a. c. mihkanT
AANGEBODEN]
Fraai Schrift
Vervolg <ler Advertentie».
Café SUISSÈT
Déjeuners, Diners en Soupers.
PLAT DU JOUR.
6148 9 Aanbevelend, H. BORv
„ÖE PRACTISCHE AMBACHTSSCHOOL"
Kin d erjufïro u w:
Puike Leidsche eu Goudsche Kaas.
Woensdag 12 October
C. HlLlEBBiW
Echte No. 4711
Eau - de-Oologi
Afslag van Brandspiritij
^WWtr-i
ingezonden,
Indisch© Bijdragen.
Het October-nummor van „De Indische
Cids" wordt geopend mot een artikel van den
heer H. J. Bool, gotiteld „De financiöele ver
houding tusschen Nederland en Indie," waarin
onze Afgevaardigde, die gedurende een be
langrijk tijdperk van zijn ambteiyko loop
baan met do portefeuille van financiën in
Nederlandsch Indië was belast en dus als
deskundige bij uitnemendheid mag gelden,
op de hem eigene, duidelijke wfize in hoofd
trekken zijn denkbeelden over dit onderweip
uiteenzet.
Blijkens de onderteekening werd dit stuk
voltooid don 2den September, dus vóór da
schrijver kennis kon dragon van het "Wets
ontwerp, door den Minister van Koloniën
aangeboden ter voorbereiding eener regeling,
die in zekor opzicht met zyn wenschen over
eenkomt. Vandaar dan ook, dat we niet ver-
h^ffien, hoe de heer Bool denkt over de be
flisslng', Ypor welke eerlang de Volksvertegen-
^.0.„g zal worden gepiaatst.
Duidelijk is het, dat de auteur van hot
Ind. Gids-artikol meer verlangt. Daar echter,
hetgeen do Minister thans voorstelt, in Over
eenstemming met een vroeger alp, "Kamerlid
ingediend wetsontwerp, dat evenwol het
Staatsblad niet heeft mogen bereiken, in
de richting ligt van de hervorming, door don
hoer Bool bij verschillende gelegenheden in
woord en in geschrifte bepleit, is het,
gelooven we, geen al te gewaagde ondorstol
ling, dat de Regeering, al wenscht zy niet
met één sprong den afstand tusschen werke
lijkheid en ideaal te overschrijden, ook zijn
steun niet zal ontberen.
"Waar is het verschil?
Om dit aan te wijzen moeten we eerst den
vinger loggen op het voorname punt van
overeenkomst.
Vast staat, zoowel bij den Minister als by
den Leidschen Afgevaardigde, dat de billijkheid
een regeling vordert, waarbij alle denkbeeld
van een batig slot is weggenomen. De heer
Bool meent, eu staaft die zienswijze met
deugdelijke grondon, dat wanneer het mogelijk
ware de rekening courant op te maken van
uitgaven en van baten der Nederlandsche
schatkist ten behoeve en ten laste van Indiö,
sinds den overgang der „bezittingen" aan
den Staat, de balans zeker niet in het nadeel
van Insulinde zou uitvallen. „Al wilde men,"
zegt hy, by'na aan het eind van zyn betoog,—
„alleen te rade gaan mot de eenmaal vast
gestelde of aangenomen cijfers, ook dan nog
zal het blijken hoe zeer de batige sloten dei-
kolonie de voor haar gedane opofferingen to
boven gaan en hoo onbillijk de eisch is om,
zoo lang geen doeltreffende regeling van de
financiöele verhouding kan vastgesteld worden,
nog meerdere bijdragen van Indië te vor
deren. Wat zou Indië thans niet zijn indien
de honderden millioenen, die hot aan het
moederland heeft bijgedragen, aan z\jn eigen
ontwikkeling en tot bevordering zijner eigen
welvaart waren besteed geworden! Want
men make zich goene illusie, het bijdragen
dier millioonon is alleen mogelijk geweest
door aldaar in tal van behoeften of niet, óf
op onvoldoende wijze te voorzienbehoeften,
die ook thans nog onafwijsbare oischen zijn
voor de wol vaart der kolonie."
