dien post thans reeds betaald is een bedrag
van 56,030.04.
Inmiddels is gedurende het werk gebleken
dat de geraamde sommen niet voldoende zyn.
De goheele kosten van het gebouw toch heb
ben bedragen f 133,468.02'ƒ2, als aannemings
som van I. Van der Kamp on S. Yan Leeu
wen /"li5,910, rekeningen van G. Yan Driel
voor veranderingen der "Waalsche kerk/"750,
idem voor het overbrengen van het Waalsche
Archief 250, Van Malsen parketvloer van den
foyer 1907.50, Bourgoojon beeldhouwwerk
638, gebrs. Koch carton pierre-versiorinc
van den foyer f 403.32, arbeidsloon vrJ,geng
maandstaten f 69.66 en byreke*^"ing van do
aannemers van het geboi^ f 13 523.54'/2,
te zamen ƒ133468.02'
2ek-r^mg Waterleiding! 2348.14
tdem verwarming21700.44
Idem verlichting10335.83
Meubilair7868.62
Toezicht en teekenloon 1930.—
Totaal 177,651.05®
De meerdere kosten, welke de bouw boven
de raming gevorderd heeft, zyn, naar B. en
Ws. thans den gemeenteraad mededeelen, aan
de volgende oorzaken toe te schryven
lo.De schade, veroorzaakt door den strengen
winter, waardoor de gemeente aan langer
toezicht, cement, stoken enz. ongeveer 1000
extra heeft uitgegeven.
2o. De meerdere uitgaven voor den aanleg
der verwarmingsinrichting ad f 6700, doordat
allerlei kanalen, deuren en andere inrichtingen
noodig bleken, welke in do avant-projets der
firma, waarop de raming was gegrond, niet
waren aangegeven, terwyl de leiding, by het
avant-projet op ƒ12,000 geraamd, by defini
tieve inschryving 14,000 bleek te kosten,
met eene latere berekening ad 460.
3o. De slechte toestand van den bodem,
waarvan by voorloopig onderzoek niets ge
bleken was, terwyl by den bouw veleriolon,
beerputten, kelders, moerasachtige plekken
gevonden werden, welke allerlei voorzieningen
noodig maakten. Evenzoo vereischte de toe
stand van het gebouw der Waalsche kerk
kostbare voorzieningen en vielen de muren
van de koffiekamer, welke zouden behouden
blyven, zeer tegen.
Ook aan de andero belendende gebouwen
waren verschillende extra-workzaamheden te
verrichten (by elkander ongeveer 3800.)
4o. De bovengenoemde slechto toestand van
den ondergrond maakte oene buitengewone
verankering noodig. Dat het gebouw zich
zonder iets beteekenendo scheuren gezet heeft
ondanks den slechten ondergrond en den
verschillenden druk, moet vooral aan het ge
bruik van veel yzer worden toegeschreven.
Daarenboven bleken de geschatte zwaarten
der yzeren binten onvoldoende, toen werd
uitgerekend wat zy voor hunne rekening
kregen. Ook hier mocht niets gewaagd wor
den. Vandaar dat aan bint-, hoek-, plaat-,
smeed- en gietyzor voor 4436 meer is be-
steod dan waarop gerekend was.
5o. Do rabitzwanden hebben eene extra-
uitgave van 720 gevorderd. De leverancier
kwam by de uitvoering tot andere eischen
dan hy had opgegeven en door den architect
waren medegedeeld op do aanwyzing. Dit
verschil kon niet geheel door do aannemers
gedragen worden.
