Leiden, 8 October.
Derde Blad.
voor den schouwburg verminderd, eene
memoriepost voor schoolgeld op de kweek
school voorgesteld; zijnde alle zaken, waarop
reeds lang van verschillende zyden werd
aangedrongen. Op dezen weg voortgaande, kan
de begrooting binnen behoorlijke perken wor
den teruggebracht en de burgerij niet meer
belast dan strikt noodzakelijk is. Om hiertoe
iets bij te dragen, wensch ik alsnog de aan
dacht op enkele hoofdzaken te vestigen.
1. De Stadszaal. De lijdensgeschiedenis van
den bouw zal ik laten rusten, daar deze zaak
nog hangende is. Doch ik mag niet nalaten
hulde te betuigen aan de Raadscommissie,
die deze pet^ke zaak zoo flink heeft Aan
gepakt en grondig onderzocht. Hier wil ik
slechts wijzen op de opbrengst. Zij wordt
geschat op 2500 &an huur en f 5510 aan
pacht van h6t buffet. Dit bedrag moet ver
minderd worden met de kosten van onder
houd, verwarming, enz. Zoo is de aanzienlijke
uitgaaf voor den bouw eene slechte geldbe
legging, die eenigszins kan vergoed worden
door het nuttige gebruik. Doch kan men zich
daarop beroepen, wanneer blijkt dat de zaal
hoofdzakelijk dient voor Café-chantant bjj
kermis- en andere vermakelijkheden Was het
daarvoor noodig zulk een kostbaar gebouw
te stichten
2. De Stadsbank, van leening. Blijkens de
toelichting is bij deze instelling in gebruik
een kapitaal van 108,000, terwijl voor op
brengst slochts 590 wordt uitgetrokken.
Minder bekend met de werking dezer instel
ling, bepaal ik mij tot het vestigen der aan
dacht op deze cijfers. Eenige meerdere toe
lichting ware niet ongewenscht, goprfatblijke
of dat hier niet anders kan gehandeld wor
den, öf dat door gepaste maatregelen de kapi
talen beter rentegevend worden gemaakt.
3. Gemeenteblad. De kosten, op 1800 ge
raamd, zijn als geheel nutteloos te beschou
wen de wijze, waarop het wordt uitgegeven,
is hieraan schuld. Blijft de po6t op de be
grooting, dan mag wel eens worden nagegaan
of zij niet op meer doeltreffende wijze kan
worden aangewend. Reeds herhaaldelijk werd
hierop gewezen, doch het mocht nog weinig
baten.
4. Hoogere Burgerschool voor Meisjes. Her
haaldelijk werd er reeds op gewezen, dat na
de intrekking van het Rijkssubsidie niets was
gedaan om de kosten der instelling voor de
gemeente minder drukkend te maken. Wel
werd telkens gerequesteerd om het subsidie
terug te krijgen, doch, zooals men trouwens
kon verwachten, zonder gevolg. Thans schijnt
de kans hierop voorgoed vorkeken en moe-
ton dus andere, meer doeltreffende maatrege
len worden genomen.
5. Lager onderwijs. Hoe hoog de kosten
hiervan zyn opgevoerd, blijkt o. a. uit de
volgende cijfers, die in de toelichting der be
grooting voorkomen. Volgens de bepalingen
der wet zou het Rijkssubsidie moeten bedra
gen 26,000. Werkelijk wordt uitgekeerd
40,216, op grond van de overgangsbepaling,
dat het subsidie niet minder mag zffn dan
over 1889 werd genoten. Hieruit volgt dus,
dat in deze gemeente de kosten van het lager
onderwijs ongeveer tweemaal zoo hoog zijn,
als noodig is om aan de bepalingen der wet
te voldoen. Men behoeft nog geen tegenstan
der van het openbaar onderwijs genoemd te
worden, wanneer men togen zulk eene opvoe
ring van kosten bezwaar maakt.