Tot den huidigen dag is de grondzuil van
do geldelijke vorhouding de financiöele éénheid
van Nederland en Indiö. Dat beginsel staat
op den voorgrond in het Regeeringsreglement,
dat aan de Staten-Generaal het begrootings-
recht voor de koloniën toekent. De Compta
biliteitswet van 23 April 1864 is er geheel
op gebaseerd, zoowel wat haar letter betreft
als de geest, door de toenmalige Regeering
gelegd in haar toelichting, waar zjj het„niot
voor redelijke tegenspraak vatbaar" achtte,
dat, zoolang do koloniale bijdragen de finan
ciën van hot R[jk in evenwicht houden, het
noodzakolijk is het beheer der koloniale geld
middelen aan regols te binden, opdat uit die
middelen geen belangrijko uitgaven kunnen
geschieden zondor voorafgaande machtiging en
latere verantwoording. Dus, alleen om te diepe
grepen uit do kas ter voorziening in Indische
behoeften te voorkomen, werd eigenlijk die
wet in het aanzijn geroepen.
Het beginsel dor éénheid moet worden prijs
gegeven. Dat is hetgeen de heer Bool ver
langt, en wat ook de Minister wil.
Doch niet beiden op gelijke wijze. Onze Af
gevaardigde acilt het noodzakelijk, verder te
gaan dan het prografi?^ der Regeering reikt.
Gcnp wenscht terstond op te kfimmei tot
do bron, en hot Rogaeringsreglemenf, do Grond
wet voor Indie, in dien zin te herzien,
aan het Indisch Bestuur moer zelfstandigheid
wordt toegekond, on de vastste^,jng dor Indi
sche Begrooting aan don Ned^ndschen Wet
gever ontrokken worde.
„Eerst wanneer een en ander vooraf
gaat," zegt h\j, „is eeno doeltreffende regeling
diei: Vorhouding mogelijk. Geschiedt dit niet
bn beoogt de regeling slechts eeno adminis
tratieve afscheiding van financiën, dan zal
z\j goen waarborg aanbieden en alleen ten
gevolge hebben, dat Indiö ook in jaren,
waarin zijn budget geen batig slot maar een
tekort aanwijst, toch nog by dragen aan het
moederland zal te leveren hebben. Zoodanige
regeling nu kan bezwaarlijk in het belang
van Indiö geacht worden."
Inderdaad zou dit liet gevolg kunDen z\)nf
als gehandhaafd werd het denkbeeld, zoo
ais in vroegere regelings-voorstellen is aan
bevolen, van ïndië een v a s t e bijdrage
te vorderen, die steeds uitbetaald zou moeten
worden, welke ook de resultaten zijn van
het dienstjaar. Het bezwaar vorliest veel van
zijn kracht, als van Indiö alleen res^cutle
wordt vorlangd van do werkeli^'(te uitgaven,
uit de middelen der Ned^j^idsche schatkist
uitsluitend ren behOëVé van Indië gedaan.
Dat vroeger of later zal moeten worden
overgegaan tot don stap, door den heer B iel
gewenscht, toekenning van ruimere auto
nomie op administratief en financiëel gebied
aan het Indisch Bestuur, en vaststelling der
Indische Begroeting niet op het Binnenhof
maar te Buitenzorg, is wel aan te nemen:
de politieke geschiedenis van elke kolonie,
die tot zeker peil van ontwikkeling is go-
stegen, wyst daarheen. Of voor dat denkbeeld
op dit oogenblik of in de allernaaste toekomst
een meerderheid zou te vinden zyn, is een
andere vraag. Zeer zeker zal men de controle
der Volksvertegenwoordiging niet geheel kun
nen ontberen, en, onder wolken vorm deze
zal moeten worden uitgeoefend, is, in weer
wil van de wenken, dienaangaande drie jaar
geleden door den heer Bool gegeven in een
opstel in de „Vragen des Tyds", nog altyd
in veler oog een moeilijk op te lossen quaestie.
Voorts zullen niet weinigen dergenen, op
wie de verantwoordelijkheid rust, in het los
laten van het begrootingsrecht een eersten
en beslissenden stap zien in de richtiDg eener
totale, ook politieke afscheiding. Het voorbeeld
der Australische koloniën, welker geldelijke
toestand, ondanks haar reusachtige écono-
mischo ontwikkeling, bozorgdheid wekt, is
niet aanmoedigend.
Wat nu de Minister voorstelt, is in hoofd
zaak dit:
In art. 4 dor Comptabiliteitswet staat: „De
bijdragen van Nederlandsch-Indio aan de mid
delen tot dekking van 's ryks uitgaven wor
den op het lsto hoofdstuk (der begrooting)
uitgetrokken."
Do Minister draagt deze wijziging voor:
„Op hot 1ste hoofdstuk worden uitgetrokken
vergoedingen aan het Rijk voor uitgaven in
het belang van Ned.-Indië, welke ten laste
der Staatsbegrooting komen."
