K* 9397,
Woensdag 8 OctoTber.
A*. 18915.
<§ourant wordt dagelijks, met uitsondering
van (gpn- en feestdagen, uitgegeven.
Dit Remmer bestaat uit TWEE
Bladen.
Leiden, 7 October.
Feuilleton.
GLÜCK AUF!
JP&XJB DEZIUa. COURANT:
C»©r £<cidon per 8 UQ, j
Franco 4«r poet1.4Ö. i
AAooderiflke Ncmmera0.06. i
PBU3 DSR ADVEItframBN:
Van 1—5 rtgela 1.05. Iedor» rogfll moer/O.lf*.
Qrootw» lattare naar plaatsruimte. Voor hat la
caaeeeren bmton do atad wordt 0.10 berekend.
Offlcseelo KemUssgerlngen.
"Burgemeester en We^houckra der gemeen)e Leiden
ijrengen fcr algemecne kennis dat de passage j
lange d e_n Rp-ebn Fig.e-r,*j ngel, wegens het
naaken van céne doorgraving, gedurende een;ge weken, j
aanvangende Woensdag 8 Octo b oï* a. s.t"za 1 j
3 i) n a f g c a 1 o t e n.
Burgemeester on Wethouders voornoemd,
Leiden, DE KANTER, Burgemcest-r.
1 October 1800. E. KIST, Secretaris.
Aan de universiteit alhier z(jn de volgende
examens afgelegdhet eerste natuurkundig
•examen door den heer A. A. Hymans Van
■den Berghhet voorbereidend examen in de
geneeskunde door de heeren J. Schoemaker
en B. H. Vos; het candidaatsexamen in de
geneeskunde door den heer J. H. Van der
Meulen en het theoretisch-geneeskundig exa
men door den heer Th. P. C. Van Doorn.
De 1ste luit. H. J. U. C. Schreudervan
<le Coolwyk, van het 3de rog. huzaren te
Leiden, i3 overgeplaatst by het eskadron
■ordonnancen te Amerefoort.
By de gisteren te Amsterdam vanwege
het departement van koloniën gehouden aan
besteding werd o. a. het minst ingeschreven
door de Leidsche Katoen-maatsehappy voor de
levering van 00,400 M. gebleekt katoen, voor
ƒ8,265.60, en door do firma J. en A. Le Poole,
voor 1050 M. grein, a ƒ829 50; beiden te
Leiden.
Ds. Van Druten, prod, bjj do Herv. gem. to
Rynsburg, hoeft voor het op hem uitgebracht
beroep naar de Hervormde gemeente te Den
Burg, op Tessel, bedankt.
De Belgische gezant, baron d'Anolhan,
is voor 14 dagen met verlof van Den Haag
naar het buitenland vertrokken.
Er heeft zich, naar men meldt, te 's Hage
een consortium gevormd, dat aan Burg. en
Wethe. bereids plannen en teekeningon heeft
ingediend ter exploitatie van het vroegere
hotel „Bellevue", aan het strand te Scheve-
ningen.
De generaal Alitre, ex-president der
Argontynsche Republiek, fcosft, na een kort
oponthoud, de residentie weer verlaten.
Zr. Ms. gezant te Londen, graaf Van
Bylandt, is voornemens deze week van zyne
verlofrois van Dsn Haag naar zjjn post terug
te gaan.
De hoogleeraar jhr. dr. B. H. C. K. Van
der Wijck, tot opvolger van den heer Opzoomer
als hoogleeraar in geschiedenis der wijsbe
geerte, logica, metapbysica en zielkunde, uit
Groningen naar Utrecht geroepen, aanvaardde
gisternamiddag zjjn ambt met eene rede
voering in de Nederlandsche taal over „den
oorsprong en de grenzen der keDnis."
De ministers van waterstaat, handel en
nijverheid en van.ftooncitSn brongen-terkennis
van belanghebbenden, dat ingevolge de bi) de
wet van 22 Juli 1890 (Staatsblad No. 134)
goedgekeurde overeenkomsten, dd. 21 Jan.
