N°. 10323
Maandag 16 October.
A0. 1893.
feze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Pit nominer bestaat uit DRIE
Bladen.
Tweede Blad.
Leiden, 14 October.
Feuilleton.
NOWDUEfi.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandeni~. 110.
Franco per post-1 10.
Afzonderlijke Nommers 0.05.
PRIJS DER ADVEBTENTIEN:
Van 1—6 regels 105. lodore regel meer f 0.17J. Grootore
lettors naar plaatsruimte. Voer het incasseeren buiten de stad
wordt f 0.05 berekend.
De nieuwbenoemde hoogleeraar by de facul-
teit der rechtsgeleerdheid aan de Leidsche
Universiteit, mr. J. Oppenheim, zal Woensdag
18 October a. s., des namiddags te twee uren,
het hoogleeraarsambt aanvaarden met het
i houden eener redevooring in het groot-audito
rium van het academiegebouw.
Het Sint-Nicolaas-feest geraakt zoo lang
zamerhand weer in aantocht - en de com
missie voor de Volksbyeenkomsten is ander
maal op haren post, om by die gelegenheid
voor de kinderen van onvermogende ouders
te kunnen zorgen.
Ze heeft daartoe natuurlijk opnieuw geld
noodig en om daaraan te komen heeft zy,
evenals vorige jaren het gezelschap van de
Koninklijke Vereeniging, „Het Nederlandsch
Tooneel" geëngageerd, ten einde den 23sten
November a. s. hier te komen opvoeren „Ilse",
tooneelspel in vier bedrijven, uit het Duitsch
van Hans Olden.
Van de ontvangsten, welke deze voorstel
ling zal opleveren, hoopt de commissie genoeg
I over te houden om bedoeld feestje te kunnen
doen plaats hebben.
Maar dan moet, in verband met de niet
onaanzienlijke kosten, welke deze voorstelling
met zich brengt, de opkomst ook zeer talrijk
zijn. En er bestaat reden om dit te mogen
verwachten, want behalve dat het „Neder
landsch Tooneel" te dezer stede alleen door
I tusschenkomst van deze commissie hier
optreedt, worden in het te geven stuk de
hoofdrollen van Ilse Kamnow en luitenant
Gonther Yon Helldorf vervuld door eene onzer
eerste actrices, zoo niet de eerste, mevrouw
Holtrop Van Gelder en den heer Brondgeest,
wien ook algemeene lof wordt toegekend.
Er bestaat dus alleszins reden om hooge
verwachtingen voor dezen avond te koesteren.
Wij meenen verder op nog eene bijzonder
heid de aandacht te moeten vestigen. Ditmaal
zal er niet met eene inteekenljjst worden
rondgegaan, maar zal men reeds van hedon
af plaatsen kunnen nemen en bespreken bij
de bureeliste mej. Andre®, Papengracht.
Do karaermuzieksoiróes van de heeren
Mann, Timmner c. s. zullen ook dit jaar hier
ter stede wegens te geringe deelneming niet
doorgaan. Telde de inteekonlijst ten vorigen
jare nog 100 namen, thans bedroeg het getal
inteekenaren slechts 60, terwijl minstens 150
noodig zijn om de kosten te dekken.
Hier ter stede zal eene Kamer van
Arbeid worden ingesteld. Voorbesprekingen
door afgevaardigden van verschillende ver-
eenigingen zijn reeds gehouden. Eerstdaags
zal men in eene gecombineerde vergadering
tot de oprichting zien^te. komen.
De nieuwbenoende,vlste luits. der inf.
J. F. A. BiscbofF, H. Koster ep J. Mulder
blijven resp. in garnizoen te Leeuwarden,
Vlissingen en Leiden.
De 1ste luit. J P. A Van Weeren,van
bet 4de reg. ini'. te Leiden, wordt 1 November
a s voor den tyd van drie jaren gedetacheerd
by de hoogere krygsschool te 's Gravenfcage.
In een artikel in de „Köln Zeit."'wordt
betooed dat de beteekenis der Lettel kundige
Congressen in België en Holland minder ge
legen is in het letterkundig-wetenschappelijke,
dan in het. politieke. Terwyi die Congressen
weinig vruchten opleveren voor de taal- en
lettói kunde, hebben zij veel bijgedragen tot
de betere verhouding tusschen Noord- en
Zuid Nederland en tot het versterken van het
Hollandsche element in Zuid Afrika.
