N°. 10331.
Woensdag 35 October.
A0. 1893.
@eze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (gon- en feestdagen, uitgegeven.
Het Rapport over onze Stadszaal.
Leiden 24 October.
Feuilleton.
WQMDUM.
VIII: 24.
IEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT;
Voor Leiden per 3 maanden. iZt
Franco per post
Afzonderlijke Nommers
.f 1.10.
1.40.
.l„ 0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1 6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17J. Grootere
lettors naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad
wordt f 0.05 berekend.
Gelijk wi) in ons vorig nommer mede
deelden, hebben de heeren F. H. Van Malsen,
te 's-Gravenhage, en Scholtens, te Haarlem,
rapport uitgebracht over de uitvoering der
taak, hun opgedragen, oin met den heer H.
Paul, den nieuwen architect onzer gemeente,
na te gaan, of en zoo ja in hoeverre decon
structie van de kap der Gehoorzaal of andere
deelen van dat gebouw vernieuwing behoeven,
ook in verband met de gebruikte materialen,
tot het doen van welke vragen de gemeen-
toraad was geleid door de omstandigheid, dat
een voorloopig ingesteld onderzoek het ver
moeden had doen ontstaan, dat de kapcon
structie der groote zaal geene voldoende waar
borgen oplevert voor de veiligheid, en die
constructie zeer veel te wenschen overlaat.
In voldoening aan deze opdracht is het ge-
heelo gebouw, voor zooveel dit althans mo
gelijk was, door genoemde deskundigen aan
een nauwkeurig en herhaald plaatselijk on?
derzoek onderworpen, en zijn zij nu in staat
het volgende als resultaat van dat onderzoek
ter konnis van den gemeenteraad te brengen.
Ten einde daarbij zoo geleidelijk mogelijk
te werk te gaan, hebben zjj in hun rapport
hunne opmerkingen in verschillende rubrieken
gesplitst, en wel in, voor wat aangaat:
lo. oenige algemeene beschouwingen;
2o. de uitvoering en als in onmiddellijk
verband daarmede staande het gehouden dage-
lijksch toezicht daarop en de gebruikte mate
rialen
3o. het ontwerp van eenige constructieve
onderdeelen van het gebouw, op zichzelf en
dus onafhankoiyk van de latere uitvoering
beschouwd
4o. do werken, die naar hunne meening
noodig zyn om te voorzien in de door hen
ontdekte gebreken, en
6o. de raming van kosten dier voorzienings-
werken en wyze van uitvoering.
Algemeene beschouwingen.
Hot is den deskundigen aangenaam hun
rapport te kunnen aanvangen met de gerust
stellende verzekering, dat, volgens hun een
stemmig gevoelon, de algemeene veiligheid
van het gebouw op dit oogenblik nog voldoende
verzekerd is en dat daarom dan ook, wanneer
zich geene exceptionneel ongunstige omstan
digheden van grooten sneeuwval, gepaard met
hevigen wind, voordoen, het gebouw ook nog
vódr dat de door de deskundigen voorgestelde
voorzieningswerken zgn aangebracht, niet aan
het gebruik zal behoeven te worden ont
trokken.
Toch zal hot wenschelyk zyn met het aan
brengen dier voorzieningen, welke hier beneden
nader zullen worden opgegeven, niet te lang
to wachten, en ze in elk geval nog vóór den
winter uit te voeren, iets, waartegen waar-
«chynlyk wel geen overwegend bezwaar zal
bestaan, daar ze meerendeels van betrekkeiyk
zeer eenvoudigen aard en weinig kostbaar zyn
Zyn eens deze voorzieningen aangebracht,
dan zal, naar de overtuiging der commissie,
het gebouw in voldoenden staat verkeeren,
al meent zy ook nu reeds dadeiyk daarbij te
moeten opmerken, dat de zetting, welke enkele
deelen van het bouwwerk nu reeds hebben
ondergaan, hierdoor niet geheel zal worden
weggenomen. Wilde men ook dit laatste be
reiken, dan zou de geheele kap en dakbedek
king moeten worden afgenomen en gedeeltelijk
vernieuwd, iets, waartoe de commissie niot
kan adviseeren, omdat het nut, dat men daar
mede zoude bereiken, in geene verhouding
zou staan tot do groote daarmede gepaard
gaande kosten.
