H. E. VAN DER HEIDE,
Mr. P.A.VanderLith,
Mi Aont m to Jaarsma's BraiSvaarttorgkastei.
N°. 10215.
Maandag 13 .Tiini.
A«. 1893.
Vierde Blad.
fes» (jouraat wordt dagelijks, met uitzondering
van (gon- en feestdagen, uitgegeven.
Vrijzinnige Kïesvereenïgïng
Nieuwstraat2. Telephoonnuiiimei' 135. Nieuwstraat2.
Verder groote voorraad van:
WATER.
Kamers gevraagd.
GERJÜER Co., Maarsniaosstecg.
GROOTST EN GOEDKOOPST
Export Oost- en West-Indif.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
▼oer Leidta per 9 menden.71 f Lli
Frenoe per post....,7.7.......' 1.49.
▲fzonderiyke Nommera0.05.
NEERBOSCH.
In ons Persoverzicht wordt reeds melding
gemaakt van de bekende inrichting te Neer
bosch
Het te Amsterdam verschonende „Nbl.
voor Ned." schrijft eveneens daaromtrent het
volgende
Met aanplakbiljetten van tamelijk schreeu-
werigen aard wordt in do hoofdstad eene
brochure aangekondigd, betreffende de be
kende Weesinrichting te Neerbosch. In die
brochure worden allerlei schandalen mede-
godeeld, die, als zij waar zijn, allereerat met
verbazing doen vragen, hoe deze inrichting
dan aan zoo'n bijna wereldberoemden naam
gekomen kan zijn?
Maar z(jn ze waar?
Een der leden onzer redactie is naar Neer
bosch vertrokken, om ter plaatse alles zooveel
mogelijk te onderzoeken.
Intusschen nu reeds het volgendeBe eene
schrijver van bedoolde brochure vervoegde zich
vóór een paar maanden aan ons bureau, met
verzoek om voor hem te plaatsen eene op
roeping aan allen, die iets tegen Neerbosch
in 't midden te brengen hadden.
Wij vroegen hem naar de reden van zijn
verzoek, en zijn antwoord gaf ons aanleiding
om onze medewerking te weigeren aan wat
ons toen toescheen niets anders te zijn dan
eene manoeuvre, om over eene persooniyko
grief wraak te nemen.
Wy gaven den schrijver als onze meening
te kennen, dat, als hij grieven te berde wilde
brongen, hy zich behoorde te bepalen tot die,
welke hpzelf had. En vond hyzelf die
blykens zyne oproeping aan anderen niet
ernstig genoeg om er mee voor 't publiek te
komen, dat hy zich dan had te onthouden.
De tweede schryver der brochure is een
ontslagen onderwyzer van Neerbosch.
Beide schryvers geven dus geen bepaalden
waarborg van strikte onpartydigheid, die by
eene zoo ernstige beschuldiging toch vereiecht
wordt.
Het schotschrift is zóó laag van inhoud en
laat nog zóóveel grootere laagheden door
schemeren, dat men by de lezing er van het
hart vast houdt, als men denkt aan die elf
honderd vertrapte, mishandelde en verdrukte
weezen.
De redactie van het „Nbl. voor Ned." gaf
roeds gisternamiddag gevolg aan hot voor
nemen en vervoegde zich by den heer J. Van
't Lindenhout.
Wie Neerbosch kent, weet dat een smalle,
zonnige grindweg, aan eene zyde met schrale
hoornen beplant, voert naar de beroemde in
richting; aan den gezichteinder steken de
groote gebouwen hunne donkere daken boven
het groen uit.
Wy waren gegaan met de overtuiging, zegt
de redactie, dat er toch wel iets waar zou
wezen van de zware beschuldigingen, en die
zonnige grindweg, waar we eene schaduwrijke
laan verwacht hadden, maakte daarom een
ontstemmenden indruk op ons; onwillekeurig
dachten we aan een opzetteiyk terugschrikken
van bezoekers.
Later vernamen we, dat deze weg niet is
een eigendom van de inrichting, zoodat zg er
natuurlyk geene boomen kan laten planten.
Na een oogenblik in de wachtkamer ver
toefd te hebben wy waren aangediend door
een aardig 14-jarig meisje kwam de heer
Van 't Lindenhout binnen en deelden wy hem
't doel van onze komst mede. Onmiddeliyk
was hy bereid ons ter wille te zyn en wel
dra stelde zyn zoon, de heer Jacob Van
't Lindenhout, zich als gids beschikbaar.
De directeur verleende ons do meest vol
strekte volmacht om vragen te stellen aan
wie wy wilden aan de verpleegden zoowel
als aan het personeel, te onderzoeken waar
en wat wy wilden.
