N#. 9419.
Maandag 3 November.
A". 1890.
<§eze fëourant wordt dagelijks, met uitzondering
van (gpn- en feestdagen, uitgegeven.
Feuilleton.
GLÜCK AUF!
Leiden, 1 November.
PBUB DEZEB, COURANT:
▼eor Leiden per S maanden.1.10.
franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommera0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIE N:
Van 1—6 regel»/1.05. Iedere regel m* r/0.l7|.
Groote-re lettere naar plaatsruimte. V» '.r het in»
caeeeoron buiten de etad wordt 0.19 berekend.
Ofilcieel© RennlsgeTlngen.
Burgemeester en Wethouders der gemeente Leiden
brengen ter algemeene kennis dat ingevolge art. 11
van het Koninklijk besluit van 9 November 1851
(Staatsblad No. 14'2), in verbaDd mot ZijDer Majes
teit» besluit van 11 Augustus 1859 (Staatsblad No.
80) op Zaterdag den 29sten November
a. s. des Damiddags te twaalf uren op heft Rat: dl:ui*
eene vergadering van kiesgerechtigden zal worden
gehouden om de plaatsen aan te vullen van de heeren:
J. ZAALBERG JCz.,
P. L. O. DBI ESSEN,
A. L. RE STURLER en
D. A. J. HOOGENSTR VATEN,
die met 1. et einde dezes jaars als leden van do Kamer
van Koophandel en Fabrieken moeten aftreden, doch
ingevolge art. 7 van eerstgemold besluit opnieuw
benoembaar ziju, en van de heeren C. J. LEEM-
1 BRUGGEN, di« voor het lidmaatschap van de Karm r
heeft bedankt en A. HARTEVELT Jz., die overleden
is, welke beide heeren in 1890 moesten aftreden; -
dat do lijst van kiesgerechtigden, waartegen be
zwaren kunnen worden ingebracht bij het Gemeent'e-
beetuur, gedurende acht d2gen, to rekenon van den
s dag der aankondiging, ter inzage ligt op de Secretarie
J dezer gemeente en dat de inlevering der stembrief ts
op boveugenuemden dag geschiedt van 12 tot 2 uren
des namiddags, waarna de bus geledigd wordt en de
ttemopneming plaats hoeft.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, DE KANTER, Burgemeester.
27 uct. 1890. E. KIST, Secretaris.
Binnenlandse li e Zaken.
Afdelingsverslag. Vervolg.
Gevraagd werd of de Regeering voldoende
kan waken tegen de verontreiniging van liet
water, waardoor de volksgezondheid wordt
geschaad, zooals in Delfland in den afgeloopen
zomer, in het Westland en de Groninger veen
koloniën, waar groenten worden gewasschen
in vervuild water. Is de Regeering onmachtig
hier tusschenbeide te treden, of acht zy tus-
schenkomst ohnoodig?
Geeft do wot wel genoegzame macht aan
de Regeering om doortastende maatregelen
te nemen, warn!eer de öistiicts-veearts niet
krachtig genoeg optreedt? Sommigen betwij
felden het. Had men niet over kunnen gaan
tot afmaking van den koppel vee bij Vaals,
die aanleiding heeft gegeven tot het verbod
van veeinvour in Engeland?
"Öp vermindering werd aangedrongen van
den geldelyken last der maatregelen tot wering
van veeziekten voor de landbouwers op do
grenzen, die hun vee op Pruisisch grondgebied
weiden.
De traktemer.tsverhooging voor een genees
kundig inspecteur vond geene algemeene goed
keuring, wol do vereenvoudiging der inspecties.
Tegen de voorgestelde regeling van de oplei
ding vaii vroeivrouwon maakten sommigen
bezwaar. Men wenschte de plannen te kennen
ton aanzien der kweekschool en de finantiëole
gevolgen.
Eén inspecteur voor het toezicht op krank
zinnigen werd door sommigen voldoende ge
acht, en althans scherper, maar minder om
slachtig toezicht.
Men vroeg tot welke overwoging de minister
was gekomen ten aanzien van eene gewenschle
verhooging van de bezoldiging der districts-
veoartson.
Terwijl sommigen do voorgestelde cursussen
in hoefbeslag zeer toejuichten, hadden ande
ren tegen deze nieuwe uitgaven groot bezwaar.