Uitvoering, gehouden dagelijksch toezicht
daarop, gebruikte materialen.
Weinig gunstig, om niet te zeggen hoogst
ongunstig is het eenstemmig oordeel der des
kundigen over de onder deze rubriek ver
vatte onderwerpen.
De uitvoering voornamelijk van die onder
deelen van het gebouw, welke buiten het
gezicht gelegen zyn, kan naar hunne meening
niet genoeg veroordeeld worden. Ten bewijze
hiervan mogen enkele zaken, hieronder met
name genoemd, dienen.
De gebruikte steenen der buitenmuren, alleen
die van den voorgevel uitgezonderd, zyn slecht
gesorteerd geworden en voolal, evenals de
gebruikte mortal, van mindere qualiteit dan
in het bestek daarvoor beschreven stond
de looden slabben in de muren, welke moeten
dienen om inwatering te voorkomen, beant
woorden, doordien zy slecht en onoordeelkundig
zyn aangebracht, weinig of niet aan hunne
bestemming; de beraping der zoldermuren
aan de binnenzyde (en dit betreft honderden
vierkante meters) is door den aannemer een
voudig weggelaten, niettegenstaande zulks in
het bestek als verplichtend was voorgeschre
ven; het houtwerk van de kappen is niet
altijd van die hoedanigheid, welke men daar
voor billijkerwijs zou kunnen vorderen
op verschillende plaatsen zun verzaagde en
daardoor voor het doel, waarvoor zy bestemd
waren, minder doelmatige stukken hout aan
gebracht op andere plaatsen weder zyn oude
stukken hout verwerkt, waar, volgens den
eisch van een behooriyk betaald werk, nieuwe
materialen hadden behooren te worden gevor
derd; lasschen en einden van gordingen
en nok zyn niet behooriyk ondersteund;
de houtverbindingen zyn veelal ondoelmatig,
in allen gevalle niet volgens de regelen der
kunst gemaakt, terwyl voor versterkingen
dier verbindingen byna overal eenvoudig
draadnagels, in stede van bekoorlijke ijzeren
bouten of beugels, gebruikt zyn; niet slui
tende en slechte houtverbindingen zyn met
plankjes en latjes aan elkaar geknoeid;
do zinken dakbedekking is op verschillende
plaatsen, met het oog op te verwachten uit
zetting en inkrimping door warmte en koude,
ondoelmatig aangebracht; van de pan
bedekking behoeft een groot gedeelte nu reeds
vernieuwing; do ondersteuning van den
vloer van het tooneel is niet overal voldoende
en dient versterkt te worden, terwyl die van
den vloer der groote zaal ook op enkele
plaatsen verbetering behoeft; nu reeds
treft men in het gebouw op enkele plaatsen,
zoo o. a. tusschen het eerste en tweede raam
van de grooto zaal aan de oostzijde, vry be-
teekenende lekken aan, die by eene behoor
lyke uitvoering nog niet hadden mogen voor
komen en ten spoedigste herstelling ver-
eischen; enz., enz.
Het is aan deze gebrekkige uitvoering, die
onder oon bohoorlyk dagelyksch toezicht on
mogelijk had kunnen plaats hebben, dat de
deskundigen ook toeschrijven het breken van
eene der trapleuningendaarby toch is door
hen een totaal gemis van yzeren doken op
gemerkt, welke in geen der zandsteonen
balusters hadden mogen ontbreken. Daar
evenwel op dit oogenblik in dit gebrek ook
by de andore trapleuningen reeds door den
tegenwoordigen gemeente-architect is voorzien
op eene wyze, die ook naar het oordeel van
do beide andore deskundigen allo vrees voor
eene herhaling van een dergelijk geval buiten
sluit, meenen zy dit punt buiten verdere be
spreking te kunnen laten.
