De Met-bcloogïng
in Europa door de werklieden is in vele steden,
wegens den Zondag, op 3 Mei bepaald, maar
in de meeste plaatsen was de 1ste Mei be
houden. De deelneming is echter over het
algemeen niet zoo groot als in het vorige jaar
en daarom vertrouwde men, dat de betoogingen
ook nu, evenals toen, zonder ernstige onge
regeldheden zouden ailoopen.
De bgtooging te Amsterdam was op straat
kalm. Evenmin als het vorige jaar was er
ditmaal op den eersten Meidag iets, dat den
dag andere deed zyn als andere dagen. Alleen
in den omtrek der Plantage Waren AU W®
kleinp groepjes mannen en vrouwen te zien,
die, versierd met een breed rood lint als feest-
insigne, naar „Plancius" togen, en wat politie
agenten, die hun hoofdkwartier, den Park
schouwburg, betrokken. Het aantal nieuws
gierigen was uiterst gering.
In „Plancius" was de zaal te twaalf uren
reeds met een vier- a vyfhonderdtal personen
gevuld, deels ook, blijkens hunne kleeding te
oordeelen, door mannen, die niet tot den eigen
lijken werkmansstand behooren; de meesten
hielden zich onledig met het op rood papier
gedrukte 1-Mei nummer van „Recht voor
Allen". Met roode strikjes en insignes werd
dit nummer druk in de zaal verkocht. Voor
een klein deel bestond het publiek uit vrouwen,
die getuigden door roode veeren op den hoed,
roode strikjes of roode dassen te dragen. Op
de estrade hing een zestal vaandels van arbeids-
vereenigingen aan een ljjntje. Daarnaast waren
«enige andere vaandels opgehangen, o. a, een
met de phrygische muts en de byl. De begintijd
voor de meeting, waarin de heer F. Domela
Nieuwenhuis als spreker zou optreden, was
op halféén gesteld. Men had dezen tijd geno
men om de werklieden, die op dat uur schafttijd
hadden, in de gelegenheid te stollen de ver
gadering bij te wonen,
De heef Fortuyn opende de bjjeenkomsl,
welke door ongeveer 800 personen, waaronder
ook vele nieuwsgierige Paa9chfeestvierende
Israëlieten waren, en mede door den commis
saris van politie mr. E. Van Raalte werd
'bijgewoond.
Fortuyn zeide de kleinzieligheid en den angst
van de autoriteiten te betreuren voor het
houden Van eene openbare demonstratie voor
een werkdag van 8 uren, maar dat die weige
ring eer voor- dan nadeelig aan de zaak was,
meende hij te mogen opmaken uit de opkomst
thans, dis alweer grooter was dan verleden jaar.
'Na nu nog even tot kalmte aangemaand
ij hebben, gaf hij het woord aan den heer
Domela Nieuwenhuis, die ook met een rood
strikje versierd was en de heteekenis van
den werkdag van S uren zou uiteenzetten.
Deze zeide dat die eisch zeer billijk was,
zóó billijk, dat zij niet alleen in het kamp
der sociaal democraten vernomen werd. Had
men dien eisch verkregen, dan toch zou men
nog slechts in de eerste phase verkeeren om
de sociale quaestie tot oplossing te brengen,
nl. om de macht van het kapitaal op te heften.
En dat die normale arbeidsdag noodig is, was
reeds herhaaldelijk aangetoond, want langs
dien weg alleon zou de werkman zich kunnen
oitspannen en ontwikkelen.
Vooraf echter wilde hy een eeresaluut ge
bracht zien voor de helden van Chicago, die
voor dat beginsel den marteldood waren ge
storven. Aan zijne uitnoodiging om hun ter
eere van de zitplaatsen op te staan, werd door
de meesten onder applaus gevolg gegeven.
Spr. zette nu de voordeelen van den 8-urigen
arbeidsdag uiteen en meende dat alle argu
menten daartegen door het gezond verstand
onmiddellijk worden weerlegd.