Onze tocht werd begonnen met eene wande
ling door de acht schoollokalensommige
klassen waren te talryk, maar er komen
voortdurend kinderen byhet is onmogeiyk,
de beschikbare ruimte daarmee steeds gelyken
tred te doen houden men zal toegeven dat
er voor 1100 kinderen wat noodig is. Doch
de kinderen zeiven, 't meerendeel, verreweg
het meerendeel, zag er kerngezond uit, glin
sterende oogen, hooggekleurde wangen, doch
bovenal trok ons aan de onbevangenheid,
waarmede zo den bezoeker opnamen. Dat
doen geene kinderen, wier leven eene aaneen
schakeling is van hongerlyden en mishande
ling, zooals de brochure boweert. Sommige
kinderen leden aan klieren in welk gesticht,
waar kinderen uit geringen stand worden
opgenomen, is dit niet het geval Ook in
klein-burgergezinnen, vooral waar veel kinderen
zyn, zyn klieren eene vaak voorkomende kwaal.
Maar de patiëntjes hier zagen er behooriyk
gereinigd en goed verzorgd uit. Opgewekt
ging het in de verschillende klassen toe.
De kinderen dragen geene uniform, omdat
zy gekleed worden mot het goed, dat de
inrichting ontvangt of door do verpleegden
zeiven wordt meegebracht. Dit wordt in de
brochure als eene grief aangerekend; doch
juist dat verschil in kleeding trof ons aange
naam het deed niet zoo denken aan de een
tonige gelykheid van weesjongens en -meisjes.
Blauwe kieltjes, blauwe jurkjes zagen wy
het meest.
Vluchtig bezichtigden wy de teekenzaal en
het gymnastieklokaal. In alle lokalen was de
ventilatie goed.
Vervolgens brachten wy een bezoek aan
de slaapzalen van het Koningin-Emma-huis,
die ongeveer 18 by 10 meter groot zyn. In
elke zaal zyn 54 ledikanten twee aan twee
in 4 ryen van 14 geplaatst. Onze geleider
sloeg een paar bedden op en wy konden ons
overtuigen hoe rein alles was; doch om
meerdere zekerheid te verkrygen onderzochten
wy zeiven ook eenige bedden. De matrassen
waren met zeegras gevuld, het dek bestond
uit eene moltondeken en een helderwit laken,
benevens peluw. Van onreinheid geen spoor.
De vloer is helder geschuurd, de muren wit
gepleisterd, het balkon, dat over de geheele
lengte van iedere zaal loopt, geeft gelegen
heid de bedden te luchten. Een surveillant
slaapt op iedere zaal, zoodat de jongens niet
zonder toezicht zgnsamenslapen komt slechts
voor by zéór jonge kinderen.
By iedere zaal zyn drie privaten, een ge
tal, dat met het oog op het aantal slapers
zeker voldoende mag heeten.
Wat de brochure beweert, dat het goed
der kinderen in bed wordt geborgen, is niet
waar; het wordt 's avonds over den rand
aan het voeteneinde gehangen.
In het waschhuis zagen we eene bedry vige
schaar jonge meisjes druk aan het werker
valt dan ook wat te doen; 13- al4000stuks
goed per week te wasschen is geene kleinig
heid. Twee stoomwachmachines, droogzolders,
een bleekveld en reusachtige stapels helder
gewasschen goed levoren het beste bewys,
hoe hier gewasschen wordt. Een eind verder
was do badkamer, waarin zich drie groote
houten kuipen bevinden. De kleine kinderen
worden hier door de oudere meisjes gereinigd;
de grootere jongens reinigen zich onder toe
zicht.
Zoo viel de eene beschuldiging, die de
schryvers der brochure hebben ingebracht, na
do andere geheel weg.
In de keuken zag alles netjes en helder;
in de eetzalen lagen de dikke boterhammen
klaar voor 1100 hongorige kindermagen en
wy hebben het heorlyke Gelderscho brood en
FBIJ8 DIB ADTEBTENTLÊN:
Tu 1—1 rvfvla 1.04. I.d.r. r.f.l mtu f 0.17J.
ttrooWr* l.tUrt sur plaataroimw. Voor hat
btutttna biiUa d. stad wordt ƒ0.0E borokood.
het even smakelyke roggebrood geproefd. Wy
namen ook een proefje van de margarine,
van het rundvet, dat in het middageten gedaan
wordt; we hebben den grooten voorraad verscli
brood bekeken, doch bovenal, we hebben de
weezen het brood met graagte zien oppeuzelen.
En deze kinderen zouden verhongeren
lederen middag wordt er o. a. 18 mud aard
appelen gebruikt en er blyft zooveel voedsel
over, dat een 20 varkens er nog wel by varen.
