<§eze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van ,§pn- en feestdagen, uitgegeven.
Dit Dommer bestaat uit TWEE
Bladen.
Leiden, 17 December.
Feuilleton.
Uit Dostojeffski's jeugd.
K°. 34 yfi
JDoudcrdag X© I^eceiiiLer.
A®. 1C30.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.10.
Franco per poatn 1.40.
Afzonderlijke Nommers0.05.
PRIJS DER ADYERTENTIEN:
Von 1G regels 1.05. Iedere regel meer ƒ0.17).
Orootere lettere naar plaatsruimte. Voor het in-
caaeeeren bolton de stad wordt 0.10 berekeDd.
woude (Hooge Ryndyk), zich hoenspoedden
naar het catechisatielokaal der Ned.-Herv.
kerk, alwaar de dames der Naai-Vereeniging
„Dorcas" aan circa honderd arme huiegezinnen
hare gewono jaariyksche uitdeeling hielden
van de door hen in het afgeloopen jaar ver
vaardigde kleedingstukken en aanverwante
artikelen. Door milde bijdragen van particu
lieren uit genoemde gemeenten waren zy in
staat gesteld, om daarenboven nog een 14-tal
wollen dekons onder de bedeelden uit te
reiken. Moge dezo zoo nuttige Veroeniging
steeds in bloei toenemen en zich meer en
meer in den geldelyken steun der ryk be
deelden verheugenten einde alzoo nog eene
reeks van jaren een verrassenden dag aan
behoeftige lieden in dit barre jaargetyde te
kunnen bereiden!
Men achryft ons heden uit Zoeterwoudo
De gelden, welke zich bevonden in de Armen
bus, daarin gestort by gelegenheid van het
sluiten van huwelyken, bedroegen over oenige
jaren ƒ156 en zyn verdeeld onder de in deze
gemeente zich bevindende instellllngen van
weldadigheid.
De ljeer F. P. Bos, liberaal, is heden
verkozen tot lid van den gemeenteraad van
Alfen.
De plaatselyke schoolcommissie te Wad
dingsveen confereerde Maandagavond met de
hoofden der beide openbare scholen, ten einde
onderling zaken te bespreken in het belang
der schooljeugd. Alle leden waren tegenwoor
dig, behalve ds. Peter, die naar elders is ver
trokken.
H. M. de Koningin-Regentes heeft ge-
neraal-majoor C. H. F. graaf Dumonceau be
noemd tot adjudant generaal van H. M. Ko
ningin Wilhelmina. Voorts tot particulier
secretaris van H. U. do Regentes, den par
ticulier secretaris van wyien den Koning, jbr.
S. M. S. De Ranitz, en tot hofdame jonk
vrouw A. J. Juckama van Burmania baro
nesse Rengers.
Door den minister van justitie is eene
circulaire uitgevaardigd, waarby zonder eenig
voorbehoud wordt gelast aan alle onder zyn
departement ressorteerendo ambtenaren, in
wier handen eeden plegen te worden afge
legd, om voortaan, in plaats van trouw aan
den Koning, te doen zweren trouw aan de
Koningin.
Men meldt dat er een plan is gevormd
om te Amsterdam e9n standbeeld op te richten
voor onzen overleden Koning Willom III en
dat men het beeld van den vorst wenscht
te vereeuwigen in a Imiraals-nniform.
De heer Domela Nieuwenhuis heeft een
memoriepost op het hoofdstuk Binnenlandsche
Zaken voorgesteld voor de oprichting van een
centraal bureel van statistiek.
De minister van oorlog heeft aan da
Tweede Kamer toegezonden het verslag der
commissie, belast met het onderzoek nopens-
de watervoorziening in oorlogstyd van Amster
dam en (uitsluitend ter kennisneming en onder
voorwaarde van verzegelde terugzending) hek
plan van de stelling van Amsterdam.
Tweede Kamer.
By de algemeene beschouwingen over da
begrooting van het hoofdstuk Justitie, dienst
1891, werd door don heer Veegens gewezep.
op de onvolledige naleving der arbeidswet,
vooral in de steenfabrieken.