6. Kweekschool voor onderwijzers. Met ge
noegen kan ik constateeren dat de toelichting
uitvoeriger en duidelijker is dan in vorige
jaren, waardoor ook beter over deze instel
ling, uit een fin%ntiëel oogpunt beschouwd,
kan geoordeeld worden. Geheel duidelijk is
my de zaak nog niet. Zoo zie ik dat voor
de adspirant-kweekelingen niets anders dan
ƒ500 wordt uitgetrokken voor verschillende
muzieklessenontvangen zij geen ander onder
richt? Hoewel een groot voorstander van de
bevordering der toonkunst als beschavend
element voor alle klassen der maatschappij,
komt het mij toch voor, dat hier onder de
lessen aan het muziekonderwijs eene zeer
groote plaats, althans wat de kosten betreft,
is toegekend. Door invoering van schoolgeld
zal in het vervolg aan de hoogo kosten
der instelling worden tegemoetgekomen.
Niet gaarne zou ik haar bestrijden, daaren
tegen; ton volle erken ik het groote nut voor
de gemeente. Slechts zy de vraag geoorloofd
of hier niet de gemeente de taak van het
Ryk overneemt, zoodat gepaste aanleiding
bestaat om te trachten haar aan het Ryk
over te dragen en zoo de gemeente-begrooting
zonder schade voor het onderwijs te ont
lasten
Andere punten van ondergeschikt belang
laat ik thans rusten. Ik vertrouw dat de
gemeenteraad het dagelijksch bestuur op den
weg van bezuiniging zal volgen en verster
ken. Dan kan weder zonder te zware lasten
voor de burgerij evenwicht ontstaan tusschen
inkomsten en uitgaven, hetgeen ongetwijfeld
den verderen bloei der gemeente in hooge
mate zal bevorderen.
Leiden, 6 October 1892. P. Van Geer.
By Raadsbesluit van 16 Junijj. 1. werd
een krediet verleend van 2000, om proeven
'te hèrhéil toet Let gobruik van
stoomgemaal in het belang van de wat er-
ver verscbing in de gemeente, waartoo het
bestuur van Rijnland zich met de meeste
welwillendheid had bereid verklaard.
B. cïl Ws. hebben het noodig geacht van
de verleende machtiging te moeten gebruik
maken en het bestuur van Rijnland uitge-
noodigd het stoomgemaal op 9 en 10 Sep
tember j. 1. te doen werken, aan welke uit-
noodiging gevolg is gegeven.
De kosten bedragen, blijkens ontvangen be
richt, 412.32, alsalgemeene kosten 2 x 25
50.— en steenkolen 56 ton tegen 6.47
362.32.
Intusschen hebben Dijkgraaf en Hoogheem
raden B. en Ws. daarbij het volgende mede
gedeeld
„Het geval heeft zich echter voorgedaan
dat het belang van Rijnlands boezem uit-
maling voreischt zou hebben op 10 Septem
ber, ook wanneer niot toch reeds ten Uwen
btjhoev9 £9U zijn gemalen.
„Wy doen U echter opmerken dat, wanneer
Uw verzoek niet ingekomen was, wij stellig
op den lOden Septembor niet het gemaal
te Katwyk, maar dat to Halfweg of dat
te Spaarndam in het werk gesteld zouden
hebben, en zulks om de zeer eenvoudige
reden, dat die beide machines aanmerkelijk
goedkooper werken dan dat te Katwijk.
„De voldoening aan Uw verzoek is dus de
rechtstreeksche oorzaak voor eene verhooging
van kosten voor ons hoogheemraadschap
geweest.
„Wij zijn evenwel bereid die omstandigheid
ter zijde te laten en de kosten van het
malen op 10 September voor ons hoogheem
raadschap te nemen, en U enkel de terug
betaling van de kosten voor het malen op
9 September 11. te vragen.
„Te dien einde zenden wy U hiernevens
eene nota van kosten ad f 206.16, welker
voldoening wy gaarne zullen tegomoetzien".