De „Telegraaf", dat eveneens vermeldende,
schryft
Wy gelooven niet, dat er ernstige lieden
zyn, die eenige literarische beteekenis aan
de congressen hechten. Wy zyn dat met den
briefschrijver volkomen eens. Van heel Noord
en Zuid-Nederland was niet één der jongeren
tegenwoordig en zy zullen zich waarschynlijk
ook wel nooit opmaken om een glaasje eere-
wyn te drinken op de ontvangende stadhuizen.
Naar wy laatst hoorden, heeft een der jon
gere Belgen onder het pseudo dr. Gillekens
eene heele reeks vragen aan het congres voor
gelegd men kan wel begrypen met welke
serieuze bedoeling!! waarvan er eene of
meer ook werkeiyk in den vragen-catalogus
voorkomen. De jonge letterkundigen werken
thuis, hebben geene behoefte aan bepratingen
met awel-zulle-Vlaamsche-broedors en omdat
die jongeren zich onthouden, verliezen de
congressen nog zelfs den schyn van betee
kenis op letterkundig gebied.
Grootendeels juist, maar niet geheel, merkt
„Gelria" hierop aan. Van heel Noord- en
Zuid-Nederland niet een der jongeren aanwezig?
En Cyriel Buysse dan, Gustave d'Hont uit
het Zuiden, Lapidoth en Johan De Meester
uit het Noorden, om van Pol de Mont niet
te gewagen, de trait-d! union tusschen Noord
en Zuid. Hiermede is de lyst vry wel afgelezen,
maar er waren toch jongeren. De hiergenoemde
Vlamingen zyn allesbehalve van die awel-zullo-
Vlaamsche-broeders, die den ernstigen jongen
Noord Nederlander de kennismaking niet waard
zyn. Indien onze „Nieuwe Gids"-mannen en
hunne geestverwanten de moeite eens wilden
nemen om ter congresse to verschynen, en
te vertellen wat zy in hunne mars hebben,
zouden de verhandelingen heelwat minder
onbeduidend zyn, en zou aan sommige ver-
zonlappers, die nu als heele Pieten op de con
gressen zich laten bekykon, al hoel spoedig
hunne nulliteit worden onder het oog gebracht.
Maar is het wonder, dat als d9 jongeren weg
blijven, de ouderen verzinken in een suikerzoete
admiration mutuelle?
De buitengewone algemeene vergadering
van aandeelhouders van de „Nederlandsch-
Indische Tabak-Maatschappij", gisteren te
Amsterdam gehouden, besloot tot liquidatie.
Het bestuur van den „Anti Opiumbond"
heeft het tweede nommer in het licht gegeven
van het tijdschrift der Vereeniging„De Opium-
vloek".
Deze aflevering bevat allereerst de voor
dracht, door dr. Schaepman ten vorigen jare
to Amsterdam gehouden over enze koloniale
politiek en bet opium vraagstuk, met de
polemiek, waartoe zy in Nederland en in
Iniië Leeft geleid over de vraag: „pacht of
regie?
De proefneming met do regio en watdaarovor
in de Staten Generaal en elders is geschreven
en gesproken, wordt vervolgens medegedeeld.
Verder geeft de beer N. D. Schuurmans de
vertaling van een onuitgegeven leerdicht, dat
anderhalve eeuw geleden door den Javaanschen
vorst Pakoe Boowönó II, Sultan van Mataram,
werd geschreven om het verderfeiyke van
het opiumschuiven te betoogon.
Dan een opstel van kolonel dr. J. Van
Riemsdijk, oud-cbGf van den geneeskundigen
dienst in Ned. Indiö, over „do werking van
opium op het menschelyk organisme". Men leest
in dat opstel o. a.
„De opiumschuivers worden volgens Thomp
son, Chardin, Madden e. a. zelden ouder dan
36 jaren. Daarentegen trokken Smith en
Ohristison uit hunne nasporingen het besluit,
dat het gebruik van opium voor de gezond
heid en het leven niet zoo schadelijk is. Beide
berichtgevers kunnen gelyk hebben.
