KVS4Ï2. Zaterdag 25 October. A*. 1830. Premie Leidsch Dagblad. Geschiedenis müner .jeugd Leiden, 2-t October. igourant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. DAGBLAD. PRUB DBZ3JR C/OURAHT: Tw LeTder. per 8 mi*ndrft....f 1.10. per post1.40. JJsooderl$ke Ncmmcn. 0.05. Ut nommer bestaat uit TWEE Bladen. Zfl, die zich nu abonneeren op het Leidsch Dagblad, ontvangen de tot 1 Nov. verschijnende nummers gratis. Van het kwartaal Sept., Oct. en November wordt dan alleen de laatste maand (ad 37 Cents voor Abonné's binnen de stad en ad 47 Gents voor die buiten de stad woon achtig zijn) in rekening gebracht. Den Abonné's van het Leidsch Dagblad sal dezer dagen wederom een premie-boek* werk worden aangeboden, dat uitmunt door boeienden inbeud en duidelijker* druk op fraai papier. Hot is dc geschiedenis der jengd van fifeadrik Conscience, door dezen Viaam- scben letterkundige, wiens werken ook by ons te lande zoo buitengemeen gezocht zijn, tel ven beschreven. Hoevele genoeglijke en genotvolle uren heefc CONSCIENCE met zijne meer dan 100 romans en verhalen aan duizenden en nog eens duizenden bewoners van Noord- en Zuid- ■Nederland ai niet geschonkenmaar hoe menigeen is er ook nog steeds onbekend mede, met welke tegenspoeden hjj op zijne harde levensbaan to kampen en welke vervolgingen hy te verduren heeft gehad. Dat alles vertelt Conscience op zjino ba kende, onderhoudende wijze, op zijn eenvoudi- gen, ongekunstelde», zoo aantrekkelyken toon, met een gemoed, dat niettemin vol dankbaar heid vervuld is, waarin wrok geen plaats kon vinden. De beschaving van hot eerste gedeelte van zvfn leven, dat later zoo vruchtbaar werd, vormt eeno geschiedenis, welke men van het begin tot het einde met aandacht volgt. Eu op die belangstelling heeft een man als CONSCIENCE alle aanspraak. Vandaar dat de Uitgever zijne onder ieders bereik wil brengen, hetgeen met het oog op de nu langer wordende avonden niet anders dan wolkom kan zijn. „Dc Geschiedenis mijner jeugd1' is een boekdeel van 288 bladzijden en wordt voor onze Abonné's verkrijgbaar gesteld tegen dou waarlijk geringen prijs van 20 cents ingenaaid en tegen 40 cents gebonden in een inderdaad sierlijken band, met vergulde stempels. Tot het afhalen dezer Prcuile aan ons j Bureei zal den avond vóór de uitgifte een fena ia ons blad worden afgedrukt. Heden ie aan de universiteit aihier, de heer G. M. Kruimel, geb. te Amsterdam, bevorderd tot doctor in de geneeskunde, met academisch proefschrift, get.: „Verslag der verloskundige kliniek en polikliniek van bet Rijks-academisch rsiekenhuis te Leiden, gedurende den cursus 1SS5 -1886." Met goed gevolg is heden voor de alhier zitting houdende geneeskundige Staatscom missie het arts-examen afgelegd door den lieer H. Burger, en het eerste gedeelte van dat examen door don heor J. Dorst. Prof. dr. J. Offerhaus, kerkelijk hoog leeraar alhier, heeft na eene langdurige on gesteldheid, waarvan hy. na eene derde ope ratie oodergaan te hebben, is hersteld, zone colleges hervat. Uit het atudentenco-ps i3 de hoer L. J. Plemp van Duivaland tot schouwburg-commis- saris gekozen en de heer C. W. Broers te p-aeses der medische faculteit. Het bestuur van „Dcchina" heeft zich als volgt geconstitueerd: de beeren H. Philips, praeees; J. C. J. Bierens de Baan, ab-actis; Th. W. M. Van Oudhousden, quaestor; D.F. Teixeira de Mattos en C. J. Van Tuyl van Serooskerken, commissarissen. „Sempre Crescendo" heeft de volgende bee ren in zyn bestuur gekozenW. C. G. Van Efleinga, E. Van der Oudormeulen, D. F. Teixeira