Ten einde tot de voldoening van het ver
schuldigde te kunnen overgaan, zal alsnu
een post op de begrooting moeten worden
gebracht, die voorloopig kan worden vastge
steld op ƒ1000, waaruit dan tevens zullen
kunnen worden gevonden de gelden, benoodigd
voor het gebruik van het stoomgemaal, wanneer
later daaraan wederom behoefte zal ontstaan.
B. en Ws. geven den gemeenteraad mits
dien in overweging vast te stellen den door
lien overgelegden staat van af- en over
schrijving, strekkende om op de begrooting
voor dit jaar een nieuw artikel te brengen
H II art. 12 Yolgn. 98a: Kosten van onder
zoek en verversching van de stadsgrachten
ad ƒ1000, te vinden door afschrijving van
dat bedrag van den post voor Onvoorziene
Uitgaven.
Dinsdag 11 October a. s. zal de gewone
ledenvergadering worden gehouden door de
Leidsche Coöperatieve Winkelvereeniging.
Evenals vorige jaren is ook nu weder door
het bestuur een contract aangegaaan, om ge
durende den geheelen winter brandstoffen
voor denzelfdon prijs te leveren als thans op
de prijscouranten is vernield.
Den lston Sept. is de Dagcursus op de
school van Kunstnijverheid te Haarlem weder
begonnendeze wordt door 24 mannelijke
en 32 vrouwelijke leerlingen bezocht.
Onder de dagleerlingen zijn er verschillende
uit andere plaatsen, als: Arnhem, Utrecht,
Goes, Purmerend, Leeuwarden, Harlingen en
Hoorn, die zich tijdelijk in Haarlem gevestigd
hebben om de lessen te kunnen bijwonen,
wel een bewys, dat het onderwijs, hetwelk
op de school gegeven wordt, ook in andere
plaatsen van ons land wordt gewaardeerd.
De Avondcursus werd den lsten October
weder geopend en is door 61 leerlingen be
zocht, waaronder de dagleerlingen zyn mede-
gerekend.
Rekent men hierbij de verschillende cur
sussen, welke bovendien aan de school ge
geven worden, zooals de teekenlessen voor
de leerlingen der normaalschool,van onder
wijzers, welke door 30 leerlingen worden
bezocht; de teekencursus der leden van den
Nederlandschen Bond voor onderwijzers, welke
door twintig candidaten voor de akte lager
onderwijs teekenen wordt bezocht, en den
cursus voor de opleiding van hen, die proevon
van bekwaamheid wenschen af te leggen
voor het ambacht, dan komt men tot een
totaalcijfer van 180 leerlingen.
Het stoomschip „Batavia", van Rotterdam
naar Batavia, passeerde 5 Oct. Ouessant); de
„Reichstag", van Hamburg naar Oost-Afrika,
passeerde 5 Oct. Port-Said; de „Rotterdam"
vertrok 5 Oct. van Nieuw-York naar Amster
dam; de „Ütrecht", vail Batavia naar Rotter
dam, passeerde 6 Oct. Oitavosde „Sumatra",
van Amsterdam naar Batavia, vertrok 6 Oct.
van Genua; de „Ardjoeno", van Rotterdam
naar Batavia, vertrok 6 Oct. van Suez; de
„Glaucus") van Amsterdam naar Java, is 6 Oct.
Gibraltar gepasseerd; de „Prinses Sophie",
van Batavia naar Amsterdam, arriveerde 6 Oct.
te Aden; de „Semarang", van Rotterdam naar
Java, vertrok 6 Oct. van Colombo.
By koninklijk besluit zyn de volgende
pensioenen verleend als aanJohannes Nooten-
boom of Notenboom, brievengaarder, 4S;
Machiel Pieper, telegrambesteller, ƒ219; Evert
Beukenhorst, brievenbesteller, 328.
Aan N. Rampen, beambte by de Maatschappij
tot Exploitatie van Staatsspoorwegen, wonende
te Zwolle, vergunning verleend tot het aan
nemen der bronzen medaille „Bene Merenti",
hem door Z. H. den Paus geschonken.
INGEZONDEN.
Mijnheer de Redacteur!
Vergun mij nogmaals een plaat-sje in Uw
blad naar aanleiding van het ingezonden stuk
van don heer W. H. Van Zanten Jr.