60. Do grooto haast, waarmede het bestek,
ton einde voor den winter onder de kap te
zyn, is opgemaakt (het Raadsbesluit is van
8 Mei 1890, de bestekken waren 24 Mei reeds
afgedrukt en de besteding had 9 Juni plaats;
het eene vel van het bestek werd opgesteld,
terwyl de proefdruk van het andere word
gecorrigeerd) heeft tot misrekeningen aanlei
ding gegeven, welke helaas allo in het nadeel
waren, wat weder niet te verwonderen is,
waar steeds getracht was het eindcyfer zoo
laag mogelyk te houden. Toen werden er
hout- en steenmaten en hoeveelheden lood
en zink uitgetrokken, welke by het detail-
loeren bleken tot onsolide constructie aan
leiding te geven. Hadde er, zoo zeggen B.
en Ws., gelegenheid bestaan, zooals by den
bouw van de school Langebrug en nu wedor
by het Archief-gebouw, 0111 vóór de aanbe
steding de grooto werkteokeningen en de
voornaamste details gereed te maken, der-
geiyko tegenvallen hadden voorkomen kunnen
worden en zooals by de school zouden de
beschikbaro gelden (om die reden) niet geheel
aangesproken, laat staan overschreden behoe
ven te zyn.
De zeer grooto afmetingen van het gebouw
droegen er toe bU om elke kleine wyziging
en verzwaring aanzienlyk te maken, door het
groot 0 aantal ran *lle5 bwoodigd,
Zoo is aan meer kozynen met toebehoor^
uitgegeven ƒ410, aan meer hardste^;, 1450,
aan meer zandsteen ƒ1416, aan raeor lood
en zink f976.
Hot maken van sanitaire ci0set3 öp do
privaten heeft met eenig b ^worlt f 470 ver-
eischt en de bouw v-^ een0 retirade moer
naast de kleine c^eortzaal, uit privaat en
urinoir bestaand ƒ409
liet a,nPI'_cileaterSgewyze maken der balkon-
vloeren veroischte eene extra-uitgave van
f 160.
Het beeldhouwwerk, zeker moeilyk te schat
ten, heeft /"600 meer gekost dan was geraamd.
De waterleiding viel 348 tegen.
Overigens blykt uit de staten van meerder
werk, hoe eene aaneenschakeling van kleinig
heden tot de hooge by rekening heeft geleid.
B. en Ws. wyzen er op hoe by ryks- en
provinciale werken hot uittrekken van een
groot bedrag voor onvoorziene werken regel
is, terwyl hier niets daarvoor was aangewezen.
De ƒ6000 voor de verwarming uitgezon
derd, hebben, zeggen B. en Ws., de extia-
werken geen buitengewoon karakter; op alle
werken komen zy voor en niet vooraf te be
rekenen omstandigheden doen ze grooter of
kleiner worden.
Tot verdere toelichting is door den gemeente-
architect ingediend een nader uitvoerig rap
port, waarin de redenen worden uiteengezet,
op grond waarvan de oorspronkelyke raming
moest worden verhoogd. Evenals dit, zyn
voor de Raadsleden in de Leeskamer ter in
zage nedergelegd de gespecificeerde staten
van moerder werk ten behrove van den bouw,
van het meubilair, van de verwarming, van
do verlichting en een staat van minder werk
betreffende den bouw.
Inmiddels behoeft de post voor Onvoorziene
Uitgaven voor 1891 tot dekking van de boven
bedoelde meerdere uitgaven niet to worden
vorhoogd en evenmin tot dekking dier uit
gaven over een gedeelte van het restant der
geldlee.iing van 1891 te worden beschikt.
By Raadsbesluit namelijk van 18 Septem
ber 1890, goedgekeurd door de Gedeputeerde
Staten by beschikking van 30 September
d. a. v., is voor de uitbreiding der Gasfabriek
een bedrag van 153,900 beschikbaar gestold,
ter aanvulling van het Uitbroidings- en Ver
nieuwingsfonds, mede te vinden uit do
opbrengst van Geldleening. In 1890 is daarvan
aan commissarissen uitbetaald ƒ50,000 en
golyk bedrag in 1891, terwyl voor de uit
voering van do noodige werken het Uitbroi
dings- en Vernieuwingsfonds slechts behoeft
te worden aangevuld met ongeveer 128,800,
en by het bovenaangehaald Raadsbesluit van
24 Augustus 1891 op den post voor Onvoor
ziene Uitgaven der begrooting voor 1891 is
overgebracht het geheele toegestaan bedrag
van 153,900 na aftrek van de som van
f 50,000, waarover in 1890 reeds was beschikt,
alzoo van ƒ103,900.