Ch. Dilke had in Australië de ervaring
opgedaan dat die normale arbeidsdag was een
zegen voor het volk.
Na eene korte pauze was er voor de tegen
standers gelegenheid over den 8-urigen arbeids
dag te debatteeren. Niemand maakte daarvan
gebruik en dat werd door den heer Fortuyn
geconstateerd.
Hierna sprak een der sociaal democraten
over erg abnormalen arbeidsduur van de koffie
huisbedienden, die 16 a 17 uren per dag
werken, zonder vsrpoozing. Zoo wordt een
koffiehuisbediende op zijn veertigste jaar een
versleten man. In dien geest sprak een bak
kersgezel voor de belangen van zijne vak-
genooten.
Ten slotte werd de volgende motie aange
nomen „De vergadering, van oordeel dat de
verkorting van den arbeidstijd, bij de wet
geregeld, noodzakelijk is tot ontwikkeling des
ypïk», verklaart dat do 8 urige arbeidsdag
'y-hOf filje beroepen en bedrijven zqo spoedig
jsogC^fe ïïi??t wnr(J®n ingevoerd,
Enkele sprekers verklaarden zich tegen de
woorden „b(j de wet" in de motie, die door
anderen werden verdedigd. Het bleek dat de
overgroote meerderheid van de vergadering
voor het behoud dier woorden was.
De vergadering, die gaandeweg talrijker
was gewonden, ging hierna kalm uiteen.
Ingevolge het door de leiders vastgestelde
pisa, ypjrz<!#jelden zjch gisteravond tusschei
halfazht en acht uren d» leden der .socialis
tisch» vakvereenigingen «p vs-sqhillende pun
ter, der stad, en (rokken in geregelde orde
naar bet Waterloo-p]ein; waar tegen balfnegen
een 500 man bijeen waren. Onder leiding van
de heeren A. Rot en Van Duivenbode eo
eenige commissarissen van orde ving men
vervolgens eene wandeling aan door de Kalver-
straat, Paleisstraat enz. naar het gebouw
„Constantia". Deze wandeling geschiedde in
geregelde orde, zonder gezang. Alleen af en
toe, als een kleinere stoet den grooteren stoet
tegenkwam en zich daarbij aansloot, kwam
er eenige levendigheid.
Behalve door deze optochtjes was de stoet
onderwijl versterkt met een groot aantal opge
schoten jongens, die op de Rozengracht, waar
eene groote menigte bijeen was, de verschil
lende socialistische liederen begonnen aan te
heffen. Dit bleek aanstekelijk, want toen
men „Constantia" voorbijgetrokken was, wer;
den over de geheele lengte van den inmid
dels zeer aangegroeiden stoet overal liederen
gehoord, 't Was toen omstreeks kwart over
negenen. Door allerlei zijstraten van de
Jordaan trok men onder veel geraas naar de
Prinsengracht en langs de Leidscbegracht naar
de Keizers- en Heerengrachten. Daar bad de
stoet met de nieuwsgierigen eene sterkte van
wellicht 2000 personen. Te tien uren kwam
men onder gezang en gefluit andermaal op
de Rozengracht, waar een paar kleine afdeo-
lingen politie trachtten de menigte te doen
uiteengaan.
Daar gèene wapenen gebruikt werden, ging
dit maar ten deele. Het grootste gedeelte van
de oorspronkelijke betoogers verdweenmaar
eene groote bende, hoofdzakelijk jongens, ving
een nieuwen tocht aan naar het midden der
stad, waarbij weder veel geschreeuwd en ge-
zoDgen werd. Een gedeelte van de leiders
van den grooten sloet bewoog zich in de
vcorste gelederen der rumoermakers, die o. a.
in de Kalverstraat een rijtuig aanhielden, om
dat de koetsier Diet voor hen op zij wilde
gaan. Daarbij werd het raam van een der
portieren vernield.
Tegen elf uren kwam de bende, die nu eens
gedeeltelijk verliep dan weder aangroeide, ten
derden male voor .Constantia", waar men post
vatte om langzamerhand naar huis te gaan.
