N°. 9974.
Maandag SO Augustus.
A®. 1892.
feze gourant wordt dagelijks, met uitzondering
van <gon- en feestdagen, uitgegeven.
Derde Blad.
Prophylaxie der Cholera Asiatiea.
Feuilleton.
Geld alleen maakt niet gelukkig.
LEIDSOH
DAGBLAD.
FBUS DEZES COUBANT:
Voor L*ld*s por t nu*ade*.....".7;..7." f 1.10.
Fraaoo por post1.40.
Afiond^rLgk* Nommora.*0.05.
Zyn de woorden „het is beter te voorkomen
dan te genezen" op ziekten in het algemeen
van toepassing, in het bijzonder gelden ze
voor de Indische cholera; eene ziekte, welke
-ieder jaar talrijke offers maakt onder de be
woners van het heete Oosten en nu ook
•reeds tot verschillende plaatsen van Europa
is doorgedrongen.
"Wat is cholera asiatiea?
In do geneeskundige wereld onderscheidt
men twee soorten van cholera: de cholera
nostras on de cholera asiatiea.
De eerste is eene locale ziekte, welke in de
maag zetelt en veroorzaakt wordt doordièet-
fouten en in alle stadia geneeslijk, de laatste
daarentegen is eene miasmatischo koorts van
den hoogsten graad, ten gevolge van de
opslorping van oneindig kleine dieren, bacillen
genaamd, in het organisme, en welke hoog
stens een half uur, nadat zij zich heeft ver
klaard, met succes bestreden kan worden. De
cholera-miasma ageert voornamelijk op het
ruggemerg, zooals de krampachtige pijnen der
darmen het aanduiden.
De huid van den aangetasten persoon is
ijskoud; de thermometer, in het rectum ge
bracht, wijst 41 a 42° C., een teeken van
grooten organischen brand. De ontlastingen
van boven en beneden zijn oiwithoudend, en
het bloed, van zijne waterige stoffen serum
beroofd, wordt kleverig, dik en circ uleert niet
de bloedwording houdt op, hetgeen duidelijk
blijkt uit de moeilijke en pijnlijke ademhaling.
De pols is niet meer te voelen, de stem wordt
'heesch en klankloos, het gelaat valt in, de
neus wordt spits, de oogen zinken diep in
de kassen en krijgen blauwe kringen. Weldra
wordt het lichaam blauw en de huid rimpelt
zich. De urine-afscheiding houdt op en kramp
in do kuiten ontstaat. De zieke gelijkt op een
verdroogd lyk.
Men begrijpt dat in zulk een toestand de
lijder hopeloos verloren is; echter zoolang er
leven is moet de kunst tot het einde toe
worstelen. Verstandig handelt men dus door
de ziekte niet tot dien graad te laten komen.
Om dit doel te bereiken, staan ons twee
wegen openóf de cholera-asiatica voorkomen,
-öf haar onmiddellijk, nadat zij zich heeft
verklaard, met de hieronder geciteerde medi
cijnen bestrijden.
De prophylaxie of voorkoming der Aziatische
cholera heeft ten allen tijde de aandacht der
medici getrokkenongelukkig genoeg ziet
men weinig voorzorgsmaatregelen nemen door
het gros van het publiek, dat maar zorgeloos
voortleeft.
Hoe krijgen wij eigenlijk do cholera bacillen
in ons organisme?
Tot op den huidigen dag kan deze vraag
nog niet volledig beantwoord worden.
Volgens de professoren Pasteur en Burg-
graeve door hot water en door inademing,
terwijl professor Koch beweert dat het alleen
plaats vindt door het voedsel, dat men nuttigt,
en door het water, dat men drinkt. Hij tracht
deze bewering te staven door aan te halen
dat gedurende de cholera-opidemie in 1884
te Parijs in de hospitalen geen enkele dienst
doende geneesheer of ziekenvader, behalve
éón, door die ziekte werd aangetast. De daar
aan overleden ziekenvader, zegt deze geleorde
verder, gebruikte zijn avondmaal naast het
bed eens lijders, en drie uren daarna deden
de verschijnselen dier gevreesde ziekte zich
bij hem voor.
