N*. 9432.
Dinsdae; IS November.
A*. 1890.
§eze Courant wordt dagelijks, mei uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Feuilleton.
Onschuldig veroordeeld.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZEB, COURANT:
Teoï L«iden per 8 maanden1.10.^
Franco per post1.40.
Afitondorlgke Nommara0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Vu» 1—6 regel. 1.06. Iedere regel meer f 0.1V4
Grootere lettere neer plaatsruimte. Voor het lfi
caeeeeran buiten de stad wordt 0.10 berokeud.
Vergadering van Nijverheid.
Vrijdag 11. hield het departement Leiden
der Nederlandsche Maatschappij ter Bevorde
ring van Nijverheid zijne eerste winterverga
dering, die door 17 leden werd bijgewoond;
voorzitter dr. D. De Loos.
Na het lezen en goedkeuren der notulen
werd bi) monde van den heer C. R. Van Ruy-
ven verslag uitgebracht omtrent de 113de
algemeene vergadering der Maatschappij, te
Leeuwarden gehouden, welk verslag door^ de
vergadering met belangstelling werd aange
hoord den rapporteur werd onder applaus dank
gebracht door den voorzitter voor het her
nieuwd bewijs, dat de heer Van Ruyven wist
te geven van heele gewone zaken op aange
name wijze te behandelen.
Onder de ingekomen stukken was o. a.
het rapport van de enquête-commissie voor
den landbouw; de lijvige deelen van dit verslag
zijn voor de leden der Maatschappij bij den
secretaris ter kennisneming verkrijgbaar.
Ten opzichte der wintervergaderingen deelde
de voorzitter mede, dat het voornemen bestaat
in vereeniging met eene zuster-maatschapptj
de phonograaf uit Amsterdam te doen over
komen. Dr. Kapteyn stelde zich alsdan voor
bij eene voordracht over geluid en geluidsleer
dit toestel te verklaren en in werking te bren
gen. In eene volgende vergadering zou de
bekende heraldikus, onze stadgenoot de heer
Verster, sproken over de heraldiek in verband
tot de kunstnijverheid en zou eene tentoon
stelling de voordracht toelichten.
Eindelijk zou, naar aanleiding van een voor
genomen bezoek aan de gasfabriek der Impe
rial te Amsterdam, de voorzitter zich beschik
baar stellen om vóór dit bezoek eene voor
dracht te houden over gasfabricatie, ten einde
de bezoekers zoo mogelijk nog meer van de
bezichtiging der inrichting te kunnen doen pro-
fiteeren.
Edele metalen in onze overzeesche bezit
tingen was het onderwerp, dat de voorzitter
behandelen zou in aansluiting aan eene voor
dracht over diamanten, in het voorjaar ge
houden.
In het koloniaal museum der Maatschappij
worden uit onze O.-I. bezittingen monsters
gevonden van goud, zilver, platina en kwik
zilver.
Goud wordt gevonden m Borneodit eiland
was reeds lang bekend als rijk aan goud,
voornamelijk in die streken, die niet onder
Nederlandsch bestuur staan. Chineezen vooral
stroomden voor eeuwen daarheen en vestigden
Naar het Duitsch.
4.)
„Zwijg, totdat ik je vraag", beval de offi
cier en richtte zich tot het weenende meisje
„Wat is er gebeurd?"
„Ik was hier", vertelde zij snikkend, „in
den stoel ingeslapen. Eensklaps stond hjj
voor mij en was direct zoo zonderling. En
toen ik de geldlade opentrok, greep hij er
naar en toen ik om hulp riep, wilde hij mij
doodsteken."
Huiverend verborg zy opnieuw het gezicht
in de handen.
„Hebt gij den man misschien ook reeds
vroeger gezien?"
„Neen, nooit", antwoordde zy.
„Mag ik u verzoeken, hem nog eens nauw
keurig aan te zien?"
Aan dit verzoek moest zy gevolg geven,
en met afschuw vervuld richtte zy het oog
op den soldaat.