Minder stof tot aanmerkingen heeft hun het
aangebracht stukadoorwerk en het in het
gezicht vallend binnen-timmerwerk dor ver
schillende zalen gegevenwel is waar zyn er
enkele scheuren in het plafond der groote zaal
ontstaan, eensdeels door het drogen en krimpen
van de specie, andersdeels ten gevolge van het
doorzetten der daarboven gelegen kap, en treft
men paneelwerk aan, dat los en gescheurd is,
doch dit zyn zaken, welke tot het gewoon
onderhoud kunnen gerekend worden te be
hooren, en dan ook hier buiten verdere be
schouwing worden gelaten. Zyn eens de door
de commissie voor te stellen voorzieningen
aan de kap aangebracht en daarna de van
geen onrustbarenden aard zijnde scheuren in
het plafond uitgehakt en bijgewerkt, dan be
hoeft naar hare meening voor oene herhaling
daarvan geene vrees meer te bestaan.
Het ontwerp op zichzelf beschouwd, onaf
hankelijk van de uilvoering.
Het eigenlyke ontwerp van het gebouw heeft
den deskundigen het algemeen wederminder
reden tot aanmerkingen gegeven.
Zoo komt hun b.v. de constructie van het
balkon in de grooto zaal alleszins solide voor,
en ook de uitvoering daarvan, als zy ten minste
mogen afgaan op een gedeelte, wat door lion,
door opbreken van een gedeelte der planken
bevloering, meer bopaaldeiyk aan een gedétail-
leerd onderzoek is onderworpen, schynt hun
van dien aard te zyn, dat hierover geene on
gerustheid behoeft te bestaan.
Voor de veiligheid by een eventueel gedrang
daarop, ware het evenwel wenschelyk geweest,
dat langs de voorzijde eene dunne yzeren of
koperen balustrade ware geplaatst.
Minder gunstig luidt het oordeel evenwel
over de constructie van de kap boven de
grooto zaal.
Is reeds de houtzwaarte der verschillende
onderdeelen daarvan zoodanig gekozen, dat
zy de grenzen van mindere soliditeit nadert,
zoo zou toch dit gebrek niet zoo groot geweest
zyn, wanneer slechts de uitvoering minder
slordig ware geweest en aan enkele doelen
eene andere plaats ware gegeven, waarby zy
meer aan het doel, waarvoor zy zyn aange
bracht, hadden kunnen beantwoorden.
Nu is van een en ander het gevolg geweest,
dat byna alle kapbeenen boven de groote zaal,
welke daarby ook nog niet alle op denzelfden
afstand van elkaar staan, verzet zyn, en door
zettingen van belangrijken en ernstigen aard
(sommige van meer dan 10 cM.) zyn waar
te nemen, welke, zullen zy op den duur zoo
al niet tot grooto ongelukken, dan toch zeker
tot een hoogst kostbaar onderhoud aanleiding
geven en daarom door het aanbrengen van
versterkingen zoo spoedig mogelyk dienen te
worden gestuit.
De kappen boven de andere deelen van
het gebouw zyn, wat constructie betreft,
beter ontworpen, al ware het ook aldaar
wenschelyker geweest, dat de houtzwaarten
grooter waren genomenmet het ver
vangen van enkele verzaagde onderdeelen
door nieuwe en het aanbrengen van eenige
yzeren banden en bouten, zyn deze voldoende
te verbeteren.
Werken, die noodig zullen zijn om in de
gebreken te voorzien.
Uit het bovenstaande volgt onmiddellijk,
welke voorzieningen naar de meening der des
kundigen zullen behooren te worden aange
bracht om alle gevaar voor de toekomst geheel
weg te nemen.
Zy bestaan in:
lo. eene verplaatsing van enkele schoren
van de kapspanten boven de grooto zaal, het
aanbrengen van enkele trekstangon mot wartels
daarinhet versterken van eenige gedeelten van
de nok en van de gordingen, gedeeltelyk door
tusscbenplaatsing van nieuwe gordingen, ge
deeltelyk door het aanbrengen van yzeren ver
bindingsstukken, en het vorvangen van enkele
verzaagde constructiedeelen door nieuwe;
2o. het versterken van enkele verbindingen
in de overige kappen door yzeren bouten en
beugels en het vervangen van enkele ver
zaagde deelen daarin door andere als boven;
3o. het opnemen en naar den oisch van het
werk woder opnieuw leggen van verschillende
gedeelten der zinken dakbedekking en van een
groot gedeelte der panbedekking onder by-
levering van nieuwe pannen;
4o. het opnemen en weder leggen van ver
schillende gedeelten gootbekleeding;
5o. het uitnemen en naar don eisch van
goed werk weder leggon van byna alle looden
slabben
6o. hot herstellen van de nu reeds in het
gebouw voorkomende belangryko lekken;
7o. het nazien en by werken van het plafond
boven de groote zaal, en
8o. het versterken van do ondersteuningen
van do vloeren van het tooneel en van de
groote zaal.