Hoe het ook zy, men zal wel doen de
volgende voorzorgsmaatregelen in acht te
nemen, wil men de Indische cholera voor
komen.
Op vele van die voorzorgsmaatregelen heb
ben we onlangs reeds de aandacht gevestigd,
terwijl de andere worden aanbevolen door
het „Bat. Nbl.", een dagblad, dat verschijnt
in een werelddeel, waar de cholera zich bij
herhaling voordoet, zoodat aan die raadgevin
gen uit Indië, al mogen ze niet allen voor
eiken leek even gemakkelijk zijn toe te passen,
niet genoeg waarde kan worden toegekend.
Primo. Zorg goed voor uw drinkwater:
verdacht water moet men altijd koken. Speciale
emmers voor het vervoer van drinkwater zal
men houden.
Secundo. Draag zorg voor een geregelden
dagelijkschen stoelgang; heeft men hem niet,
zoo neme men zijne toevlucht tot het zout
Chanteaud, in te nemen met citroensap.
Tertio, 's Morgens en 's middags ontsmette
men woning, kantoor en privaat met carbol-
zuur, ebloor-kalk of andere desinfecteer mid
delen.
Tuin en goten houde men rein.
Quarto. Het water, waarmede men zich baadt
en dat men voor and<*e dagelykscho behoeften
gebruikt, moet ook zoo zuiver mogelijk wezen.
Na het baden kan het geen kwaad het lichaam,
na het afgedroogd te hebben, mot azijn te
wrijven.
Quinto. Ga 's avonds zoo min mogelijk uit
denk dat na zonsondergang de miasma's,
welke de zon gedurende den dag tegenhoudt,
zich in de lucht in een grooter aantal be
vinden.
Sexto. Volg uwe gewone leefwijze, mits zij
regelmatig zij. Gebruik nooit iets in de nabij
heid van een lijder.
Septimo. Vermijd niet het gebruik van
vruchten, doch draag zorg, dat ze met rein
water gewasschen worden, alvorens ze te
schillen en te eten. Ook zult gij niet alleen
proper in uw eten wezen, doch ook het proper
doen bereidenmen moet de ingrediënten niet
op onreine plaatsen bewaren en zij zullen altijd
vóór de bereiding met zuiver water gewas
schen worden.
Octavo. Koester geene vrees voor de cholera
ofschoon de vrees deze ziekte niet voortbrengt,
kan zy haar doen ontwikkelen.
Nono. Vermijd zooveel mogelijk het gebruik
van alkoholische dranken; de voorkeur ver
dienen verfrisschende dranken, zooals limo
nade, appollinaris, gemberbier, enz.
Decimo. Het rooken is zeer aan te bevelen
in besmette omgovingen; aan dames en kin-
doron raden wy het gebruiken van gember aan.
Undecimo. Zy, die zich naar kantoor of
ergens anders buitenshuis begeven, nemen
véór het vertrek in: 0.5 mG. arsenikzure
strychnine en 3 mG. hydro-ferro cyanate do
quinine (in korrels); op kantoor gekomen,by
het heengaan 's middags en by thuiskomst
dezelfde dosis te gebruiken. Degenen, die
wegens hun betrekking of om andere redenen
een groot gedeelte van den dag in eene be
smette omgeving moeten biy ven, dienen boven
vermelde middelen om het uur in te nemen.
By do minste koliek nemen zy daarby in:
0.5 mG. hyosciamine en 1 mG. chlorhydrate
de morphine, by de minste misselykheid
0.5 mG. sulfate de strychnine en 0.5 mG.
hyosciamine om het half uur te herhalen,
totdat de ziekte-verschynselen ophouden. Is
men missoiyk en heeft men daarby kolieken,
dan neme men vermelde drie medicynen om
het half uur in. Personen, die niet om het
uur de middelen innemen, aan hen, die in
eene besmette omgeving zyn, voorgeschreven,
en die misseiyk worden of wel kolieken
hebben of ook beide ziekte verschynselen ont
waren, moeten by de reeds voor deze symp
tomen aangegeven middelen 2a3mG.liydro-
ferro-cyanate de quinine voegen. De quinine is
eene bittere loogsoort of alcoloïd, welke do
eigenschap heeft om cholera-microben te dooden.
