Algemeen Verslag
der drie afdeelingen van de Commissie, be
doeld bij art. 131 van de Gemeentewet, bij
het onderzoek van de voorstellen tot
grensverandering der Gemeente.
Do eerste sectie bestond uit de heeren
mr. R. T. H. P. L. AVan Boneval Faure
(voorzitter), A. J. Binnendijk, dr. E. F. Van
Dissel, C. Goekoop, dr. D. E. Siegenbeek van
Heukelom, dr. T. W. Van Lidth de Joude,
W. A. Van Lith, N. Stadhouder en mr. O. W.
Sipkes (rapporteur).
De tweede sectie bestond uit de hoeren
mr. P. A. Van der Lith (voorzitter), dr. H.
G. Van de Sande Bakhuyzen, H. L. A. Van
Campen, mr. J. A. F. Coebergb, J. A. Van
Dijk, A. Hartovelt Jz., die wegens ziekte ver
hinderd was de vergadering bij te wonen,
dr. W. Pleyte, dr. H. Treub en mr. Ch. M. Dozy
(rapporteur).
De derde sectie bestond uit de heerendr.
J. E. Van Iterson (voorzitten, H. W. F. Bak
ker, F. Beyerinck, S. C. Van Doesburgb, mr.
Egbert De Vries, J. T. Hessels, mr. C. H. P.
Klaverwjjden, W. Kok en mr. J. S. D. Van
Doom (rapporteur).
Het voorstel tot vergrooting van het grond
gebied der gemeente Leiden vond in twee
secties bjj de groote meerderheid, in óéne
sectie eenparig instemming. Slechts twee
leden verklaarden in geenen deele overtuigd
te zijn van bet nut der grensverlegging.
Eén van hen erkende dat de tegenwoordige
toestand onnatuurlijk was, maar de hieraan
verbonden bezwaren werden door hem niet
gewichtig genoeg geacht, om de groote finan-
tièele opofferingen te rechtvaardigen, welke
de vergrooting volgens hem zou kosten. De
plaatsing van het station buiten de stad, het
opgeven door omwonenden van Leiden als
hunne woonplaats en zoo vele andere voor
beelden, tot illustratie van den bestaanden
toestand aangevoerd, vond ook h(j niet eigen
aardig of wenschelykhy beschouwde ze
evenwel niet van practisch belang, tot veran
dering noodzakende. De billijkheid der vergroo-
t:ng tegenover de omwonenden erkende hij,
maar bestreden werd door hem de bewering,
dat zy er slechts betrekkelijk nadeel door
zouden Hjden. Immers, volgens de becijfering
van B. en Ws. zeiven, zouden zjj dan toch in
plaats van ƒ3500, aan gemeentelasten ƒ15000
moeten opbrengen; de hun voorgespiegelde
hygiënische verbetering hunner wfjken zouden
zij kunnen beantwoorden met de vraag, waarom
binnen Leiden zelfs dan nog zooveel onver
beterd blijft en de belofte van successievelijk
te zullen gaan genieten van behoorlijke ver
lichting, bestrating, rioleering, politiehulp
en brandweer zou te vaag zijn, om op te
wegen tegon de tastbare positieve verhooging
van belasting.
Het argument, dat de bloei en welvaart van
Leiden stijgen zou door de meerdere draag
kracht der ingezetenen, die op bare beurt een
gevolg zou zijn van de vermeerdering der
bevolking, werd door het gemelde lid niet
beaamd. Immers, het hangt ten deze geheel
af van de soort der ingezetenen, waarmede
de bevolking toeneemt en volgens hem zou
de draagkracht der nieuwe bewoners geringer
zijn dan die der tegenwoordige en dus de
algemeene draagkracht afnemen.