Raming van kosten der voorgestelde voor-
zieningswerken en wijze van uilvoering.
Zooala wy reeds meldden, zullen de kosten
daarvan hot bedrag van f 2500 niet te boven
gaan.
Wat de uitvoering betreft, meenen de des
kundigen de opmerking niet achterwege lo
mogen laten, dat deze met veel zorg en om
zichtigheid zal behooren te geschieden en der
halve niet voor aanbesteding geschikt is; zy
zal huns inziens ondn" onmiddellijke leiding
van onzen gemeente-architjct cn in eigen
beheer dienen te geschieden.
Door het voorgaande meenen de deskundigen
aan hunne belangryke opdracht in haar go-
heel te hebben voldaanmochten nog nadere
toelichtingen of ophelderingen worden noodig
geacht, dan verklaren zy zich tot het geven
daarvan gaarne bereid.
Ten aanzien van een desbetreffbnd ver
zoek van Dr. Jan Ten Brink, deelen B. on
Ws. den gemeenteraad mode dat de zoor
van adressant, Cornelis Willem Ten Brink,
den 27sten September 1893 voor het laatst
de lessen heeft bygewoond en dat vóór den
28sten September twee leerlingen uit het
gezin van adressant het Gymnasium bezochten,
na dat tydstip slechts één uit dat gezin.
Ingevolge do bestaande bopalingen op do
heffing van schoolgeld, is voor het eerste
kwartaal, aanvangende 1 September 1893,
verschuldigd een vierde van /150, voor de vol
gende kwartalen telkens een vierde van 100.
B. en Ws. geven daarom in overweging
aan adressant vrijstelling of terugbetaling te
verleonon van schoolgeld voor zyn zoon Cor
nelis Willem, vroeger leerling van het Gym
nasium, over de laatste drie kwartalen van
den cursus 1893/94. s-
Naar aanleiding van het verzoek van mevr.
de wed. Dr. G. C. SteynisNoordziek, deelen
B. en Ws. mede dat hare dochter Johanna
Steynis, vroeger leerlinge der Hoogere Burgor-
school voor Jongens, in dezen cursus geen
onderwijs heeft genoten; eerst was zy door
ziekte verhinderd, thans is zy van studie
veranderd.
Zy geven mitBdien in overweging aan
adressante vrystelling of terugbetaling van
schoolgeld te verleenen voor hare dochter,
vroeger leerlinge der Hoogere Burgerschool
voor Jongens, over don cursus 1893/94.
By besluit van den 24sten Augustus
11. werd door den gemeenteraad een krediet
verleend van f 375 voor het overbrengen van
het archief naar het nieuwe gebouw aan de
Boisotkade.
Vermits deze werkzaamheden thans zyn
afgeloopen en de kosten daarvan hebben
bedragen f 355.98, stellen B. en Ws. voor
in deze uitgaaf te voorzien door directe vol
doening uit den post Onvoorziene Uitgaven,
waartoe een staat ter vaststelling by het
voorstel is gevoegd.
Er bestaan geene bedenkingen tegen de
inwilliging van het verzoek van don hooi
J. Van Bladel, om ontslag uit zyne betrekking
van derden onderwyzer aan de Jongensschool
2de klasse, zoodat B. en Ws. in overwoging
geven hem dat ontslag eervol te verleenen
overeenkomstig zyn verzoek met ingang van
1 December 1893, wegens zyne benoeming
tot onderwyzer aan eene byzondere school
voor meer uitgebreid lager onderwij» te
's-Gravenhage.
Roman van
It. KOOPMANS YAN BOEKEKEN.
19.)