Op een zeer nauwkeurig onderzoek omtrent
de vermoedelijke oorzaken van het mond- en
klauwzeer to Vaals werd aangedrongen, terwijl
de meest gestrenge maatregelen tot afsluiting
en bewaking werden aanbevolen. Waarom
deelt België niet, evenals Duitschland, terstond
mede, als besmettelijke ziekten in grensge
meenten uitbreken?
Wat dacht de minister over Rijkssubsidie
aan ambachtsscholen?
Waarom doet do Regeering niets voor
tuinbouwonderwys; sommigen wenschten eene
Rijksschool, anderen subsidiën; 't beste scheen,
een cursus voor tuinbouw aan de landbouw
school te Wageningen te openen.
Inlichtingen werden gevraagd ofdeinspec
teur M. O. in eene der noordelijke provinciën,
die een leeraar allerlei vragen had gedaan
omtront tijd, plaats, onderwerp en honorarium
van door dezen gehouden lezingen waarin
sommigen zagen een middel van intimidatie
op eigen verantwoordelijkheid had gehandeld.
Men kon niet denken dat deze minister daar
toe last zou hebben gegeven na zijn optreden
als Kamerlid in de bekende zaak-Smit.
Door sommigen word aangedrongen op
verhooging van den post, ten einde de noodige
lokalen te kunnen laten bouwen, opdat de
secundaire driehoeksmeting geenö verdere ver
traging zou ondergaan.
De landbouwschool wenschte men meer
dienstbaar te zien' gemaakt voor inlandschen
landbouw.
Het 8ubsM)w aan de gemeentelijke H. B.-S.
te Brielle acf-a onkelen niet gemotiveerd.
Waar y.u'- niwe landbouwleeraren wor
den gepl.-H..-\ rd gevraagd.
Somnn^-i dankten den minister, dat
hy hot ze<jvaaitk.;ndig onderwijs zoo krachtig
ter har.d had genomen, anderen meenden dat
daarbij met al te groote voortvarendheid werd
te werk gegaan. Sommigen waarschuwden
tegen het streven tot invoering van oen ver
plicht examen voor machinisten en stuurlieden.
Men wenschte te weten of art. 3, 3de lid
der wot op het lager onderwij?, toelaat dat
eene gesubsidieerde instëllrog van weldadig
heid, bedoeld in art. 2 Armenwet lett. a d
of eene ongesubsidiêerdo instelling sub lett. a
geldelijke bijdragen of eenige andere onder
sleuning bsschikbaar stelt voor bijzondere
scholen Voorts of dorgelyke bijdrage of onder
steuning door bedoelde inrichtingen van wel
dadigheid op dit oogenblik feitelijk worden
verstrekt.
In strijd met de wet werd het geacht dat,
toen te Vianen een onderwijzer krachtens
art. 3, 3de lid der Schoolwet, subsidie kreeg
ton behoeve van eene bijzondere school, dit had
opgehouden, het gemeentebestuur sollicitanten
opriep om het onderwijs voort te zetten on
daarna het subsidie op den ouden voet ver
volgde.
Bezwaar bestond bij enkelen tegen beschik
baarstelling van lokalen, tot openbare school
gebouwen behoorende, voor Diet of voor eene
zeer geringe huursom ten behoeve van bij
zondere scholen.
Strijdig met de wet achtte men het dat
to Pannerden was opgeroepen een onderwijzer,
die den Roomsch Kath. godsdienst belijdt.
Verscheidene leden kwamen op tegen eene
uitlating der Regeering op 12 Maart, dat zij
zich niet had ingelaten met den omvang v,an
heb oponb. onderwijs, maar wel met de deug
delijkheid.
Op wijziging werd aangedrongen van de
onderwijzersexamens,waarvan de uitslag steeds
ongunstiger wordt. Gevraagd werd hoe gezorgd
wordt dat de aanstaande hulponderwijzer kon
nis verkrijgt van vlakke figuren en lichamen
en wat de Regeering doet tot invoering van
het gymnastiek-onderwijs.
Men klaagde dat aankoop van kunstvoor
werpen voor het Rijk thans geschiedt door
één persoon, dio herhaaldelijk minder gelukkig
is geweest. Instelling van eene commissie
scheen gewensebt, welke, volgens anderen,
dwalingen toch niet zou kunnen voorkomen.