Werd thans geklaagd over depreciatie der
gebouwde eigendommen, terwijl tegelijkertijd
elders beweerd werd dat de huurwaarde stij
gende was, die depreciatie zou hoogstens
tijdelijk gestuit worden door het aanhechten
der zgn. buitenwijken. Nam het Leidsch ge
meentebestuur zich voor om het bewonen
van deze zoo aantrekkelijk mogelijk te maken,
het zou daardoor toch wel niet alleen vreemden
daarheen lokken, maar voornamelijk bewo
ners van. het oude Leiden, die hunne wo
ningen aldaar dus zouden verlatenook de
keuze van nieuwaangekomenen zou nog eerder
dan thans op de zoo aangenaam gemaakte
nieuwe wijken vallen en de depreciatie in de
oude stad dus veeleer toenemen dan ophouden.
Er op gewezen hebbende, wat het gevolg zou
kunnen zijn, indien de vergrooting niet plaats
had en de singels met het daarachter gelegen
land door eene dichte huizenmassa bozet
werden, verklaarde hij daarin geen overwe
gend nadeel voor Leiden te zien.
Volgens hem zou het verschil tusschen
oude en nieuwe stad hoe langer hoe geringer
worden en allengs alle reden ophouden tot
het verkiezen van de eene boven de andoie
tot woonplaats. Van de vergrooting der ge
meente stelde hij zich dus geene vermeer
dering van welvaart voor, alleen het woz-
nenien van eenige onregelmatigheden zonder
practische beteekenis. En hiertegenover ston
den volgens hem groote tastbare finantióele
lasten. De berekening door B. en Ws. had
hem daaromtrent niet gerustgesteld. Blijk
baar was volgens hem bjj het opmaken daar
van de leidende gedachte geweest de be
zwaren tegen de begrooting zoo laag en de
finantióele voordeelen zoo hoog mogelijk te
ramen. Voor rioleering, bestrating buiten en
verder dan de singels, verhooging van trak
tementen en kosten van administratie, over
name der aan de buitengemeenten behoo-
rende gebouwen, de nieuwe bewaarschool, om
slechts deze posten te noemen, vond bjj niets
uitgetrokken. Buitengewone werken, als het
abattoir, verplaatsing der kerkhoven, verbe
tering der toegangswegen tot de stad door
demping en overbrugging van singels, waren
wel als voordeelen der vergrooting genoemd,
maar bij de berekening der kosten niet ge
memoriseerd. Daarentegen was niet gedacht
aan de vermindering der opcenten op het
personeel in de oude stad in geval van plaat
sing van deze in eene hoogere klasse en
waren die opcenten in de aan te hechten
wjjken te hoog geraamd, evenzeer als de door
dezen op te brengen gemeentelasten. De ra
ming van deze laatsten miste redelijken
grond; zjj waren op niet hooger dan f 7000
te stellen. Bjj zoo geringe vermeerdering van
inkomsten waren volgens het lid, wiens mee
ning tot hiertoe weergegeven is, de groote
onkosten, die de vergrooting na zich zou
slepen, niet gerechtvaardigd. Tegen het ge
loof, dat, hoe groot die ook mochten zjjn, de
gemeente er in de toekomst door gebaat zou
worden, was niet te strijden; dat geloof
stond echter volgens hem op te lossen grond,
was te zeer eene bloote onderstelling, om tot
bezwarende uitgaven recht te geven.
(Wordt vervolgd.)
Gemengd Nlenw*.
De meubelmaker 8-vereeniging
„Welvaart zij ons Doel" vierde Zaterdag-avond
het twintigste jaar van haar bestaan. De
voorzitter schetste in zjjn openingswoord het
nut, dat de Vereeniging gedurende haar be
staan gosticht heeft. Vooral dit laatste jaar
heeft zjj getoond recht van bestaan te hebben.
Ongeveer 700 toch werd gedurende de eerste
drie maanden als ziekengeld uitbetaald. Aan
den oprichter der Vereeniging, den heer W.