Het bedrag tot vol oening uit den post
voor Onvoorzieno Uitgaven, begrooting 1891,
vastgesteld by het meer aangehaald Raads
besluit van 24 Augustus 1891, zal alzoo,
wanneer de meerdere uitgaven in zake den
bouw der Gehoorzaal worden goedgekeurd,
niet behoeven te worden verhoogd.
B. on Ws. geven daarom den Raad in over
woging den door hen overgelegden staat van
af- on overschryving op den post voor Onvoor
zieno Uitgaven der begrooting, dienst 1891,
vast te stellen.
O ineiis<1 Nieuws.
T'is-mo-Edso, volgens zyn pro
gramma de sterkste van geheel de wereld op
het gebied van kunstbiljarten, gaf gisteravond
do aangekondigde séance in het „Café Cen
tral" alhier. Behalve oenige toereü, welke
men vroeger van hom zag, werden on er het
talryk opgekomen biljartlievend publiek eenigo
nieuwe opgemerkt, waarvan de uitvoering
menigmaal de verbazing opwekto.
Onder de uitvoering van het programma,
dat uit drie afdeelingen bestond, hield T'is-
me-Edso eene tombola, welke zeker in den
geost van de aanwezigen viel; de twee doel
matige pryzen werden met dank aanvaard,
terwyl de twee premies zóó waren ingericht,
dat de aanwezigen nog eens konden lachen.
Voor eene séance op eene sociéteit, waar
voor de kunstenaar nog eenige dagen in de
stad blyft, is hy zeker aan te bevelen.
Het gerucht loopt te dezer stede
dat wegens het begaan oener informaliteit
by de deze week voor Loiden gehouden loting
der nationale militie, eene nieuwe loting zal
plaats hebben. Wy kunnen mededeelen dat
ran dit laatste nog geen sprake is.
Do voorgenomen uitvoering in
den Schouwburg van do Onderofficiers-ver-
oeniging „Door Vriendschap Vereenigd", welke
op Zaterdag den 20ston Februari a. s. was
vastgesteld, is door onvoorziene omstandig
heden uitgesteld tot Zaterdag den 27sten
Februari e. k.
Van Noord w y k aan Zee zyn vyf
schuiten ter sclirobhetvisschery in zee, terwyl
de overige in de volgende week zullen varen.
Door drie schuiten zal genoemde visschery
in dit jaar niet worden uitgeoefend.
In de Heems kerkstraat te 's-Gra-
venhage is gisteren een behanger van eene
hoogte gevallen en kort daarna overleden.
Vier socialisten, die gisteren
te Amsterdam naby de militiezaal socialis
tische geschriften luide ventten en daardoor
do passage belemmerden, zyn in verzekerde
bewaring gebracht.
De rechtbank te Heeronveon
heeft den predikant Gravemeier, te Gorkum,
veroordeeld tot 25 boete, subsidiair vyf
dagen gevangenisstraf, wegens beleediging
van den burgemeester Smyter.
De eiscfi tegen de vier nachtelyko indrin
gers by kastelein Menger, te Noordwolde, is
van één tot negen jaar.
Door den burgemeester van Gro
ningen is geweigerd, de vergunning tot het
houden van eene demonstratie op den open
baren weg ten gunste van de invryheidstel-
ling van Geel, op Zondag 14 Februari a. s.,
welke vergunning was aangevraagd door het
bestuur van de afdeeling Groningen van den
Sociaal-domocratischen bond.
De officier van justitie by de
rechtbank te Dordrecht heeft tegen twee kip
pendieven veroordoeling tot zes maanden cel
straf geéischt.