„De ongunstige berichten gelden voorname
lijk voor het mindere volk, voor de proletariërs
en de daglooners, die al wat zy bezitten aan
opium besteden en zich niet voldoende voeden,
omdat zy al het beschikbare geld en wat zy
te gelde kunnen maken aan hunne heillooze
gewoonte opofferen. Daardoor missen zy het
noodige weerstandsvermogen en gaan spoedig
te gronde.
„De gunstige waarnemingen van Smith en
Christison hebben voornameiyk betrekking op
welgestelde lieden, meestal Chineezen, die zich
krachtig voeden en wel opium rooken, maar
dit meer als eene onschuldige liefhebbery
betrachten, zooals by ons de meergegoeden
een glaasje jenever of likeur gebruiken, en
mochten zy zicb ook al eens te buiten gaan,
uit hunne krachtigo voeding een zoo sterk
weerstandsvermogen putten, dat het opium
hun niet veel kwaad kan berokkenen-
„Dat het echter ook voor dezen niet altyd
onschadeiyk is, blijkt genoegzaam uit den
toestand van morphinisten bij de hoogere stan
den der maatschappij. Eenige weinige jaren
zouden voldoende zyn om van den krachtigsten
man en van de gezondste en lieftalligste vrouw
ontaarde wezens te maken, die slapen en
droomen, terwyi zy wakker heeten, en dikwijls
een ellondigen dood sterven.'
Ten derde bevat de aflevering een opstel over
het onderzoek van de tjandoe en tikee der opium
pachters op Java, door prof. W. Stoeder, als
mede mededeelingen uit bet buitenland, en ten
slotte het verslag van den Anti-Opiumbond
over 1892-'93.
Ingevolge kon. besluit worden Hr. Ms.
pantserschip „Schorpioen" en Hr. Ms. monitors
„Bloedhond" en „Cerberus", mot 1 Nov. a.s. uit
den dienst gesteld en do commandeeronde
officieren van die schepen, de kapt. ter zee
J. Dalen en de kapt.-luits. ter zee A. F. J.
Frackers en W. A. Buytendyk, met dien
datum eervol van het door hen gevoerde bevel
ontheven.
Gemengd Nieuws.
Voor eenige dagen zyn by den
landbouwer J. Koning, nab'j de nieuwe brug
te Haarlemmermeer, ontvreemd eene borst van
een paardentuig en een paar kruisteugels;
dezo voorwerpen zyn des nachts door L.
Gedaan, bygenaamd „Bokkie", by een paar
landbouwers te koop gepresenteerd, voorge
vende dat hy die in Haarlem had gekocht.
Deze landbouwers wilden niet koopen, maar
P. B. Van den Ban, aan den Spaarnwouderweg,
heeft ze wel gekocht, by wien die voorwerpen
door den veldwachter Meyer zyn in-beslag-
genomen
De bestolene heeft dat tuig en die leidsels
voor de zyne herkend, terwyl Gedaan reeds
bekend heeft ze aan Van den Ban verkocht
te hebben, aldaar ook voorgevende dat hy
ze van een onbekend persoon in Haarlem
had gekocht.
Ter aanvulling van het bericht
over de mazelen te Aarlanderveen schryft men
ons van daar het volgende:
Opmerkelijk is het, dat men alhier den
loop dier ziekto duidelyk kan nagaan. Toen
in het naburige Nieuwkoop en de Lagezyde
van ons dorp de mazelen nogal sterk heerschten,
was het dorp zelf lang bevryd gebleven. De
eerste gevallen deden zich voor in het gezin
van een groentenboer, die wekelijks eenige
keeren op eerstgenoemd dorp komt en bij een
leerling, die do school aan de Lage Zyde
bezoekt. Vervolgens breidde de ziekte zich
aanmerkeiyk uit en ontvolkte gedeelteiyk de
Kath. en de Chr. school, terwyl de openbare
school er tot nog toe van bevryd bleef, en
nam langzamerhand weer af, zoodat men van
weinig gevallen meer hoorde. Plotseling ver
hief zy weder het hoofd. Opmerkelyk is weder,
dat, nadat de hulponderwijzer der Chr. school
van kosthuis verwisselde by het uitbreken
der ziekte, om niet voor eenige weken werke
loos te zyn, eveneens een kind mazelen kreeg
in dat gezin, waar hy tydeiyk vertoefde. In
zyne klasse moeten zo nu het sterkst woeden
en is slechts ongeveer een derde der leerlingen
aanwezig.
