X* ersoverKioht*
Uit de residentie wordt aan de Tijd ge
schreven
Vooral nu in don laateten tyd van alle
kanton het bevorderen van de Zondags
rust besproken wordt en de middelen ter
vorkryging daarvan worden gezocht, bleek
meermalen dat het particulier initiatief niet
alléën in staat is tot het bereiken van die
ru6t, maar Staat on Gemeentebesturen moeten
medewerken. Van veel zyden kan men ook
eene richting ten goede opmerken, zoowol
by den Staat als in verscheidene gemeenten,
doch enkele, waaronder de residentie behoort,
maken hierop eene schitterende uit
zondering, zouden de voorstanders (tegen
standers van Zondagsrust) van de beperkte
Zondagsrust zoggen.
"VVat toch is de reden, dat de residentie
mot den vinger moet worden aangewezen,
die zich zoo vorstelyk behoordo to gedragen
in hot bevorderen van den wensch, door de
publieke opinie uitgosproken? Laten wy slechts
onkelo motieven noemen en aan anderen
overlaten, raeor op te geven. B9ginnon wy
met het onbeantwoord laten van het adres,
door den R K. Volksbond reeds in do
maand December 1892 ingezonden naar aan
leiding van eene door genoemden BoDd ge
houden vergadering, gecombineerd met ver
schillende voreenigmgen, tor behandeling van
do Zondagsrust in het algemeen, maar voor
de bakkers in het byzonder. Een groot half
jaar is, meont een ieder, toch niet een te kort
tydsbestek, om een adros to beantwoorden,
gezonden door een Bond, die het gezag niet
alleen erkent, maar stount. Mopperaars kan
men de leden niet noemen, wanneer hun
geduld ten einde is en beweerd wordt: de
gemeente werkt niet mee aan de belangen
van ons, die zich ordelyk gedragen. Mogen
wy het bovenstaande, op zyn zachtst genomen,
eene onbeleefdheid noemen, eene orgerlyke
zaak was hot voor iodoren Zondagvierder,
op Zondag 28 Mei 11. de gemeenteschool in
do Roggeveenstraat passeerendo, daar den
ganschen dag te zien schoonmaken, wat
onzos inziens moest worden belet. Valt dit
misschien buiten de Zondagswet van 1815,
omdat do werkzaamheden binnenshuis waren,
het was voor het publiek van bulten af te
aanschouwen; alloon reeds hot water, dat
over d n domdorpel naar buiten stroomde, was
voldoende om te doen zien wat or gebeurde.
Bovendien, aangenomen dat er gewerkt was
zonder dat het publiek dit had gezien, was
hot dim te verdedigen? Het past niemand,
maar het minst gemeente ambtenaren, om
op Zondag scholen te laten schoonmaken;
daarvoor dienen toch de Zaterdag-middag en
de vacantie.
Treffend is het vorschil tusscbcn de eene
gemeente en de andere. Utrecht bijv. kan
aan de residentie tot voorbeeld gestold worden.
Och, of men eindeiyk eens begreep, niet
slechts de noodzakelykheid van de Zon
dagsrust tot heiliging van den mensch, maar
ook het nut daarvan voor de maatschappe-
lyke verhoudingen 1
Aan den Limburger Koerier schryft „Artisan"
naar aanleiding dor op maatschappeiyk
gebied betreurde toestanden o. a.
Twee middelen kunnon myns Inziens
wel eenigszins heipon, om eene spaak in het
verkeerd rollend wiel te steken en 't in zyne
dolle vaart iets of wat tegen to houden. Op
de eerste plaatsgedeolteiyke afschaffing of
inkorting van het krediet en vermindering
der gelegenheden tot dolle on overdreven gold-
verkwi8ting.