De coöperatiewet en hare verkeerde toe
passing had de heer Van Kempen voor zyn
aandeel in de algemeene beschouwingen ge
kozen, terwyl de heer Van der Velde de
vogelen- en jachtwet besprak en ook nog
even de arbeidswet aanroerde ten opzichte
van de bleekeryen.
Door den heer Domela Nieuwenhuis werd
gewezen op den langzamen gang van zaken,
waardoor veel wordt uitgesteld, dat noodwen
dig geregeld moest worden, terwyl de heer
Hartogh aandrong op vereenvoudiging in de
berechting van politie-overtredingen.
De hesr Travaglino bepleitte de wensche-
ïykheid van den dubbelen rechtsbystand, welks
afschaffing hy betreurde, terwyl de heerVan
Houten die integendeel toejuichte.
De heer Heldt wees op den hoogen prys
der enquête verslagen, waardoor het doel, ver
spreiding van de kennis der toestanden, ver
loren gaat.
De minister van justitie verzekerde dat, als
overtredingen van den elf-urlgen arbeidsdag
gesignaleerd worden, hij daartegen eene circu
laire zal uitvaardigen. Verhoeren over prys-
verlaging zyn niet te verwachten. Herziening
der strafbepalingen op baldadigheid is voor
eerst niet te verwachten. Zonder afschaffing
der jachtwet kan de landbouw gebaat worden
door de vrygevigheid om by vergunning wild
te schieten.
Het amendement-De G»er-Hartogh, om
geen acht nieuwe ambtenaren aaii het Öpenb.
Ministerie by de kantongerechten aan te stel
len, werd nu verworpen met 51 tegen 27
stemmen. Verleden jaar werd het aangenomen.
Het hoofdstuk Justitie is aangenomen.
Heden is dat van Binnenlandsche Zaken aan
de orde.
Ofttcieeie Kennisgevingen.
Burgemeester en Wethouders van Loiden
Gezien art. 8, l«rte alinea, der Wet van den 2den
Juni 1875 (Staatsblad No. 95), tot regeling van het
toezicht bij het- oprichten, van inrichtingen, welke
gevaar, hinder of schade kunnen veroorzaken;
Brongen bij deze ter algemeene kennia dat doof hen
vergunning ia verleend aan C. VAN HAASTEREN
ön rechtverkrijgend en, tot het oprichten van eene
slachterij enrookerijin het perceel Nieuwe
Rjja Langeatraat, No. 107.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, DE KANTER, Burgemeester.
15 Deo. 1890. E. KIST, Secretaris.
Heden is aan de universiteit alhier de heer
J. A. Van der Does, geb. te 's-Hertogenbosch,
bevorderd tot doctor in de rechtswetenschap,
met academisch proefschrift, get.: „De rede
nen van wrakiog van getuigen in het burger -
lyk geding".
Aan dezelfde universiteit is het theoretisch-
geneeskundig examen afgelegd door de heeren
C. J. Van Putten en Razoux Kühr.
Bij beschikking van den minister van
binnenlandsche zaken van 16 dezer, is, met
ingang van 20 Januari 1S91, aan den heer
J. Agema, op zpn verzoek, eervol ontslag ver
leend als apotheker in bet ziekenhuis aan de
Ryks-universiteit te Leiden.
Maandag a. s. wacht ons volgens achter
staande advertentie in den Schouwburg een
waar kunstgenot. Alsdan zal gegeven worden
„Frou-Freu," waarin mej. Vink de hoofdrol
vervult.
Het verslag van den staat der ryks-
sterrenwacht té Leiden en van de al'daar.in
<len afgeloopen cursus volbrachte werkzaam-
heden, van de hand van den directeur, prof.
dr. H. G. Van de Sande Bakhuyzen, is ver
schenen. Daaraan is het volgende ontleend:
De groote observatiekoepel is in het afge
loopen jaar gebesl voltooid, en het voorloopig
gunstig oordeel, dat in het vorig verslag er
over werd geveld, is gebleken juist te zijn.