de Mattos, Le Coultre en Tj. Humalda van Eysinga. Akte examens voor onderwijzer en on derwijzeres. '8 Gravenhage, 23 Oct. Geëxa mineerd 8 vr. candidaten, van wie toegelaten mej. B. A. J. Koopmans van Boekoren, U. Spruyt en C. Spruitenburg, uit Leiden, enA. H. De Reeds en M. M. Pennings, uit Den Haag, alsmede Smann. candidateD, van wie toe gelaten de heeren I. Schreuder, R. Vlasbloem en B. Brezet, uit Rotterdam, en A. Grave- stein, uit Bolnes. Men schrijft ons uit Katwijk aan Zee, dd. 23 Oct.: Hedenmiddag had de teraardebestelling plaats van den heer Alting, in leven predikant bij do Chr. Ger. gemeente te Katwijk aan Zee. Bij de geopende groeve werd achtereenvolgens gesproken door den heer J. H. Donner, uit Leiden, ds. Van Elden, predikant bij de Herv. gem. alhier, en ds. Renkema van Rijnsbnrg, waarna ds. Theijssen, schoonzoon des over ledenen, bedankte voor de eer, den overledene bewezen. Eene talrfike schare woonde de treu rige plechtigheid by en vereonigdo zich daarna in het kerkgebouw der Chr.-Herv. gem., waar door den heer H. Bouker nog oen.o korto rede werd gehouden. Eenige maanden geleden had de overledene nog zijne 40-jarige ambtsbediening, waarvan 13 jaren in deze gemeente, herdacht. De gemeenteraad te "Waddingsveen heeft besloten oone gratificatie van 50 toe te ken nen aan den heer W. J. Van 't Sant, lsten onderwijzer aan eene der openbare scholen aldaar, die eerstdaags als onderwijzer naar O.-Jndië vertrekt. Do uitslag van het deze week te 's-Hage gehouden examen ter verkrijging van het diploma ter benoeming tot leerling-consul is geweest dat zjjn geslaagd de heeren S. Th. Duwaer, N. J. Olivier en H. A. Schaaf. De heor H. C. Ypey is geslaagd in zijn examen voor eene benoeming tot vice-consul. Het Indisch Genootschap heeft de rij zijner Haagsche bijeenkomsten geopend met de behandeling van het vraagstuk dor exploi tatie van de Ombiliën-steenkolenvelden. Door den heer J. L. Cluysenaer werd uit voerig uiteengezet de noodzakelijkheid, dat de ontginning der mijnen, de spoorweg, en het vervoer der steenkolen in eëne hand zij, en dat alleen eene solide particuliere maatschappij die exploitatie kan op zich nemen. Dr. J. H. Hülsmann, directeur van de openbare handels school te Amsterdam, bestreed in 't breede die meening en achtte Staats exploitatie noodig in 't finanliëel en economisch belang van Indië. Dit standpunt werd ook ingenomen door den heer De Lange, terwijl de heer Levyssobn Norman met den hoer P. J. Van Houten voor particuliere exploitatie opkwam. In den loop van het debat werd een bripf van den heer N. P. Van den Berg voorgelezen, waarin deze het behoud der voordeelen Tooi den Staat aanprees. Als men ziet, zeide de heer Hülsmann, boe eene particuliere industrie ais de Delftsche gist- en spiritusfabriek uitstekend is georga niseerd, waarom zou het dan voor den Staat onmogelijk zijn. voor de koienexpioitatie een Van Marken ta-vinden, dezelfde Shur, die oen Cluysenaer vond om de esrste projecten van de ontginning te maken, ou een IJzerman om zo uit te voeren. Ock voor de exploitatie zal „the right man on the right place" to vinden zijn. Een hoofdargument voor paiticuüere exploi tatie wordt genoemd: de S'aat is geen koop man. Do Staat kan niet zelf verkoopen en moet derhalve alles aan anderen overdoen. Wie bewijst echter dat de Staat niet kan verkoopen? Bij de mijnen te Saarbrücken geschiedt het wel. Volgens een door spr. inge wonnen advies van den Duitschen ingenieur Nottmejjer, ia een geïsoleerd gebied als de Ombilunvelden zjjn, even