Men gevoelt dadelijk de bedoeling. Als de
wetgever de Indische begrooting vaststelt
met het oog op hot batig slot, zal hy heel
anders cijferen dan wanneer zekerheid bestaat
dat niets dan directe uitgaven vergoed zullen
wordenook erlangt het Indisch bestuur daar
door eon sterken prikkel tot een zuinig beheer.
In het oog van de kolonialo progressisten
is dit lang niet genoeg. Ook wij zyn van
oordeel, dat met do aanneming van het voor
stel de reeks der financiöele horvormingen
geenszins afgesloten zal zijnalleen gelooven
we, dat het niet gemakkelijk zal z\jn, op dit
oogenblik verder te komen, en dat de Minister,
zich bepalende by hetgeen hy thans voor
draagt, getoond heeft de kaart des lands to
kennen.
Do heer Bool concludeert als volgt:
„Ik eindig met den wensch, dat van geen
nieuw voorstel tot regeling dor financiëele
verhouding-tusschen Nederland en Indië sprake
zal zyn dan na zoodanige wyzigingen van
Regeerings reglement en Comptabiliteitswet,
welke aan die regeling eene heilzame werking
kunnen verzekeren."
Is dat de uitdrukking van een „alles of
niets?"
Wy meenen van niet. We vertrouwen dat
onze Afgevaardigde, van wien bekend is dat
zyn opvatting van de eischen eener practische
staatkunde niet beheerscht wordt door een
onverzettelyk hechten aan die der theorie,
hoo juist zy ook zyn mogen, zal helpen
do eorste sdirede, do moeilykste ge-
wuoniykf to zotten op den weg, die moet
voeren tot volledige eerbiediging van de rechten
„van het wingewest, dat Nederland gehouden
is tot ontwikkeling te brengen," en tegen
over hetwelk onze politiek, „ook op financieel
terrein, moet gegrondvest zyn op billijkheid."
H. C. v. d. H.
BUITENLAND.
Frankrijk.
Do lykplechtigheid van Ernest Renan had
gisterochtend in het „Collége de France" te
Parys plaats en werd opgeluisterd door de
muziek der garde républieaine, welke den
treurmarsch uit de „Jeanne d' Are" speelde.
De katafalk was op eene verhevenheid ge
plaatst, ODder een door vier ryk versierde
zuilen gedragen hemel.
Onder de talryke kransen merkte men er
o. a. op van het „Collie de France," die van
de studenten corpse en die van het „Journal
des Débats,M
Do president dor republiek was door gene
raal Boriue in groot uniform vertegenwoor
digd, terwyl de militaire honneurs werden
bewezen door do republikeinsche gardo, 4 re
gimenten infanterie en 2 regimenten met
lansen gewapende dragonders.
De rouw werd geleid door den zoon van
den overledene, Harry Renan, en den schoon
zoon Psichari.
De slippen van het lykkleed werden gedragen
door den minister van onderwys, Bourgeois,
en door de heeren Berthelot, Bertrand en
Gaston Paris.
Rechts en links gingen de afgevaardigden
van de vertegenwoordigende lichamen.
Alle te Parys aanwezige ministers, zoomede
de voorzitters van den Senaat en van de
Kamer, woonden de plechtigheid by, evenals
V6le senatoren, kamerleden en leden van het
Instituut.
Onder meer werden redevoeringen gehouden
door den minister Bourgeois, door Poitiers
namens de „Académie", door Bertrand namens
de Academie van Wetenschappen, enz.
Na een langdurig onderzoek heeft de
kamer van koophandel to Havre gistermiddag
hare goedkeuring verleend aan eene subsidie
van 9,685,000 franken voor de uitvoering van
groote werken, tot verbetering van de haven.
De stoomboot „Uruguay" zal den 14den
van Hïivre naar Dakar vertrekken en onderweg
te Bordeaux 30 officieren, 32 onderofficieren
en 53 soldaten der genie inschepen, die zich
onder de bevelen gaan stellon van kolonel
Archimano, den gouverneur van Soedan.
Aangaande het by Ghede geleverd ge
vecht wordt nog gemeld dat het leger der
Dahomeyanen 10,000 man sterk was, met
10 achterlaadkanonnen. Het gevecht duurde
drie uren. Behanzin woonöe het gevecht by
en was de eerst0, dié op de vlucht sloeg. Do
Franschon waren genoodzaakt carré to for-
meeren.
