toe voor do uitstekende wijze, waarop do wedstrijd in alle opzichten geslaagd is. Men meldt uit Amsterdam, dd. 19 Januari: De werkloozen hebben heden in optocht het antwoord van don burgemeester op de 1.1. Dinsdag aangeboden motie gehaald. Omstreeks 11 uren verzamelde men zich weder op den N. Z. Voorburgwal, om aller eerst eene wandeling door do stad te doen. Op de hoeken van straten en op de bruggen stonden kleine groepen, die zich b\j den stoet aansloten, zoodat, toen doze zich tegen één uur voor het Stadhuis bevond, eene aanzien lijke menigte op de been was. Dezelfde personen, die Dinsdag de motie aanboden, werden wederom by den burge meester toegelaten. Hun woordvoerder, Steen bergen, vroeg antwoord voor do werkloozen van het gemeentebestuur te ontvangen. Hierop zeide de burgemeester ongeveer het volgende „Gij zult zeker wel al hebben vernomen wat gisteren in den Raad is gesproken en daaruit zal u gebleken zijn, dat het gemeente bestuur tot zyn leedwezen niet bij machte is in den tegenwoordigen toestand verandering te brongen en dus niet aan uw verzoek kan voldoen. Wat van particuliere zijde kan ge daan worden, wordt gedaan en zal verder gedaan worden. Doch, ik herhaal, hot ge meentebestuur als zoodanig kan niet aan uw verzoek voldoen." Steenbergen bedankte den burgemeester voor deze modedeeling en daarmede was het onderhoud afgeloopen. De menigte begaf zich daarop weder naar het punt van uitgang, waar Steenbergen in het midden van de gedempte gracht stand hield en een der andore leden van het comité zich stelde op de hooge stoep van de firma Moyer, om het antwoord des burgemeosters bekend te maken. Er waren aan do werkloozen kleine stukjes papier uitgereikt, eono oproeping bovattend, om tegen 2 uren allen op den Dam te komen, adres: voor de Beurs, waar brood en geld gegeven zoudo worden. Namens hot comité werd ten stelligste ver zekerd, dat het geheel vreemd aan deze oproe ping was, terwijl verder werd medegedeeld, dat het comité morgen per strooibiljet zal bekend maken, wat het meent to kunnen voorstellen of doen, om in den nood to voor zien. Op de plaats, waar Steenbergen gespra ke ïi had, posteerde zich iemand onder een ruiden doek, aan een stok bevestigd, en spoorde de menigte aan, naar de Beurs op te trekken. Mochten de r(ike hotren geon gold geven, dan zou men nog wel hot uiterste geduld hebben, doch eindelijk tot geweld moeten overgaan. Deze spreker gaf gewel dig af op de hoofd- cn verdero opzichters van Publieke Werken, welke 1 ij dioven noemde en wier afzetting liet v-ik moest eischen. Een ander zeide eveneens dat iedereen zich moest wapenen, met bijlen of andere gereed schappen. Als men geen „geld en brood" kreeg aan do Beurs, zou men het gebouw met ge weld nemen. Daarentegen was er weer een ander die don raad gaf, geen geweld te maken, maar als men geslagen werd, to toonen dat men vuisten had. Deze taal en het misleidende briofjo, zoooven vermeld, deed de menigte naar don Dam optrekken en zich postoeren voor de Beurs. Do stoep werd dadelijk ingenomen. Ook be taalden enkeion de ontrëe on gingen do Beurs op. Voor do gewono Beursbezoekers was het haast onmogelijk de trappen op te komen. Een paar heeren, die zich ruim baan wilden maken, werdon vry onzacht van do stoep af gedrongen, om niet to zeggen geworpen. Inmiddels was een twintigtal politieagen ten aan den kant van het Stille Damrak de Beurs binnongegaan, terwijl gelijktijdig twee detachementen agenten aanrukten onder leiding van hoofd inspecteurs en inspecteurs en onder bevel van den heer Stork. In een oogonblik tyds was de stoep vry en het emplacement voor do Beurs ontruimd. Terwijl dit goschiedde werd op den Dam, tegenover „Van Gend Loos", de roode vlag eene bloedkleurige lap ontplooid aan een stok, welke was afgebroken van een afsluithek der Beurs, van welk hek men zich te voren had meester gemaakt. Onmiddellijk schoot een 10 tal agenten met een inspecteur toe. De sabels flikkerden en den vluchtenden banierdrager werd het revolutionnaire symbool uit de hand geslagen. Bij deze korte schermutseling werd een werk man op den trottoirrand geworpen, ten gevolge waarvan