DPei'sover-ziclit.
Uit een ons toegezonden Nieuwe Wageninger
die toozonding beschouwen we als een
bewys van belangstelling in onze persover
zichten nemen we het hoofdartikel, waar
boven staat Begripsverwarring, over.
Over geen wetsontwerp heeft, gelooven wy,
ooit zulk eeno begripsverwarring bestaan, als
over het ingediende tot uitbreiding van kies
recht. Dit blijkt uit de oordeolvellingon over
het protest daartegen uitgesproken door
jhr. mr. Beelaerts van Blokland.
Ook wy zouden haast zeggen, vooral in geest
verwante bladen.
Het is alsof raen geeno aanspraak moer
mag maken op don naam van antiievolu-
tionnair, als raen niet vóór dat ontwerp is.
En eer het omgekeerde is waar.
Tot staving der bewering, dat men als
anti-revolutionnair vóór die kieswet moet zyn,
beroopt men zich op do deputaien-vergadering
van 1891, waar het program van actie i6
vastgesteld.
Nu z\J vooral reeds opgSmorkt, dat op olke
vergadering, die niet uit ja-knikkers bestaat,
er verschil van meening is. En al beslist nu
ook de moerderheid omtrent hetgeen wen-
schel 8 k is, daarom behoort de minderheid
toch tot do geestverwanten, al verschillen
z\i omtrent eeno speciale aangelegenheid ook
van gevoelen.
Nu beslist do meerderheid wel wat het
meest wenscheljjk is, omtrent een bepaald
onderwerp; maar daarom behoeft er, wat de
hoofdrichting aangaat, geen principieel
verschil te bestaan met do minderheid. Het
kan zelfs best gebeuren dat dio minderheid
do zaak in quaestie het moest juist heeft
ingezien. Niet altyd is het recht bu de meer
derheid.
Maar wat is er dan by het vaststellen
van het program van actie beslist?
Om een juist oordeel te kunnen vellen,
moot vóór alles het juiste standpunt wor
den overzien; moet men een goheel juist
begrip hebben van don feitelijkon toestand.
Als art. 2 van hot program van actie werd
voorgesteld, als uiting van het gevóelen der
vergadering uj£ to spreken;
„Bevestiging van óhzê cónsiitutionoele vijj-
heden door invoering, nu roeds, voor zoover
do door de Grondwet gestelde grenzon dit
gedoogen, van een kiesstelsel op den algo-
rneenon grondslag van een kiesrecht van ge
zinshoofden, opdat de bestaande overhoorsching
van de oeno klasse dor maatschappy door
eeno der andere een eind nomomaartovens
met dien verstande, dat olke over
hoorsching in omgekeerde orde
worde voorkomen."
Een huismanskiesrecht dus, mits zoo in-
goricht, dat de nieuwe kiezers niet de reeds
bestaande kiesgerechtigden overvleugelen; dat
do invlood der nu-kiozers niet ten eenenmalo
godood worde door den invlood der nieuwe
kiezers, waardoor alle macht en invloed aan
do nieuwe kiezers in handen zou komen.
Met andere woorden, de wenschelykheid
om eon einde to maken aan don toestand,
dat alleen de bozittonden recht van medo-
sprekon hebben, maar zoo gewyzigd, dat die
ovormacht niet overga uitsluitend aan do
niet-bezittenden.
Welnu, ieder, die aan dat standpunt ge
trouw biyft, kan niet stemmen voor het
ontwerp Tak l
Want daaraan ligt niet ten grondslag het
huismanskiesrecht.
Dit gaat veel vorder en doet juist daar
door het gevaar ontstaan, dat men wilde
voorkomen: dat de nieuwe kiezers de re3ds
bostaando zullen overvleugelen; dat do invloed
van de bozittonden te niet wordt gedaan on
geheel komt aan de niet-bezittenden
Nu zal men ons togenwerpen, dat die slot
zin wel word voorgestold, maar niet werd
aangenomendat voordat art. 2 in stemming
kwam, de slotzin, „om overheersching in om
gekeerde ordo te voorkomen," werd ingo-
trokken.
