N°. 10246,
Dinsdag 18 «Juli.
A«. 1893.
Mt nommer bestaat uit TWEE
Bladen.
Eerste Blad.
Leiden, 17 Jnli.
£ei« (jourant wordt dagelijks, met uitzondering
ran fonen feestdagen, uitgegeven.
Feuilleton.
De wraak eener vrouw.
DAGBLAD.
TRIJS DEZER COURANT:
fMt Uita p»r t muodMf Lli
Pir*iie* p«r poetL4t.
kiaomdKltfk* Noamen0.01.
De voorzitters en leden van de Raden van
beroep voor do Vermogensbelasting in de
provincie Zuid-Holland hebben 11. Zaterdag
in handen van den Commissaris der Koningin
den by art. 30 der wet gevorderden eed of
belofte afgelegd.
Voor het district Leiden, waaronder be
grepen zijn de kringen der kantoren der
successierechten te Leiden, Noordwyk, Alfen
en Woerden, bestaat de Raad van beroep uit
de volgende heeren:
Mr. R. Van Boneval Faure, oud hoogleeraar
te Leiden, voorzitter; F. A. Verster van Wul-
verhorst, rentmeester van het Hoogheemraad
schap van Rijnland, te Leiden; N. D. Kemink,
lid der Provinciale Staten te Alfen aan den
RynTh. M. Roest, presidentcommissaris
van de Spaarbank van het Dep. tot Nut van
't Algemeen te Leiden, leden; en de heeren
P. L. C. Driessen, voorzitter van de Kamer
van Koophandel, te Leiden; D. Van Oordt,
industrieel, te Leiden, mr. Egbert De Vries,
secretaris van Rijnland, plaatsvervangende
leden.
Het nummer van het weekblad „De
Tribune", dat gisteren verschenen is, bevat
de autobiographie van den heer Gottfried
Mann alhier, met een vr(jgeljjkend portret.
Het concert van „Musis Sacrum" van
a. a. Donderdag-avond is ook toegankelijk
voor de leden der Nederlandsche Organisten-
Vereeniging, welke dien dag alhier vergadering
houdt. Naar aanleiding daarvan heeft de heer
Mann aan de heeren Duyster alhier en Van
't Kruy3 te Rotterdam verzocht hem in de
gelegenheid te stellen iets van hen uit te
voeren en alzoo staat nu een marsch van
Duyster en eene ouverture van Van 't Kruys
op het programma, dat overigens uit zeer
effectvolle nummers is samengesteldde zoo
gaarne altijd en weer gehoorde „Fausl"-
fantaisie van Mann, diens ouverture „Freia"
en zjjn nieuw divertissement „Cosmopolis",
dat op de eerste uitvoering op „Zomerzorg"
zoo in den smaak vielbovendien de dit
jaar nog niet gespoelde Fantaisie uit „Caval-
leria Rusticana."
Op Maandag 28 Augustus zal de heer Mann
op „Zomerzorg" zjjn afscheidsconcert geven
als kapelmeester van het 4de reg. Infanterie.
- De heer A. H. Van den Oever, van Leiden,
slaagde ook voor het examen van boekhouden
in de praktijk, afgenomen door de Vereeniging
van handelsbedienden „Vooruit", te Amster
dam; deze akte is de vierde, door hem in dit
vak behaald.
- In het Nutsgebouw alhier trad gister-,
Zondagmiddag voor de afdeeling Leiden van het
„Algemeen Nederlandsch Werklieden-verbond"
de heer Th. G. G. Valette, het nieuwbenoemde
lid der Tweede Kamer voor Gouda, op, ter
bespreking van de noodzakelijkheid tot aan
neming der Kieswet door de Kamer, zooals
z(j door den minister Tak Van Poortvliet
wordt voorgesteld.
Do voorzitter der afdeeling riep den aan
wezigen het welkom toe en gaf den spreker
het woord.
Gaan we, zeide de heer Valette o. a., na,
welke ingrijpende veranderingen er gemaakt
zijn, dan komen we tot deze hoofdpunten nl.
dat het aantal kiezers belangrijk wordt uitge
breid en het zoogenaamde couloir stelsel in
gevoerd zal worden. Wanneer deze ontwerpen
tot wet zullen verheven zijn, dan zijn ztj
kiezers, die meerderjarig zijn en vrije Neder
landers en indien zij bewijzen geven van ge
schiktheid en maatschappeljjken welstand.