Daar stond hy, niet als een betrapte mis
dadiger, maar kaarsrecht, fier en doodsbleek,
met bevende lippen, en uit zyne oogen trof
haar een blik, welke haar voortaan zoowel
dan kongsi's, waarby ieder deelhebber in de
gemeenschappeiyke winst deelde.
Ook in Sumatra wordt goud gevonden. In
't kort werden de verschillende maatsehap-
pyen en hare lydensgeschiedenis gememo
reerd, als de Sumatra-Salida en Tambang-Salida
welke laatste ook reeds in liquidatie verkeert.
Men verkrygt het goud uit rivierzand door
de meest gebruikelyke methode van het was-
schenhouten schotels met zand gevuld wor
den even onder stroomend water gehouden,
het fijne zand wordt weggespoeld en het
zware goud blyft achter.
Het goud wordt gewooniyk tweemaal ge
smolten, om het voldoende smeedbaar te ma
ken; de inboorlingen doen dit op hoogst
primitieve wyze, in kroezen van vuurvaste
klei, die door middel van houtskolen verhit
worden en het vuur aangeblazen door lucht;
het blaastoestel bestaat uit eene kleine houten
kast met een tusschenschotin de eene afdee-
ling gaat een houten zuiger op en neer; om
den zuiger luchtdicht af te sluiten wordt hy
met dons van kippenvoeren voorzienafwis
selend wordt nu de lucht in de eerste en
tweede afdeeling geperst en door eene koperen
buis naar het fornuis toegevoerdook de
toetssteenen zpn by de inboorlingen bekend
en die vinden by hen toepassing.
Platina wordt evenzeer in Borneo gevonden.
Hoewel reeds lang bekend, vond het vroeger
geene practische toepassing; zyne eigen
schappen moeilyk smelten en zeer moeilyk
aangetast worden door zuren hebben het
echter in den laatsten tyd in de nyverheid
eene belangryke plaats doen innemen, zoodat
het winnen van dit metaal thans meer loonend
is. In Rusland, waar ongeveer alleen nog
platina gevonden wordt, heeft men getracht
dit als munt in te voerendoor de afwisselende
waarde is dit echter slechts by proefneming
gebleven.
Borneo en Sumatra alweder zyn de eilanden,
waar zilver gevonden wordt; evenwel zyn het
Mexico, de Z.-Amerik. republieken, de Ver-
eenigde Staten en Duitschland, waar dit metaal
het meest voorkomt.
Statistieke opgaven van de zilverproductie
naar de waarde van den gulden werden ons op
het bord opgeteekend en ook een overzicht
van de gemiddelde pryzen van het zilver en
de verhouding tot goud. De zilverpryzen zyn
uitgedrukt in pence-sterling per ons stan-
d3ard-zilver en zagen wij
in 1871 zilver 60'/i pence goud 15.58
1888 12'/, 22.57
1 KG. goud was dus in 1871 in waarde gelyk
aan 15.58 KG. zilver en in 1888 aan 22.57
KG. zilver.
Als bowys, dat onze zilveren star.daardmunt
aanmerkelyk minder waard is dan marktprys,
bracht spreker als voorbeeld byeen ons stan
daard-zilver is gelyk aan 30.103 gram metO.925
zuiver zilver. Dat is 28.77 gram zuiver zilver.
Nu wegen 100 Ned. guldens juist 1 KG.,
waarvan bet gehalte is 0.945; men zou dus
105 guldens moeten hebben voor 1 KG. zuiver
zilver, dat voor f 70 aan de markt te koop
is. Op elke 100 Gld. is dat dus een verschil
van f 30. De ontmunting van zilver zou ons
land dan duur te staan komen.
Kwikzilver wordt aangetroffen in Borneo
en Sumatra's westkust en wordt gevonden
in kleilagen, waarin zich veel magneetyzer,
met cinaber vermengd, bevindt.
De Maleiers verhandelen de kwik onder
elkaar tegen een prys, overeenkomende met
25 van onze munt per kilo, en dan schiet
er nog slechts eene geringe winst over, daar
de productiekosten ongeveer f 20 bedragen.