Volkomon waar. Maar waarom?
Niet, omdat men die wenschelykheid pr y s-
gaf, of die beperking onrechtmatig achtte,
volstrekt niet, maar omdat men op dat oogen-
blik geone formule kon vindon, om dat doel
te bereiken 1
Allerminst werd hot beginsel „om zoo
danige overheersching in omgekeerde orde te
voorkomen" prijsgegeven.
Want door prijsgeving van dat beginsel,
zou men tevens het beginsel van anti-revolutie
'J Wij apaticeren. [N. IF.)
bobben Prijsgegeven en daarentegen het begin
sel van volkssoevereiniteit hebben gehuldigd!
Het gaat dus niet aan oui mannen ale
Jhr. mr. Boclaorts van Blokland,
prof. D. P. D. F a b i n s, Jhr. m r. De
,"ornm L o h m a n on de Groningsche
Jhr. mr. De Sa v om in L oh man te
verwijten, dat zy het standpunt, aangenomen
bu hot program van actie, verlieten. Integen
deel is dit veeleer het geval met lien, die
door dik en dun met het ontwerp-Tak zouden
willen medegaan.
Dit toch brengt ons n i e t het huismans-
kiesrocht, maar feitelijk a 1 g e m e o n kies
recht, waarin de gezinshoofden begrepen zijn,
wy zouden haast zeggen opgaan en.,
ondergaan. Want nu beweert het ministerie
wel, dat bot geon algemeen kiesrecht is, maar
wjj vragen ook: wio blijven dan uitgesloten'
Alleen de bedeelden, de strafrechterlijk ver
oordeelden en zij, die geen biief kunnen schrij
ven; desnoods met eenige moeite natrekken
van een gogeven voorbeeld!
h6t Waar is' d:,t dk omwerp ons
800,000 tot 900,000 kiezers zou bezorgen
zooals men aanneemt, dan blijven er geen'
o0,000 over, die geen kiezers zouden zun.
En nu vragen w(j in gomoedo: is dat dan
geen algemeen kiesrecht? Of moeten daarvoor
misschien de gevangenen nog uit de gevan
genis gehaald wordon?
Maar al ware dit alles nog niet het geval
de groote meerderheid is het er over eens'
dat het ontwerp Tak niet is in overeen
stemming met de bedoeling van de
Grondwet, al ie het m o t d e I e 11 e r over-
eon te brengen.
BU do beschouwing van do Standaard
„Thans roeds?" heeft deze er zoo juist op ge
wezen, dat do „oude H e o m s k e r k" wel
niet verwacht zal hebben, dat zoo spoedig
zulk eene uitbreiding uit zijne bewoordingen
zou gedistilleerd worden. Men heeft dus toon
niet aan do mogelykheid van zuik oeno uit
breiding, thans reeds, gedacht.
Eli wanneor dit ontwerp n i o t is overeen
komstig do bedoeling der Grondwot, dan
mag, - wjj merkten dit reeds vroeger op -
niemand er vóór stemmen, yio gozworon heeft
gin Grondwet to handhaven.
Wij aarzelen daarom riiet bogripsver-
w a r i i n g to noomen, indien beweerd wordt,
dat men als anti rovolutionnair voorstander
moet zyn van hot ingediend ontwerp.
Integendeel; vele voorstanders van uitbrei
ding van kiesrecht, vooral in de richting van
gezinshoofden, zullen tegen do nu voorgestelde
uitbreiding zyn. Zullen daarom tegen doze
uitbreiding zyn.
Maar van waar dan dio begripsverwarring?
Omdat velen - zoifs do Standaard - by
eersto inzage eon verkeerden indruk van
het ontwerp gehad hebben. En een eersto in
druk is zoo machtig!
