N'. 9729
Maandag O November.
A*. 1891.
feze £ourant wordt dagelijksmet uitzonï^ng
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit VIER
Bladen.
Eerste B/ad.
Leiden, 7 November,
Het einde ran Robespierre.
LEIDSCÏÏ
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Leïdeil per 8 maanden.1.10.
Franco per post.rVi»1.40.
Afzonderlijke Nommers0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 18 regel» ƒ1.05. Iedere regel meer ƒ0.171.
Grootere lettere naar plaatsruimte. Voor hei
incasseeren buiten de etad wordt ƒ0.10 berekend.
Olilcïëel© Kennisgevingen.
Vergadering van den Gemeenteraad van Leiden
t>p Ikmderdag 12 November 1891, waarin o. m. zal
worden aan de orde gesteld het voorstel betrekke
lijk do verhuring van do Gehoorzaal.
Het aangekondigde groot vocaal concert,
door een viertal Rotterdamscho artisten (twee
dames en twee heeren) en oen pianist tot
begeleiding van den zang, had gisteravond
in de Stadszaal plaats en ondervond veel bij
val van de zijde van het publiek, dat nu
vooral het zichtbare verschil van do meerdere
ruimte bp vroeger der groote zaal kon waar
nemen. Een groot gedeelte daarvan bleef
thans onbezet, terwijl men de gaanderij ge
sloten hield. Verschil van rang bestond er
trouwens niet.
Hot programma, dat werd ten gehoore ge
bracht, was zeer uitgebreidhet bestond uil
olf hoofdnommers, waarvan er sommige weder
twee of drie voordrachten vermeldden, zoodat
men er in het geheel negentien te hooren
kreeg.
Niemand zal het daarom van ons verlangen
dat wij elke daarvan afzonderlijk bespreken.
Het z(j voldoende hier den totaal-indruk mede
te deelenen deze was bijzonder gunstig.
Mevrouw Haas6, als sopraan, inej. Lüniug,
als alt, de heer Paul Haase, als bariton en
bas, en de heer Bakkes als tenor voldeden
in hunne afzonderlijke solo-voordrachten, duo's,
trio's en quartetten zeer good, zoowel met
de scènen en aria's uit opera's als met de
kleinere, maar heel lieve compositie.
De keuze was zóódanig, dat er veel ver
scheidenheid werd aangeboden en telkens
met verlangen naar eene volgende voordracht
werd uitgezien.
Bij het optreden en na elk nummer werd
iecïor van het viertal dan ook luide toege
juicht, soms zelfs langdurig en bij herhaling.
Dezelfde waardeering ondervond eveneens
de heer Louis Sclinitzler, die niet alleen al
do nummers accompagneerde, maar ook met
Brassins „Nocturne" en Godards „Valse chro
matique" zich als een verdienstelijk pianist
deed kennen.
Te betreuren is het dat de opkomst nog
niet wat grooter was. Artisten als het echt
paar Haase b. v. hoort men niet dikwijls.
Alleen zij waren een gang naar de concert
zaal waard geweest.
Aan de universiteit alhier is het docto
raal examen in de klassieke letteren afgelegd
door den heer P. M. Bolderman.
Ter vervanging van ds. L. Doedes, pred.
te Capelle aan den IJsel, die wegens 81-jarigen
leeftijd voor eene herbenoeming bedankt had,
heeft het Provinciaal Kerkbestuur van Zuid-
Holland tot president benoemd ds. O. Cesar
Segers, predikant te Leiden, en tot vice-
president dr. G. J. Van der Flier, predikant
te 's-Gravenhage.
De kapt.-bat.-adj. G. P. Cheriex, van het
5de bat. 4de reg. inf. te Gouda, wordt op zijn
verzoek eervol ontheven uit de function van
adjudant en belast met het commando'over
eene compagnie van dat bataljon.
De minister van oorlog beeft heden weder
om, vergezeld van zyn adjudant kapt. Sabron,
van den inspecteur der genie generaal-majoor
Kromhout en van den luitenant-kolonel van
het wapen Van Panthaleon baron Van Eek,
de werken ten Noordwesten van de stelling
van Amsterdam bezocht en zich daartoe dezen
ochtend per Holl. Spoor van Den Haag naar
Beverwijk boge%en.