De eerzame ambachtsman had groot gelyk,
toen hy het krediet aanwees als eene aller
ongelukkigste uitvinding, die van don eenon
kant do koopwoodo in de hand werkt en van
den andoren kant 't den gowonen man on-
mogeiyk maakt, op oerlyke wyze handel te
dry ven of het eene of andere ambacht uit te
oefenen. Duideiyk genoog word deze zaak in
zyn briefje uiteongezeter dient maar ge-
haDdeld te worden. Dit nu is de plicht van
Bonden on Voreeniglngen, die slechts een door
tastend besluit te nomen hebben, om in dit
opzicht c^ne omwenteling ten goede teweeg
te brengen.
Waarom zou het b. v. niet mogelyk zyn,
dat de ambachtslieden van eene zelfde soort
en plaats de overeenkomst sluiten, om voort
aan hunne goederen allóón u contant of
hoogstens met drie maanden krediet te ver-
koopen? In den beginne zal de invoering
van zulk een« nieuwigheid misschien gepaard
g van met eenige moeilykhedenmisschien
zullen ook dan evenals nu eenige on-
maatschappeiyko burgers worden aangetroffen,
die don vreemdeling boven den landsman
etelloD, doch gaandeweg zal men ook deze
moeilykheden overwinnen en zal de heolo
zaak ten goede keeren.
Dat men aanpakkol Hier in Limburg vooral,
waar, volgens de getuigenis van vakmannen,
juist ten gevolge van het krediet, zoo weinig
solide zaken wordeo aangetroffen.
En nu ons tweede middel: het tegengaan
en zooveel mogelyk afschaffen van die over
tollige gelegenheden tot geldverkwisting.
Het zyn de grooten, de aanvoerders, de
regelings commissies van feesten en allerlei
zotte aardigheden, die hier de groote schuld
op hunne schouders ladenmeer dan de
kleinen, die om zoo te zeggen gedwongen
worden van de al te schoone gelegenheid
gebruik te maken. Do grooten moesten In-
zion, dat op den ingeslagen weg geen heil,
gosii voorspood te vinden is, en verstandig
genoeg zyn, om de buitensporigheden af te
schaffen en de uitspanningen te verminderen.
Het zyn de grooten, die door hun over
dreven vertoon en hun onnoodigen opschik
de minderen aanjagen tot govaariyke onte
vredenheid. Zy moeten beginnen, 't eenvou
diger aan te leggen.
Het zyn de nieuwsbladen, die door hunne
gnrekteen al te bloemorige relaasjes de massa's
doen watertanden en de begeerte naar meer
aanwakkeren en levendig houden, en daarom
waag ik het, aan alle bladen van goeden wil
het voorstel te doen, in dit punt- minder
vrygevig te wezen.
Allen bekennen wy, dat do tegenwoordige
toestand in voel opzichten te wenschen over
laat. Ook weet men boel goed waar het hem
zit. Too dan, late men dan ook zoo wys on
manmoedig wezen, de hand aan den ploeg
te slaan on do middelen tot veranderingen
aan te pakken
Yan hooggeachto zyde ontving het Haagsch
Dagblad eene berekening met eene daaruit
afgeleide gevolgtrekking welke, als by-
drago tot kenschetsing van de „weldaad",
door de belasting her vorm ing-Pierson
den gegoeden, maar ook den kleinen man be
wezen, alleszins ovorweging verdient. Feiten
spreken luider en krachtiger dan woorden.
„Een groot huishouden uit den eenvoudigen
stand verbruikt in de week aan zout l'/i
pond of 71/, ons;
oen klein huishouden uit don eenvoudigen
stand verbruikt in de week aan zout 1 pond
of 5 ons;
vroeger kostte het zout aan de keet ƒ0.06,
in do winkels 0 07;
thans kost het zout aan de koot 0.03 in
de winkels ƒ0.04;
verschil aan de keet ƒ0.03, in do win
kels ƒ0.03;
dus een groot huishouden betaalde vroe
ger aan zout per weok ƒ0.1072 X 52
5.46 'sjaars;
thans per week ƒ0.06 X 52 ƒ3.12'sjaars;
verschil per week ƒ0.04%, dus ƒ2.34 'sjaars;
en een klein huishouden betaalde vroeger
aan zout per week ƒ0.07 X 52 ƒ3.64 'sjaars
thans per week/"0.04 x 52 ƒ2.08'sjaarrs
verschil per week ƒ0.03, dus 1.56'sjaars.