Ziedaar de hygiënische en moderne the
rapeutische middelen ter voorkoming der
FBUS DXB ADVXBTJLN TI&N
▼ft» 1—1 r*g*l* flAi. I*der* r«f*l bmt 0.17f.
Grooter* lettor* zuur pUetarninte. T*er hot
inooseeeren hoi ton d* stad wordt f0. li h*r*ken<L
cholera asiatiea in tyden, wanneer deze ge
vreesde ziekte epidemisch heerscht. Door ze
aan het publiek, dat van geneeskundige zaken
zoo bitter weinig weet, bekend te maken,
hopen wy der menschbeid nuttig te zyn.
Eene groote fout van onze eeuw is, dat het
algemeen onderwys alle vakken omvat, be
halve die, welke voor den mensch zoo heil
zaam en nuttig zyn: do hygiëne en denood-
zakelyk daaraan verbonden wetenschappen,
als physiologi© en anatomie Door het individu
bekend te maken met de wetten van zyn
eigen lichaam zullen de geneeskundigen daarin
veel steun vinden in de bestryding van ziekten
en andere plagen, welke het leven van den
mensch zoozeer vergallen.
De geneesheer is mensch, derhalve is het
„errare humanum est" ook op heai van toe
passing. Hoevele malen maakt hij, niet eene
verkeerde diagnose alleen omdat zyn patiënt
hem niet de noodige inlichtingen weet te
geven? Geroepen by een zieke, moet hy maar
al te dikwyls constateeren, dat de kwaal
reeds organisch is en dat er dus van ge
nezing nooit meer sprake kan zyn.
De patjiënt, onbekend met do wetten van
het organisme, denkt dat zyn geneesheer een
prul is en zoekt alsdan zyn troost in de
kwakzalvery. Vandaar, dat er zoovele men-
schen hun brood verdienen met den verkoop
van kwakzalversmiddelen, geschikt voor alle
mogelyke kwalen! De geneesheer, zegt pro
fessor Burggraeve, heeft slechts één wapen
om zich te verdedigen, en dat isde weten
schap.
Na deze kleine uitweiding, zullen we over
gaan tot do behandeling der Aziatische
cholera, ook wel cholera morbus (sic) ge
noemd.
Zooals wy reed3 boven zeiden, is genezing
slechts mogelyk ongeveer een half uur nadat
deze ziekte zich heeft verklaard; do reden
waarom na dien tyd zeer zelden iemand ge
red kan worden, willen wy den lezers hier
uitleggen. Om eene kwaal, vooral eene acute,
te genezen, is het noodzakeiyk, dat hot middel
daartegen in den bloedsomloop wordt opge
nomen.
Is de circulatie van het bloed gestremd,
zooals dit het geval is by de cholera asiatiea,
dan hoopen do ingegeven medicynen zich in
de maag op en blyven daar natuurlyk krach
teloos. Van daar, dat men by. cholera-iyders
krachtige wryvingen of electriseeringen moet
toepassen om den zoo goed- als gestremden
bloedsomloop te herstellen: hoe langer men
hiermede wacht, hoe moeilyker de herstelling
■24.)
Zy gevoelde zich verplicht hom door eenige
scherpe woorden tot binnen dio grenzen torug
te brengen, maar kon op het oogenblik daar
voor niet de goschiktste vinden. Er over na
denkende wat zy zou zeggen, zat de .ionge
man ree is aan de pianino, gleden zyne vin
gers over de toetsen en in het volgend oogen
blik had mevrouw Von Osternau geheel en
al vorgeten wat zU doen wilde. Ten hoogste
opgetogen, luisterde zü naar het uitne
mende spel,
De heer Gottlieb Pechmayer had zich aan
sie pianino gezet, om eene proeve zijner
kunstvaardigheid te gevendaaraan dacht
hij echter al spoodig niet meer, toen zijne
vingers de toetsen in beweging brachten.
Sedert weken had hfl niet meer gespeeld, ja,
hy had reed3 een zekeren tegonzin in de
muziek gekregen, aan wier betoovering hij
zich vroeger zoo gaarne geheel en al ovorgaf.
