Uemengd Nieu"wm»
Volgons onze berekoning zal
hedenavond een 70-tal ingezetenen de laatste
voorstelling van „Koning Oedipus" te Utrecht
gaan bijwonen. Hadden wij om tijdige opgaaf
wan het aantal plaatsen verzocht, het bleek,
maar holaa3 toen het te laat was, dat nog
velen daarmede te lang gewacht hadden. Alie
plaatsen waren uitverkocht en zelfs degenen,
die one hunne opgaven Dinsdag in den na
middag verstrekten, moesten teleurgesteld
worden.
Zooals men zich zal herinneren, vermeldden
wij reeds verladen Maandag dat de minimum
opbrengst voor den extra-trein moe3t zijn
vijf en zeventig gulden. Wij meldden nu aan
de Maatschappij tot exploitatie van Staats
spoorwegen, dat, daar- een 50-tal ingezetenen
van dien trein zou gebruik maken, volgens
onze beschoiden meening de garantie gedekt,
en dachten dat de zaak daarmede afg6daan
was. De Maatschappij achtte dit echter niet
voldoende en schreef ons 30 April„Wij zullen
derhalve in den nacht van Maandag op Dins
dag een extra-trein organiseeren, indien het
gegarandeerdo bedrag der minimum-opbrengst,
zijnde f 75, door u op 2 Mei bjj den stations
chef te Leiden wordt gestort."
Wij voldeden natuurlijk aan het uitgedrukte
verlangen, maar vonden het geval in zooveire
curieus, daar wij, alleen denkende onzen
abonné's van dienst te zijn, niet dachten ook
nog de risico te moeten loopen van den extra-
trein 1
Hedenmorgen kwam een rijtuig,
met één paard bespannen, in vliegende vaart
de Botermarkt oprijden. Het voortuig kwam
daardoor in botsing met een lantaarnpaal,
welke omviel, terwijl het rijtuig belangrijke
schade bekwam.
De rechtbank te 's-Gravenhage
veroordeelde hedenJ. d. G. en F. J. Itdie
te Leiden, uit de gangen van twee woningen,
kleedingstukken, welke aldaar op kapstokken
-hingen, ontvreemdden, ieder tot 6 maanden;
A. v. R., die zich schuldig maakte aan dief
stal in de villa „Erica" aan den Schevening-
schen weg, tot 1 jaar en 6 maanden; J. D.
en C. Z., die zich te Noordwijkerhout schuldig
maakten aan beleediging van een gemeente
veldwachter, ieder tot 7 dagen; E. B., d.e
een veldwachter in ovengenoemde gemeente
mishandeldo en beleedigde, tot één maand,
en J. D., die zich alleen schuldig maakte
aan beleediging van dien ambtenaar, tot
14 dagen; W. v. D. die zich te Leiden
schuldig maakte aan beleediging en huis
vredebreuk, tot f 5 boete; A. v. R., het 13-
jarig meisje, dat zich te Hazerswoude schuldig
maakte aan diefstal, tot opzending naar oen
Rijksopvoedingsgesticht, tot haar 18de jaar;
A. v. d. E., die als bode van Den Haag op
Delft geld verduisterde, tot 2 maanden en
L. S. ter zake van mishandeling met voor
bedachten rade, tot 14 dagen.
Een van de knapen F. J. R., in den aan
vang der zitting tot 0 maanden veroordeeld
wegens diefstal van kleedingstukken te Leiden,
stond daarna terecht, beklaagd in vereeniging
met nog 2 jongens F. A. N. en F. N. 2
broers te Leiden uit de gang van eene woning
.2 stukken ganglooper, en uit die van eene
andere een overjas te hebben gestolen.
Het O. M. vorderde voor F. J. R. 9 maan
den, voor F. A. N. 6 maanden en voor F. N.
2 maanden gevangenisstraf.
De toegevoegdo verdediger, mr. A. L. C.
Pabst, pleitte eenige verzachtende omstandig
heden.