Volgens dien eersten indruk meende men
dat feitclyk de grondslag was: huismans-
kiosrecht.
Daarom werd het toegejuicht en als mot
open armen ontvangen.
En toen men by nader inzicht een ge-
hool andoren indruk kreeg, en overtuigd
werd, dat het ontwerp eene goheel andere
strekking had, toen viel het velen moeilyk,
zich van dien eersten indruk los to maken.'
Op gevaar af van eentonig te worden!
bobben wy gomeend nogmaals de aandacht'
op het bovonstaande to moeten vestigen al
hebben wy sommige denkbeelden reeds vroeger
geuit. En dat wei, omdat de kieswet eene
oorzaak van verdeeldheid, ja tyna van schei
ding dreigt te worden. Dat men toch niet
altyd uit de hoogte veroordeele, ieder die niet
ja omdat hy niet hetzelfde wil als wyzelven.
Mogen de anli revolutionnairen ook bjj dit
zoo feeder onderwerp meer letton op hetgeen
voreent, dan op hetgeen verdeelt, en de band
van het hoofdbeginsel niet verbreken ter wille
van een novenboginsel
oorgaand artikel heeft ons reods van
heolwat plaatsruimte beroofd, maar, enfin
we deden er iemand en mot hom wellicht
velen, een genoegen mode! Al rest ons dus
nog veel te vermelden, wo moeten ons thans
tot het allervoornaamste en kortste bepalen
en hot andere maar tot het volgende jaar
laten liggen
Uit den Gelderschou Achterhoek dan wordt
aan de Arnhemsche Crt. geschreven
Onze streek wil eens oen tegenovergesteld
figuur oploveren van hetgeen men in eon
groot deel van ons land waarneemt. Agitatie
daar en overal. Deels om het volk den weg
to effenen, die hun door het algemeen kies
recht geopend wordt, deels om verbetering
van positie lo verkrygen. Om my tot het
politieke te bepalen, is bier vooral in libe
ra'0 gelederen eene kalmte, waardoor do be
weging elders des te schriller uitkomt. Terwyi
na do oorst verbazende uitbreiding van het
kiesrecht in 1887 zich zoo nu en dan een
spreker liet hooren, hebben wy er sinds do
Provinciale Staten verkiezingen in het vorige
jaar geen enkelen gohoord, ofschoon de
lange winteravonden er zoo geschikt too
zouden zyn. Of zouden do vele landbouw-
vergaderingen en cursussen in den weg
zitten? Ik geloof veeleer dat men zyn kruit
Wil bewaren tot d e kf es w e t-Tak erdoor
is. De spr. van heden zou (och nutteloos
werk doen, daar hetzelfde voor een veel
grooler corps over eenigen tyd moet hor-
haald worden.
Nu, het is niet zoo kwaad, dat men hot
propaganda maken voor do libel aio beginselen
tot geschikter tyd laat wachten. Als mon
maar niet vergeet hoi vuur warm te houden
en dat de sociallston ons ook in het vaarwater
zittonl Toch deuken de anti-rovolutionnairen
over zoodanige tactiek heel anders. Zij laten
nn on dan sprekers optreden, doch van zoer
gering gehalte, zóó gering, dal een der sprekers,
de heer J. F. Stroom, uit Zulfen, zich moest
bepalen tot het onderworp „do invloed der
pers" en vooral dienst deed om don voiko
het door hemzelveti geredigeerde blad aan te
bevolen, wat deed donken aan Sequahs
heraut. Dan doet de liberale partij in deze
streek mot hare tydeiyke stfizwygendheid
verstandiger dan hare tegenparty, die met
politiek zich bezighoudt, welke niet weinig
naar reolarne-niakery riekt.
Niet onbc-langryk te achten is hetgeen de
Haagscho correspondent der Nieuwe Gron.
Crt. schryft.