De Staatsspoor trein, welke heden
morgen om 6 u. 40 m. uit Arnhem naar
Amsterdam vertrok, is naby Arnhem ont
spoord. Na de uit het spoor gelichte wagens
afgehaakt te hebben, kon men de reis voort
zetten. De passagiers kwamen met den
schrik vry.
In een schryven aan de „Dordr.
Courant" doelt de heer J. Bossers, geneesheer
te 's-Gravendeel, mede, dat door zyn zoon,
den heer A. J. Bossers, candidaat-arts te
Loiden, by eene vrouw te 's-Gravendeel, die
aan rheumatiek lydende was, hetzelfde succes
is behaald met sla-olie en terpentyn, als door
Sequah wordt teweeggebracht door middel van
zyne olie.
De bedoelde vrouw had zich, voorzien van
een volledig bewys van onvermogen, by Sequah
vervoegd, met verzoek door hem gratis be
handeld te mogen worden. Dit werd haar
geweigerd, waarop de genoemde heer A. J.
Bossers haar in hare woning opzocht en vroeg,
of hy haar mocht wryven met sla-olie en
terpentyn. Dit geschiedde. De vrouw kon
vóór het wryven slechts met groote moeite
langs en met behulp van stoelen en tafels
loopen; do been en op een stoel leggen kon
zy onmogelyk. Ook had zy hare handen slechts
zeer gebrekkig tot haren dienst.
Na een uur wryven aldus deelt do heer
B. mede zeide de vrouw zelve: „ik zou
haast te hard loopen." De heer Bossers Sr.
bezocht haar den volgenden dag en, zegt
hy „zy kan even snel de beenen op een
stool leggen als ik, en liep, „als een kip",
geheel vry in de kamer, terwyl zy de handen
volkomen goed kan bewegen en deze even
snel kan toeknypen en openen als ik."
De vrees voorde liquidatie op
de Liverpoolscho katoenmarkt is ongegrond
gebleken.
De liquidatie is gisteren zonder faillisse
ment afgeloopen.
Het correctioneele gerechtshof
te Bordeaux heeft gisteren uitspraak gedaan
in de zaak der bankiersfirma De Melou, cor
respondent van Laurent, to Parys. De Melou
is tot 5 jaren gevangenisstraf en 100 franken
boete veroordeeld. Zyn procuratiehouder is
vry gesproken.
Omtrent de schipbreuk van het
Grieksche stoomschip „Embiricos", dat op de
Scilly-Eilanden verging, heeft een der matro
zen, John Balzar, een Maltees van goboorte,
het volgende medegedeeld:
's Middags kwam er een dikke mist en te
geiyk stond er eene hooge zee. Men stoomde
daarom met halve kracht. De matroos en twee
anderen werden vroeg in den morgen door
een hevigen schok gewekt, die hen byna uit
hunne kooi wierp. Het schip was op eene klip
geloopen en in het voorschip was een gToot
gat, zoodat het water met kracht binnen
stroomde. De kapitein stond op de brug en
trachtte de orde te handhaven, maar er was
een algemeen gedrang naar de booten. De
drie Malteezers en eenige Grieken verlieten
in oene der booten het schip. Ze waren slechts
mot hun vyftienen, hoewel do bOOterCOkon
houden. Dit erkent de matroos zelf, maar hij
tracht zich te verontschuldigen door te zeggen,
dat de Grieken hem en zyn makkers dreigden te
dooden, indien zy de andere schipbreukelingen
niet aan hun lot overlieten.
Nadat de boot tejjwater was gelaten, begon
men van het stoomschip weg te roeien. Bij
hun vertrek was de gezagvoerder met de
achtergeblevenen bozig om de andere bootte
water te laten, doch toen zy een eind van
het zinkende schip verwyderd waren, werd
vandaar om hulp geroepen. Hy en de twee
overige Malteezers, die op de riemen warenT
wildon terugkeeren, maar de Grieken namen
hun de riemen af en doden dit van bedrei
gingen vergezeld gaan. Verder weigerde de
opvarende der boot aan de achtergeblevenen
allen bystand. Hoewel zy het stoomschip niet
zagon zinken, maar de lichten tien minuten
daarna verdwenen, is het toen vermoedelyk
gezonken. Ieder der Grieken was van een mes
voorzien. Er zyn allerlei verhalen in omloop
betreffende het vermoorden van den gezagvoer
en de stuurlieden door de geredde matrozen,
doch dezen zyn geheel uit de lucht gegrepen.