Over het gevecht in Dahomey wordt nog
geseind, dat op hot slagveld eenige granaten
zyn gevonden, wolke hot stempel van Krupp
droegen. Reeds lang was trouwens van Fran-
sche zyde beweerd dat de Dahomeyanen
Daitsche wapens hadden; vermoedelyk oude.
De „Figaro" heeft Calvignac doen liter-
viewen over het vreemdsoortige verhaal, dat
deze een jaarlyksch inkomen van 6000 fr. zou
hebben. Als maire geniet hy niets; alleen is
hem een krediet van 300 fr. geopend voor
dringende uitgaven by ongelukken. Van de
syndicale kamer trekt hy 300 fr. als boek-
houdor. In de myn verdiende hy ten hoogste
1100 fr. In het geheel bodragen zyne inkomsten
slechts 1665 franken.
Het Hof der Seine heeft twee anarchisten,
Michel Zevaco (by verstek) tot een jaar ge
vangenis en 2000 fr. boete en Fortune Henri
tot 4 maanden gevangenis on 100 fr. ver
oordeeld, wegens ophitsing tot moord in eene
openbare byeenkomst.
De gewezen afgevaardigde Vergoin, een
van wyien Boulangers vurigste aanhangers,
is overleden. Hy was 42 jaar.
Zwitserland.
Do Bondsraad te Bern heeft, hoewel het
nut van de luchtscheepvaart uit een militair
oogpunt erkennende, met het oog op de groote
kosten de aangeboden voorstellen tot vorming
eener byzondere afdeeling verworpen.
In de 4de algemeene vergadering van
Katholieke werklieden, welke den 23sten en
24sten October zal samenkomen, zal een voor
stel behandeld worden om voor de Katho
lieken uit geheel Zwitserland eene algemeene
verzekeringskas tegen ziekten te slichten.
BREESTRAAT 84.
UITSTEKENDE GELEGENHEID VOOR
VEREENIGING:
te LEIDEN.
Buitengewone Algemeene Leden
vergadering
op
w'OEVSD.K; 13 OCTOBER 189?,
des aronds te 8 uren,
IN HET XIJTdGElïtóUK'.
Onderworp: Wijziging der Statuten.
De Secretaris,
G. VAN DRIEL.
gS^"" De Concept-wijziging der Statuten
ligt ter inzage bjj den Secretaris, Zonneveld
steeg 14. 6158 1>
Met 1 November biedt zich aan als
een net Meisje, van goede getuigen voorzien!
Brieven onder No. C152 aan het Eurcsl
van dit Ëlad.
door C. ALiKEWADE At te Noordwykl
eene groote party Slcgerhocken'AardJ
appelen, geschikt voor Consumptie
"Veevoeder. 61071
is een aanbevelingsbrief voor elke betrekkin!
in de Maatschappij. Zjj, die zoodanig ScbrllJ
verlangen, bieden zich aan bij den Boekfci^
delaar J. W. WIERDA, Breestraat 52.
Resultaten aldaar ter inzage, zoowel 4
Dames als van Heeren. 607l|
Levendaal, bij de KraaierstraarJ
Kofeert tot a. s. Zaterdag:
Prima vorsche SSoouiboter f 2.60 pGrk
j&oomboter
Voor Keukengebruik
3.50
1.-
5514 f
zullen de Volksvermakclijk heden
It oog made plaats hebben, bestaande
Rlogrijdcn on Slcutellrekkcn, gcpcan
Turfrapen, Slofloopcn en TonUncpi
len, by 6164 J
F»rima Cogn«<
Met hot grootste succes leveren wij, tcsco ft
wissel of romboun^ Mandjes scheikundig onderzo^
Tien^uïthoudcndolplcsschcn, mot inbegrip omtill
f II.— of 20 Flesschon f 21.— franco Hoofdplaat
Wed. JOUSTRA ZOON, Snee!]
Importeurs van Cogn«e-
Postwissel voor franco Proefflesoh f Lzu-
Deze sedert 1 April 1887 goaunonceorde cogi
alleen bij ons verkrijgbaar. ar)-Pk I
Wod. JOUSTRA ZOON. 8nee*.|
BE
(men lette vooral op het juiste NumEefl
van FERD. 9IULUE1VS, te
is te Leiden verkrygbaar by J. J- SLEj
en A. J. GROEN P.Jzn.
Per Liter
Per Flesch
Per */a r
Per Liter voor "Wedorverkooper= T-«.
verminderden prijs.
A. WAOEWAttS, Enpcnbur*