Voor F. N. denzelfden knaap, die zooeven
terechtstond vorderde het O. M. wegens
het stelen van een ganglooper te Zoeter-
woude 2 maanden en voor C. v. d. B., die,
oud 21 jaren, den 14-jarigen jongen F. N.
op den diefstal afstuurde en er zelf van pro
fiteerde, 1 jaar gevangenisstraf.
De toegevoegde verdediger, mr. J. J. Barnet
Lyon, voorde voor den eersten bekl. eveneens
eenige verzachtende omstandigheden aan.
Onmiddellijk daarop stond C. v. d B. weder
terecht ter zake van poging tot diefstal in
vereeniging met H. J., van looden buizen te
Leiden. Door de nadering van menschen en
do stevige bevestiging der buis waren be
klaagden verhinderd den diefstal te volvoeren.
Voor C. v. d. B. vorderde hot O. M. 1 jaar
en voor H. J. 4 maanden gevangenisstraf.
Op den 12den April jl. kwam een schutter
te Leiden tot de ontdekking dat zjjne uniform,
die om parade te maken niet bijster geschikt
meer scheen te zijn, want de broek werd
verkocht voor6 centen, gestolen was. Van
dien diefstal verdacht, stond heden J. F. v.
uit Leiden, terecht, wien tevens nog ten laste
werd gelegd diefstal van oen paar planken
en een hek, in de gemeenten Zoeterwoude
en Oagstgeest.
Het O. M. vorderde 6 maanden gevange
nisstraf.
Da toegevoegde verdediger, mr. A. E. Bles,
deelde mede dat de bekl., als matroos iu
West-Iadio dienende, door een zonnesteek
getroffen was, waardoor hjj malende is, en
verzocht een onderzoek naar den geestestoe
stand van bekl., die ook werkelijk allerzon
derlingste antwoorden gaf bij het verhoor.
Voor J. C. B., die te Delft in dronkenschap
een 14 jarigen knaap zonder dat deze daar
aanleiding toe gaf, achterover in het water
wierp waarbij h(j er zelf voor over intui-
melde vorderde het O. M. 1 maand ge
vangenisstraf, en voor J. H. v. L., die zich
te Katwijk-aan-Zoe tegen den jachtopziener
verzette bij gelegenheid dat deze hem in hot
jachtveld wilde visiteeren, 14 dagen.
Men schrijft ons uit 's-Gravenhage,
dd. Zondag 3 Mei:
De S-urige arbeidsdag werd heden hier dooi
de arbeiderspartij gevierd. Deze beteekems
werd in woord en schrift gegeven aan de
groote openbare volksbij6enkomst, welke heden
door tal van vakvereenigingen belegd was op
een stuk weiland aan den Bezuidenhoutscuen-
weg, even voorbij de Laan van Nieuwoosteinde.
Men vindt daar eene langwerpige grasvlakte,
welke voor bouwgrond wordt bestemd en die
bestemming aanwees door voorraad hout,
welke op het terrein lag opgestapeld, 6n den
aanleg van rioolkokers.
Aan den ingang was een contrüle-bureau
opgericht, dat men niet kon passeeron zonder
5 cents entrée te hebben betaald.
Hier en daar waren op stellages stoelen en
tafels verrezen, welke als spreekplaatsen dienst
moesten doen. In een hoek van de weide was
eene ververscbiiigstent opgeslagen waar bie' en,
limonades, broodjes en andere mondbehoeften
verkrijgbaar waren, van welke'gelegenhed
druk gebruik word gemaakt.
Op het terrein werden door socialistische
partjjgenooton het orgaan en liederen van ds
pari ij uitgevent.
Die beweging, het rondwandelen van de
bezoekers, waaronder vele nieuwsgierigen, in
afwachting van de dingen, die zouden komen,
drukte min of meer de levendigheid van een
woelig markttoonoel uit.
Het weder was da openbare groote meeting
in de open lucht bijzonder gunstig.
De queue, weike de b'.erlustigen aan bet buf
fet maaktenhet marktgeroep der kooplieden,
die met handwagens hunne waren op het
terrein verkochten, dat alles ziende, rees bij
menigeen de gedachte op, dat velen er van
daag nog een aardig duitje mee verdienden,
een voordeeltje trouwens, aan alle openbare
gelegenheden verbonden.