Waarom was, in str4jd met het votum van
verleden jaar, traktementsverhoogiDg voorge
steld voor één archivaris en een commies-
chartermeester?
"Welke waarborg heeft de Regeoring dat
mot Rijkssubsidie gerestaureerde historische
monumenten daarna behoorlek worden onder
houden
Gewenscht werd d?.t het Rijksmuseum te
Amsterdam dagelijks langer dan nu voor hor
publiek geopend zou zyn.
Onderscheidene leden drongen aan op in
trekking van het subsidie aan het Kon. Insti
tuut van Ingenieurs.
"Waarom worden de beoefenaars der bouw
kunst uitgesloten van de mededii; .ring naar
het vorkrijgen van een jaargeld, r; kroning
van do Academie van Beeldende K nu sten te
Amsterdam? Eindelijk werd het t;. do som
van ƒ35,000 voor het museum te minde
ren; het is geeno vasto som.
Tydiger publiceoring van de al ren van
naamlooze vennootschappen in do P.U-.i'scou-
rant word gewenscht. Sommigen dn ugen aan
op wijziging van hot formaat der F- Staats
courant om stukken van blyv - waarde
daarin beter te kunnen bewaren.
Roman van E. WERNER.
129)
De heeren zagen er geweldig bleek, opge
wonden en knorrig uit, en onderstellingen en
replieken, uitroepen, voorslagen en waar
schuwingen wisselden elkander in bonte wan
orde af.
„Ik blijf by, het was verkeerd, de drie
mannen achter slot te zetten!" beweerde
Scheffer, zich tot den directeur wendende.
„Zoo iets had men kunnen wagen, als de
militaire hulp reeds was komen opdagen,
maar nooit of nimmer op ons eigen houtje.
Nu zullen ze het Huis bestormen om de ge
vangenen te bevrijden; wy zullen ze toch
weer moeten vrijlaten."
„Met uw verlof, dat zullen ze nietriep
de hoofdingenieur, die, zooals gewooniyk, lijn
recht tegenover zyne beide collega's stond.
„Wy zullen de bestorming afslaan en ons des
noods hier in huis verdedigen; mijnheer Ber-
kow is hiertoe vast besloten."
„Nu, gy zult dat zeker wel weteD. Gy
zyt immers zyn eenige raadgever!" merkte
de directeur min of meer gebelgd aan.
Het was waar, hy kon zich niet op zulk
e :n vortrouweiyken omgang met den jongen
chef beroemen, hoewel zyn rang hem hierop
nog eer aanspraak gaf.
Mynheer Berkow pleegt gewoonlijk zelf
zy*ne besluiten te nemen", antwoordde de
hoofdingenieur droogjes. „Zooals altijd, ben
ik het echter ook op dit punt volkomen met
hem een1*. Het zou met recht en geweten in
stryd, het zou onvergeeflijk lafhartig zyn ge
weest, de drie misdadigers te laten loopen.
Ze hadden geen ander plan, dan om de ma
chines onbruikbaar te maken."
„Op Hartman's bevel!" wierp SchefFcr
hem tegen.
„Om het even; zy zouden het schelmstuk
volvoeren. Mynheer kwam nog juist bijt yds
om het te verhinderen, en ik zou wel eens
willen weten, wie de noodige kalmte bezeten
had, om de schelmen ongestraft te laten ont
snappen. Hy liet hen in verzekerde bewaring
nemen on daarin had hy groot gelyk. Hart
man zelf was er niet by, hy hield zich nog
by de mynen op, waar het oproer juist in
vollen gang was en waar hy ten laatste het
instygon niet kon verhinderen, omdat zyn
eigen vader hem uit al zyne macht weer
stand bood."
„Ja, het was gelukkig dat de opziener ons
te hulp kwam", zeide de directeur. „Hy
sehynt begrepen te hebben dat hem geen
ander middel overbleef om het uiterste to
voorkomen, toen hy hedenmorgen uit eigen
beweging aanbood, h6t volk in do mijnen to
voeren, hoewel dit volstrekt zijn werk niet
is. Hy wist wel dat zyn zoon zich niet aan
hem zou durven wagen, en geen van do
anderen hief ook maar éóne hand op tegen
de kameraden, toen ze hun aanvoerder zagen
tsrugwyken. Alleen aan den ouden man heb
ben wy het te danken, dat de zaak gelukt
is on de goedgezmden nu weder aan het
werk zyn."