Van Poelgeest, werd onder algemeene opge
wektheid een prachtig insigne vereerd, gevat
in een krans van levende bloemen. Hiermede
was het esrste nummer van het programma
afgeloopen. De volgende nummers, voordrach
ten, welke door verschillende leden tot iedere
groot genoegen werden gehoudeD, werden
afgewisseld door voorstellingen van den heer
H. Van Gelder met zjjne tooverlantaarn en
Wonder-camera. Verrassend schoon waren de
portretten en tafereelen, welke door den hoer
Van Gelder met zjjne uitstekend werkende
instrumenten op het doek werden gebracht.
Genoemde heer heeft zich ongetwijfeld ver
dienstelijk gemaakt bjj deze Vereeniging, te
meer, daar hjj dit alles kosteloos verrichtte
en aan hem een groot deel van de feest
vreugde te danken is. Er heerschte dan ook
gedurende het geheele feest eene gezelligheid,
welke ieder aangenaam aandeed. Met deze
feestviering hoeft de Vereeniging getoond, dat
z(j met weinig middelen toch prettige feest
vieringen kan organiseeren.
Maandagavond viel teScheve-
ningen eene 80-jarige vrouw in een regenput.
Ofschoon dadelijk hulp werd verleend, bleek
het dat zij reeds overleden was.
Dinsdagochtend had de werk
man H. A. J. E., oud 19 jaar, werkzaam
aan de Ned. gist- en spiritusfabriek te Delft,
het ongeluk door de machine te worden ge
grepen. Eenige malen in de rondte geslingerd,
was hij bjjna onmiddellijk een ljjk. De onge
lukkige laat eene weduwe met 5 kinderen
achter.
In den ouderdom van 77 jaar is
Dinsdag jl. te Delft overleden J. Woensdregt,
oud-strijder van 1830, gerechtigd tot het dra
gen van het Metalen Kruis en van de Citadel-
Medaille.
Gisterochtend is de korenmolen
van J. Hejjnen, te Overasselt, in korten tijd
afgebrand. Oorzaak onbekend.
Uit Winterswijk meldt men: Het
oostelijk gedeelte van de stad is door de
regens der laatste dagen en den grooten aan
voer van water uit Duitschland geheel over
stroomd. Enkele ingezetenen hebben hunne
woningen., moeten verlaten, terwjjl veel vee
in veiligheid moest worden gebracht. De
rrenichen herinneren zich niet, ooit zulk een
hoogen waterstand meer beleefd te hebben.
Bjj do Vmkebrug op den Muiderstraatweg
is de djjk van De Diem doorgebroken, waar
door overstrooming plaats heeft.
De plaats van den veehouder B. staat onder
water.
Ook te Diemerbrug is de vaart reeds zóó
hoog gestegen, dat de straatweg en de lijn
der stoomtram gedeeltelijk onder zjjn ge-
loopen.
Het eiland Marken staat ook onder water.
Blijkens bericht uit Veendam van 25 dezer
is door den steeds klimmenden waterstand
de scheepvaart langs Stadskanaal, Wildervank
en Veendam gestremd. Het water staat 75
cM. boven peil.
Uit Vreeswijk wordt van 25 dezer ge
meld: Ten gevolge van den sterken was is
de vaarwaterdiepte te Overasselt en Hoenza
Driel thans ruim 3.50 M. met ongeveer 45
M. breedte; de rivieren nog sterk wassend.
Te Deutichem is het water op den Ouden
IJsel sedert 24 dezer 25 cM. gewassen. De
peilschaal te9kent thans 11.65 M. Vele laag
gelegen weilanden zijn reeds onder water.
In den omtrek van Maastricht en in die
stad zelve doet zich de hooge waterstand
reeds gevoelen. Tal van buurtwegen zijn on
begaanbaar en ook over den Scharnorweg
loopt een breede stroom, die het verkeer be
lemmert. Een gedeelte van het stadspark te
Maastricht staat blank. De scheepvaart op
het kanaal ondervindt mede vertraging, daar
de stoombooten Luik niet kunnen bereiken,
maar te Herstal moeten lossen.