Gowooniyk noemt do kleine man hot zout
met 11/| of 1 pond tegelyk. Zeep gebruikt
de kleine man byna niet.
Aan de keet kan men niet minder dan 9
pond krygen.
By oen voornaam winkelier, waar een deftig
gezin ter markt gaat, kostte hot zout vroeger
7'/i cent de 5 ons, per week 1 kilo, ls 15
cents X 52 ƒ7.80 'sjaars;
thans 4 '/a cent de 5 ons> P0r week 1 kilo,
is 9 cents X 52 ƒ4.68'sjaars, mindor ƒ3.12.
Groene zeep, vroeger 16 cents de 5 ons,
per week 5 ons, is 16 cents X 52 8.32
than6 12 cents de 5 ons, per week 5 ons
ls 12 cents X 52 ƒ6.24 'sjaars, minderƒ2.08;
totaal minder ƒ5.20 'sjaars."
Mon kan gerust aannemen, dat een huis
houden, hetwelk zooveel aan zout en zeep
verbruikt, gemiddeld aan de vermogens- en
bedrijfsbelastingen zal betalen ƒ60 'sjaars.
Aan zout en zeep geeft het minder uit ƒ5.20,
alzoo meerdere uitgaaf ƒ64.80 'sjaars. Die
moordore uitgaaf zal ergens op gevonden
moeten worden.
Is het nu niet meer dan waarschyniyk,
vraagt het H. Dagbladdat die gevonden zal
worden in minder giften aan armen voor lief
dadigheid en in minder koopen en laten wer
ken, en zal dit niet moer nadeel aan den
kleinen man berokkenen dan dat by voor
deel heeft van de vermindering van den zout-
accyns
In de Standaard lezen we omtrent R u s-
sische emigranten:
In Juni '92 waarschuwden we tegon het
gevaar, dat de Russische emigranten oplever
den voor het overbrengen van de cholora,
die toen reeds in Rusland heerschte.
Anderhalve maand later brak de cholora op
ODtzettende wyze in Hamburg uit endealge-
moene opinie zocht de oorzaak in de Russische
emigranten.
Dit is later wol betwist; maar de Senaat
van Hamburg schynt toch in dio mate de
gangbare voorstelling te deelen, dat hy nu
reeds goweigerd heeft, na 16 Juni een enkelen
emigrant op zyn grondgebied toe te laten.
Dit doet opnieuw de vraag ryzen, welke
maatregelen onze Regeering denkt te nemen.
Nu toch Hamburg gesloten wordt, komt
do stroom te breeder over ons land vloeien.
Waarom handelt nu Hamburg wèl en ons
1 md niet?
Moet dan eerst eene plage als te Hamburg
ook over ons komen, eer men wyzer zal
worden
Men bedenke toch wel, wat we reeds een
vorig jaar in herinnering brachten, dat het
on mogelyk is zindelykheid te betrachten by
het vervoeren van derde-klas-emigranten, die
mot een b u m m e 1-treln uit Zuid-Rusland
naar hier meer dan eone week onder weg
zyn geweest, en opgepropt in de wagens
zitten, met al hunne armeiyko plunje by zich.
Weer valt ons oog op een gedichtjet In
het maandschrift Rosarium toch, orgaan van
de vereenigirg „Nos jungunt rosae",
komen de volgende regelen voor, by gelegen
heid van de tor eere van onze jeugdige
Koningin te houden rozententoonstelling te
's Gravenhago op 6, 7, 8 en 9 Juli, gedicht
door den hoor E. Laurillard
Aan de Koningin.