Door het stoomschip „Rutland" werden
gered en te Havre geland drie machinisten
en een Grieksche matroos van het stoomschip
„Embiricos." Zy waren 28 uren in de boot
zonder eenige lafenis en half gekleed, toen
zy werden opgenomen aan boord van boven
gemeld stoomschip. De drie machinisten zijn
allen Engelschen. Eén van hen, do eerste
machinist, rapporteert dat er volstrekt geene
muitery heeft plaats gevonden aan boord van
do „Embiricos" en dat de gezagvoerder zich
op de brug bevond, toen het stoomschip zonk.
De noodlottige brand van h6t
„Hotel Royal" der 6de Avenue te Nieuw-York
is 's nachts omstreeks 3 uren door eene nog
onbekende oorzaak ontstaan in den lift koker
midden in het gobouw en de vlammen ver
spreidden zich buitengewoon snel, zoodat de
brandweer by hare komst, een kwartier na
het ontdekken van den brand, het gebouw in
lichterlaaie vond en aan niets anders gedacht
kon worden dan aan het redden van de vele
menschen, die zich er in bevonden.
Het groote hotel was vol; honderdtien
kamers waren er bezet door ongeveer 175
logeergasten. Dezen hadden, uit hun slaap
opgeschrikt, geen tijd om iets mee te nemen,
en wie heelhuids ontkwamen, mochten zich
gelukkig achten. Aan den achterkant, van het
gobouw waren vaste yzeren brandladders en
vele gasten, die daar hunne kamers hadden,,
konden daar langs ontkomen. Maar aan de
voorzyde waren zulke ladders niet; daar ging
het reddingswerk veel bezwaarlyker. Men zag
do ongelukkige logeergasten in hun nachtge
waad voor de vensters gedrongen staanmen
hoorde hen hartroerend jammeren en om hulp
smeeken; maar het was onmogelyk allen te
redden en velen vielen in den vuurpoel, vooral
op het verschrikkelykste oogenblik, toen op
eens het geheele binnengedeelte van het hotel
instortte.
Brandweermannen, politie en particulieren
deden wat zy konden. Een ingenieur, die den
brand ontdekte en alarm maakte, vond op de
tweede verdieping een kind. Hy nam het in
zyn arm en snelde naar hot achtergedeelte
van het hotel, naar de yzeren brandladders
maar de vlammen beletten hem het verder
gaan. Hy ging weer naar den voorkant en
toen hy met het kind uit het venster wilde
vluchten, gleed hij uit en viel met den kleine
op de straatsteenen. Het kind bleef ongedeerd,
maar de ingenieur werd doodelyk gewond.
Een der eerste getuigen van den brand
klauterde van buiten, zonder ladder, naar de
kroonlyst der tweede verdieping en redde eene
vrouw en twee kinderen. Een tramkoetsier,
die voorby het hotel kwam, sneldo naar bin
nen en redde twee vrouwen.
Een politie agent, die met eene bewustelooze
vrouw langs eene ladder uit een raam der
derde verdieping naar beneden klom, werd
met zyn last op de steenen geworpen door
een man, die uit een venster der vijfde ver
dieping sprong.
Drie meisjes en eene vrouw redden zich
door langs eene kroonlyst naar een aangren
zend huis te kruipen. Een man sprong uit
een venster van de tweede verdieping, met
eene open parapluie als valschermhy kwam
ongedeerd benoden.
De heer Maeare, de hotelhouder, die be
houden buiten kwam, snelde weer naar