Een treurig ongeluk had gister
morgen plaats onder de gemeente Bleiswyk,
aan den Binnenwegschen molen, bewoond
door A. Molenaar, by wien A. Gorissen is
ingetrouwd. Het zevenjarig zoontje van
laatstgenoemde kwam in aanraking met het
onderwiel in den bak van den molen, met
het gevolg dat zyn hoofd werd verbryzeld.
De laatst benoemde ryksveld-
wachter-jachtopzioner ter standplaats Alke
made, A. H. P. J. Bodaan, van 's Gravenhago,
zal, naar men verneemt, gestationneerd worden
in de gemeente Haarlemmermeer, terwyl de
ryksveldwachter-jachtopziener M. Koning, al
daar, ter zyner vervanging zich te Alkemade
plaatst.
Naar men verneemt, bestaat
het plan dezen winter in hot nieuwe gebouw
van den „Dierentuin" te 's Gravonhage eene
ry wiel tentoonstelling te organiseeren. Eenige
feestelijkheden zouden er aan verbonden
worden.
Do Chrysanthemums gaan overal
f.:n£ vooruit. Voor eene goede week hadden
ze nog maar knopjes ter grootte van erwten,
doch nu zyn dje meerendeols reeds zooveel
gezwollen, cat men eiken dag kan verwach
ten ze epen te zien springen. Hier en daar
komt trouwens al een kleurtje voor den dag.
Goed luchten is nu de boodschap, anders
krygen ze licht last van gele bladeren en dit
ontsiert de schoonste planten. Het vochtige
weer der laatste weken heeft hun toch al
kwaad gedaan.
Do Chrysanthemums zullen vormoedelyk
oen dag of wat eer in bloei zyn dan vorige
jaren. {Srrnp
Vrouw S., te Delft, uit wekken
gaande, geraakte te water en hoewel nogl
levend opgehaald, bezweek zy eenige 002 en-
blikken later. Zy was bijziende.
De studenten-ryjool werd gis-
teren to Amsterdam tamelyk eenvoudig ge
vierd.
Gisternacht wist in „Artis"to
Amsterdam een groote bruine beer te komen
in het hok van zyne buurvrouw, de ysberin.
Een verwoed gevecht ontstond en daarby
bekwam do aanvaller erge wonden, terwijl
de ysberin er het leven by inschoot.
Eon kind inbrand. Gis torna
middag om halfvyf werd de brandweer te
Amsterdam gealarmeerd voor een ongeval
in de Batavierstraat. Toen zy ter plaatse
verscheen, vond zy eene groote menigte
menschon voor het huis verzameld. Er bleek
dat een kind door het spelen met vuur in
brand was geraakt. De kleine was geheel
alleen thuis. Op het angstgeschreeuw snolden
de buren toe en het gelukte hun de vlam
mende kleeren te dooven. Het kind was echter
deeriyk verwond. Per brancard werd het naar
hoi gasthuis vervoerd.
Hot lyk van den op den Amstor
damschen straatweg buiten Naarden door de
Gooische stoomtram overreden landbouwer
Jaap Van Eedan is, ingevolge eene togen den
machinist ingediende klacht, tor gerechtelijke
schouwing naar Amsterdam vervoerd.
Te Wilp (Fr.) heeft het volgende
geval plaats gehad. Eene bejaarde vrouw, die1
voor de vierde maal was gehuwd on geen
vyandin van Schiedam, maakte haren man-
het leven in huis zóó onverdraaglyk, dat hy*
zune woning verliet. Hy ging nu naar den.
notaris, om don inboedel en hot voo publiek
te verkoopen. Op den bepaalden tijd was de
notaris present, maar alle deuren en vensters'
van hot huis waren gesloten. Het opgekomen
publiek was hiermede niet tevreden, en ver
schafte zich door een der deuren open te
breken toegang tot de woning, waarin zicb
de vrouw, hare dochter en haar schoonzoon be
vonden. De notaris maakte zich uit de voeten
en nu nam een persoon uit het publiek zynt
functie waar, terwyl zich een ander persoon
als klerk aanbood. Do goederon werden nu
onder gejuich tegen hooge pryzen verkocht,
zoodat de man een aardig duitje in dc-n zak
kreeg, en zyne echtgenoote mot dochter en
schoonzoon in het ledige huis achterbleven.