good in te richten voor eene staate-handelsafdeeling als voor eene privaatonderneming. By Saarbrücken is de handelsafdeeling van den Staat uitstekend. Doch aangenomen dat het beter ware dat de Staat niet zelf verkoope, waarom dan niet den Staat mijn en spoor laten exploiteeren, en den verkoop aan eene solide Maatschappij opgedragen. Noodzakelijk is dit echter niet als de productie slechts 100,000 ton per jaar zal bedragen. De Staat zelf toch heeft voor eigen gebruik 75 a 90 ton noodig. In de eerste jaren zal de Staat dus zijne eigen kolen verbruiken. Door den heer Cluysenaer werd gewezen op de groote prjjszwenkingen van de kolen. Maar Engeland is de hoofdleverancier van kolen in Indië. Van dezen alleen hangt de prfis af. Zoodra er in Indifi een centrum is van kolenverkoop, zal er eeno markt gescha pen worden, welke den prijs regelt, en dan zal de prijs veel normaler worden. Daarbij komt dat, als eene particuliere Maatschappij alles in handen heeft, zij den baas speelt en nadeslig kan werken voor bet doel, dat ds ontginning beoogt. Men zou do prijzen kunnen hooghouden ten eigen voor- deele, terwij] Indifi reóht heeft op niet te hooge prijzen van verkoop. De Staat mag niet de exploitatie uit handen geven, daar hjj daardoor een kostbaar pand zou ten geschenke geven aan éëne Maat schappij. De voorraad kolen wordt geraamd op 200 millioen ton. Hoe groot zjjn nu de pro ductiekosten per ton. en welken prys kan de Staat loco-Padang krijgen? Spr. heett om advies gevraagd don heoren BiTkwinkel en Van Bornuth, deskundigen, heiden nabij Essen. Laatstgenoemde schat de productiekosten op 4 a 6 mark per ton, eerstgenoemde by Tiof bau en niet Stollenbau, op 0 a 8 mark. Gemiddeld mag men dus rekenen op C mark per ton in de Ruhrstreek. Vergelykt men nu de Rulir- streek met Sumatra, dan is het arbeidsloon aan de Ruhr 3'/, a 4 mark, tegen in den regel nog geen vyftig cents in Indië. Het arbeidsloon op Sumatra is dus drie-a viermaal goedkooper. Daarby zal in het begin der exploitatie Stollenbetrieb op Sumatra mogeiyk en zullen dus geene machinerieën noodig zijn. Toch neemt spr., ook voor Sumatra, de productiekosten aan van 6 mark, 3'/, gulden. Wat kost nu het vervoer naar de kust? Het traject Ruhr Amsterdam van 180 kilometer, vergelykende met dat van de Ombiliênvelden naar de baai, van 155 kilometer, komt spreker tot eone som van f'S per ton vervoer, maakt dus productiekosten en vervoer te zamen f G1/;. Wat krygt de staat 'nuDe gemid delde steenkolenpiys is f 12, dus minstons 5 per ton zuivere winst. Er zyn 200 mil lioen ton in de Ombiliênvelden aanwezig, maakt dus eone waarde van een milliard in den grond. Volgens de projecten zou '/JA aar- van der Maatschappy toekomen, dus een cadeau van 250 millioen gulden, zij het ook in een groot aantal jaren. Neemt men aan 100 jaar, dan is het toch een cadeau vau 2'/, millioen per jaar. Is een minister, is ds Kamer ver antwoord, zulk cadeau aan -ene Maatschappij te geven, terwyi bil rn voering van een premie stelsel aan de ambtenaren de Staal zelf dat voordeel kan bebalen? Het is waar, de kolen- prijzen z*J» aan daling en ryz ng onderhevig Concurrentio zal vooreerst echter niet komen en a) komt z", daH staat daar tegenover de grootere behoefte in Indië. terwgl in Europa do kolen opraken. Over een honderd jaar of wat zullen de Indische kolen misschien naar Europa worden vervoerd. lil het algemeen durft spr. op grond van PRIJB DER AD VERTEN T'IHK: Tm 1—0 regels 1.05. Iedere regel meor/O.lTJ. Gvootere lettere n*»r plaeteniimte. Toer het ta