„Evn der by Oorlog genomen beslissingen
zoo heet het, verdient een oogenblik bospro-
king. Het is de verlaging van den post
voor den Groeten Staf. Eind-Jyk hebben
de lieeren Van Kerkwyk c. s. dan toch ge
zegevierd en een schofjo goslokcn voor do
bevordering van officieren, dio aan 't Huis
der Koningin zijn verbor.don. Ik wensch er
dien heeren van harte geluk mee. Het is
geene kleinigheid, zoo'n zegepraal.
„Want go moet wel weton, dat do beslis
sing o. a. o'en particulioren secretaris van
H. M. do Koningin-Regentes, jhr. Do Ranitz,
treft. Hy is aan de beurt o i tot den majoors-
lang te worden bevorderd, en hy staat als
een flink officier hekend, zoodat er geene
enkele reden zou zyn om hem lo passeeren.
Indien men echter de noodigo geldon weigert
tot zyne bovordering by den Giooten Staf,
dan moet hy óf in zjjn kapiteinsrang aan het'
hof verbondon blyven, óf zyn wolkkring aan
dat hof verlaten en naar zyn corps torug-
keeren.
„Het spreekt vanzelf, dat het een zoowel
als hot ander onaangenaam zou z(Jn. Om hot
secretariaat van H. M. kapitein te blyven, als
men majoor kan worden, is even weinig aan-
trekkolyk, als uit eens positie te worden ge
drongen, die oven eervol als nuttig is en
waarin een ander hom ook, na zooveel jaren,
moeilyk waardig kan vervangen. Er komt by,'
dat H. M. in den lieer De Ranitz veel ver
trouwen stelt, wat door zyn kennis en karak
ter verklaarbaar is; het votum dor Kamer
is dan ook eono onaangename verrassing ge
weest voor do Regentes, en de heeren Huber
en anderen mogen er nu met veel ophef tegen
opgekomen zyn, dat de minister dit rondweg
zeido en zoo den naam van de Koningin-
Regentes in 't debat bracht, het feit is niot
weg te redeneeren, dat men door het geno
men besluit een blyk van gemis aan deferentie
voor H. M. gaf. Dat is even stuitend als
klein; en al3 't uit principe is geschied, dan
acht ik zulk oen Priucipien reiterei eenvoudig
bespottelyk."
Ons dunkt, zoo zegt in aansluiting hierop
de Ilaagsche Crt., de corr. vergeet hierby één
ding, dat heel zyne bewering omverstoot, nl.
dat het volstrokt niet noodig is, - de wen
schelykheid nu nog eons daargelaten, - dat
de particuliore secretaris van II. M. officier zy.
Als de heer De Ranitz, evenals iedere an
dere officier, die in eene civiele betrekking
wil overgaan, zyn eervol ontslag uit den
militairen dionst noemt, is alles in orde.
Ten slotte nog het volgende:
In de Nieuwe PurmercndciCourant en hot
Dagblad voor Nederland komen artikelen voor,
waarin gewezen wordt op de moeilyke positie,
waarin zich tegenwoordig do heerTydens,
lid van de Tweode Kamer, bevindt.
De zaak is dezo:
Do heer Tydens is gekozen als radicaal
en ook als zoodanig door allo pariyen be
schouwd. Zichzelf heeft hy als radicaal op
gogeven na kennisnoming van het program
der kiesvereeniging „Amsterdam." Op dien
grond heeft de heer ïroub na z.jno ver
kiezing in Schoterland zich teruggetrokken,
wyi hy één radicaal in de Kamor voorshand'
genoeg achtte.
Thans echter wordt or op gewezen, dat
do heer Tydens geen lid wilde /.yn van
den Radicalen Bond en dat hy het radicaal
beginsel, eerbiediging van don per
soonlyken eigendom, niet huldigt,
het eenigo wat do radicalen nog van do sociaal
democraten onderscheidt.