In het begin, tusschen 12 en 1 uur, was
er nog maar een beetje menschen en was er
van eene monsterbetooging nog niet veel te
ontwaren.
Later groeide de menigte langzamerhand
aan, maar tocb, meer dan duizend bezoekers
warer, er niet bijeen, en, zooals gezegd, werd
een groot contingent nog geleverd door nieuws
gierigen.
Van de verschillende sprekers, dio onder
den blauwen hemel het woord voerden, be
klom „burger" Van Asdonck den spreekstcel,
omringd door de naar die plaats toegestroomde
menigte. HU schetste doel en beteekenis van
dezen Meidag, en wekte de werklieden op
tot eenheid van gedachten, tot solidariteits
gevoel voor den door recht en billijkheid ge
vorderden 8-urigen-arbeidsdag, die ster der
hope op eene betere toekomst.
Na een terugbhk te hebben geworpen op
het ontstaan der beweging, waarbij eene her
innering aan het gebeurde te Chicago niet
ontbrak, vestigde bjj de aandacht op het
heden, om verder den 8-urigen-arbeidsdag te
schetsen als een eisch der beschaafde wereld
en als een rechtvaardigen en noodzakeljjken
wensch.
Do spreker werd levendig toegejuicht.
De aanwezigen verdeelden zich nu over
verschillende plekken van het terrein, waar
op tribunes sprekers optraden.
De spreekplaats, waar Van der Voer, uit
Maastricht, tot de menigte sprak, was druk
bezocht.
De ontluikende natuur op dezen schoonen
Meidag werd vergeleken met deze beweging,
welke ook moest ontwaken uit haren sluimer,
ten einde ten slotte te geraken tot het eenige
doelinvoering van den 8 urigen arbeidsdag.
Uitvoerig werden de argumenten, welke voor
dien werktijd pleiten, door den spreker be
handeld, waarbij Van der Veer zich hoofd
zakelijk ten doel stelde duidelijk te maken,
dat de S-urige arbeidsdag er veel toe zal bij
dragen cm de werkeiooshoid te verminderen
of te doen verdwijnen, omdat bp verkorting
van den arbeidsduur er meer handen noodig
zullen zijn en de concurrentie tusschen de
werklieden onderling zon ophouden.
In de tweede plaats zette hy uiteen, dat
de vrooa als zoude de arbeider de vrjje uren,
die de verkorte arbeidsdag hem zal laten, in ledig
heid en buitenshuis in kroegen doorbrengen, zal
blijken goheel ongegrond te zijn en dat degenen,
die thans minder, ja zelfs in het geheel niet
werken en hun ijjd grootendeels in de socië-
teiten doorbrengen, allerminst het recht heb
ben, zich te bekommeren over hetgeen de
werkman met zjjn tijd zal doen.
Op eene andere tribune verkondigde de so
ciaal-democraat Gastman ongeveer dezelfde
denkbeelden, torwjjl de partijgenoot Max, uit
Amsterdam, eene beschouwing voorlas ten
voordeole van den S-urigen arbeidsdag, met
een eere-saluut aan de gevallen helden van
Chicago als inleiding.
Na h&t eindigen van elke spreekbeurt vro- g
de voorzitter of ook absolute tegenstandeis
het woord wilden voeren.
Hiervan maakten verschillende mannen gi-
bruik. Eén hoorde men zeggen „as dat al o
menschen in de verdieping zitten." en dat hot
kapitalisme daarom moest vernietigd worden.
De opponent, die in hot begin eenige objecties
maakte, eindigde niet ais tegenstander, maar
was voorstander van den aibeidsdag gewer-
den, zooals het buroau, onder luid gelach der
menigte, proclameerde.