1890:
lo. met ingang van 15 Oct. a. s., de Staats
spoorweg van Dordrecht naar Eist en Reasen-
Bemmot en die van Stavoren naar Leeuwarden,
thans in exploitatie by de Maatschappij tot
exploitatie van Staatsspoorwegen, zullen wor
den geëxploiteerd door de Holl. IJz. Spoor
wegmaatschappij
2o. met ingang van 15 October a. s., de
exploitatie van de tot dusver door de Neder
landsche Rijnspoorwegmaatschappij geëxploi
teerde spoorwegen zal worden overgedragen
aan de Maatschappij tot exploitatie van Staats
spoorwegen, en door welke alle rechten en
verplichtingen van de Nederlandsche Rijn
spoorwegmaatschappij tegenover derden, met
uitzondering van hare verbintenissen tegen
over houders van door liaar uitgegeven obli
gation, zullen worden overgenomen
3o. de rente en aflossing van do ten laste
der Nederlandsche Rijnspoorwegmaatschappij
in omloop zijnde geldleeningen, zoomede de
verschonen en nog niet opgekomen dividend
bewijzen, overeenkomstig do daaromtrent bij
de uitgifte gedane toezeggingen zullen worden
betaald door den Staat. (Sts. Ct
Omtrent hot gedenkteeken ter herinne
ring aan den veldslag op de Mookorheide
werdt than3 met zekerheid gemeld dat de
gedenksteen niet op de.Mookorheido komt te
staan, maar in de keik te Heumen. Zooals
men weet, wordt dit gedaan met het oog op
mogelijke baldadigheid. De sympathie voor de
zaak zal echter hierdoor wol minder worden.
Ook ecbijnt het nog niet met vastheid bekend
te zijn waar graaf Lodewyk gesneuveld ie.
De overlevering zegt dat dit op de Mookor
heide geschied is, zooals ook vrij algemeen
aangenomen wordtandore lezingen zeggen
te Ovc-r-Asselt, bjj de Maas, nog anderen
meenen dat de graaf in de moerassen van
den St.-Jansberg omgekomen i3. Vorm en op
schrift van den gedenksteen worden door de
commissie nog geheim gehouden. Evenwel
zal de onthulling in do maand December door
gaan. Professor dr. Blok uit Groningen zal de
feestrede beuden. De 3ommissie kac nog veel
geld gebrmken on ds. Meerburg Söarenberg,
predikant te Heumea, zal elke gift dankbaar
aannemen.
Tot hoofd der school met den Bijbel te
Hazerswocde ia benoemd ds hoer G. Jansen
van Rtjssen, te Busschoten, die do benoeming
heeft aangenomen.
B(j beschikking van den minister van
binnenlandsche zaken van 6 deoer, is dr. G-.
J. D. Monnier. wiskundig adviseur der levens
verzekeringmaatschappij „Utrecht", te Utrecht,
tot wederopzegging, toegelaten als privaat
docent by de faculteit der wis- eo natuurkunde
aan de Ryks-univereiteit te Utrecht, tot hot
geven van onderwys in de mathematische
theorie der levonsverzekeringwetenschap.
Door den rector-magr.iflcus der univer
siteit van Amsterdam zjjn tot dusver voor de
lste maal 131 studenten ingeschreven, onder
wie 61 voorde facultoit der geneeskunde, 2.7
voor die der rechtsgeleerdheid, 22 voor die
der wis- en natuurkunde, 15 voor die der god
geleerdheid, en 6 voor die der letteren en
wysbegeerte.
Blijkens by den minister van buiteniand-
8che zaken vaa den consul-generaal te Rio-
de-Janeiro ontvangen bericht, zal op 15 No
vember a.- s. in Brazilië oen verhoogd toltarief
in werking treden.
De lste luit. der mariniers T. K. F. Ter
Haar, uit Oost-Inditt in Nederland terugge
keerd, is tor beschikking gesteld van don
commandant van het corps.
Het stoomschip „Zaandam", van Rotter
dam via Boulogne naar Nieuw-York, met pas-
aagiefs en goederen, waaronder veel tabak,
arriveerde aldaar den 6den October; de „Am
sterdam", van Amsterdam naar Niouw-York,
passeerde 6 Oct. Lizard; de „Spaarr.dam"
vertrok 4 Oct. van Nieuw-Yotk naar Rotter
dam de „Sumatra", van Batavia naar Am
sterdam, vertrok 6 Oct. van Suez.
liet Leidsche Toonecl.