Intu88chen was de zaal in het lokaal „Con
stantia" reeds te acht uren voor meer dan
de helft door mannen en vrouwen ingenomen,
ditmaal geheel het gewone publiek der S.-D.
bijeenkomsten. De vergadering zou evenwel
eerst te balfnegen geopend worden. Het tooneel,
dat ter weerszijden versierd was met dezelfde
banieren en vaandels, die 's middags in het
lokaal „Plancius" hadden geprijkt, was inge
nomen door jonge partijgenooten. Met groote
letters hing in de zaal aan de wanden het
verbod om te rooken.
Te kwart over achten werden de toehoorders
vergast op de voordracht van het „lied vau
Van Artevelde" door een fanfarecorps. Intus-
schen werd in de zaal met verschillende
brochures en couranten gevent, welke druk
verkocht werden. De fanfaremuziek ging voort
met opwekkende deuntjes te spelen, welke
evenwel door de toejuichingen verstomd werden
als de heer Domela Nieuwenhuis in de zaal
verscheen.
Te halfnegen werd de vergadering, welke
door een achthonderd personen werd bijge
woond, geopend door den voorzitter, den heer
W. Penning, die, evenals de heer Fortuyn
's middags, het afkeurde dat verboden was een
optocht te houden, terwijl de autoriteiten dit
aan de studenten toestonden. De spr. spoorde
hierbij aan tot eene internationale vereeniging.
Een zangkoor zong hierna een vrijheidslied,
dat gevolgd word door eene rede van den
heer F. Van der Goes, die in 't kort naging
in hoeverre de algemeene eisch van een by de
wet geregelden arbeidsdag een uitvloeisel is van
de sociaal-democratische beweging van onzen
tijd. Hjj wees er daarbij op dat, wanneer deze
acht uren-beweging gelukt is, daarmee een
welgelukte aanval op het eigendomsrecht is
gedaan. Als uiterste van het eigendomsrecht
schotste hfj het kannibalisme, dat men hooft
afgeschaft. Resumeerende zei spr. dat de werk
man door den normalen arbeidsdag „een hoel
ander menscïl" 39V! worden.
Er was op deze rede gelegenheid tot debat,
waarvan de heer Brandsma gebruik maakte,
die verklaarde kléin-fabrikant en voor een
normalen arbeidsdag, zelfs van vier uren, te
zgn. Alléén wenschte hij te vragen hoe hy
het aan moest als zijne werklieden wilden
overwerken
De heer Van der Goes antwoordde daarop
dat de kleine fabrikanten bestemd waren ,te
verdwijnen. Zy zouden zich d.ienen te scharnso
by de werklieden zei ven.
Daarna voerden pog aqjjere sprekers even
het woord.
Aan het einde der vergadering werd ook
hier. de motie, die wy reeds hierboven heb
ben opgenomen, voorgesteld en door de ver
gadering aangenomen.
De bijeenkomst werd besloten met een
lied voor den 8-urigen werkdag, ook al op
de wyze van Arteveldes lied, zeer bekend
door het refrein „Vooruit!"
De Voorzitter sloot de vergadering met
een beroep op de aanwezigen, om ordelyk
uiteen te gaan en op straat de orde te hel
pen handhaven.
In de voorname fabrieken te 's-Gravenhage
werd gisteren de arbeid op de gewone wyze
voortgezet. Alleen werd in de socialistische
broodbakkery „De Volharding" niet gewerkt.
In de hoofdstraten liopen eenige socialisten
met bordeD, waarop uitnoodigingen voorkwa
men tot het bijwonen der vergadering, welke
des avonds in „Walhalla" zou worden ge
houden.
Te Leeuwarden en ook -op andere plaatsen
van Friesland worden groote toebereidselen
gemaakt voor de groote provinciale meeting
op morgen, Zondag, ten voordeele van een
normalen arbeidsdag en van algemeen stem
recht. Vele stoomboolen zullen extra-diensten
doen en 's namiddags 5 u. 18 m., naafloop der
meeting, zal een extra-trein van Leeuwarden
in de richting van Meppol vertrekken. De
Exploitatie-Maatschappy moet bezwaar hebben
gemaakt, evenals verleden jaar, op den dag
der meeting treinen tegen verminderde pryzen
te laten loopen.