Dat de heer Tydens van opinie voran-
dert, duidt inon liom niét ten kwade, maar
verlangt, dat hy, niet meer radicaal zynde,
zUno kiezers in do gelegenheid zal stellen,
over hem hun oordeel uit te spreken.
„Had do heer T y d o n s bij de verkiezing
in 1891 niet als radicaal te boek gestaan,
wie weet, zegt hot Dagblad voor Nederland,
of dan bu do keuze tusschen hem en den
heer M a n s li o 11, do laatste, dio hem in
bekwaamheid verre overtreft, niet de begeerde
persoon zou zyn geweest?"
Gemengd Pi i 6 a w s.
In hot afgeloopen jaar zynop
de wekelyksche markt te Bcdegravo aange
voerd 6051- wagens Goudsche kaas met
302,169 stuks, 505 wagens Derbykaas met
'24,502 stuks, 1150 wagons Edammer kaas met
138,401 stuks, 5 wagens Leidsehe kaas mot
167 stuks, te zamen 7714 wagens, aanbren
gende 465,239 kazen, vertegenwoordigende
een gewicht, van 1,985,173 KG.
Vorder werden aangevoerd: 25 paarden,
4 veulons, 7 hitten, 1 stier, 1 koe, 11 vaarzen,
4 kalveren, 1 nuchter lcair, 177 schapen, 2680
lammeren on 1260 biggen.
Gisteravond omstreeks zovon
uren ontstond to Amsterdam brand in het
tot woning iDgerichto achterhuis van het
sigarenmagazijn vati den heer Louis Van den
Berg, Kalverstraat hoek St-Jorisstoeg. Do
brand, ontstaan door het omvallen van eene
petroleumlamp, kreeg spoodig een dreigend
aanzien, maar do brandweer was snel ter
plaatse. Een kamer, do daar boven liggende
zolder en het dak werden vernield.
Do Dy nam ioton tp 1 offing to Niouw-
York. Uit latere berichten omtrent de
dynamietontploffing te Long Island blykt, dat
do ramp werkciyk een gevolg was van het
ontploffen van dynamlot, dat, daar het be
vroren was, op een stoomketel was gelegd
om te ontdooien, maar misschien ten govolge
van te groote verhitting ontplofio
Een voorwerkmaker, Mc Inlyre, en 4 werk
lieden waven bezig met het boren van gaten
in eene rots. In aio gaten mooston dedyna-
mietpatronen geplaatst worden. Daar deze
evenwel niot gebruikt kenden worden, omdat
zy bevroren waren, wilden de werklieden ze
eerst ontdooien.
Zooals gemold is, werden vooral in een der
gebouwen, dat tot tydeiyk postkantoor inge
richt was, groote verwoestingon aangericht.
Niet minder dan 18 personen boktvamen
hier kwetsuren en twee werden er onmid-
dellyk godood.
Van een huis in do nabyheid van de werf,
en waarin 15 families woonden, werd de ge
heels achtergevel weggeslagen. Het huis vatte
onmiddeliyk vuur, maar de brandweer, die
spoedig op liet tooneel van de ramp tegen
woordig was, wist de vlammen snel te blus-
schen. Van de personen, die verwond werden,
bekwamen sommigen zeer ernstigo kwet
suren. Er waron er by, die een arm of een
been verloren. Ook werden er eenigen door
stukken glas en splinters in de oogon getroffen.
Drie vrouwen, die in een huisje by den
mond van de tunnel woonden, werden later
dood govonden. Do voorwerker jMc Intyre
werd by de ontplolfing tegen den grond ge
slagen en bekwam vele kneuzingen. Hu is in
hechtenis genomen en wordt boschuldigd van
door onvoorzichtigheid de ramp veroorzaakt
to hebben.
Een Italiaansch werkman, dio onder zun
toezicht bezig was de patronen op den stoom
ketel te ontdooien, werd in de hoogte gewor
pen en in stervenden toestand op een afstand
van 30 voet van liet tooneel van de lamp
aangetioffen.