hy zeer ernstig aan hot oog ver wond werd. Rechercheurs brachten hem in het Café Rückert op het Beursplein, waar de vrouw des huizes het eerste verband legde. Langzamerhand dunde de menigte voor de Beurs en liet de heer Stork een paar deta chementen oprukken en optrekken naar de Vijzelstraat, waar een groot gedeelte der me nigte was heengetrokken. In de Kalvorstraat, hoek Klooster, op de Vijzelgracht, in de Vijzel straat en do Reguliersbreestraat was halt gehouden b|1 eenige bakkerswinkels en brood gt&ischt, wat gegeven werd. Twee bakkerswinkels, n.l. var. Renont on Vos, werden omstuwd door het volk en do lakkers wierpen, op hot geroep van „brood"! b.ooden naar buiten. Hetzelfde geschiedde b i den „Boulangerie parissienne", in de Vijzelstraat. De troop, ongeveer S00 man, wilde do Kei zersgracht opgaan, maar toen men politie zag staan bij de Spiegelstraat, koerde men naar d Vijzelstraat terug. By den bakker Brees herhaalde zich het schouwspel van zooeven, terwijl do bakkerij van Wilmink gesloten was on ongemoeid werd gelaten. Terugtrekkend de stoet bestond toen grootendeels uit opgeschoten jongens werd wederom do roodo vlag, versterkt met een zwarten wimpel, geheschen, on de bekende lio- dcren aangeheven. In de Kal verstraat by de S'. Luciënsteeg stuitto de menigte op eon sterk dt tachement politie, dat haar uiteendreef cn door de Wyde Kapelsteeg het Rokin opjoeg. Bij de St.-Luciènsteog vielon klappen. Een j.ngem van ongeveer tsvaalf jaar werd zelfs ernstig aan den arm gewond. Er werd hier eene flesch in de menigte ge worpen. De politie, die van alle zyden versterking kreeg, groeide weldra tot een 50 man aan. Door op hot Rokin (waar van het ijs met stukken daarvan werd goworpen) en in de Kalverstraat beon en wuer te trekken, nu eons samenkomende, dan weer zich verdee- lende, werd de menigto uiteen gehouden. Later is de politie in botsing geweest mot een bende kwaadwilligen naby den sigaren winkel van de firma Hajenius en werd daar met vuil geworpenin do Kalverstraat werd eene afdeeling politie met steenen go- worpen, op het Damrak evonzoo, doch daar slaagde zy er in een der kwaadwllligon in hechtenis to nemen on naar het bureau bij do Molsteeg over te brengen. Wijl vervolgens hot Rokin vorsperd was, Irad de politio van twee kanten, van den Dam en van het Spui, dö menigte to gomoet, om haar te verspreiden, wat ovenwcl wederom niet gelukte zonder dat ook hier en daar slagen vielen, welko niet zacht neerkwamen, doch voor zooverre bekend is, geen verwon dingen teweegbrachten. Van nu aan kreeg do beweging, meer het aanzien van een plagerij der politie, die do handen vol kreeg om de passage in de Kal verstraat, op het Rokin, op den N. Z. Voor burgwal, op den Niouwendljk en den Dam vrij te houden en samenscholingen uiteen te drijven, waardoor hier en daar eene kleino botsing ontstond, al was meestal het zien aankomen der helmen al genoog om oen heil- zamen schrik teweeg te brengen. Ten gevolge van het gedrang werden in do Kalverstraat en op den Niouwendyk enkele ruiten ingedrukt. Van een winkel in do Kal verstraat werd zelfs een der groote spiegel ruiten ingeworpen. De vermoedelijke dader is gearresteerd. To 4 uren werd oen groote menigto door de politie uiteengedroven. Reeds tegen drie uren begonnen de win keliers in verscheidene hoofdstraten te sluiten. De politio had een zware taak to vervul- lon. Zy deed het flink en mot beleid. De menigte nam voortdurend toe. Te kwart over vieren ging de hoofdwacht der politio naar hot bureau aan de Pietershal, gevolgd door het grootste deel van het publiek. Van den Dam ging het steeds zingende langs den Nieuwendyk. Van do uitstalling voor een kleedei magazijn op den Korton Nieuwendijk werd eono jas genomon en in triomf omhoog gehouden. Eonige betergozinden onder de betoogers ontnamen den drager echter het gestolene, en brachten dit later aan den eigenaar terug. Vervolgens ging men langs don Singol en de Heerongracht naar de Leliegracht. Hier werd weder eene roode lap aan oen stok gebonden en aldus trok de zingende menigte, 1200 a 1500 man sterk (waaronder echter oen zeer groot aantal kwajongens en