„Niet waarschijnlijk", zoo sprak Floris ein
delijk, terwijl hy, reeds op weg naar de deur,
nog even stilstond, „niet waarschijnlijk, maar
toch ook niet onmogelijk is 't, dat ik reeds
morgen het geld heb. In dat geval zal ik
niet tot Donderdag met de uitbetaling wach
ten. Maar voorondersteld nu, de dame zendt
mij een bankje van duizend galden, zult gij
voor aat geval zorgen, dat ge terstond het
mij toekomende kunt teruggeven?"
„Al naar hetgeen gy onder terstond gelieft
te verstaan, mynheer Stroeflandl Maar dat
zyn byzaken. In ieder geval verzeker ik
u, dat ik bereid ben, zoo noodig, naar eon
kantoor hier in de buurt te gaan on daar
te wisselen zooveel en op welke manier ge
maar wilt."
Zooals men licht kan nagaan, kwam Floris
reeds den volgenden morgen, en we 1 bytyds,
zyne schuld by Rafols afdcon. Natuurlyk, want
zoolang l.ot bewuste bankbiljet nog in zyn
bezit was, had hy rust noch duur. De jonk
man toch kwelde en martelde zichzelven af
met gedachten van allerlei gebeurlijke din
gen, waardoor hij zyn schat weer kon kwyt
raken of vorhinderd worden daarvan uitbe
taling te doen aan zyne crediteuren. Ja, 't
geld brandde hem om zoo te zeggen in den
zak, en toen Rafels er mee was uitgegaan,
om het te wisselen, zat hy angstig en gejaagd
op 'smans terugkomst te wachten, daar hy
nu weer zich folterde met voorstellingen in
dezen trant: Als dat bankbiljet nu maarniet
onecht bevonden wordt! Als het Rafels maar
niet onderweg ontstolen wordt! Als die dui
tendief straks maar niet gaat probeeren or
meer af te houden dan hem toekomt, ja, als
hy er maar niet mee van doorgaat!. ...Ein
delyk, daar is de man terug en alles komt
opperbest in orde. Rafels neemt geen cent
meer dan hem toekomt, biedt een glas port-
wyn aan en geeft een royale fooi voor de
meid. Een oogenblik aarzelde Floris om die
fooi aan te nemen, daar hy ze immers toch
niet aan de bedoelde persoon kon overhan
digen, en ten minste vooralsnog de herkomst
niet duideiyk kon verklaren. Toch streek
Streefland ook die guldens voor de dienst
bode op: hy kon ze immers bewaren tol dat
hy kans zag ze behooriyk aan de rechtheb
bende tor hand te stellen. Rafels trachtte nog
een poosje na te praten en beproefde een ge
sprok aan to knoopen, maar Floris haastto
zich afscheid te nemen en vertrok met het
heimeiyk voornemen nimmer in dat huis terug
te koor on.
Dat was zeker, denkt de lezer, een heel
pak van 't hart, toen hij zoo met den
voornaamsten zyner schuldeischers finaal had
afgedaan 1 Zeker, dat was 't ook, een heel
pak, maar niet het gebeele. Eenigszins ver
ruimd was Floris' gemoed, toen hy, na 't
bezoek by Rafels, weer de straat opging, maar
volkomen rustig was 't daarbinnen op verre na
niet. Onvorwyld spoedde hy zich r.u naar de
andere personen, by wie hij nog ir 't kryt
stond, en 't gelukte hem met allen volkomen
en tot wederzydsch genoegen af to lekenen.
Zoo is dan nu die zaak uit dn wereld; er
is schoon schip gemaakt, do schuldbrief is
verscheurd, de rekuiiing gequiteerd, alles is in
orde, alles afgedaanGoed zoo, Floris! Daar kan
een hartelyke golukwen^ch >p staan I
Neen, geene toejuichingen, gcone geluk wen
schen! Wie er mee aankomt, hem wyzen wy
terug met een nadrukkeiyk: N o n d u m, nog
niet! Immers nog niet alles is afgedaan, nog
niet uit de wereld is de zaak. Afgorekend
heeft de jonkman mot sommige croditeuron,
niet met den hoogsten Schuldeischer. Durft
hy Rafels en die andere lui, die iets van hom
te vorderen hadden, nu ohdor do oogon komen,
niet den onbekenden afzender van tien brief,
wiens gift hjj hooft verduisterd, niet zynen
vader, wien hij de hem toekomende gelden
bodrieglyk heeft onthouden. En zelfs 8 hi
voor die twee personen zich verootmoedigd,
en hunne vergiffenis zal afgesmeekt en
verkregen hebben, zelfs dan nog is niet alles
in orde. Want dan blyft nog de herinne
ring aan het gepleegde kwaad, het be-
wustzyn, dat hy zoo slecht heeft kunnen
wezen, zoo diep hoeft kunnen zinken. Die
herinnering, dat bewustzyn, dat is de worm,
die niet sterft, het vuur, dat niet wordt uit-
gebluscht. In het schuldboek van den even-
mensch kunnen wy de pen halen door menige
bladzyde, maar in 't eigen levensboek gaat
dat doorhalen niet zoo gemakkelijk, en in 't
gedenkboek, dat voor Gods aangezicht is,
wordt niet spoedig het „voldaan" onder de
rekening geschreven.