Op de tribune, waar Go6tman sprak, klaagde
iemand, dat do wet op den kinderarbeid met
wtrd nageleefd, daar zjjn zoontje, een slagers
jongen, 's nachts somtijds tot 1 uur bjj den
baas moest zjjn, waarop de inleider repli
ceerde dat de 8 urige arbeidsdag ook aan zulke
toestanden een einde zou maken, reden te
meer, om er op te bljjven aandringen.
De socialist Max, die in zjjne bestrij ling
van het kapitalisme een uitval had gedaan
op de Israëlieten, zag zich terechtgewezen
door een geestverwant, die hem onder het
oog bracht dat hjj, in strjjd met de socialis
tische beginselen, religiehaat predikte. Hiercp
antwoordde Max dat bjj geen aanval op eenig
geloof bedoeld had en dat hjj de christenen
en de belijders van andere gezindten oveneens
onder de „scbacheraars" rekende.
Een anarchist klom herbaalde malen op de
stellage, om te verkondigen dat alleen hiil
te verwachten was van de revolutie en het
geweld en dat, als de socialisten door de politie
worden aangevallen, zij in de huizen moeten
vluchten om naar middelen van verdediging
te zoeken.
O.eder luide instemming werd dezen man
hierop geantwoord dat geweld niet de weg
moest zjjn om tot het doel te geraken, en
meer heil te verwachten is van de voort
gaande ontwikkeling der arbeiders en van 66n
vreedzamen strjjd.
Deze gedachtonwissoiing eindigde met de
aanneming van eene motie ton voordeelo van
den 8 urigen arbeidsdag.
Van tweeën tot halfdrie werd pauze ge
houden, welke afgewisseld werd door het
zingen van den S uur-marsch.
Te 3 uren was de meeting afgeloopen en
keerden allen kalm en ordoljjk huiswaarts.
Op het terrein werd de orde evenmin ver
stoord.
De betooging voor den normalen
arbeidsdag zal te Haarlem hedenavond plaats
hebben in de sociëteit „De Kroon." Als sprekers
zullen optreden ds. Van Loenen Martinet, van
Santpoort, C. V. Gerritsen en D. De Clercq.
Door de sociaal-democraten te Rotterdam
was aangevraagd om gisteren (Zondag) een
optocht te mogen houden door do straten,
doch het verlof daartoe werd geweigerd.
Uit een der ramen van hot „Caló Voor
waarts", te Arnhem, liing op 1 Mei een roodo
lap met eene hulde aan den arbeidsdag van
acht uren. De koffiehuishouder wilde van geen
inhalen weten't was zjjn borstrok (zeker
een Garibaldi-hemd), welke te drogen hing,
beweerde hij.
Uit Maastricht meldt men dat twee sociaal
democraten Vliegen en Pieters, die het volk
op het VrjjChof begonnen toe te spreken,
door de politie in verzekerde bewaring werden
genomen. Ook in den loop van den avond
had nog een zestal arrestatiën plaats en
werd het Vrjjthof, waar zich veel volk had
verzameld, door de marechaussees schoon
geveegd.
Uit Arnhem meldt men dd. 3 MeiHeden
namiddag om 4 uren had op de zoogen
Scadswei alhier, het gewone exercitieveld dor
schutterij, eene meeting plaats van sociaal
democraten, d.e den achtuur-werkdag willen
zien ingevoerd. Eenige honderden maar
meerendeels nieuwsgierigen, waren op die
weide en op den aangrenzendon "Westervoort-
schen djjk bijeen. Twoe sprekers, geklommen
op een kar, voerden het woord, werden ge
duldig aangehoord en door velen toegejuicht,
maar verder viel er niets voor.
Men meldt uit Groningen, dd. 4 Mei:
De socialistische manifestaties van den
eersten Mei hebben, geljjk te verwachten was,
zich ook tot Groningen uitgestrekt. Er was
een strooibiljet verspreid om uit te noodigen
tot vergaderingen, gisteren in ^De Toekomst,"
het gebouw der socialisten, en bjj den heer
R. Bierling, in de Pelsierstraat, te houden.
In deze oproeping heette het o. a.„Komt
in massa op om de bourgeoisie te waar
schuwen voor het gebruik onzer- vuisten,
wanneer alle zucht naar beterschap afstuit
op het gepantserde hart van de bezittende
klasse." In „De Toekomst" trad gisteren de
heer Domola Nieuwenhuis op. Na afloop van
zjjne lozing deden hjj en leden der afdeeling
van den sociaal democratischen bond eene
wandeling, welke het voorkomen van een
optocht verkreeg.