Van af 10 November a. s. zal trein 105,
vertrekkende te 9.14 v. m. van Woerden, ook
te Harmeien stoppen en aldaar te 9.19 aan
komen, van daar vertrekken te 9.20 en
Utrecht bereiken te 9.33.
Chr.-Geref. Kerk. Boroepen naar Kat
wijk aan Zee, de heer D. Tibben, te Weesp.
Overeenkomstig art. 10 der verordening
tot regeling der universiteit te Amsterdam,
zijn B. en Ws. aldaar voornemens tweo studie
beurzen van /'lOO too to kennen aan twee
studenten in de godgeleerdheid. Zy noodigen
belanghebbenden uit, zich by verzoekschrift op
zegel te richten aan B. en Ws. vóór of op 20
Nov. 1891.
In den ouderdom van 79 jaren is in
Den Haag overleden de gep. kolonel H. H.
J. Jalink.
Onze gezant te Parijs, jhr. De Stuers,
die eenige dagen in de residentie vertoefde,
is gistermiddag naar zjjn post teruggekeerd.
De directeur der strafgevangenis te
Breda, de heer B. Beyl, vierde deze week
den dag, waarop hij 30 jaren geleden by het
gevangeniswezen in dienst trad, en ontving
bij deze gelegenheid van vele zijden, ook van
het personeel, vele blijken van waardeering.
Naar het „Vad." verneemt, zal mr.
Lemmens, kantonrechter te Gulpen (bij Maas
tricht), benoemd worden tot burgemeester
van Roermond, ter vervanging vaK den Leer
Diepen, die zijn ontslag heeft gokregdC
De heer Paul Haase en mevrouw HaAS6
hebben te Aken veel bijval gevonden in
„Odysseus" van Max Bruch.
Er is eene algemeone rijkswet op het
wielrjjden in bewerking. In verband hiermede
wordt door het bestuur van den „Algemeenen
Nederlandschen Wielrijdersbond" opgave ge
vraagd van ieder, die ten behoeve van zijn
beroep of bedrijf van een rijwiel gebruik maakt.
Dit is hot middel om mogelijke bepalingen
te voorkomen, die het gebruik van dit middel
van vervoer bemoeilijken. Daaruit toch zal
kunnen blijken, in hoeverre het rijwiel niet
slechts voor zeer velen eene uitspanning is,
maar voor velen ook een practisch hulp
middel bij hun bedrijf.
Bjj beschikking van den minister van
binnenlandsche zaken, van 6 dezer, is bepaald
dat de commissie, aan welke wordt opgedragen
het examineeren van hen, die eene akte van
bekwaamheid voor het middelbaar onderwijs
wenschen te verkrijgen in wis- en natuur
kundige wetenschappen, zeevaartkunde en
boekhouden, voor het jaar 1891 zitting zal
houden te 's-Gravenliage. Aan deze commissie
is tevens opgedragen het examineeren van hen,
die in 1891 de akten van bekwaamheid ver
langen voor de wiskunde, bedoeld in art. 65
der wet tot regeling van het lager onderwijs.
Benoemd zijntot lid en voorzitter dier com
missie, dr. A. T. Van Aken, inspecteur van
het middelbaar onderwijs te 's-Gravenbage
tot leden: dr. P. Ven Geer, dr. A. P. N Fran-
chimont, dr. C. K. Hoffmann en dr. W. F. B.
Saringar, hoogleeraron aan de Rijks-univ. te
Leiden; dr. C. H. C. Grinwis en dr. C. E. A.
Wichmann, hoogleeraren aan de Ryks-univer-
sitoit te Utrecht; dr. J. D. Van der Waals,
hoogleeraar aan de universiteit te Amsterdam;
dr. J. H. H. Hülsmann, directeur van en
J. IJzerman, leeraar aan de handelsschool te
AmsterdamE. J. Hoos, directeur der zee
vaartschool te Rotterdam; A. J. Goedkoop
van Nello, leeraar H. B.-S. te Delft; J. Van
der Bruyn, leeraar aan de hoogero burger
school te Schiedamdr. C. J. J. Ninck Blok,
leeraar aan de hoogere burgerschool te 's-Gra-
venhage; dr. A. Van Oven, leeraar aan de
hoogere burgerschool te Dordrecht; C. J. Theu-
nissen, oudlêoraar aan de hoogere burger-
school te RotterdamJ. M. Keen en C. Van
Swieten, hoofden van lagere scholen te 's-Gra-
venhage.