De Hulde eener Koningin.
Ik, Roos, de Koningin der bloemen,
Ik kom met feest'Jyk blyden zin
U met myn hulde en heilgroet tegen,
U, N6örlands jonge Koningin
Ik wensch U, steeds bemind te wezen,
Gelyk ik altyd word bemind
'k Wensch U een lot vol rozegeuren,
Op Uw gelaat de rozetint.
Daartoe beveel Ik myn onderdanen,
Zich steeds te scharen langs Uw baan,
Maar nooit de stekols, die ze dragen,
Naar Uwe voeten uit te slaan.
En bovenal heb 'k dit te wenschen,
Dat U, gansch anders dan aan my,
Een levensduur van vele jaron
Door 's Hemels gunst beschoren zy 1
Do Maatschappy van Letterkunde
heeft, gelyk men weet, dit jaar gebruik ge
maakt van de gelegenheid, in eene vorige
vorgadoring geopend, om ook dames leden te
bonoomon. Een 13-tal onzer dames-autours
zyn benoemd. De Amst. (hot weekblad) wydt
aan dit meldenswaardig feit eene geestige
teekening. Prof. Ten Brink stelt de niouw
benoemde leden voor. „Tandem bona causa
triumphat!" spreekt hy. „Al zyn deze edele
jofferen dertien in getal, hun komst spelt geen
onheil. Uwe levenskracht, oude heer
klinkt het uit zyn mond tot den typischen
vertegenwoordiger uit de laatste helft der
vorige eeuw de Leidsche Maatschappy werd
in 1766 opgericht, die by de komst der
dames uit zyn zetel is gerezen. Aan het hoofd
der jofferonrey staan do dames Helene Swarth,
mevr. v. Wenneskerkon—Junius, mej. Sloot
(Melatio van Java) en mej. Yirginie Loveling.
Een aardig gedichtje, waarin de dames do
revue passeeren, is or by gevoegd:
Karig waart ge met uw dank
klinkt het, en dan volgt c
Doch de ure der voldoening
Is gekomen. Niet gemard 1
't Zy voor u geen boetedoening,
Maar oen lieflyke verzoening:
Druk ze allen aan uw hart!
Het laatste nummer van de Spectator geeft
eene plaat van de plannen tot oprichting van
een standbeeld voor Z. M. Koning
Willem III. Aan 't einde van een aantal
teekeningen van standbeelden, welke allen
nog voor oprichting in aanmerking behooron
te komen, ziet men eerst het standbeeld, ge-
tv\Jd aan de nagedachtenis van Willem III.
De rij begint mot don 6tadhouder-koning
Willem III; dan volgen Maurits, Fredorik
Hendrik, De Wltt, Huygens, een tal onge-
noemden en eindelyk "Willem Hl. „Ieder zyn
beurt," luidt liet onderschrift.
Oemengd !flenw«»
Het laat zich a&hzien dat de
Brasem orm eer a. s. Zondag oen aardig schouw
spel zal opleveren. Vele personen maken zich
reeds gereed oen gozolligen tocht te organi-
seeren en de Stoombootmaatschappy „Do Vol
harding" blyft ook niet achter. Niet alleen
vertrekt er voor de leden van „Hollandia"
en gewone paaeagfers 's morgens te 9 uren
eene boot uit het Utrechtsche Veer, maar de
maatschappy laat tevens uit de Haven eene
boot varen om niet loden, die een genoeglyken
dag op het water willen doorbrengen, daartoe
in do gelegenheid to stellen. Do prys is niet
boog en wie or mot zyne geheele familie van
gebruik wil maken, nu, daarvoor zal de di
recteur voor toestaan van eenige reductiowel
te vinden zyn. Hoe meer zielen, hoe meer
vreugd 1
Voorts lezen wy nog in eone dor in dit
blad voorkomende advertentiën, dat de leden
van „Hollandia" gratis en niet leden tegen
oonö kleine vergoeding met hunne vaartuigen
heen en terug gesleept kunnen worden. Het
is een feit, dat door de richting van den wind
óf do Brasemermeer niet gemakkelijk te be
reiken is ëf het op tyd thuiskomen kan
worden belet. Voor eigenaars van boeiers,
sloepen on andore soorten van vaartuigen is
dit euvel dus ook uit don weg geruimd,
By den veehouder H. Straathof,
in den Veenderpolder, gemeente Woubrugge,
is onder een koppel vee eene kwaadaardige
ziekte uitgebroken, waaraan sedert Zondag jl.