In Europa is de prys van f 6 tot ƒ2 gedaald
en thans stygende.
De uitsmelting van kwik geschiedt op de
volgende wyze. Een mengsel van cinaber en
magneetyzer wordt fijn gestamd en in eer.
gesloten aarden pot boven houtvuur gegloeid.
Is eene zekere hoeveelheid hout verbrand, dan
weet de smelter, dat het proces is afgeloopen.
Cinaber is eene verbinding van kwik met
zwavelby de gloeiing verbindt zich een deel
van het magneetyzer met de zwavel van de
cinaber tot zwavelyzer en ontstaan er tevens
zwavelzure zouten van het yzer; de kwik
wordt dus vrygemaakt, men laat dit verkoe
len, giet het af en wascht het met water af.
In den handel komt de kwik voor in yzeren
flesschen van 34 tot 36 KG. inhoud, vroeger
met eene marktwaarde van 18 per flescb,
thans variëerend.
Spreker beantwoordde na zyne mededeelin-
gen nog enkele vragen van belangstellenden
en hem werd door den ondervoorzitter, den
heer Fel. Driessen, do dank der vergadering
gebracht voor de bereidwilligheid, waarmede
hy thans weder voor het Departement was opge
treden en de belangrykheid zyner voordracht.
Na de gewone rondvraag werd de vergade
ring gesloten.
16 Nov. '90. V. v. W.
Lemengd Nieuws.
Een treurig ongeval heeft zich
ln de afgeloopen week te Hillegom voorgedaan.
De 24 jarige mejuffrouw A M. K. D. M., huis
houdster by de heeron v. W., op „Winterrust",
verliet hare woning, zooals de heeren v. W
meenden, om naar den dokter te gaan, daar zy
geklaagd had over ongesteldheid. Een uur
daarna werd echter haar ïyk gevonden in de
naburige Oosteindervaart. Twee brieven wer
den gevonden, één aan de heeren v. W. en
de ander aan hare in Duitschland wonende
familie geadresseerd. Mag men de geruchten
gelooven, dan zou de overledene reeds vroe
ger getracht hebben door vergiftiging een eind
aan haar leven te maken. Wat de aanleiding
mag geweest zyn tot dezen zelfmoord, is nog
moeilyk te zeggen.
Te Hazerswoude verdronk de
huisvrouw van J. A. De Winter. Te ongeveer
7 uren werd haar lyk Zaterdag avond uit het
water opgehaald.
In de gemeente Reeuwyk hebben
zich weer enkele gevallen van influenza voor
gedaan. De ziekte heeft geen gevaarlyk karak
ter. Meer dan anders zyn er kinderen lydende
aan de waterpokken, doch ook die zyn als
gewooniyk niet gevaarlyk.
Uit Boskoop wordt aan de „N. R. C."
geschreven
„De verzending van planten en hoornen
naar het buitenland heeft dit najaar weer op
groote schaal plaats. Vooral naar de Veree-
nigde Staten van Noord-Amerika en naar
Engeland worden „Clematis" en „Azalea mollis"
verzonden.
De verzending naar Duitschland werd zeer
belemmerd, doordat na 15 October er op tyd
geene wagens te bekomen waren. De Exploi-
tatie-maatschappy, die nu den Rynspoorweg
exploiteert, schynt niet voldoende rollend
materieel voorhanden te hebben, hetgeen veel
ongerief en kosten veroorzaakt heoft. Men
kwam met de in schuiten geladen planten te
Alfen en vond er de vooraf aangevraagde
wagens niet, wat vroeger by de Rynspoorweg-
maatschappy nooit gebeurde. Verscheidene
handelaars hebben het voornemen, als deze
toestand niet verbetert, met de Hollandsche
Spoorweg-maatschappy te gaan verzonden en
hunne planten aan het station Leiden in te
laden."