Naar men verneemt, zal de generaal-
majoor jhr. L. J. Van Teylingen, bevelhebber
in de 1ste militaire afdeoling en commandant
d6r stelling van Amsterdam, den militairen
dienst met pensioen verlaten.
Het stoomschip „Burgemeoster Den Tex"
is 6 Nov. van Amsterdam te Batavia aange
komen de „Sumatra", van Batavia naar Am
sterdam, passeerde 6 Nov. Perim; de „Gel
derland", van Java naar Rotterdam, passeerde
5 Nov. Malta; de „Prins Hendrik", van Ba
tavia naar Amsterdam, passeerde 6 Nov.
Gibraltar; de „Daphne", van Hamburg en
Amsterdam naar Java, arriveerde 5 Nov. te
Southamptonde „Prins Alexander", van
Batavia naar Amsterdam, vertrok 7 Nov. van
Padang.
Vesting-begrooting.
In de afdeelingen der Tweede Kamer werd
op de verbetering van den Leidschen Rjjn,
met het oog op de defensie, door velo leden,
die van het belang daarvan overtuigd waren,
aangedrongen. De volgende vragon werden
tot den minister gericht: Is, voor zoover de
minister kan nagaan, reeds een vast plan
omtrent de verbetering van don Leidschen
Rijn door de betrokken provinciale besturen
ontworpen? Mag worden verwacht dat
aan de vaart eene richting zal worden ge
geven bezuiden Woerden? Zal het Ryk zich
mot de betrokken provinciën aan de vaart
verbetering gelegen laten liggen? Zoo ja, zal
dan een gedeolte van het subsidie ook komen
ton laste van de begrooting van oorlog? en
Volhardt de minister bü Zijne vroeger
omtrent dit onderwerp uitgesproken meenin
gen, of kan b(j dienaangaande iets naders
mededeelen?
Ten aanzien van do Vestingwot vroeg men
of bij de gewyzigdo tactiek, ten gevolge waar
van do beteekonis der sterkten en forten eene
geheel andera is geworden, onzo tegenwoor
dige liniën en forten behouden moeten bly ven
en zoo ja, of het noodig zal zyn in al onze
sterkten en forten dekkingen te maken tegen
do brisante springmiddelen. Voorts werd ge
vraagd of het in do plannen des ministers
ligt eene wyziging der Vestingwet voor te
dragen en of de minister ook iets kan mede
deelen omtront don stand dor drinkwater-
quaestie met betrekking tot Amsterdam in
staat van beleg.
Ten aanzien van het onderhouden der ge
meenschap tusschen het fort Pampus en
Muiden gaf men in overweging daarvoor een
marinevaartuig te gebruiken in plaats van eene
stoomboot ad ƒ18,000 aan te schaffen.
3F"e'0.±l!©-£o;r5
De weduwe van den geguillotineerde was
niet bevredigd.
„Van een ander?" vroeg zy opgewonden.
„Van wien? Zeg het my toch!"
„Ik ken hem niet."
„Man!" riep zy uit, „alleen de beul heeft
u deze opdracht kunnen geven. Hem heeft
myn man de haarlok voor mij gegeven. Is
het niet zoo?"
„Ja, als u dit kan geruststellen", zeide
Antoine haastig. „De beul. En ik ben zyn
knecht. Vaarwel!"
Zy stond eenige oogenblikken als versteend
en zag hem na, die nu met snelle schreden
zijn weg vervolgde en eene zijstraat insloeg.
Eén der mannen, die zyne aandacht getrokken
en die elk woord der ongelukkige vrouw
in de stille straat gehoord moesten hebben,
volgde hem op eenigen afstand.
Tegelykertyd werd in het Stadhuis de ge
wone zitting gehouden van het vereenigde
comité van openbaar welzyn en veiligheid.