Vroeger hechtte men aan het begrip ge
schiktheid het betalen van zóóveel aan belasting.
Werd of kon deze niet betaald worden, dan
was men voor kiezer ongeschikt.
Dit kenteeken is nu geheel terzijde gesteld.
Deze minister zegt dat wie lezen en schrijven
kunnen en aan de boven bepaalde voorwaarden
voldoen, de geschiktheid tot kiezer Hebben. Ook
dit konteeken is echter min of meer wille
keurig. De Grondwet eischt nu eenmaal een
kenteeken en dan is dit nog het beste, 't Kunnon
schrijven is eene belangrijke bepaling. Hierooor
moet ieder zijn eigen biljet invullen en wordt
knoeierij voorkomen. Onder deze kieswet toch
kan 't gebeuren, dat een werkgever 2, 3, ja
zelfs 10 stemmen uitbrengt, doordat de bil
jetten door iemand anders dan den kiezer
zelren worden ingovuld.
En nu de maatschappelijke welstandDeze
is bepaald noodig.
Is men onafhankelijk, dan kan men stem
men wien men wil. Te vaak toch komt
het voor dat een afhankelijk persoon stemt
j dengene, die een ander hem gaarne wil laten
stemmen. Verkeert hp in zekere mate van
maatschappelijken welstand, dan bestaat er
meer kans, dat hy zync eigen stem en niet
die van een ander geeft. Dezo kenteekenen
moeten dus worden gehandhaafd. De eerlijk
heidsbegrippen brengen het mede. Eerlykheid
is een der eerste grondbeginselen, welke de
minister in zijne ontwerpen heeft gelegd.
't Zoogenaamde couloir-stelsel, zooals spr.
reeds zeide, brengt ook groote veranderingen.
Dit is zeer aan te prijzen. Nu moet men eerst
naar 't stadhuis gaan en eene lijst teekenen.
Daarna gaat men naar den voorzitter van het
stembureel, die den kiezer een biljet geeft,
waarna hy dan zyn biljet kan invullen. Wan
neer hy dan den voorzitter heeft laten zien,
dat het hetzelfde biljet is, wordt het in de
stembus gedeponeerd.
Ook in de candidaatsstelling heeft de
minister verandering gebracht.
Vroeger kon men een avond voor de ver
kiezingen nog een candidaat stellen. Thans
in do nieuwe ontwerpen niet meer.
Zeer zeker zullen, wanneer den 25sten Juli
deze ontwerpen in de Kamer komen, amende
menten worden voorgesteld.
Spreker acht dit ook goed. Kleine wyzigin-
gen komen ten bate der wet.
Het draagt des hoeren Valette's sympathie
in geenen deele weg, dat er personen uit
gesloten zyn beneden den rang van officier.
Soldaten moeien het recht hebben te stem
men: zy, die zorgen voor orde en vrede, die
in den oorlog onschatbare diensten bewijzen,
moeten in vreSestyd ook kunnen medewerken
om 's lands belangen te behartigen.
Sproker verwacht door de aanneming der
kieswet ook grooto toenadering tusschen de
verschillende standen. Men begint al meer
en meer in te zien, dat het noodig is, dat
personen van verschillende standen met elkaar
spreken en elkaar wat beter leeron kennen.
Ir. hoofdzaak stemt het Programma van den
Werkliedenboni overeen met het Program der
„Liberale Unie". Spreker juicht dit toe.
De leerplicht zal ook door de kieswet meer
en meer op den voorgrond treden. Wy, zeide
spr., verheugen ons nog niet in eene bestaande
wet daaromtrent, maar wanneer de werkman
zelf moet kiezen, dan zal hy trachten te leeren
schryven en lezen, als hy dit nog niet kan.
Spr. hoopt van ganscher harte, dat de leer
plicht ingevoera worde. Dat zal den werkman
zeker ten goede komen en hy zal een zelf
standig lid der maatschappy worden.