Üit het buitenland zun achtereenvolgens de
volgende telegraphische berichten ontvangen
P a r ij s1 MeiHedenochtend heeft een
persoon, die onbekend is gebleven, eene po
ging beproefd om een huis, staande in de
Rue Merry, op den boek van de Avenue des
Champs Elyséss, door dynamiet in de lucht
te doen springen. De schade, welke de ont
ploffing veroorzaakte, ie van geringe hetee
kenis. Er is een onderzoek ingesteld. De stad
ziet er uit als gewoonlyk. De dag belooft
kalm te zullen afloopen.
L y o n, 1 MeiDe stad ziet er kalm uit.
De werklieden wandelen in hun Zondagspak
door de stad. Samenscholingen worden belet.
Niets doet vermoeden dat er ongeregeldheden
zullen voorvallen.
Rome, 1 MeiHet schynt dat de betoo
gingen der werklieden hier kalm zullen af
loopen.
Marseille, 1 MeiHedenochtend begi n
de betooging der socialisten. Da deelnemers
aan den optocht waren zeer rumoerig, zoodat
de troepen op de Cannebière eene charge
moesten maken. Een afgevaardigde en vele
andere personen werden in hechteDis genomen.
Gent, 1 Mei: De sociaaldemocraten trok
ken hedenochtend, ten getale van 1500, in
optocht, met muziekcorpsen aan het hoofd,
door de stad. De deelnemers aan den optocht
zyn zeer kalm. Tot dusver is er niets byzon-
ders voorgevallen.
La Louvière (Henegouwen), 1 Mei: In
het geheele kolenbekken van het Centre heb
ben de mynwerkers den arbeid gestaakt. In
vele mynen hebben de werklieden hunne
werktuigen meegebracht naar boven, ten tee-
ken, dat zy den arbeid staken. Te Haine
Saint-Pierre wordt esne betooging voorbereid.
Te Ecaussines wordt in vele mynen niet ge
werkt, maar is alles volkomen rustig.
Bergen, 1 Mei: Er is algemeene werk
staking in de kolenmijnen van Wasmes, Pa-
turages, Quaregnon en Flénu. In de andere
mynen wordt nog door een gedeelte der werk
lieden gewerkt. - Een optocht van 1400 per-
sonen trekt door het Centre, maar allen ge
dragen zich zeer kalm.
Luik, 1 Mei: Een optocht, bestaande uit
9000 werklieden, uit Luik en naburige plaat
sen, trekt door de stad. In den stoet zyn
eenige muziekcorpsen en veie roode vlaggen.
Er zijn veel menschen op straat, maar alles
is volkomen rustig.
Antwerpen, 1 MeiEen optocht van
i 1000 socialisten trok door de stad onder ge
leide van politie-agenten, met revolvers in a
gordel. De werklieden, die in de haven bier
doorwerken, werden uitgejouwd. Tegen d
middag keerden allen terug naar het !oka;
vanwaar de optocht was uitgegaan.
Charleroi, 1 Mei: Twintig duize;
werklieden bielden een optocht aoor de st;
met muziek en met roode en Fransche vla
gen. De soldaten zyn in de kazernen - geco;
signeerd, maar men is niet voor ongerege!
heden beducht. Maandag begint eene alg
tpeene werkstaking in de mynen van t.
district Charleroi,
Vt een en, 1 Mei: De stad ziet er rust:
uit. Betoogingen worden niet geduld. Uit
provinciën zijn tot dusver nog geene berichte!
ontvangen, welke aanleiding geven tot oat
gerustheid.