nieuwsgierigen) door Nieuwe Leliestraat enz. naar de Rozengracht. Daar klom een persoon op een bordes en sprak do menigto toe, aan manende om zooals heden aan het „rijke gespuis" te toouon, dat het volk zich zyne kracht bowust is. Vorder spoorde hij aan zich eiken dag bij „Concordia" to verzamelen en zooveel mogelyk gereedschappen mee te brengen, opdat men zien zal dat men met werklieden te doen heeft en niet met leeg- loopers. Eeno dergelijke toespraak werd ook nog door een ander uit een der ramen van „Con- stantia" gehouden. Morgen moet men weer naar het stadhuis trekken. De rijko „smeer lappen" moeten helpen. Spr. had met veel instemming Zondag hooren zeggen, dat het boter is zich op straat dood te vechten, dan in een krot dood to hongeren. (Luido hoezees.) Men wil geene bodeeling, maar werk. Maar als er geen werk is, dan maar be doeling. Ook deze spreker wekte op heden wider byeen te komen. Aan den "Woensdag aan de werkloozen ge- govon raad om in grooten getale op te komen rniar de vergadering van Nieuweramstelscho w erkloozen, welke gisteravond to zeven uren in „Café Maas" aan den Overtoom zou wor den gehouden, is slechts door een klein getal Amsterdammers voldaan. De voorzitter der vergadering, de heer J. H. Durregeest, stelde reeds bij den aanvang der vergadering eene motie voor: „Onze openbare meeting, gehouden 19 Jan. des avonds te 7 uren is het doel geweest om met medewerking van UEd.Achtb. eeno vereoniging op te richten tot weikvorschaffing, die in de wintermaanden van 15 November tot 15 Maart aan ons gologenheid schenkt om eenigo werkzaamheid ten uitvoer te brengen en door UEd. Achtb. alle mogelijke mede werking kan dit tot stand gebracht worden door een beroep op onze gegoede on geachte inwoners, die dan den naam zal drageu „Liefde- inrichting, vrede zy ons dool". „Zoo verzoeken wij UEi. Achtb. dit by de eerstvolgende raadsvergadering in over weging te nemen", enz. Dezo motie zou heden (Vrijdag) te 12 uren aan den burgemeester worden aangeboden, maar spr. gaf in overweging niet gezamonlyk naar het Raadhuis te trekken. Do Voorzitter drong or op aan om het gemeentebestuur te bewegen den gemeente- genoesheer te ontslaan, naar aanleiding van een geval, dat in een der Amsterdamsche bladen vermold was. Ook vond hy het won- schelyk om er op aan te dringen, vacante gemeente-betrekkingen door inwoners der gemeente to doen vervullen. Eenigo aanwezigen waren het niotmethet doel der vergadering eens. Men wist zoo word er opgemerkt dat er ellende geleden werd, waarom moest men dan bidden en smeeken om brood te krijgen? Een ander bracht in 't midden, dat, indion men wat wilde doen, mon iemand anders moest nemen dan den tegenwoordigen leider, die zichzelf aan het hoofd der beweging heeft geplaatst. Toen de vergadering omstreeks halfnegen geëindigd was, trok een deel der aanwezigen, omstreeks 20 personen, langs den Overtoom, stadwaarts. Langs do Leidschestraat bewoog men zich, onder het zingen van socialistische liederen, naar het midden der stad. Onderweg groeide de stoet eenigszins aan, zoodat, toen men de Kalverstraat bereikte, do betoogers ongeveer 100 man sterk waren. Steeds zingende ging men langs Nieuwondijk, Singel, Nieuwstraat en N. Z. Voorburgwal. By do Torensteeg deed de nadering van vijf politieagenten de menigte uiteengaan. Omstreeks kwart voor tienen kon de politie, die, ondanks de vermoeiende diensten der laatste dagen, uit voorzorg aan eenige bureaux moest worden verzameld, inrukken, daar op dat oogonblik alle vrees voor herhaling van de tooneelen van 's middags was geweken. Reeds om halfelf bewoog zich eene vry tal rijke schare op den N.-Z. Voorburgwal, heen en weer drentelend in afwachting van de din gen, die heden geschieden zouden. Van eene stoep over „Concordia" werd tegen 12 uron medegedeeld, dat men in optocht naar de broodfabriek aan de Vijzelgracht zou gaan en om brood vragen. Volgens dien spreker was het dienstperso neel dier fabriek van wapenen voorzion. Van gemeentewege zyn heden op den N.