KIESRECHT.
Aan de leden der Tweede Kamer zyn gis
teravond do wetsontwerpen tot kiesrecht-
hervorming toegezonden.
Hot zyn drie wetsontwerpen: lo. tot regeling
van de kiesbevoegdheid voor de Tweedo Kamer
en voor de Provinciale Staten2o. tot regeling
van de uitoefening van het kiesrecht voor
dio colleges; 3o. tot regeling van do benoe
ming en aftreding der afgevaardigden tor
Eerste en Tweede Kamer der Staten-Genoraal.
Deze drie ontwerpen hangon nauw samen,
maar vormen elk een op zichzelf staand ge
heel. De regeling van de kiesbevoegdheid voor
de gemeenteraden wordt overgelaten aan de
gemeentewet.
Kiesbevoegdheid.
In bovengenoemde wetsvoordracht wordt
voor kenteeken van geschiktheid, door art. 80
der Grondwet voor den kiezer geëischt, go-
houdon: kennis van lezen en schrijven, te
bewyzon door eene eigenhandig geschreven
aanvraag om op de kiezerslijst te worden
geplaatst.
Als kenteeken van maatschappelijken wel
stand wordt gehouden het voorzien in eigen
onderhoud on in dat van het huisgezin on
aangenomen dat dit geschiedt door hem, dio
gedurende het laatstvorloopen burgerlijk jaar
geen onderstand heeft genoten van eene
instelling van weldadigheid of van een ge
meentebestuur. Onderstand, aan de vrouw of
inwonende kinderon verstrekt, wordt geacht
door den echtgenoot of vader to zijn genoten.
Uitgesloten wordena. zy, dio by rechterlijk
vonnis het beheer over hunne goederen heb
ben verloren, of aan wie bij rechterlijke uit
spraak het kiesrecht is ontzegd voor den duur
van dat verlies of der ontzegging; b. zij, die
den vorschuldigden aanslag in de Rijks directe
belastingen niet hebben voldaan, gedurondo
het burgerlijk jaar, volgendo op dat belasting
dienstjaar; c. zij, dio zich opzettelijk aan don
bij do wet opgelegden krijgsdienst of aan
eene bij de wet opgelegde verplichting ten
aanzien van 's lands verdediging hebben ont
trokken d. zij die onherroepelijk wogets
misdrijf zijn veroordeeld tot e«no vrijheidsstraf
van 4 jaren of langer; e. zij, die door don
militairen rechter zijn ontslagen uit denmili-
tairon dienst met on waardig verklaring om by
de gewapende macht te dienen.
Voorts zyn uitgesloten gevangenen en
krankzinnigen
Het kiesrecht wordt geschorst voor mili
tairen beneden don rang van offioier by de
zee- en landmacht, voor den tyd, gedurende
welken zy zich in werkoiyken dienst onder
de wapenen bevinden.
De leden der Provinciale Staten worden
gekozen door de ingezotenen der provincie,
die bevoegd zyn tot het kiezen van leden
van de Tweode kamer.
Het aantal kiezers ten gevolge dezer re
geling wordt geraamd op 800,000, of ongeveer
74 percent der meerderjarige mannelyke inge
zetenen, tevens Nederlanders.
Uitoefening van het kiesrecht.
Ten aanzien van de uitoefening van het
kiesrecht is bepaald dat er óéne kiezorsiyst zal
zyn voor Tweede Kamer en Provinciale Staten.
Tot grondslag daarvan dienen de bevolkings
registers der gemeenten. De vereischten voor
do kiesbevoegdheid moeteD aanwezig zyn op
15 Januari van elk jaar. "VVetteiyk wordt nu
verplicht de kiezersiyst alphabetisch in te
richten. De kiezerslysten worden op 15 Februari
vastgesteld door do gemeentebesturen en
bleven van 16 Februari tot en met 21 Maart
op de secretarie dor gemeente ter inzage. Vóór
15 April moet beslist zyn door de gemeente
raden over verzoeken tot verbetering by
gemotiveerde beslissing. Na 15 April blyftde
lyst voor een jaar van kracht.