Roman van
E. KOOPMANS VAN BOEKEKEN.
7.)
En was dTe vader nu onbemiddeld, maar
hoeveel boerenplaatsen heeft papa niet in
Friesland!!... Vaderlief! zegt ge, geef my
voor C-én keer een3 een percent of vjjf van
de pachtsom, die u jaarlyks beurt; en ik ben
gered. Of noen, zooveel hebt ge nog niet eens
noodig! Lieve vredo! 't is immers voorzoo'n
ril kon dominee maar een bagatelEn nu
ja, nu weet ik welde innig vrome man zal
de zaak niet uit een finantiëel, maar uit een
zedeiyk oogpunt beschouwen en zich te meer
ergeren, omdat hjj ais predikant op reinheid
van wandel by de gemeente moet aandrin
genZeker, mynheer de zoon heeft het
wel een beetje bont gemaakt. Maar vader is
toch zelf ook student geweest, hy kont dus
de wereld, de macht der verleiding en by slot
van rekening komt de heele historie In orde,
en er kraait geen haan naar. Om dat gekraai'
te voorkomen, raad ik U vooral ook met
spoed te werk te gaan, want ik zou natuur-
lyk zeer ongaarne er toe overgaan zelf met
Uw vader te spreken, en dat zal ik toch
moeten doen-ja, en mynheer Heivoort ook, ais
we binnen een paar dagen ons geld niet hebben."
»'t Zal u niet veel baten," verzekerde Floris
op doffen toon„ge krygt een gruweiyk standje
en anders niemendal."
„Dat voorzie ik ook," bevestigde Rafels op
kalmen, onverschilligen toon„we krygen
eerst de volle laag, een boetpredikatie met
aankondiging der ons toekomende tormen-
tatiSn, tydelyke en eeuwige, en dat neem
ik, voor my, zyneerwaaido niet kwalyk; by
raast en tiert, om zoo te zeggen, ambtshalve.
Dat gebulder zal ik dan ook wel doorstaan
en te boven komen. Uw vader evenwel is
een veel te wys en verstandig man, om niet
spoedig water in zyn wyn te doen, ten einde
grootere ellende te voorkomen."
„Grootere ellende?" stamolde Floris, met
kwalyk verborgen angst.'
„Ja, veel grootere ellende. U kent wel de
Serpent?"
„Dat vuile blaadje?"
„Precies. Heivoort heeft eén stuk gereed
liggen, erg pikant cn personeel, waarin Uw
nachteiyke expedities met geuren en kleuren
beschreven worden 1 't Is zoo allerakeligst
duidelyk, dat iedereen terstond den student
Streefland herkont."
„Vervloekte valschaard I" mompelde Flora
met gebalde vuisten.
„Heel genereus is zeker de handeliog van
den heer Heivoort niet. Neen, wat my be
treft, ik denk niet aan eenige wraakoefening,
neen, hoegenaaamd niet. Beur ik mqn geld
niet vóór Vrydag, dan zal ik de zaak heel
eenvoudig Mr. Van Schroeven in handen
geven.Maar daar zal het niet toe komen.
Warempel niet!"
„Nu, ik zal zien!" fluisterde de rampzalige
jongeling, terwyl hy zich het klamme zweet
can 't voorhoofd wischte.
Rafels stond op. De glimlach, die by 't
laatste gedeelte van 't gosprek een poosje
verflauwd, ja voor een oogenblik geheel ver
dwenen was, keerde nu in al haar valsche
lieflykhoid terug. „Nu, myn boste heer Streef
land 1" was hot weer, „nu bedank ik U wel
voor Uw beleefde ontvangst. U weet nu, waar
het op staat! Trek U nu, wat ik U bidden
mag, do zaken maar niet te veel aangeloof
mydat been komt wel weer in 't lid. „Bon-
soir, mynheer! hou Uw gemak; ik zal my-
zelf wel uitlaten. Uw dienaar, mynheer
Streefland!" s
Toen Oerlof Rafels vertrokken was, stond
Floris een oogenblik in stomme vertwyfeling
by de tafel. Eensklaps richtte hy het hoofd
op, drukte de hand tegen 't voorhoofd en zei
halfluid: „O, myn Godl Ik weet geen
raad!De ellende is niet te overzien!