Er waren, toen de stoet uit de Oosterstraat
op de Groote Markt aankwam, misschien een
duizend personen bjjeen, voor een gedeelte
bestaande uit knapen, die bekende socialis
tische liedeion zongen. Hier echter werden
de leidera door den commissaris van politie
krachtig aangemaand om uiteen te gaan. De
manifestanten gaven aan die aanmaning ge
hoor en gingen langs den kortsten weg naar
„De Toekomst," W3ar eene feestelijke ver
gadering werd gehouden. De hoor Domela
Nieuwenhuis vortrok met den trein van S3/,
uur in de richting naar Leeuwarden, van waar
hij des namiddags gekomen was.
Te Cliehy, een der Parjjscho voor
steden, zjjn de schermutselingen van den
lsten Mei tamelijk ernstig geweest. De
politie agenten waren gewapend met hunne
sabels, doch de anarchisten hadden bjjna
allen revolvers bij zich, waarvan zjj ruim
schoots gebruik maakten. Een der politie
agenten werd gedood en een groot aantal
personen is in hechtenis genomeD.
Nadere berichten uit Lyon beschrjjven de
gebeurtenissen van den eersten Mei als tarno-
lijk ernstig. Ongeveer 300 mannen en vrou
wen, in plaats van da roode vlag eene roede
kaait bij zich dragonde, raakten slaags met
de cavalerie en werden teruggedreven naar
de drukbevolkte wjjk Guillotière. Ongeveer
1500 psrsonen trachtten een kerkhof binnen
te dringen om aldaar eene demonstratie te
houden, doch stuitten op eene afdeeling kuras-
siers en mossten onverrichter zake terug-
koeren. Toch waren er twee charges noodig
om meester van het terrein te bljjven. Onge
veer 60 personen werden gevat.
Uit Rome woidt nader bericht dat de op
den lsten Mei aldaar voorgevallen ongeregeld
heden voorbereid schjjnen geweest te zijn
door een anarchistisch komplot. Het eerste
schot werd uit een troep anarchisten gelost.
In de Kamer was tegen het eind der zitting
een stormachtig tooneel, waarbij de radicale
afgevaardiglen de rogeering voor het gebeurde
aansprakeljjk stelden. De minister Nicotera
verdedigde de rogeering met nadruk en prees
bet gedrag en de zelibsbeersching der soldateD,.
die 15 minuten lang een regen van steenen
had-len te verduren, vóór het bevel van char
geeren werd gegeven.
In hot „Hyde Park" te Londen kwamen op
den eersten Mei vijfhonderd anarchisten bjjeen
en hoorden daar eene rede aan van Louise
Michel, die in hot Fransch voor den achtuur-
werkdag sprak. Vurig bepleitte deze dame
den algemeenen opstand dor arbeiders. Zjj
zeidoo. m.„KomtLaat ons alle oproermakers-
begroeten Laat ons brooderljjk begroeten de
verbrjjzelaars van winkelramen, huizenramen
en clubsrameo! Laat ons broederlijk verwel
komen alle plunderaars, alle dieven, alle
oproerigen, die aan de rjjke genietors van
een weoldeleven, terwjjl millioenon dood
hongeren, bewjjzen willen dat hunne ure
eindelijk geslagen heeft!" Deze schoon»
toespraak werd daverend toegejuicht. Eene
talrjjke politie bleef waakzaam, doch onzjjdig.
Charleroi, 2 MeiEr is algemeene
werkstaking in het geheele kolenaistrict. On
geveer 30,000 mjjnvvc-rkers staakten den ar
beid, benevens 4000 metaalwerkers in ver
schillende fabrieken van Marchienne en Mon-