En op stoffelyk èn op zedelyk gebied blyft er
veel te doen. Spr. wyst op don toestand der
werklieden, die niet verzekerd zyn voor den
ouden dag op de verzekering van werk
lieden, die in fabrieken werken, enz. De patroons
dienen mede hiervoor to zorgen. De werkman
moet niet blootgesteld worden aan gevaar.
PRIJS DIB ADVUBTHmSN:
Tu t—m>k flM. M«r* rtfal aw f0.11).
Areolar* UtUn but pltaUruimW, Voor kot
taeaaiooroa boitoa do oud wordt fO.OS borokood.
Wanneer 't den Staat gelukken zal do wet
geving op sociaal gebied tot stand te brengen,
wanneer de loonen goed zyn, zal toch 't ge
luk blpven afhangen van de vrouw van den
werkman. Zy moet ook meer ontwikkeld
worden. Zy moet leeren naaien, breien,
waren-kennis bezitten, enz. Dan zal de vrouw
zyn wat zy wezen moet. Spreker ziet liever,
dat eene vrouw in hare huishouding degelyk
is en goed, dan dat zy het huis uitgaan om
iets te verdienen. Spr. wil, wanneer hy weer
eens hier uitgenoodigd wordt, dit punt be
handelen: „De vrouw van den werkman".
Zoo zullen dan de hervormingen komen
door de kieswet. Laten wy allen vervolgde
spreker propaganda maken voor deze wet
en a. s. Zondag als éón man optrekken naar
de groote kieswet-meeting, welke dan in Den
Haag op touw wordt gezet.
Deze redevoering, met innige overtuiging
uitgesproken, werd telkens en vooral aan het
slot herhaaldelyk daverend toegejuicht. De
voorzitter bedankte den spreker voor zyne
bereidwilligheid om te Leiden voor de werk
lieden te willen optreden.
De volgende motie werd aangenomen
„De openbare vergadering van de afdeeling
Leiden van het „Algemeen Nederlandsch
Werkliedenverbond" spreekt als haar gevoelen
uit, dat de kieswetontwerpen-Tak in hoofdzaak
ongewyzigd dienen te worden aangenomen."
Vóór de aanneming dezer mofie was er
nog een debat gevoerd tusschen do heeren
Kuhlman en Steinmetz eenerzyds en den heer
Valette en den voorzitter anderzijds. Wyi deze
gedachtenwisseling echter tot niets leidde,
maakte de voorzitter er een einde aan.
De byeenkomst was druk bezocht.
By de heden gehouden openbare verkoo-
ping van cokes, in partyen van 50, 10 en 5
Hectoliters, waren de pryzenf 19.50, f4 en f 2.
Hedenmiddag ontvingen wij ptrFransche
mail de Bataviasche bladen van 14-10 Juli,
alsmede de „Deli Crt." alleen van 14 Juni.
By do 1ste en 3de batterij te'sGravo.i-
hage en by de 5de battery van het 2de reg.
veld artillerie te Leiden zyn de miliciens der
lichting van 1890 voor herhalingsoefeningen
onder de wapenen gekomen.
De anti rev. kiesvereeniging te Zoeter-
woude heeft tot candidaten voor den gomeon-
teraad aldaar gesteld de heeren A. Lekker-
kerker, G. Den Haan, P. De Wilde Pz D.
Boekee en C Van Santen.
In de Zaterdag-avond te SasBenhoim
gehouden vergadering der liberale kiesver
eeniging werden als candidaten voor den ge-
23.)
Dit had haar geene overwinning gekost;
het was ia hare oogen niet meer dan biliyk,
dan natuurfyk. Maar nu oischte zy ook weder-
Aeerig gerechtigheid en waar anderen die
verzaakten, zou zyzelve die uitoefenen. En
toen de wagen eindelyk over het hobbelig
plaveisel de stad binnenreed, stond in Panna's
brein een welberaden plan vast, dat zij onver-
biddelyk zou ten uitvoer brengen.
Hot was inmiddels twee uren na midder
nacht geworden. Panna verzocht den boer op
den hoek eener straat stil te houdenzy wilde
verder te voet naar den dokter gaan.
„En hier hebt gij nog een gulden", zeide
zy; „ga naar eene herberg, waar uwe paarden
eenigen tyd kunnen uitrusten, en ryd dan
weer naar huis terugik zal vragen of ik
met den dokter mag meerijden."