O moedor 1
De ongelukkige laat zich neervallen op
zyn armstoel. „Neen", zoo mompelt hy weer,
„neen, vader redt myn leven niet en al
doet hy 't, wat zal't voor een leven zyn?
Vergeven doet hy 't nooit.nooit I Als ik
leven biyf, dan toch voor altyd beladen met
's vaders toorn met zyn vloek1"
En weer opspringende van den stoel, fluis
tert de rampzalige jongeling: „VervloektI
Ik maak er een eind aan.O, Godl..."
Weer ging Floris aan zyne schryftafel
zitten, groep een pen en schreef op het
eerste blad papier het beste, dat hem in
handen kwam, de volgende regels
„Waarde vadert 'k Aanvaard de groote
reis. Mocht gy my dit vergeven, gelyk ik
hoop en bid, dat God het mij vergeven zal.
Vaarwel! Floris."
Dit papier vouwdo hy op, sloot het in een
couvert en schreef als adres: Ds. Streefland,
in handen. Na den brief verzegeld te hebben,
legde Floris dien midden op de tafel, daar
naast zyn horloge, portomonnaie en
een ring met diamant. Voorts ruimde by alle
boeken en papieren van de tafel weg, zoodat
de brief met genoemde voorwerpen terstond
in 't oog moesten vallen.
Hierop draaide Floris do gaslamp uit en
ging langzaam naar beneden. Onder 't afsty-
gen van de trap trachtte hy zyn gelaat in
kalme plooi te brengen, opdat Mina niets
aan hem bemerken mocht. Wel kon hy regel
recht de voordeur uitgaan, zonder Mina te
zien, maar hy wensche een laatsten blik te
werpen op het portret zyner moeder in de
huiskamer. Hy trad daar dus nog even binnen,
en onder voorwendsel iets op den schoor
steenmantel te zoeken, staarde hy eenige
oogenblikken op dat schoone, zoo lieflyke
beeld. Daarna stapte hy met een heel gewoon
goeden avond 1 do kamer en terstond daarna
de voordeur uit.
Weer had Mina opgemerkt, dat de jonge
meneer er zoo vreeselyk bleek en ontdaan
uitzag, en ook nu had zy dit aan het bezoek
van Rafels toegeschreven, waarby zy evenwel
loch niet kon ontkennen, dat de arme jongen
reeds een verwilderd en somber voorkomen
had, toon zy kwam om den man uit het
café aan te dienen.
Vierde Hooldstus.
Was er niets tusschen Flotis en Mina'.
Neen, nietsten minste nu ja, maar
zoo ver zyn we nog niet.
Neen, er was niets. Floris vond Miin» v.cJ
mooi en bevallig, maar verliefd op haar was
hy nooit geweest en nimmer was 't by hom
opgekomen zich tegenovor haar eenige galante
scherts of zydelingsche hofmakery to veroor
loven. Trouwens, van den dag barer komst
in zyns vaders huis afaan had Floris ter
stond den indruk gekregen, dat Mina van
dergelyke aardigheden volstrekt niet gediend
was. En hierin vergiste hy zich niot. Wel
was echter onze student zeer beleefd jegens
het dienstmeisje, maar ook al weor niet zóó,
dat daarop aanmerking zou kunnen gemaakt
worden. En Mina van haar kant? Nu, wat
zal ik zeggen? Althans niet zoo terstond en
op zoo stelligen toon, dat er niets was. Be
minde zy dan den knappen, vriondelykeo
jongeling? Dat durf ik nog zoo ronduit niet
vorklaren, vooral niet, omdat zyzelve 't niet
zou durven. Maar al had zy 't voor zichzelvo
nog niet willen bekennen, er was wol iets.
Op den bodem van Mina's hart sluimerde
een teeder gevoel, en dat gevoel behoefde
slechts wakker gemaakt te worden en 't zou
blyken dat het liefde was, oprechte liefde
voor Floris Streefland. En liet oogenblik van
't ontwaken was nu naby.
(Wordl vervolgd.)