-Z. Voorburgwal de steenen weggeruimd, die by het sloopea van de kunstloods losgeraakt waren en b\j de invallende vorst bleven liggen. Een onbezoldigd rijksveldwach ter te Nieuwdorp (Z.), die met een geweer uitging, had het ongeluk door de gladheid te vallen, waardoor het geweer afging en het schot hem in eon zijner bcenen trof. De man is zeer ernstig gewond. Het bericht, dat een jong mcnsch te Baarn in de jenever zou gestikt zyn, is, naar mon thans meldt, niet juist geweest, daar hy al reeds een paar dagen door onge steldheid verhinderd was uit te gaan. Zyn dood heeft dus eene andere oorzaak gehad. Zekere P. S.van Oudemir du in (Fr.), was met zijn zoontje bözig met spiering- visschen op de Zuiderzee. Het ys brak los en dreef zeewaarts in. De vader nam zyn kind op don rug en zwom zoo naar den wal. Dat men by liet vullen eener kruik met warm water niet te voorzichtig kin zyn, ondervond deze week de dienstbode van den heer B., to Hilversum. Hoewel zy do kiuik eerst verwarmd had, wilde zy, om het springen te voorkomen, haar nog eerst met een woinig warm water omspoelen. Eensklaps sprong nu de kruik met een knal uiteen, waurby het meisje door eeno der scherven eene niet onbelangryke wond aan de hand kreeg. Te Bocliolt, by Dinksperloo, waren in de bierbrouwory van den lieer Langen- hof vyf arbeiders bezig met het afladen van een bierfust over eeno zoogenaamde „brug" in oen 17 voet diepen kelder. Zy violen daar echter mede, waardoor een arbeider gedood, drie zwaar gewond en één licht gekwetst werden. De 48-jarige Hoodelmans, te Roermond, is in de Brooken aldaar levenloos aan den weg gevonden. De man was door de koude bezweken. Maandagmorgen te 4 uren heeft in de zee-engte, op de hoogte van Reggio de Calabre, eeno aanvaring plaats gehad tussclien de Italiaansc-he stoomboot „San Marco," komende van Savono, met eene lading van 1800 ton spoorwegrails, en de Fransche stoom boot „Algórien", koinendo van Odessa, met eono lading van 4000 schapen. De schok was vreeselyk. Beide schepen zyn gezonken. De bemanning der „San Marco" kon zich redden met de booten. Yan de tien koppen der bemanning van de „Algórien" zijn er zeven gered; drie zyn verdronken. Twee torpedo-booten, die zich niet verre van daar bevonden, snelden do zinkende schepen ter hulp. De St.-N i c o 1 a a s ke rk te Val lad olid is afgebrand Van oen nieuwen afstand s rit tusschen Beriyn en Weenen komt niets. Ge lukkig! Uit Antwerpen wordt bericht, dat een jonggehuwd paar hun kind, 7 maanden oud, heeft verbrand. De zaak kwam uit door wraak van eene vrouw, wier echtgenoot door het jonge paar was aangewezen als heler. Te Minneapolis (V. S.) heeft een wedstiyd op schaatsen plaats gehad tusschen den Noor Hagc-n en don Canadees Breen. Hagen is overwinnaar gebleven. Hy legde do afstand van eene myl (1609 M af in 2 minuten 49*/. seconden. Menmeldt u itH a tford (Connecticut) dat dr. Gatling eene ontdekking heeft gedaan, welke liet mogelyk maakt de electriciteit op vuurwapenen toe te passen. De volgens dit stolsel vervaardigde vuurwapenen zouden boven alle andere te verkiezen zyn. Eene mitrailleuzo kan 2000 schoten per minuut lossen. De electrische motoY wordt door oen lederen riem aan het vuurwapen bevestigd en doet dit als een repeteergeweer werken. Deze laatste volmaking doet de kosten van het schieten veel verminderen. De hoofdcom missie voor artilleriezaken in de Yereenigde Staten zal met doze uitvinding proeven nemen. Het woer in Noord-A merika is zachter geworden in Florida, Louisiana, Mississippi, doch overal elders is de koude ver- schrikkeiyk. Dryfys belemmert de scheepvaart op den stroom en in de baai voor Nieuw-York. De kolen worden schaarsch te Nieuw-York, daar sneeuw en vorst het uithalen en ver voeren belemmeron. BUITENLAND. Frankrijk. De correspondent van de „Figaro" te Saint- Etienne meldt over de werkstaking der motaal- werkers te Rive-de-Gier o. a. het volgende: Evenals te Carmaux, zyn er patrouilles van werklieden, die do ingangen der fabrieken bewaken by 10 gr. vorst en 25 cM. sneeuw, 't Zyn hior ook de onnoozolen, die dat werk verrichten, terwijl zy, die de beweging leiden, thuis bij 't vuur zitten. Men is zeer ongerust

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1893 | | pagina 2