Uit Maastricht wordt geschre
ven Ook de spekslagers alhier geven hunne
groote ontevredenheid te kennen over den
invoer van massa's Amerikaansch varkens-
vleescb, dat als Hollandsche waar verkocht
wordt. De slagers willen krachtig gezamenlijk
optreden. Zjj verlangen dat al het varkens-
vleesch, uit Amerika ingevoerd, voorzien wordt
van een stempel, op de wjjze als geschiedt
met de margarine, opdat dadelijk gezien zal
kunnen worden met welke soort van waar
men te doen heeft.
Dezer dagen zouden de voor
korten tijd in beslag genomen 239 balen spek
en 16 balen hammen, wegende te zamen
22,531 KG., te Aken verkocht worden, nadat
de waar door drenking met petroleum voor
de consumptie onbruikbaar was gemaakt. De
verkoop ging echter niet door, omdat de af
zender bewijzen wil dat een en ander wel
degelijk van Hollandschen oorsprong is. Men
ziet verlangend uit naar dat bewjjs, aange
zien door deskundigen de Amerikaansche
oorsprong is geconstateerd.
Van alle kanten in Duitschland
komen berichten over de groote schade, welke
door plotseling wassen der rivieren is aange
richt. In de omstreken van Dortmund, Kassei,
Dresden en in Thuringen heeft het hooge
water groote ontsteltenis onder de bewoners
van het platteland verspreid. Bruggen en
huizen zijn ernstig beschadigd en vele dijken
zijn reeds bezweken.
Ook uit Bohemen luiden de berichten zeer
ongunstig. De Annamjjn bij Brux is door het
plotseling instroomende water overstroomd.
De mijnwerkers werden door het water ver
rast, zoodat velen zich niet meer konden
redden. Voor zoover bekend, zijn zeventig
mijnwerkers omgekomen.
Ook Karlsbad is geducht geteisterd, daar de
Tepl buiten de oevers trad en een gedeelte
der stad onder water zette. De kurgasten
moesten uit drie hotels door de brandweer
worden gered. De gas- en waterleidingen zijn
vernield en eenige bruggen zijn geheel on
bruikbaar geworden. De burgemeester Knoll
ontstelde zoo door dezen plotselingen water
vloed, dat hij terstond overleed.
Alle bladen te Berlijn betuigen
hunne ontevreWnheid over de wjjze, waarop
esnige Berlynsche geneesheeron gebruik maken
van het middel tegen tuberculose, hun door
dr. Koch verstrekt. Naar zjj zeggen, rekent
dr. Levy 300 mark voor eene inspuiting, en
voor eene behandeling, die eene week duurde,
1000 mark. De studenten maken groote toe
bereidselen voor den fakkeltocht, dien zij ter
eere van Koch zullen houden.
De conducteurs en remmers van
den Chicago- and Eastem-Ulinois-spoorweg
hebben het werk gestaakt. Het geheele vracht
verkeer op die lijn staat dientengevolge stil.
Te St. - Petersburg is het plotse
ling zeer koud geworden. De Newa ligt dicht
en Kroonstad is gesloten. De thermometer
staat verscheidene graden onder nul en een
storm maakt deze koude niet aangenamer.
De Parjjsche politie heeft de
Londensche medegedeeld dat Podlewski, ;s
moordenaar van den Russischen generaal
Seliwerstow, naar Engeland gevlucht is.
Volgens Poolsc-he bladen moet des moor
denaars vader, Sigmund Podlewski, in 1S64
wegens deelneming aan den Poolschen op
stand in de Warschauer citadel gefusilleerd zjjn.
Dit Haarlemmermeer.
't Is of de oude „Waterwolf zjjne rechten
komt hernemen. De greppen géljjken breede
slooton, de slooten tochten en het laagste
land wordt overstroomd. Ofschoon het land
werk bjj vele landbouwers niet afgedaan is,
dwingen water en modder tot staking daarvan.