Ingovoerd wordt by deze voorstellen van
wet het stelsel van candidaatstelling met het
couloirstelsel. Op een daarvoor aangewezen
dag kunnen de kiezers van 9 uren tot 4 uren
opgaven van candidaten inleveren by den
burgemeester. Deze opgaven moeten door ton
minste 50 kiezers zyn onderteekend en do
verklaring bevatten, dat die candidaat zich
beschikbaar stelt. Deze candidaatstellingen
worden openbaar gemaakt en achtereenvolgens
worden do namen der candidaten op eene lyst
doorgenummerd. Ten minste drie dagen vóór
de verkiezing ontvangt elk bevoegd kiezer
eene oproeping voor de stemming, welke van
's morgens acht uren tot 's namiddags vyf
uren duurt in verschillende stemdistricten,
ten overstaan van stembureelen van drie
leden en twee plaatsvervangers. Het stem-
bureel in elk district krygt, verzegeld, zooveel
stembiljetten als er kiezers zijn en 20 percent
daarboven. Do kiezor, na zich gelegitimeerd
te hebben, ontvangt oen stembiljet, waarop
aan de eene zijde de namen der candidaten
gedrukt zyn en aan' do keerzyde de hand-
teekening van don burgemeester der hoofd
plaats van het kiesdistrict is gestempeld. Do
kiezer begeeft zich met dit biljet naar een
der lessenaars, in het stemlokaal geplaatst,
zóó, dat zy geheel van elkander zyn afge
scheiden, maar dat de toegang zichtbaar is
voor het stembureel en voor het publiek en
aan eiken waarvan do invulling van het
biljet in het geheim kan geschieden. De kiezer
teekent nu, op nader by bestuursmaatregel
vast te stellen wyze, zyne stem op het
biljet aan, vouwt het toe en 6teekt het,
nadat de voorzitter van het stembureel zich
overtuigd heeft dat het don voorgeschreven
stempol aan do buitenzyde draagt, in de bus.
By het sluitingsuur wordt de stembus ge
sloten en verzegeld en proces-verbaal opge
maakt. Na afloop wordt het aantal kiezers,
dat gestemd hoeft, en het aantal niet ge
bruikte (of teruggegeven) stembiljetten aan
de aanwezige kiezers bekend gemaakt, laatst
genoemde biljetten verzegeld met do kiezers
iyst, terwyi dan onmiddellyk de openiDg plaats
heeft en hot proces-verbaal daarvan aan het
hoofdstembureel gezonden, dat, als het in
bezit is van alle procossen-verbaal, eene zit
ting houdt tot het vaststellen van den uitslag
dor verkiezing, hetzy vóór 9 uren 's avonds
of den volgenden dag 's ochtends 9 uren en
daarin den einduitslag bokend maakt.
Regeling van de benoeming en aftreding der
Kamerleden.
De voorschriften omtrent de benoeming van
de afgevaardigden ter Eerste Kamer hebben
slechts geringe wyziging ondergaan.
Wat do Tweode Ivamer betreft, wordt by
tabel do verkiezing van leden geregeld in
enkelvoudige kiesdistricten, onderverdeeld in
stemdistricten. Ook de vyf steden, welko
thans nog veelvoudige districten zyn, worden
in enkelvoudige verdeeld. De bestaande kies
tabel is in hoofdzaak onveranderd gelaten,
behoudens eenige noodzakelyke veranderingen,
welke verband houden met de splitsing dor
meervoudige kiesdistricton. In het noorden,
oosten en zuiden des lands zyn dan ook,
behalve de verandering van eon drietal namen
en de verschikking van een paar gemeenten
in Noord Brabant, alle kiesdistricten onver
anderd samengesteld.
De verdeeling der groote gemeenton is, be
houdens eono enkele uitzondering ten aanzien
van 's-Gravenhage, geschied geheol in over
eenstemming met de adviezen der daarover
gehoorde gemeeritobesturen. Voor Groningen
kan zij plaats vinden zonder eenige verande
ring in do omliggende kiesdistricten. Voor
Utrecht, Amsterdam, 's Gravenhage en Rotter
dam was dit niet mogeiyk, met het oog op
de vermeerderde en steeds toenemende be
volking.
