, aan den andoren kant ontveinzen zy zich niet, dat haar voortbestaan als gemeontciyko inrich ting tot zokere hoogte in stryd is met de beginselen onzer togonwoordige wetgeving, op heb gebiod van de armenzorg. Het valt echter alweer niet te voorspellen, of die be ginselen, welke in den laatste® tyd van verschillende zyden bestryding hebben onder vonden, op den duur gehuldigd zullen bleven. In afwachting van eene boelissing op dit punt, is het wel zoo voorzichtig de Bank voorloopig in stand te houden. Immers, wanneer een stelsel mocht worden aange nomen, waarin de werkkring der openbare overheid ten aanzien van de armverzorging meer op den voorgrond treedt, dan zal in zoodanig stelsel eene openbare Bank van Leening wellicht passen. Mocht daarentegen binnen eenigen tyd biyken, dat -geiyk tegen woordig de armenverzorging in hoofdzaak NOftDUM. Roman van E. KOOPMANS YAN B0EKE11EN. 47.) Nu, het wolgolukken van die laatste onder neming was ook wel degeiyk eone felicitatie waard, en die bleef dan ook niot uit. Maar toch, hoezeer Ferdinand zich ook verheugde, daar alles zoo goed was afgeloopen en onze Floris nog zoo'n royaal douceurtje op den koop too had gekregen, toch daalde hier en daar do toon van hot Te D e u m, te dier zake aangeheven, ja, mengde zich daarin menige wanklank, omdat de gedachte niet weggeredeneerd kon wordeD, dat er in hot samenweefsel der handelingen zooveel leelyk ©n vuil broddelwerk was. „In ieder geval", zoo besloot Ferdinand zyn advies, „zou ik, hoe eer zoo liever, dat geld beleggen en een solied stuk er voor koopen; want doo je dat niet en gaje't aan breken, dan glijdt het je door je vingers en verdwijnt als sneeuw voor de zon. Eeuwig jammer is 't, dat je den moed niet hebt, het heele geval voor den oudenheer bloot te loggen, daar je nu toch weer zult moeten knoeien en scharrelen en alles in 't geniep gaat beredderen. Ik stem toe: aaD het spreken met papa zyn bezwaren verbonden. Natuurlyk, want je vader zal waarschynlyk beginnen met beslag op 't kapitaal te leggen, en dat is het •rgste niet; want ontstelen zal hy 'tje niet; maar hy zal ook gaan uitvorschen en na vragon; hy zal, om zoo te zeggen, het naadje van de kous willen weton, on, neen, jy zult niet door do ben vallen, maar do dominee is in staat naar den Dennenborgh te gaan en daar den jonker de duimschroeven aan te zetten; Gn of die goede sukkel zich niet zal vast praten en eindigen met don boelen boel er uit te flappen, daar zou 'kniet graag voor instaan. Alles waar en goed, maar toch blyf ik er by, dat het is om uit je vel te springen, dat do zaken zoo staan. Al was 't alleen maar, omdat nu die overheeriyke gelegenheid om Van Moerbeek onder curateelo te doen stellen ongebruikt voorby moet gaan. Ja, ja, want dat staat toch maar als een paal boven water: konden wo klaren wijn schenken, en de zaak ferm aanpakken, zonder gevaar de viDgers te zullen branden; dan kon je zeggen: De man, die een hem genoegzaam vreemden student zoo maar klakkeloos driehonderd gulden geeft, on dat noz wel ter belooning van oen smousery, daar je eigenlyk voor gehangen raoeet worden, zoo'n man, zeg ik, mag toch niet langer alloen baas wezen over zyn geld en goedMaar nu kun jo niets; jo handen zyn gebonden en je moet de zaak maar blauw blauw laten! O, Flori3l hoe paralyseert de mensch zich- zelven, als hy de handen niet vry houdt van schuld en vlökken. Die totale verlamming, dat overal vastzitten, die slagboomen, die je belet ten op den goeden weg en recht door zee te gaan, dat 's alles het werk van de Nemesis I „Nu ja, maar die zaak ligt er nu toe, kerel! en met proeken of vertoogen maak je ze niet boter „Juist, daarom, omdat woorden hier niots geven, daarom wou ik, dat je nu gingt handelen en je vader op de hoogte stellen De tyd is er ryp voor. Je bezoek op den Donnenborgb, de afgelegde bekentenis, do vorkregen kwyt- schelding, do bewyzen, die je reeds gegeven hebt van je ernstigen wil om niet langer do oude knecht to blijven, dat alles on nog