Voorheen werd het er op ingericht, dat niet
1 November het landwerk ten einde was
Sedert de dorschmachines veel koren markt-
schoon maken, is dit anders geworden en
tegenwoordig ploegt men wel midden in den
winter en wanneer de paarden goed gevoe
derd worden, kan dat geen kwaad.
De grootste vertraging in de berfstbezigheid
werd veroorzaakt door de bietenteelt. De wol-
telen waren niet best gegroeid en menig boer
dacht, dat hg van de laatste groeiperiode
moest profiteeren. Maar al is er in gewicht
eenige winst behaald, in arbeidsloon en paarde-
kraebt is veel meer verloren, en ten gevolge
van de late verscheping der suikerbieten, ziet
onze polder er nu op vele wegen als een
modderpoel uit.
Voor een stedeling zou het nu gewaagd
zyn hier te komende inwoners weten zich
door klompen of baggerlaarzen te helpen,
maar het stadsschoeisel is niet bestand tegen
zooveel vuil. Gelukkig laat de grond het
vocht spoedig door en wanneer het hemel
water ophoudt met zy'ne mildheid, dan brengen
de stoommachines den waterstand spoedig
weer op normaal winterpeil.
Voor vele andere polders, welke door mo
lens drooggehouden moeten worden, is zulk
een toestand veel erger.
Aangezien het Polderbestuur de wegen laat
opknappen, is het te verwachten, dat we met
een veertien dagen van den overlast zullen
zyn bevryd.
Het rundvee is gestald, ofschoon de tem
peratuur eerst nog hoog genoeg was voor den
weidegang. De grasvoorraad werd echter by
de meeste landbouwers te gering en ook gaat
de kracht uit de spruitjes.
CORRESPONDENTIE.- Van V. A., uit Oude-
Wetering, onvingen wij een ingezonden stuk
omtrent het bericht der verleden week ver
melde „werkstaking" aldaar. Voor zoo ver
we uit dat niet heel duidelyk gestelde stuk
kunnen begrypen, is er aan geen werkstaking
gedacht. Er werd gesproken van eer. 10-tal
arbeiders, maar er waren er vyf; alsmede van
óén man voor eene vracht per dag, maar er zyn
twee man voor eene vracht per dag, waarvoor
duizenden zweetdruppels vloeien. Van de vracht
moeten 20 cents per dag voor huur der praam
af, waartegen men zoo menigmaal een nat
pak krygt omdat het zoo glad is, dat een
mensch niet in staat is te blijven staan, ter-
wyi menigmaal ook de handen stuk raken.
Als men alles goed uit wil rekenen, dan
moet men aldus redeneeren: 1.75 per dag
voor twee man en daarvan af 20 cents voor
huur van de praam, en rekent maar weinig,
20 cents per dag, voor onderhoud van hun
spullen, dan zou er overblyven 1.35 voor
twee man, dat is per man 671 cents per dag,
en dat voor zoo zwaar werk.
„Maar zouden wy met ons domme verstand
dan nog niet verstandiger redeneeren als wij
f 2.50 per vracht hebben, en dan eene vracht
per dag voor twee man, en dan 40 cents
daarvan af, dat blijft dan per dag voor éón
man ƒ1.05 cent, een loon, dat ons noodig
toekomt en waar wy ook over tevreden zyn.
„De baas van het werk sprak verstandiger
dan anderen. „Mannen," zoide hy, „dat geld
komt u toe; het werk is dus aangenomen."
De baas luisterde niet naar anderen, maar-
ondervroeg zyn geweten zelf af. Mochten allen
zoo een man volgen!"
LICHTSTERKTE.
Resultaten der waarnemingen aan de Gasfabriek.
WEEK van 16 tot en met 22 Nov.
Dattim.
Uur.
Aantal.
Gem. Eng.
Standk.
16 Nov.
5.15 7.—
7
17.7
17
5.15 7.15
8
17.5
18
5.15 7.15
7
17.7
19
5.15 7.15
8
17.7
20
5.15 7.30
7
17.4
21
5.15 7.15
8
17 4
22
5.15 7.30
8
17.4