Van Utrecht zyn de buitengemeenten ver
deeld over de districten Amersfoort en Wyk-
by-Duurstede.
Nieuwer-Amstel wordt naar het district Haar
lemmermeer overgebracht, waardoor eenige
verschikking komt in de districten Hilversum,
Breukelen, Alkmaar, Zaandam, Beverwyk,
Katwyk en Bodegrave.
Scheveningen is toegevoegd aan het West-
land, waardoor do kiesdistricten Loosduinen
en Delft aanmerkeiyk en Bodegrave, Gouda
en Schiedam ook gewyzigd worden.
Rotterdam is met Charlois en Kralingen in
vyf kiesdistricten verdeeld. Capelle aan den
IJsel is aan Gouda toegevoegd.
De namen der kiesdistricten Bergum,Wol-
vega en Grave zyn veranderd en een paar
gemeenten in de districten Eindhoven, Hel
mond en Vechel verschik4'..
Gemengd Nieuw».
Eene bewoonster van de Warmoe-
ziersstraat te 's-Hage, mej. B., die wegens krank
zinnigheid reeds onder behandeling was geweest,
wilde zich gistermorgen aan den Bleekersweg
door verdrinking van het leven berooven. Zy
sprong, toen zy met haren man daar wandelde,
onverwachts te water en zonk spoedig in de
modder weg. Door eenigo menschen, die toe
schoten, werd zy er uit gehaald en bewuste
loos per brancard naar het gasthuis vervoerd.
Burgemeester en Wethouders
van Delft maken in de plaatselyke bladen de
namen van een tiental bouwlieden en melk-
verkoopers openbaar, die voor de uitoefening
van hun bedryf gebruik maken van water,
waarvan het niet vaststaat dat het vry van
schadelijke bestanddeclen is.
Zondag-avond zou den veld
wachter J. K. by de herberg van K., aan
den IJweg te Haarlemmermeer, door zekeren
A. d. J. een messteek zyn toegebracht, indien
de stoot niet bytyds door een ploertendooder
ware verydeld.
Met veel moeite is do dador in verzekerde
bewaring gebracht.
Op den kruiswog te Haarlem
mermeer, tusscheu Sloter- en Aalswog, moet
het Zondag-avond eene algemeene vechtparty
zyn geweest.
Een bier- of danshuis aldaar schynt do
oorzaak. Herhaalde malen wordt over bal
dadigheden aldaar geklaagd; de vorige week
is een meisje (zeker wel niet een van de
netste) driemalen in den tocht gegooid, terwyl
een ander de vlucht nam om niet hetzelfde
lot te ondergaan.
Een veldwachter wilde men onlangs dezelfde
kuur doen ondergaan, maar die trok van leer.
De wielerwedstrydon te Hoofd-
dorp (Haarlemmermeer), zyn uitgesteld tot
1 October 1S92. Dan zullen plaats hebben
lo. "Wegwedstryd. Afstand 12 K. M. Open
voor de leden vau den Alg. Ned. Wielrydors-
bond. 3 pryzen (medailles) Handicap.
2o. Ringrydery op ry wielen. Open voor alle
leden van den A. N. W.-B. 3 pryzen.
3o. Wegwedstryd. Afstand 6 K. M. Open
voor de leden van „Rechtuit". 3 pryzen.
Handicap.
Volgens den Haagschen kroniek-
schryver der „N. Gr. Ct." zyn de Spaansche
en de Duitsche gezantschaps secretarissen als
leden eener vreemde mi6sio niet vervolgbaar.
De getuigen ook de geneesheer, dr. Feith,
die er by tegenwoordig was zyn niet straf
baar, omdat de regelen veor 't duel vooraf
waren vastgesteld. Ons tegenwoordig straf
wetboek \erklaai t hen in dit geval straffeloos.
En zoo er dus door de Wassonaarsche politie
proces verbaal is opgemaakt en do officier van
justitie zich met de zaak bemoeid heeft, dan
is dit alleen geschied om te constateeren wie
do heeren waren en hoe zy do comedie in de
duinen hebbon afgespeeld. Verder gevolg zal
het zaakje niet hebben althans niet uit
een strafrechteiyk oogpunt. lete anders is
't dat, naar men verzekort, do beide schutters
van hun post zullen worden teruggeroepen.