reeds drie beesten bezweken zyn, terwyi er
nog twee aan ïyden, aan welker behoud met
grond gewanhoopt wordt. Volgens het zeggen
van den veearts Muya komt de ziekte overeen
met do zoogenaamde zenuw-zinkingkoorts by
den mensch. Of het nu eene soort van vee-
typhus dan wel eene longziekte of eenigö
andere kwaal is, schynt nog niet uitgemaakt
te zyndoch by elk aangetast dier wordt
wel, na oen snel verloop der ziekte, alle
hoop op herstel opgegeven.
Omtrent het reeds vermelde
opstootje te 's-Graven hage deelt het „Vad."
het volgende mede:
De Noordstraat was Maandag-avond in rep
en roer.
Omstreeks halfacht had een vader van een
jong werkman, die Zaterdag zyn ontslag kreeg
van do Zuid Hollandsche Bierbrouwory, zich
ten kantore dier brouwery vervoegd om op
heldering to vragen over dit feit. Daar de man,
die voorgaf don directeur te willen spreken,
aan welk verzoek geen gevolg kon worden
gegeven, daar deze uit de stad was, blykbaar
onder den indruk van sterken drank verkeerde
en op berhaaldo aanmaning het terrein niet
verlaten wilde, werd hy vry hardhandig buiten
het hek gezet.
Dit voorval had natuurlek reeds de aandacht
getrokken van eenige opgeschoten jongens en
wat Maandaghouders, die voor de fabriek
bleven staan en wier aantal reeds was toege
nomen, toen de in zyne eer gekwetste vader,
na andermaal eene hartversterking te hebben
genomen, terugkwam om nog eens „verhaal
to zoeken."
Hy begaf zich weder op het torreln en
daar enkelen uit het publiek lust scheden te
gevoelon hom te volgen, deed de Duitsche
brouwmeester do hekken sluiten. De ver
toornde vader gaf inmiddels tegen een deel
van het personeel zyn hart lucht en moet
zoo wordt althans beweerd den zoon des
directeurs gedreigd hebben. De brouwmeester,
die nogal driftig schynt uitgevallen, nam toen
oen stuk yzer op en bracht er den man een
paar zoo govoelige slagen mede toe, dat deze
ineenzonk.
Buiten weerklonken kreten: „Ze vermoorden
hem!" en het gobelgde publiek, dat de mis
handeling had gezien, drong op de hekken
aan, die echter weerstand boden. De mis
handelde man was inmiddels naar de blónen-
zyde van hot hek gestrompeld en werd door
eenlgen uit het publiek over het hek heen
gehaald, doch zonk in de Noordstraat weder
ter aarde. Terwyi dit gebeurde, werd van uit
het publiek een regen van projectielen gericht
op het kantoor en woonhuis van den directeur,
waar weldra goene ruit meer heel was, zoodat
eene schade van wellicht een paar honderd
gulden is aangericht.
De politie, die blykbaar laat gewaarschuwd
was en botrekkoiyk geruimen tyd noodighad
om van de Groenmarkt naar de Noordstraat
te komen, moest van den wapenstok gebruik
maken, om de menigte te doen uiteengaan.
Toch schynen er geone ernstige klappen te
zyn uitgedeeld.