By den treurigen zielstoestand, welke hem
geheel en al beheerschte, kwam het geheele
leven hem zóó doelloos voor, dat hy den
lust verloren had zich op de eene of andere
wijze te verheffen boven de troostelooze ge
dachten, welke telkens in zyno ziel oprezen.
Nu echter, terwyi de eersto tonen van het
instrument zyn oor bereikten, kwam de her
innering by bem op aan de vele gelukkige
uren, welke hy in hot ryk der tonen had
doorgebracht.
De betoovering der muziek maakte zich
weder van hem meester, hy gevoelde een
nieuw leven in zich ontwaken en aan dat
leven gaf hy uitdrukking.
Hy fantaseerde zóó innig, zóó aangrypend,
dat mevrouw Von Osternau aangedaan werd,
zy met kloppend hart naar do heerlyke tonen
luisterde, terwyl do heer Von Osternau er
ook in het goheel niet meer aan dacht naar
buiten te zien, naar de arbeiders, die, van
het land terugkeerende, over de slotplaats
hun weg namen. Ook hy vergat al het
andere. Met gevouwen handen en naar den
grond gerichte blikken was hy geheel oor.
Het laatste akkoord was weggestyrYen de
speler liet de handen langs vot ]ichaam
vallen en keek met zyno gr-oole 00gen droo-
mend naar de toetser^
Plotseling echter *"0tond bij op, torwyl een
glimlach om R(ju mond speelde.
„"Vergeef genadige vrouw", zeido hy,
zioh SEQl tot mevrouw Yon Osternau wen
dende. „Ik heb u daar een wild, onsamen
hangend allerlei voorgespeeld. Ik bad my-
zelf vergeten, myne gedachten drukten zich
uit in het spel, het goddeiyke der muziek
overmeesterde my, ik kon er geen weerstand
aan bieden. Het oogenblik pakt my aan
met onwederstaanbaar geweld en dan ver
geet ik alles, alles en liefst myzelven. Maar
ik wil trachten my te beteren, my binnen
de grenzen van het gewone leven te houden.
Daarmede wil ik dadeiyk een aanvang nemen.
Beveel slechts wat ik u zal voorspelen. Alleen
daarom verzoek ik u niet heden van my het
spelen van een der bravourstukken te ver
langen! Indien het zyn moet, geef ik later
gaarne zoo iets ten beste. Thans, in dozen
oogenblik, is het my onmogelyk."
Mevrouw Yon Osternau zag met vochtige
oogoQ den spreker aan en maakte- met
bind eene afwyzende beweging.
„U zult niet verder spelen, geen vr^^g
toon zal den door my ontvangen^ in(jruk
verstoren", zeide zy ernstig, „1^ -v;^ eerl
kunstenaar, een groot, door God, r\jk begaafd
kunstenaar, mynheer
Eensklaps hield mevrouw Von Ostemau
op met spreken. De pre;iaïsche> belachlyke
naam van Pechmayer wi)de haar niet
over
de lippen komyn; n~,aar zy moest hem toch
uitspreken, en terwyl zy. het deed, verdween
de betoovering, welke zich van haar had.
meester gemaakt. Da naam Pechmayer trok
haar terug in de prozaïsche werkelijkheid.
Zy zag weder leelyken, versleten oud
model rok met lange panden, welke als
slangen van djen stoel, waarop Pechmayer
zat, tot op d(m grond afhingen. Zy zag niet
meer den ki mstenaar, die haar in verrukking,
haren gees'„ in hoogero sferen gebracht had,
alleen de gouverneur Gottlieb Pechmayer,
die hara nadere bovelen afwachtte, zat over
haar.
„Ik. Vil niets verder booren, mynheer Pecli-
may,er", vervolgde zy; „dat u in staat zyt
m.yn kinderen muziekles te geven, hebt ge
door uw voortreffeiyk spel meer dan vol
doende bewezen; of go een goeden meester
zult zyn, moet dus de toekomst leeren, geiyk
gyzolf gezegd hebt. Ik neem uw voorstel
aan. Laat ons beiden zien, of u als gouver
neur kunt werkzaam zyn en of deze be
trekking u bovalt. Ik ontken niet, dat ik
daaromtrent nog twijfel koester.
(HVtff vcïcolq'J,)