Als waarnemende hoofden van missiën moch
ten zy, zonder voorafgaande vergunning van
hun souverein, niet duelleeren en men zegt
dan ook dat de gezanten van Spanje en van
Duitschland, die op reis zyn, telegraphisch
bevel ontvangen hebben hier terug te keeren,
ten einde de leiding der zaken over te nemen
en gelegenheid tot onverwyide terugroeping
van de twee vechtersbazen te geven. Het ge
voerde duel wordt natuurlijk niet weinig be
sproken; men hoort er allerlei verhalen over.
Cherchez la femme, zegt menigeen, maar het
schynt dat eene veel onschuldigor oorzaak tot
't treffen aanleiding heeft gegeven. By het
lawntennis-spel had de Spaansche secretaris
zyn tegenparty, na een min-handigen worp,
toegebeten: maladroit! Deze was daarop tot
hem gegaan met do vraag of dio uitdrukking
gemeend was en op de bevestigende beant
woording had de Duitscher zyn tegenparty
een oorveeg toegediend. Daarop volgde eene
uitdaging.
De conditiën werden vooraf geregeld maar,
naar men zegt, onder een glas port. Er zou
op 25 passen afstands geschoten wordende
duellanten zouden rugwaarts naar elkander
gekeerd staan, zich op 't commandoun,
deux, trois! omkeeren en gelyktydig
schieten. Bij eene verwonding zou de stryd
beslist zynschoten beiden mis, dan zou
over de voortzetting van 't gevecht worden
beraadslaagd. Men weet hoe 't liep. De
Spaansche secretaris schoot in de lucht; de
Duitsche wilde in het duin schieten vóór zyn
tegenstander, maar legde te hoog aan en de
kogel trof hem in de rechterheup. Dr. Feith
verbond den gewonde, die, door de duisternis
beschermd, onopgemerkt per rytuig naar het
„Hotel des Indes" werd gebracht, waar zyne
echtgenoote, weldra op de hoogte gesteld,
sedert aan zyne legerstede waakt. Vóór het
vertrek uit het duin hadden de ryksveld-
wachter en jachtopziener, op het schieten
toegesneld in de hoop stroopers te vangen,
proces verbaal opgemaakt. De getuigen waren
zóó voldaan over den afloop van 't duel,
dat zy 's avonds het feest op de sportten-
toonstelling uitvierden. De gewonde gaat
beteren en heeft zich, naar men zegt, met
zyn tegenstander verzoend, overtuigd dat deze
r.iet bedoeld heeft „echt" te raken.
Tntusschen is het te bejammeren, dat be
zadigde mannen nog wel gehuwde! om
eene futiliteit, eon hard woord, by 't spel ont-
vallen, elkanders leven in do waagschaal
stollen en misbruik makende van hunne positie,
de wetten van hot land, waar zy gastvrijheid
genieten, ovortreden, in het zalig besef, dat zi
door hun positie die wetten straffeloos kunnen
overtreden.
Voor A. d. Y., huisvrouw van i,.
T., te 's Gravenhage, die als werkster by iemand
aan huis van de gelegenheid profiteerde orn
scharen, brillen en dasspelden weg te kapen
en zich to9 to eigenen, vorderde in do Maandag
gehouden zitting der Haagsche rechtbank het
O. M. 3 maanden.
Voorts vorderde het O. M. voor E. J. G. K.(
vormer, J. J. B., metselaar, Ch. B., sjouwer,
en G. v. R., stoffeerder, allen te 's-Graven-
hago wegens mishandeling van den veerschipper
van den Leidschen en Delftschen Vliet, voor
den eersten cn vierden bekl. ƒ21 boete of 14
dagen; voor den tweeden en derden bekl.
voor ieder ƒ14 of 7 dagen; voor M. v. G.,
kunstenmaker te Delft, en C. M. B., kennis-
reizigster te Amsterdam, wegens diefstal van
eenige kleedingstukken in eene slaapstede te
Delft, resp. 4 en 2 maanden gevangenisstraf;
roor D. P. H., koopman te 's-Hage, wegens
mishandeling, 7 dagen, en voor L. T. en G. T.,.
sjouwers aldaar, wegens wedorspannigheid.