„Zooals ik zeg, het was geducht jammer,
dat dit door dwang moest geschieden", hield
Scheffer staande, „meer dan do helft van
de mijnwerkers hield zich hierbij neutraal
en zop men hen niet door de gevangonne-.
ming van hunne kameraden ia hot harnas
had gejaagd, zou alles rustig en vreedzaam
zyn afgeloopen."
„Rustig en vreedzaam, zoolang Hartman j
het roer in handen heeft hernam de hoofd- j
ingenieur op schamperen toon; „daarin ver- j
gi&t ge u. Hy zocht een voorwendsel tot den
aanval, onverschillig welk, en had dezen des
noods ook zonder voorwendsel ondernomen.
Zoc ooit, dan is het hem dezen ochtend ge-
By de Leidsche Spaarbank werd in de
maand October ingelogd 47,884.o7'/2, terug
betaald 46,548, terwyl zyn afgegeven 112
nieuwe en geheel afgelost 70 bookies
Het gezamenlyk tegoed der 3952 inleg
gers bedroeg op 31 October 1,743,061.95!/3.
Er bestaat gelegenheid tot ver;,onding der
correspondentio naar Aljeh, door middel van
hot stoomschip „Van Diemen", v.-n Rotter
dam vertrekkende. Ten postkantoio alhier
mooton de brieven odz. uiterlyk Maandag
nacht om twaalf uren bozorgd zyn.
De wijze van verzen-ding behoor'; duidelijk
op hot adres vermeld te worden.
Op de door don districts schoolopziener
opgemaakte voordracht voor li f i der open
bare lagere school te Qudshoorn konion voor
de heeren: J. Wieringa, hoofd der school te
Ruinen; C. Sorgdrager, onderwijzer te Haar
lem; J. Van Oudenallen, onderwyzer re's-Hage;
G. N. Kruisheer, onderwyzer t Gouda, en
L. Van Rooijen, hoofd der school te Poortvliet.
Do Staatscourant van heden bevat een
besluit van 20 Oct. jl. (Stfthtsbiad No. 157),
in naam van Z. M. Willem III door den Raad
van State genomen, waarby uit overweging
dat het wenscbe'.yk is maatregelen te nemen
om 'sRyks kas dosgevorderd tfldelyk te kun
nen versterken de minister van financiën
wordt gemachtigd tot üe uitgifie en beleening
van 6 millioen gulden in schalk istbiljitten
van 1000. aangemaakt volgons do wet van
4 April 1S70 (Staatsblad No. 62). Do rente
der bedoelde schatkistbiljetten wordt, zoolang
daaromtrent niet nader is beschikt, bepaald
op 3'/, ten honderd in het jaar. Het besluit
is onderteekend door don hoer Van Re'enen,
vice-president van den Raad van Stato.
Naar men medodoelt, zyn er ongeveer
800 stukken en besluiten, welke op de band
teekening des Konings wachten en thans door
bleken, hoezeer zyne macht aan het dalen
is, hoe de een na den ander hem afvalt, en
nu waagt hy zyne laatste troeven. De kerel
weet nu dat by verloren is en sleept ieder
met zich in het ongeluk, die hom uit vrees
of gewoonte volgt. Hy behoeft niets meer te
ontzien; ons ontziet hy het allerminst.
Hun gesprek werd door Wil berg afgebro
ken, die zich bleok en ontsteld van het ven
ster afwendde, waar by de laatste tien minu
ten post had gevat.
„Het wordt buiten hoe langer lioe erger",
zeide bij angstig. „Hei is niet-twijfelachtig
meer dat ze een aanval tegen het Huis i;i
don zin hebben, als mijnheer Berkow niet
toegeeft. Het ijzeren lek van het park is al
verbrijzeld, het goheeie plantsoen is vernield
en vertrapt. Hoe jammer van die heerlijke
rozen op de terrassen...
„Biijf ons van het lyf met uwe sentimen
tele ontboezemingen!" barstte de hoofd
ingenieur uit, terwyl de directeur en Scheller
naar het venster yiden. „Na, terwijl de op
standelingen het Huis bestormen, denkt gij
aan vertrapte rozostruikenWilt ge soms
niet even gaan zitten en die geknakte rozen
bezingen? My dunkt, gy zyt juist in de waro
dichterlijke stemming."
(1 Vordt vervolgd