Aan de hoefyzervormige tafel, met groen
laken overtrokken en door daarboven han
gende groote olielampen verlicht, waren nog
niet alle plaatsen bezet. Maar hy, dien men
reeds als het eigenlyke hoofd der Fransche
Republiek beschouwde en wiens naam overal
angst en schrik verspreidde, was tegenwoor
dig: Maximiliaan Robespierre.
Zyn gezicht was wit als papier en tus
schen voorhoofd en kin in elkaar gedrukt,
nog leelyker door een aantal sporen van
pokken. Bloed noch gal scheen in dit lange,
slangachtige lichaam te wezzn. Zyno oogen
waren klein en dof en zagen iemand nooit
open aan; zy knipten en dit maakte hen
des te afstootender, mot name als zij over
de groote groene glazen van den bril gluur
den. Om zyn mond speelde altyd een eigen
aardige trek, eene soort glimlach, welke zich
onuitwischbaar onder alle gemoedsbewegingen
vertoonde.
Zyn gepoederde haartooi was sierlijk, goed
onderhouden en moest hem eene waardige
uitdrukking verleenen. Zyne schouders, zyn
hals, zijne handen waren voortdurend in be
weging, doordien hy aan zenuwachtigheid
leed. In zyn bontzyden, met wit afgezetten
rok, een gebloemd vest en witzyden kousen
met gespen bewees hy de ydelbeid, welke
hem bezielde,
Om hem heen zaten zyno moest bekende
geestverwanten van de Jacobynenclub en do 1
j Conventie, die mede tot het eeno of het
andere der beide comités der laatste be
hoorden, welke sedert maanden de hoogste
en almachtige autoriteit in Frankryk vorm
den. Daar was de éiégante, schoone St.-Jast
met de dwepende blauwe oogen; Couthon,
die als Mephisto hinkte, maar een engel
achtig gezicht en eene bijzonder lieflijke stem
had; twoe meedoogenlooze bloedmenschen,
die dag aan dag slachtoffers loverden aan
den aanklager Fouquier Tinville.
Verder Billaud Varennes met zyne sten
torstem, de in zichzelven gekeerde Carnot, de
heftige Barère en nog eenige leden van dit
comité. Voor allen lagen actenmenigeen
bladerde daarin, terwyl St. Just eene voor
dracht hield.
„Do heden in do beste orde afgeloopen
onthoofding van Danton en zyne verraderlyke
geestverwanten", zeide hy, „heeft bewezen
dat zy geen grooten aanhang onder het volk
hadden. De gerechtigheid wordt toegepast op
ieder, wie hij ook moge zyn. Met Danton
hebben wy den kop vertrapt van de slang,
die zich om de vryheid en grootheid der Repu-
bliek poogde te wikkelen; nu komt het er
I nog op aan, ook haren staart te vernietigen,"
Hij zweeg, om meer attentie te trekken.
Na eeno pauze van eenige minuten vroeg
Couthon
„Wat bedoelt gy daarmede?"
„Hier", antwoordde St.-Just en hield een
beschreven papier omhoog, „heb ik eene lyst
van hen, die in het geheim de overheid trach
ten tegen te werken en reeds tegenge
werkt hebben, doordien zy door omkooping
of andere hulpmiddolen den gearresteerden
de grendels hunner gevangenissen openden
en hunne vlucht mogelyk maakten. Er zyn
cipiers en zelfs beulsknechten van San
son onder."
„Niet mogelyk!" riep Billaud uit. „Als
Sanson onthoofden moet, gelyk zyn ambt
meebrengt, welk belang hebben zyne knechten
er dan by, dit te verhinderen?"
„Sanson zelf komt my verdacht voor",
merkte Robespierre op. „Hy is geen goed
republikein, maar een royalist. Ik ben voor
uiterste gestrengheid, evenals St.-Just."
„Mevrouw Desmouiins", zeide deze nu,
„heeft blykbaar met de hulp van cipiers en
misschien ook beulsknechten getracht eene
samenzwering te smeden, om haren man aan
de rechtmatige straf te onttrekken,"
(Wordt vervolgd.)