Eenigszins slaapdronken bedankte de boer
haar voor hare goedheid en reed een oogen-
blik later den weg terug, Imgs welken hy
gekomen was.
Ulings sloeg Panna de lichting van de
coaiitaatsgevangenis in, voor welker hoofd-
deur zy postvatte. Tusschen de twee pilaren,
links van de deur, zette zy zich neder, buiten
het bereik van het heldere licht der maan.
Vermoeid en afgemat als zy was van het
vele peinzen, maakte zich weldra eene zekere
verdooving van haar meester, die eindelyk
overging in een onrustigen, angstigen slaap.
Hieruit werd zy eensklaps wakker geschud
door een schildwacht, die haar de hand op
den schouder legde en haar vroeg wat
zy hier deed.
Voor een oogenbhk ontstelde Panr.a hevig,
doch zy raapte spoedig al hare tegenwoordig
heid van geest byeen en antwoordde:
„Myn man zit hier gevangen en zal morgen
in de vroegte ontslagen wordennu ben ik
gekomen om hem hier op te wachten."
„Ja, vrouwtjo, maar hier kunt gy niet
blyven; zoek voor dezen nacht een onderko
men; morgenvroeg komt gy altyd nog tydig
genoeg om uw man op te wachten."
„Ocb, Iaat mij toch hier, ik ken niemand
in de stad; waar moet ik midden in den
nacht aankloppen? Met twee, drie uren is
het immers reeds morgen", smeekte Panna
en stopte den schildwacht een der laatste
guldens, die zy nog bezat, in de hand. Hier
door werd blyktaar het hart. van den man
vermurwd; althans hy zette zyn rondgang
voort en liet Panna verder met rust. Deze
sliep thans niet weder in; baar hoofd was
geheel vervuld met de gedachte, dat zy een
goed, noodzakelyk, Gode welgevallig werk
zou verrichten.
Langzamerhand begon het koeler te wor
den. Panna rilde over al hare leden, maar
toch bleef zy onbeweeglyk op hare plaats.
De morgenschemering brak door; in de stad
kwamen teekenen van leven en aldra goot
de zon hare eerste gouden stralen over de
hooge daken.
Daar kwam een wagen den hoek omrydon
en hield voor de gevangenis stil. Panna dook
zoe diep mogelyk in de nis weg en verborg
het gelaat in haren doek. Zy had in den koet
sier op den open wagen Janos herkend.
Deze, die de donkere gestalte tusschen de
pilaren niet had opgemerkt, sprong van den
bok, spreidde dekens over de paarden uit en
haalde vooi hem den haverzak tevoorschijn.
Middelerwyl werd de poort van de gevangenis
geopend en trad een oppasser geeuwend
naar buiten. Toen hy Janos zag, vroeg hy.
„Op wien wacht gy reeds zoo vroeg,
broedertje?
„Op myn genadiger, meester, den graaf
Von Abonyi. die wel dadelyk zal komen."
„Zou, zoo, zijt gy van den graaf? Nu, als
gy dat gaarne wilt, kan ik wel naar binnen
gaan en uw heer laten zeggen, dat gy er zyt."
„Ja, doe dat, dan kunnen wy vioeg
thuis zyn."
De beambte ging naar binnen en Janos
hield zich, onder het fluiten van een liedje,
met de paarden bezig.
Nauwelyks waren tien minuten verlooptn,
toen men voetstappen en stommen hoorde
naderen Janos trok de muts van het hoofd,
boog onderdanig en sprong daarna op den
bok. In de poort verschenen twee mannen,
wien men het kon aanzien, dat zy dezen
nacht niet geslapen hadden. Het waren de
graaf en een beambto, die hem uitgeleido deed.
„VaarwelTot weerziens by my in Kisfalu I"
zeide de graaf en schudde den ander do hand.
„Tot weerziens! En in Kisfalu geef ik u
revanche voor het bagatel, dat gy hedennacht
aan my verloren hebt."
„Indien myn koetsier niet zoo vroeg ware
gekomen, zou ik alles nog wel teruggewon
nen hebben."
„Wel, als gy lust hebt, kunt gy immers
terugkomen en getroost doorspelen!"
Slot volgl.)