Ook v. Z. trof het artikel van Dr. K., en
het komt hem wenschelyk voor, dat de daarin
gewenschte toestand door alle gemeenten
werd verkregen; evenwel, zoolang het beste
nog niet kan worden verkregen, meent v. Z.
nu het slechtste (let wel, wat volgens hem
het goede het meest nabijkomt) te moeten
behouden; zijns inziens zal Dr. K. de laatste
zijn, om het afvloeien der faecaliën in de wa
teren der gemeente te verkiezen boven den
beerput; dit deed bij my de gedachte op
komen: jammer dat v. Z. zoo oppervlakkig
leest, anders zou hy het artikel van dr. K.
wel beter begrepen hebben.
Vergun mij, Mynheer de R., hier enkele
punten uit dit artikel aan te halen:
Dr. Kaptcyn klaagt er over dat hy onder
alle maatregelen dezen mistnl. het onbepaald
(let wel, v. Z.) veroordeelen en afkeuren van
den beerput, dat leelvjkestinkendelekkende
of over*vloeiendem ding, dat nog steeds onzen
bodem (consecutief ook het water in onze
grachten en kanalen) vervuilt.
Men laat den beerput in al zijne walgelijk
heid ongemoeid (walgt ge nog niet, v. Z., of
doet het u alleen nog maar wat onaange
naam aan?)
De kans is zeer groot, dat de ziektekiemen
(ook by het uitbreken van de cholera) in den
beerput gerakenen ze van daar uit on6 gracht
water en onzen bodem verontreinigen, de beer
put blijft daarom eene voortdurende bron van
gevaar.
Dr. K. wenscht een artikel in de verordening,
dat zegt: „het is verboden een beerput te
hebben; merkt ge 't wel, v. Z., dat Dr. K.
hier onvoorwaardelijk uw beerput veroordeelt
verder spreekt hy van het wegruimen van
alle beerputten, en hoopt dat gemeentebesturen
(en ook v. Z.) ditmaal hunne plichten niet
zullen verzuimen, want tot verveling toe
moet het herhaald worden „de beerput
moet weg".
Een reinigingsdienst zal mogelyk veel geld
kostenwelnu, v. Z., de beurs dan maar wyd
open, en allerminst geld en tijd vermorst mat
het maken van beerputten; neen, neen, de
hand aan den ploeg, en het gemeentebestuur
gesteund door alles stipt na te komen, wat
het ons in het belang der hygiëne voorschrijft,
maar ook door streng te waken en te waar
schuwen tegen elke poging, die daarmede in
stryd is.
Meent P. d. G. dat het beter is de faecaliën
in het water te laten vloeien dan beerputten
te gebruiken? Ja, v. Z., dat acht ik beter
dan dat gij met uw beerput èn slooten èn
kanalen èn bodem èn drinkwater bezoedelt.
Ik spreek wel wat boud en op mijne stel
lingen valt volgens v. Z.'s meening veel af
te dingen; het spyt my, v. Z., u nogmaals
onaangenaam te moeten aandoen en u te
moeten noodzaken veelbeteekenend uwo schou
ders op te halen, doch ik kan en mag het
niet laten en daarom: „alle beerputten lekk'.n
na ver'oop van tijd."
Het zou wel goed zijn, dat P. d. G. beter
mot de Algemeene Politieverordening op
hoogte was; laat my u mogen verzekeren
v. Z., dat ik art. 43 reeds had gelezen, c
er valt zeer veel op af te dingen, want juist
alinea 2 en 3 van dat artikel zyn geheel ia
stryd met alles, wat dienon moet om gezond
heid en reinheid te bevorderenmisschien is
dit artikel nog een overblijfsel van vóór 185
nu, dan zal het volgens v. Z.'s meeningn
zoo gemakkelyk te vernietigen zyn.
Wat de woningen betreft, waarvan ik i
sproken heb, 't is mogelyk, Mynheer de R
dat ik de grootte daarvan wel wat klein t
genomen; den maatstok gebruik ik niet, want
ik kom in dergelyke krotten liefst zoo weinig
mogelyk; en ook heb ik geen timmermans.