Drievoudige moord. In den
nacht van Maandag op Dinsdag zyn te Boufl'ry
(Loir-et-Cher) een man van 64 jaar, Rebours
genaamd, met zyne vrouw van 62 en hunne
gebrekkige en onnoozele dochter van 31 jaar,
met bylslagen vermoord. Men denkt dat da
daders op zyn hoogst 600 fr. uit de woning
hebben kunnen ontvreemden.
wakend als droomend zou vervolgen. Bevende
riep zy opnieuw:
„Ik heb hem nooit eerder gezien. Plaag
my niet langer!"
„Arm kind", troostte de officier, „stel u
maar gerust; hy zal u nooit weer lastig
vallen 1"
En zich daarna tot eenige soldaten wen
dende, die mede naar binnen waren gegaan,
beval hy
„Neemt hem de sabel af en voert hem
naar de hoofdwacht 1"
Eene rilling ging door het lichaam van
den fuselier, toen een kameraad hem de sabel
uit den koppel trok, maar hy liet het ge
dwee begaan en volgde ook gewillig de sol
daten, waarvan twee hem by de armen gre
pen, terwyl de anderen hem omringden.
De menigte, die zich intusschen voor het
huis had verzameld, ging mee en de winkel
werd gesloten.
Het geval van den fuselier 'Willem Kempe
was daghelder. De omstandigheden, waaronder
men hem had verrast en de verklaringen
van het meisje lieten geen twyfel toe aan
gaande zyne schuld.
Bovendien hadden eenige kameraden hem
kort voor het plegen der misdaad voor den
winkel op en neer zien gaan en door de
ramen zien gluren; hy had dus op bet in
slapen van het meisje geloerd, maar daarby
niet aan de waarschuwende bel gedacht.
Weer andere kameraden vertelden dat hy in
den laatsten tyd herhaaldeiyk had geklaagd,
dat zyn vader, een welgestelde boer uit den
omtrek, hem te karig van geld voorzag, ter
wyl hy nu juist geld noodig had; op de
vraag, waartoe, had hy op eigenaardige wyze
geglimlacht.
Mot deze verpletterende bewyzen strookten
de vei klaringen zyner bekenden on de zeer
gunstige getuigenissen zyner superieuren in
geen onkel opzicht, Iedereen hield van Kempe,
de superieuren prezen hom als een nauwge-
zetten, betrouwbaren soldaat, die alleen wat
stil en spoedig verlegen was, hetgeen zich
hierdoor liet verklaren, dat hy moeilyk sprak,
en met name in oogenblikken van opgewon
denheid licht begon te stotteren. Zyn gedrag
was tot nog toe onberispelyk geweest, en
niemand had eene zoo afschuwolyko misdaad,
als hy thans had begaan, van hem verwacht.
Waar moesten nu de beweegredenen gezocht
worden
Men vorschte naar de bruid, voor wie hp,
naar hy voorgaf, geschenken had willen koo-
pen het zou namelyk niet voor do eerste
maal zyn geweest, dat een lichtzinnig meisje
met hare overdreven eischen een man op het
pad der misdaad had gebracht.
Maar het bleek dat Kempe in het geheel
geene bruid had, zelfs met geen meisje in
nauwe betrekking stond. Dus was de inkoop
voor de „bruid" slechts een voorwendsel,
eene leugen geweest. De volle waarheid zou
men dus alleen door eene bekentenis van
den misdadiger te weten kunnen komen,
maar deze was niet te overreden en ant
woordde op alle vermaningen niets dan
„Ik ben onschuldig!"
Willem Kompe's zaak stond wanhopig
slecht, en hoe duister de beweegredenen ook
waren, niemand kon den brutalen dief, die
een jong menscheDleven wilde vernietigen,
verontschuldigen.
En toch ontwaakte in eene ziel, waarvan
men hot 't alloiminst had verwacht, het mede-
lyden. Steeds zag Greta Borger den onschul-
digen jonkman voor zich staan en, merk
waardig, niet in zyne schrikwekkendegedaante,
met het opgeheven wapen, maar als den
bedeesden, verlegen stamelenden jongeling,
met het blozende, vertrouwen wekkende ge
zicht en dan weer den doodsbloeken man met
de bevende lippen en den vurigen blik, die
haar het hart verzengde.
Vervolg ommezijde.)