Aan de instrumenten werden belangryke ver
beteringen aangebracht. De voorraad instru
menten, die uit een geschiedkundig oogpunt
van belang zyn, is vermeerderd met een
ouden heliometer van Dollond en met eene
objectieflens, van een brandpuntsafstand van
25 voeten, die, blijkens het opschrift, door
onzen beroemden landgenoot Christiaan Huy-
gens is geslepen.
De bibliotheek werd verrijkt door talryke
i)
Mevrouw Sonia Kowaleffsky te Stokholm,
hoogleerares in de wiskunde aan de univer
siteit aldaar, heeft onlangs een boek ge
schreven over haar Russisch geboorteland,
welks inhoud een belangwekkend licht werpt
op het „Russisch leven" - zoo lmdt de
titel van het werk van vroeger en thans.
In de laatste helft van dit werk speelt de
dichter Fedor Dostojeffski eene zeer belang
rijke rol.
Aan deze helft ontleenen wy het volgende
brokstuk, waarin Dostojeffski persooniyk ver
telt van de lotgevalion zyner jeugd, toen hy,
plotseling in de gevangenis geworpen, ter dood
veroordoeld en daarna - per gratie naar
Siberië verbannen werd.
„Nu kwam er leven en beweging in de
letterkunde. In het volgende jaar kwamen
Turgenieff, Goutscharofl" en Herzen met hunne
eerste werken voor den dag. Buiten hen
doken nog vele namer. aan den letterkundi
gen hemel op, die 'ater -vel is waar spoedig
uitdovende me eoren bleken to zyn, maar die,
geschenken van een zeer groot aantal instel
lingen en byzondere personen uit binnen- en
buitonland.
Voor de waarnemingen was in het afgeloo
pen jaar de weersgesteldheid zeer ongunstig.
Ds door de verschillende observatoren ver
richte waarnemingen worden in het verslag
uitvoerig besproken.
Een aantal publicaties betreffende waarne
mingen en onderzoekingen van de Leldsche
sterrenwacht zyn verschenen. In de eerste
plaats: „BeschreibuDg eines Apparats zur
Bestimmtmg des absoluten portünlichon Fab
lers by Durchgangsbeobacbtungen, nebst Mit-
theilung der damit erbaltenen Reeultate, von
H. G. Yan de Sande Bakhuyzen."
Hierin vindt men eene beschryving van
een door den scbryver bedacht en aan de
sterrenwacht vervaardigd werktuig, voorna-
meiyk bestemd om de persooniyke fouten te
bepalen by de waarneming der doorgangen
van sterren. Ook de met dit werktuig ver
kregen uitkomsten worden in de verhandeling
medogedeold. Eor.e tweede publicatie is die
van het vyfde deel der Annalen. Byna geiyk-
tydig verscheen tevens het zesde deel, in welks
inleiding o. a. ook eon volledig overzicht is
opgenomen van al de onderzoekingen der
instrumentfouten, die voor 1876 te Leiden
volbracht zyn. Wyders heeft de directeur een
gedeelte volbracht van het door hem op zich
genomen aandeel van de samenstelling van den
catalogus voor de photograflsche hemelkaart,
welke uit ongeveer 20,000 platen bestaat, en
waaraan, bshalve prof. Bakhuyzen, van onze
landgenooten nog dr. Kapteyn medewerkt.
Als internationale uitgave verscheen op ge
meenschappelijke koston van Nederland en
Frankr\jk: „Dé:ermioation de la ditférence
de longitude Leydo-Pari?, par H. G. Van de
Sande Bakhuyzen et Bassot", en elndeiyk
verscheen nog een rapport, door prof. Bak
huyzen op de algemeene vergadering van gede
legeerden der aardmeting te Parys over de
lengte-, breedte- en azimuthbepalingen uitge
bracht.
Door hot gemeentebestuur van Zoetei-
wonde is ontvangen een schryven van hot
bestuur der afdeeling Leiden en omstreken
van de Maatachappy tot bevordering der Bouw
kunst, houdende dankzegging voor den steun,
gegeven aan den gehouden wedstiyd voor
handwerkslieden en leerlingen.