7 dagen.
Zeer vele voreenigingen voor
algemeen stemrecht hebben hare deelneming
aan de samenkomst in Den Haag op Zondag
onthouden. Zij voerden daarvoor verschillende
redenen aan. Die te Dordrecht verklaarde aan
de betooging geen deel te willen nemen,
omdat de sociaal-democraten daarvan do re
geling hadden op zich genomen en zy dus
oen sociaal democratisch karakter zou hebbon.
Maar de Dordtsche vereeniging nam ook
in hare overwegingen op:
„Meenende, dat het ganscho kiesrecht geen
druppel arbeidersbloed in de bestaande maat-
schappy waard is."
Dit is, merkt de „Arnh. Ct." op, een ver
standig woord van do Dordtsche vereeniging
er zyn heelwat dingen, waaraan een arbeider
meer heeft dan aan kiesrecht.
Naar het „Vad." verzekert, was „van
hoogerhand" gelast, de kiesrechtvergadering
niet to beletten.
Men meldt uit Breuve (Fransche
grens),dd. 18 September: Eene bloedige botsing
heeft plaats gehad tusschen Belgische werk
lieden en Fransche douane-beambten to Hou-
plines, naar aanleiding van do arrestatie van
een werkman, die koffie wildo binnensmokke
len. Eone menigte van meer dan 1000 per
sonen, het meerendeel Belgische werklieden,
trachtte den arrestant, terwijl by overgebracht
werd naar den gendarmeriepost, te bevrijden.
Er werden steenen naar de gendarmon gewor
pen en toen de menigte aanstalten maakte
om de douane-beambten in 't water te werpcnr
zagen de gendarmen zich genoodzaakt met
hunne revolvers op de menschen te schieten.
Eerst des avonds, toen eene versterking van
gondarmen was aangerukt, gelukte het, den
gevangene naar den post over te brengen.
Inmiddels waren verscheidene personen ge
kwetst; het ernstigst toegetakeld was een
douane-beambte, wiens schedel door een steen
worp gespleten is. Daarmee niet tevreden,
verbrijzelden de woestelingen nog de ruiten
van de woning, waarin de ongelukkige ter
verpleging was opgenomen.
De „Pali Mall Gazette" drukt
een gezondheidspas af, die op 23 Augustus
door do autoriteiten te Hamburg is uitgereikt
aan een Engelsch schip, dat aldaar eene voor
Oporto en Lissabon bestemde lading moest
innemen. In dit officiëele document wordt
uitdrukkelyk verklaard, dat noch in de stad noch
in de haven of in de nabyheid daarvan eenige
buitengewone epidémische ziekte hoerschte, die
door het schip, de bemanning of do lading
zou kunnen worden overgebracht. Toch had
het eerste cholera geval zich reeds op 16 Au
gustus te Hamburg vertoond, en waren aldaar
op 22 Augustus, den dag vóór de uitgifte van
het document, niet minder dan 126 ziekte
gevallen geconstateerd.
Botterdam, 20 September. Op de veemarkt waren
gisteren aangevoerd: paarden, veulens, 132
runderen, 125 vette kalveren, 1 nuchter kalf, 2008
schapen, 489 varkens, biggen, 1 bok, ezel.
De prijzen van bet vee waren als volgt: runderen
lete qual. 36 a 37 c., 2de qnal. 33 a 34 e.,8dequal,
31 a 32 c.vette kalveren 1ste qnal. 42 a 44 c.,
2de qual. 37V9 a 40 c.schapen leto qual. 22tyr a 25
c-, 2de qual. 20 a 22l/9 e., varkens 3ste qnal. 251/9 a
26 c., 2de qnal. 241/s 25 c., 3de qual. 23 a 24
c., lachte soort a c., allee pei '/j KG. Nuchtere
Kalveren a (slacht), dito (fok)
tot biggen tot .—.paardente*
f per stuk. L&m8vleesch Eaudel willig.