Zondags komt er vleesch en een flink stuk op
tafel, door de week aardappelen met groenten,
met eene behoorlyke hoeveelheid rundervet
toebereid.
Eventjes namen we nog een kykje in de
kerk, bezichtigden de verschillende werk
plaatsen, liepen door het in aanbouw zpndo
nieuwe ziekenhuis, om ten slotte de ver
pleegden in het tegenwoordige ziekenhuis te
bezoeken. Zeker, hier zagen we stumperdjes
„gesneden, meneer," was 't antwoord, dat we
meer dan eens vernamen, als we de jonge
ïyders ondervroegen. Klieren eischon hier
slachtoffers, doch hiervoor kan Neerbosch,
zooals wy boven reeds zeiden, niet aanspra-
keiyk gesteld worden, 't Was echter zelfs in
de ziekenzalen stemmig vroolyk; stilletjes
zaten de herstellende kleintjes aan lage tafeltjes
hun middag-boterham met melk te verorberen.
En hier evenmin als elders bespeurden we
eenig toeken van vrees of onderdrukking.
Het beste bewy3 hoe de verpleging en by
ziekte de verzorging is, is wel dat het sterfte-
cyfer van Neerbosch byzonder laag is; het
bedraagt gemiddeld 20 per mille en per jaar;
voor het geheele land is dit 20.5, zoodat
zeker de bewering geen steek houdt, dat de
gezondheidstoestand te Neerbosch ongunstig
is, vooral niet, als men weet dat de sterfte
onder kinderen van dezen leeftyd grooter is
dan by volwassenen en als men bedenkt
hoevele zwakke wezentjes te Neerbosch ver
pleegd worden.
En nu nog iets over de strafTenhet zal
wel eens voorkomen dat een onderwyzer een
klap geeft, doch deze wyze van bestraffing
wordt streng onderdrukt door de directie, die
by voorkeur de kinderen straft, voor zoover
zy weekgeld hebben, met inhouding hiervan,
of met het laten schoolblyven en werken
terwyi de anderen spelen, enz.
Toen wy na onze lange wandeling terug
keerden, hadden we den heer Van 't Linden
hout niets meer te vragen, want er waren
geene ophelderingen noodig, en waren wy tot
de overtuiging gekomen, dat de brochure van
de heeren Van Deth en Van Houten eene
Tot candldaat voor het Lidmaatschap
van de Provinciale Staten is met algemeeno
stemmen benoemd de Hoer
Hooglccraar aan 's R(|ks Universiteit
te Lelden.
die den Kiezers met den moesten aandrang
wordt aanbevolen.
Het Bestuur:
Mr. F. WAS, Voorzitter.
Mr. H. B. GREVEN, Onder-voorzitter.
Mr. S. JULES ENTHOVEN, 1ste Secretaris.
deHr. H. C. VAN DER HEIJDE, 2de
C. GOEKOOP Azn., Penningmeester.
A. J. BINNENDIJK.
K. T. CARON.
Dr. M. C. DEKHUYZEN.
C. H. DE QOEJE.
J. A. VAN HAMEL.
J. J. HASSELBACH.
Mr. C. A. MARCHANT.
W. H. VAN DER MEER.
S. THORS. 3648 28
Blanke Geldkisten, Effectentrommels, Keuken-en Veevoederfornuizen,
Cylindermangels, Kleer- en Parapluiestandaards, Familieschalen, Toon
bank- en Brugbasculen, Maten en Gewichten, Vliegenkasten, Inmaak-
bussen, geslagen gefimailleerde Keukengereedschappen (Giftvrij), Ijzer
waren voor het Bouwvak, Tuin- en Landbouwgereedschappen. 3645 56
De oudorgeteekende beveelt zich aan tot
het slaan van Norton- (of Wcl>pulten,
met de geheele leidingde beste referentiën
van boerdoryen staan ton dienste.
A. VAN DEN BOOGAARD,
3635 8 Stompwyk, by Leiden.
Tegen ongeveer 20 Juni wordt gevraagd:
eene gemeubileerde Hamer met Hlaap-
kamcr, met of zonder kost, voor den tyd
van ongeveer 14 dagen, liefst in de nabyheid
van het Pbarmaceutisch Laboratorium.
Brieven met prysopgave onder letters A T
zoo spoedig mogelyk in te zenden by den
Heer P. NOORDHOFF, Boekhandelaar, te
Groningen. 3649 11
Magazijn van
Porselein, Glas- en Aardewerk, Lam
pen, Pendules, Tafelserviezen, Galan
terieën, Luxe- en Huishoudelijke
Artikelen. 3479 10