eeeseeren buiten de eted wordt 0.10 berekend. verschillende voorbeelden ook beweren, dat eene Maatschappy niet allereerst zal bandelen in het economisch belang van de streek. Eindelijk nog de quaeatie van den verkoop van kolen in den Archipel. Daar verwacht men verlaging van den kolonpröa en dienten gevolge meer aanwending van kolen voor Industrieel gebruik. Zoo kon men by de suiker cultuur in Indifi het diffueiestelsel niet invoeren b(j gemis aan brandstof. Had men daar vroe ger goedkoope kolen gehad, de suikerindustrie zou gemakkelijker uit de crisis zyn gered. Bovendien wachten vele andere industrieën in Indië op goedkoops kolen. Heeft eene Maat schappij nu de tarieven in handen, dan is het te vreezen dat de pryzen hoog zullen biyven. De Staat daarentegen heeft belang by de monen, maar evenzeer by den bloei van de industrie. Spr. acht het niet denkbaar dat aan eene Maatschappy do macht zal gegeven wor den oni handel en nyv6rheid in eene streek geheel te beheerscben. De Staat dient zjjne roeping zóó op te vatton, dat de Ombiliënkolen een lichtpunt worden in de Indische huishouding. Yebi is er gezondigd in Indiëmoge men ten minste later kunnen wyzen op de modelinrichting van de kolen-exploitatie. Do mannen zullen te vinden ZUn. Hoüandsche degelykheid en ooriykheid bestaan nog. Wg hebben knappe spoor- en myningenieurs en knappe kooplie den genoeg. Blijkens bericht van den gezant der Franscbo Republlok is do blokkade van het gedeelte der Slavenkust tusschen de grens der Fransclie en Duitsche bezittingen der Popos en de oostélyke grens dor Fransche bezittin gen van Porto-Novo, aeder 3 October 11. op- gehoven. Sts,-Crt Het stoomschip „Batavia", van Java naar Rotterdam, vertrok 23 Oct. van Colombo de „Prinses Marie", van Amsterdam naar Batavia, vertrok 23 Oct. van Oenua; de ,.BrdmO," van Rotterdam naar Java, vertrok 23 Oct. van Suez; de „Conrad," van Amster dam naar Batavia, vertrok 23 Oct. van Suez. emuiigd Nieuws. Voorgaan in het kleine, doet volgen in het grooto. Ten behoeve van liet Nedoilandsch Centraal Israölietiscta Wees- en Doorgangshuis alhier werd op de bruiloft van den hoer J. Cassier en mej. Betje Do Leeuw te Gouwsluia bij Alfen door mej. Sophia De Leeuw, van Utrecht, eene collecte gehouden, welke ƒ3.80 opbracht. Men kan ook zeggenve'e kleintjes maken één groote, of: wie het kleine versmaadt is het groote niet waard! De heer M. Kooy, op de Breestraat alhier, heeft thans thee in den handel gebracht met eene verpakking, welke inderdaad niet alleen net, maar wegens de goede sluiting ook doelmatig kan genoemd worden. Het ie eene blikken, achthoekige bus, welker wanden in groen, zwart en verguld allerlei Cbineescbe figuren en personages voorstellen, zeker zeer tocpasseiyk op den geurigen Chineescben in houd, welke door do overigens hermetische sluiting (alleen van boven is een rond, klein deksel) tegen bederf wordt gevrywaard. Zulk oene bus bovat oene hoeveelheid van 21/, kilo of 5 pond. Den huismoeders zal zulk eene ver pakking ong6twyfeld hoogst aangenaam zyn. Ons bericht overnemende omtrent hot stoppen van een trein voorby de Postbrug, onder Sasserihoim, omdat de machinist het roode lichtje van eene velocipede aan den overweg vcc* een onveilig sei» aanzag, voegt do „Atnsterdamsche Crt." daaraan de volgends opmerking toe: „Alles is mogelijk, dus ook het boven- sraauds, maar toch zou het ons niet ver wonderen als het Leidsch Dgbl. door dit be richt de dupe is geworden van een grappen-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1890 | | pagina 1