Men schryft ons uit Leiderdorp, dd. 17
Dec.Het was heden op den weg drukker dan
gewooniyk, aangezien vele arme menschen,
zoowel uit dezo gemeente als uit Zoe'er.
te oordeelen naar hun debuut, sterren van
de eerste grootte beloofden te worden. En
het publiek toonde eene engewone belang
stelling voor de letterkunde. Zelden werden
in Rusland zoovel boeken verkocht als in
dien tyd.
Geheel Europa het was in het onrus
tige jaar 1848 was verhit, overat wachtte
men op de dingen, welke komen zouden.
Vryheid, gelykheid, volksrecht, at deze ideeën
zweefden in ds lucht, nog geheel omgeven
door eene bedwelmende atmospheer.
Te St. Petersburg ontstonden, met name
onder de 8tudent9n der polytechniecke schooi,
talryke kleine clubs, die in bet eerst slechts
een zuiver letterkundig doel hadlen. Jonge
lieden vereenigden zich om buitenlandsche
boeken en tijdschriften aan te schaffen en ze
elkander luide voor te lezen.
Op grond van het strenge verbod ton aan
zien van ailo vereenigingen, van welken .aard
ook, moest men zeer voorzichtig te werk
gaan en dit leidde er weldra toe, dat de clubs
een politiek karakto: aannamen.
Petrascheffski, een zeer begaafd man en
oen vurig aanhanger van Fourier's denkbeel
den. veieenigde het eerst ai doze kleine clubs
door eene gemeenschappelijke organisatie en
maakte er eene 600rt van geheime politieke
i
vereeniging van. Toch was het doel dezer
vereeniging, zooals later in h9t proces tegen
Petrascheffski uit de documenten bleek, van
gelioel theoretisehen aard, en vergeleken met
de latere nihilistische propaganda, vry on
schuldig. Petrascheffski en zjjne aanhangers
beraamden goene aanslagen tegen het leven
van den Czaar en evenmin beoogden zy eene
revolutie.
Hunne byeenkomsten waren wel zeer ge
heimzinnig, maar de vragen, welke daarin
besproken werdep, vry naïef, zooals bjjv. de
volgende
Kan men bet beginsel dor menschenliefde
met don moord der spionnen en verraders in
overeenstemming brengen ofIs de Gri6ksch-
Katholieke godsdienst in stryd met de denk
beelden van Fourier?
Ook Dostojeffski had zich by Petrascheffski's
aanhangers aangesloten. Zooals later uit het
onderzoek bleek, werd hem ten laste gelegd
in eene der bovengenoemde byeenkomsten eene
verdediging van Fourier's denkbeelden voor
gelezen te hebben, dat de vereeniging er
aan dacht eene geheime drukkerij op te
richten.
En deze „misdaden" moest by met ver
banning naar Sibsrifc boeten!
De 23 ste April 1849 was een noodlottige
dag vcor de aanhangers van PetraschefTeki.
Hy en dertig zyner geestverwanten werden
gevangengenomen.
„Den 22sten April kwam ik tegen twee
uren in den nacht van een onzer kameraden
thuis", vertelt Dostojeffski. „Ik ontkleedde
my, begaf my te bed en sliep weldra in.
Maar korten tyd daarna bemerkte ik, half in
den slaap, dat eenige ongewone -en bedenke
lijke personen in de kamer waren. Ik hoorde
sabslgekletter. 7Y.it beteekende dat? Ik
opende royne slaperige oogen en hoorde eene
sympathieke stem zeggen:
„Sta op!"
Ik richtte my op en zag een commissaris
van politie met een prachtigen bakkebaard.
Dezo had die woorden evenwel niet gespro
ken, maar een heer in lichtblauwe uniform.
(Dit was de uniform van de gendarmen, die
ter beschikking van de geheime politie
stonden.)
„Wat moet dit beteekenen?" vroeg ik, ter
wyl ik op den rand van het bed ging zitten.
„In naam des keizers!"
Ik zag my omringd - dat scheen wer-
keiyk „in naam des keizers" te geschieden.
{Wordt vervolgd)