Terwyl wy zoo de schuld van onzen held
geenszins verkleinen, laat 6taan dan wegcij
feren, willen wy den gevallene in zooverre
recht laten wedervaren, dat wy doen uitko
men, hoe hy ook zelf aan geen wegcyforen
dacht. Neen, maar wel aan goedmaken van
't bedreven kwaad dacht hy. Eenigszins en
zeer gebrekkig goedmaken natuurlijk, nu ja,
maar Floris zat ten minste niet stil, hy
trachtte althans iets te doen. Dat toonde hy
terstond na het afbetalen zijner schulden.
Im.n*rs n.-g dienzelfden dag ging hij pogingen
aanw-no<-n om den afzender van den geheim
zinnige i 'Tief op te sporen. Het best leek
hem toe eene advertentie te plaatsen in de
-tadscour-nten. Gelukte het hem op die wyze
•ïen gever der duizend gulden uit te vinden,
'an zou by onverwijld dien persoon een be
zook brengen en hem alles zeggen. Dat en
waarom hy zich het bankbiljet had toege
eigend, hoe hy terstond driehonderd gulden
en later do rest zou rostituoeren, en hoe ein
deloos dankbaar hy dien heer zou zyn, indien
deze zou kunnen besluiten, in de zaak te
berusten en haar voor den ouden heer ver
borgen te houden dit alles zou hy met al
de kracht, die in hem was, voordragen en ein
digen met de dringende en herhaalde bede,
hem toch niet in 't verderf te storten. Moei-
lyk, hachelyk was de zaak zonder eeniger.
twyfel, ja, zyrie onderneming stond tameiyk
wel met een waagstuk gelyk, maar, zoo rede
neerde Floris, we zullen maar zeggen: Die
niet waagt, die niet wint. En te winnen was
er. Dit in de allereerste plaats, dat hy, Floris
door dezen maatregel te nemen, zou toonen,
dat by de zaak niet lichtvaardig opnam. Ja,
een menach heeft by gelegenheid al oen zeer
eigenaardige manier en veel vry moedighei I
om zyn geweten te paaien, 't Zou me niet
verwonderen, of de jonge Strec-fland beproeft
straks zich zeiven diets te maken, dat het
eigoniyk heel gelukkig en goed is, dat het
geld in zyne en niet in zyus vaders handen
terechtgekomen is, daar papa misschien niet
eens werk er van gemaakt zou hebben, den
afzender op te sporen. Zooveel is zeker, dal
Floria zoodanige pogingen tot opsporing alles
zins plichtmatig noemt en voor zichzelven
betwyfelt, of de oudeheer wel terstond daar
toe overgegaan zou zyn. Nu, wat de beide
laatste punten betreft, hierin had hij, afge
scheiden van het wederrechteiyk toeöigenen
dor geldsom, slellig geen ongelyk.
Nog dienzelfden avond word door Floris de
volgende advertentie gestold en 's anderen
daags, met toestemming van zynen gewone
boekhandelaar, ter plaatsing in het Handels
blad en de Amsterdammer opgezonden.
Lectorem Benevolum
ealvere jubet.
N. N. IV.
Loctorem enz. beteokont zooveel alsN. N. N.
wenacht den gocdguDStigou lezer heil.
N. N. N. kan ook aanduiden: Nomen nolo
nominate, d. L: den naam wil ik niet noemen.
(Wordt vervolgd.i