Nieuw-York, 1 MeiVoor dit jaa
zyn de mynwerkers aangewezen om verkc
ting van den werkdag te eischen. Ofschoo
100,000 mynwerkers gereed zyn om den arbeii
te staken, schynen zy toch niet geneigd or
den werkdag van acht uren te eischen. Me
verwacht daarom geen algemeene werkstakinf
Parijs, 1 Mei: Groepen worden er nil
gevormd, maar toch is de circulatie op c
Boulevards niet zoo gemakkelijk als anderi
In de voorstad Belleville ie alles rustig.
Madrid, 1 MeiTot dusver is geen lx
richt ontvangen, dat aanleiding geeft tot ot
gerustheid in Spanje. Te Cadix heerscl.
eenige gisting.
Parijs, 1 Mei: Verschillende gedelegeerde
der werklieden hebben der Kamer van Afgi
vaardigden petitiën aangeboden. - Een Ee
gelsch afgevaardigde, de heer Graham,. di
zich aan het hoofd van 40 betoogers bevont
trok zich terug nadat hy met arrestatie be
dreigd was. Geen enkel incident had plaati
3 uren: Vele nieuwsgierigen waren hedc:
op de Place de la Concorde byeenzy werde
do'or de politie uiteengedreven, waarbij S
personen in hechtenis werden genomen. D
minister van binnenlandsohe zaken, de bei
Constans, was op het plein aanwezig. I:
alle buitenwyken heerscht rust. Alleen in d
voorstad Clichy losten een veertiental personer
die door de politie werden achterna gezeten
uit een koffiehuis pistoolschoten, waardoo
twee gendarmes en twee politie agenten ernstii
werden gekwetst. Verscheidene personen zijl
daarop gearresteerd. In andere wyken zijl
eenige verdachte personen in hechtenis geno
men. Tot dusver echter is in geheel Frankrijl
niets ernstigs voorgevallen.
Andore depeche: Volgens by be:
departement van binnenlandsohe zaken om
vangen berichten hebben twee incidents:
plaats gehad te Clichy en te Fourmies, waa
onderscheidenlyk een gendarme en een luite
nant der gendarmerie door steenworpen zijl
gewond.
Te Lyon werd op het kerkhof eene betoo
ging gehouden. De menigte werd door kuras
siers teruggeworpen, doch bleef dosniettemii
met steenen werpen, waardoor twee soldate:
gewond werden. De cavalerie maakte toe:
tweemaal eene charge en nam 12 personen ii
hechtenis.
Bordeaux, 1 Mei: De betooginghier te
stede is door de houding der politie misluk:
Florence, 1 Mei: Een duizendtal werk
lieden was heden op het plein Savoranol;
byeengekomen. Een der sprekers spoorde d
aanwezigen aan, de huizen der ryksnteplun
deren. Het gevolg daarvan was, dat ee:
ernstige opstoot ontstond, waarby de cavalerr
de menigte uiteenjoeg, doch niet dan nad;.
de ruiten van eenige huizen waren ingewor
pen. Uit vrees voor verdere baidadighedsi
werden de winkels gesloten. Vele personei
zyn in hechtenis genomen.
B e r 1 y n1 MeiHeden is alhier een
groote socialistische vergadering gehouden
waarin de heer Liebknecht sprak over da
beteekenis van 1 Mei en aandrong op eens
gezindheid onder de arbeidende klassen. Hiero:
werd een voorstel aangenomen betreffend
den normalen arbeidsdag en de arbeidersbe
scherming, in den geest van hetgeen op he
Parysche congres is vastgesteld. Verder wen
besloten een derde gedeelte van het hedei
verdiende loon ten behoeve van de arbeiders
beweging te besteden. Wanordelijkheden zjji
niet voorgekomen.
Bern, 1 MeiIn alle nyverheidsdistricte:
van het land is heden de arbeid voortgezet
Alleen te Bazel hebben van de 1200 arbeiden
200 het werk gestaakt. In het geheele lani
heerscht volmaakte orde.
Genua, 1 Mei: Er heerscht hier vol
komen rust.
Rome, 1 MeiTalrijke patrouilles door
kruisen de stad.