veel meer geeft jo nu aanleiding om over te gaan tot dien moeilijken, raaarnoodzakeiyken stap, en zal je hot volbrengen van dien duren plicht vergemakkelijken. Vooral dat bankje van drie honderd pop zal je een uhetekenden dienst bewyzen. Je overhandigt 't aan je vader, als con deel van het hem toegedachte. Zal niet dat overhandigen don oudonheor overtuigen, dat je nu don goeden kant uit wilt, en hem tot vergevensgezindheid stommen, terwyl daarentegen het achterhouden van dit geld later je schuld zal verzwaren?" „Hoor eens, Ferd!" zei Floris, „ik zal je nie' tegenspreken. Ik moet tor goeder uro myn vader alles zeggen, "dat is zeker; maar ik moet myn tyd afwachten. Gebeuren moet 't, ja, maar nog niet' „Nog nietl 't Gewone slaapdrankje voor 't beschuldigend geweten, dat tot doortasten aanmaant. Als je eerlyk wilt zyn, Floris! zul je erkenneD, dat de tyd tot handelen nu daar is. Neen, schud nu niet met het hoofd! Alleen het henen is het uwe, is een waar woord. Men moet het yzer smeden, terwyl het heet isl" „Juist amice! en niet voordat het heet is. iSchynbaar heb je volkomen geiyk. Maar je maakt de rekening builen den waard. Geloof my, Cornputto! jo kent myn vader niet Als ik nu met myn schuldbeiydems kwam, hy zou my niet half laten uitspreken, laat staan, dat hy den pleitredenaar aan 't woord zou laten komen of op verzachtende omstandig heden zou willen letten Voordat ik eigenlyk nog aan de hoofdzaak mijner bekentenissen zou kur nen beginnen, zou my het zwygen opgelegd en ik met eenGa uit mijne oogen, verachtelijke lichtmis! smadoiyk weggestuurd wordon. Dacht ge, dat ik, in het onderhavige go- val, hem de ontvangst van die zonderlinge mis sive met duizend gulden ©enigszins ordelijk zou kunnen rneedeolen? Geen quaoatie van, hoorl Voorondersteld, ik begon mot, bijwijze van inleiding, iets te zeggen over de door my go maakte schulden, dam zou de goede man dadelyk opstuiven en gaan uitvaren over het orgerlyk bestaan der verkwisters in hot algemeen en het on vergeef] yke dier misdaad, als zy gepleegd wordt door een predikantszoon. Probeer maar, om dan ovei te gaan tot para graaf 2 uwer schuldbelijdenisgij komt niet weer aan 't woord; telkens, als ge den mond opent, hoort ge u toeroepenzwyg toch, ellendeling! Nu wil ik aannemen, dat ik einde lyk weer iets zeggen on antwoorden mag op de vraag, waar en by wien ik de schulden heb gemaakt. 0< b, lieve vredo! wat een ver schrikkelyke uitbarsting volgt er dan, als vader hoort, hoe de voornaamste scluildeischer een kofftehuisbouder, een vent uit een kroeg was l Nu is er unmers beelemaal geen houden meer aan 1 Vereer weet de oudeheer nog niets van het montant, ook niet, dat er ook speel schulden mee onder schuilen En dat komt hy vandaag ook niet te wetentrouwens hy zou 't besterven, als hy 't hoorde!En nu zeg ik dat niet, om myn vader te veroor- deelen, maar alleen om aan te toonen, waarom ik met de allermeeste omzichtigheid on beloid, en vooral zonder [eenige overhaasting, moot te werk gaan." „Maar wat, hoo wilt gy dan?" riep Ferdinand half wanhopig. „Dat zal ik jo zeggen," hornam Floris. „Over een paar maanden is Tante Cor te Dordt jarig. By die golegenheid gaat de oude heer zyn zuster bezoeken on blyft dan ge woonlyk een dag of tien uit. Nu wou ik 't 'm zoo zien te lappen, dat ik in dien tus- schentyd myn candidaats doe, en gelukt my dat, dan zou 'k kort na myn examenbericht myne schuldbelydonis schriftolyk inzenden. Dan kan papa my 't zwygen niet opleggen, noch my in de rede vallen. Wel zal hy 't manuscript nu en dan met afschuw neerwer pen, om aan ztfn gevoel lucht te govon, maar hy zal de lectuur hervatten en ten slotte ook voleinden. Reeds ben ik begonnen de confessies op 't papier te brengen on be steed daar dagelyks een half uur aan." „En dat", zei Van Cornputte met een zucht, „dat in deze dagen, nu je voor jo examen zit en je tyd dus zooveel beter kondt be steden." {Wordt wvolgi.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1893 | | pagina 1