Oog, doch hoe groot en fraai v. Z. (als
eerder van de bouwkunst van vóór 1880)
deze hokken ook moge vinden, ik blyf er bij
dat het meer dan tyd is, dat ze worden ont
ruimd. Zou v. Z. misschien ook hier nog geen
beerput willen maken?
Dat er eenigen tyd geieden in België enkele
huizen zyn verbrand en niet in Noord-Brabant,
dat wil ik niet tegensprekenhet doet hier
ook niets ter zake.
Als onwillekeurig drong zich by het lezen
van v. Z.'s ingezonden stuk de gedachte bij
mij op „welk een tegenstelling," aan de eens
zijde wil men de beerputten en krotten in
al hun walgelykheid en vuilheid laten bestaan,
en aan de andere zyde spreekt v. Z. van:
Slooten dempen (ach, v. Z., demp eerst u,7
beertput, dan hebt go wellicht wat minder
slooten te dompen).
Ziekenhuis gereedmaken met eene afzonder
lijke mannen- en vrouwenafdeeling met dbscr-
vatielokaal en tevens eene gelegenheid om alle
uitwerpselen tot op kookpunt te kunnen ver
hitten of te verbranden.
Begraafplaats verleggen buiten de kom der
gemeente (wel, wel! wat gaat de beurs nu
toch wyd open!)
Neen, neen, v. Z., ge zyt er niet achter;
in de 1ste plaats het gedeelte van art. 43
door u aangehaald buiten werking gesteld e.i
alinea 4 van dat artikel zoo streng mogelijk
toegepast, hetwelk zegt dat in de bebouwde
gedeelten der gemeente de bedoelde slooten
jaariyks in de maanden Maart en October
behoorlyk schoongemaakt en uitgebaggerd
moeten wordenin de 2de plaats oogenblikke-
lyk gezorgd voor drinkwater, aangezien velen
hier, ondanks alle waarschuwingen, niet
anders kunnen bekomen dan Ryn- of Zijl
water; en vooral, denk er om „de beerpid
moet weg
U voor ditmaal weer dankzeggend, M. d. R
blyf ik,
Hoogachtend,
Leiderdorp, Uw dw. dienaar
7 October 1892. P. d. G.
Gereilde peroeelen.
De afslag der perceelen, waarvan de vei
ling heeft plaats gehad 28 September j 1. in
het koffiehuis van M. Poot, te Zoetermeer,
zynde een woonhuis mettoebehooren, waar;n
sedert onheuglyke jaren de wagenmakers-
affaire wordt uitgeoefend, staande aan do
Vlamingsstraat te Zoetermeer, en de helft
in een woonhuis, in 4 perceelen verhuurd,
aan de dorpsstraat te Zegwaard, is niet
doorgegaan, aangezien verkoop uit de hand
intusschen heeft plaats gehad.
Het eerstgemeld perceel stond in bod op
4300 en was, naar men verneemt, door
den hoogsten bieder, C. v. d. Meer, koopman
te Zoetermeer, nog met 200 verhoogd.
LICHTSTERKTE.
Resultaten der waarnemingen aan de Qasfahr.Ot.
"WEEK van 26 Sept. tot 2
Oct.
Aantal.
Datum.
Uur
St&ndfc.
Sept.
Oct.
8.45
8.45
6 30
6.80
6.30 8.45
6.30 8.30
6.30 8.45
6.30 8.80
6 30 8.30
16.8
16.6
16.6
164
16.6
164
16.6
Dit beteokent: Wanneer men 6 cubic fee1. Hf®
liters per uur van zulk gas verbrandt ia een Sugg
London-Argand-Standard burner No. 1, met 24 g»* 1 j
wordt eeD licht verkregen, dat in etorkte gelijk
met 16.8, 16.6 enz. Btandaardkaarsen, waarvan e<»>
kaars 20 grains 7.8 grammen Spermaceti per u
verbrandt.