Yrooiyk nog schynt het najaarszonn6lja,
de natuur heeft zich nog niet van haren
groenen tooi ontdaan, bloemen blooien nog
in onze gaarden, het prachtigo weder lokt
tal van wandelaars uit, om overdag die tal-
looze kleuren en tinten te bewonderen, welke
zich in dit jaargetyde in zulk eene bonte
verscheidenheid aan het oog vortoonen, en
tegelijkertyd, als tegonstelling mot dit alles,
j noodigt de godin Thalia ons uit om des avonds
onze aandacht te wijden aan den geestes
arbeid barer dienaren.
Bena- bepaald schrille tegonebsUingen nog-
scherper, nog schriller wordt deze, nu zij
ons het gewrocht van een der zwart ga lligsto
schrijvers uit den hedendaagschen tyd aanbiedt.
Hendrik Ibsen, de revolutionnaire kunstenaar
van het Scandinavisch schiereiland, ie een pes
simist.
In al zyn werken, in zyn histarieche drama's,
in z'jn dramatische gedichten en in zyn be
schouwingen over het moderne- leven, overal
vqrkondigt hy de leerde wereld deugt niet
z(J le geboawd op leugen, bedrog en huichelary.
Dat moet veranderd wordende waarheid en
de vryheid moeten meer gehuldigd wordeD
het zedelyke mag niet conventioneel zyn, maar
het moet in de natuur zyn oorsprong vinden
niet het begrip der zedelijkheid, zooals ons
dit geleerd is, maar ons eigen verstand moet
ons tot leiddraad strekken. Dit alles is niet
het gevalop het oogeablik zyn wysetven
niet9 maar ziekeiyice, dwaze, dikwijls on
natuurlijke theorieën onze meesters. Van
daar de eeuwige stryd tusschen de wereld en
one eigen zyn en wezen; vandaar de onge
lukkige huwelyken, de slechte moeders, de
zedelooze vaders, en hierop voortbouwende,
verkondigt de auteur de waarheid van het:
de zonden der vaderen zullen aan huDne kin
deren bezocht worden.
Hieraan, aan de theorie der overerving
nameiyk, is het gisteravond hier ten tooneele
gevoerde drama „Spoken" gewyd.
Ibsen heeft ona een zoon (Oswald Alving)
geschetst, het rampzalig slachtoffer van da
immoraliteit, van de uitspattingen zyns va
ders, en daarnaast eene moeder, die zoo lang
mogeiyk alles in het werk stelt, om, ten minste
voor het oog der wereld, het vroeger schan
delik gedrag van haren echtgenoot, den daaruit
govolgden ziekelyken toestand van haar kind
te verbergen, maar het gelukt haar niet. De
natuur is wreed en onverbiddelijk, zy laat
hare prooi niet los, de zoon zal de boete be-
talon voor hetgeen zyn vader misdreven heeft
zy doodt hem, na hem eerst nog van het
verstand beroofd te hebben.
De geest van den vader is dus teruggekeerd-
in den zoon.
Ziedaar het idéé van Ibsen.
Daarom heeft hy zyn werk in het oor
spronkelijk genaamd „Gjengaongere" (de te
rugkomende), hetzelfde denkbeeld als weerge
geven wordt door het Fransche „les revonants".
Geheel ten onrechte dan ook heeft men dit
stuk by ons gedoopt met den titel van „Spo
ken." En dat alles heeft Ibsen ons geschetst
met het akeligst realisme, hy beeft ons deza
Roman van E. "VV ERNE R.
89)
„Ik wist wezenlyk niet, wat ik doen moest.
Het is da eerste maal, dat mevrouw hier
komt.
Die woorden bevatten niets dan eene be
schroomde verontschuldiging, maar toch
wendde Eugénie zicli scliieiyk af, terwyi de
berisping, welke haar echtgenoot reeds op
de lippen had, achterwege bleef. In den grond
van do zaak had de man gelijk; voor zulk
een ongewoon geval, als de komst van me
vrouw in de vertrekken van mynheer, had
bij geoue bepaalde orders ontvangenhet
was inderdaad de eerste kecir, dat zy deze
vertrekken betrad. De echtgenooten hadden
elkander tot dusver alleen in het salon, in
de eetkamer of in de gezelschapszalen ont
moet geen wonder, dat zulk een bezoek den
dienstboden vreemd vooikwam.
Arthur gaf den knecht een wenk om heen
te gaan en trad met zyno vrouw de stu
deerkamer binnen. Op den drempel scheen
zii even te aarzelen.
„Ik wen3chto u to sproken", sprak zy.
„Ik ben tot uw dienst!"
Hy sloot de deur achter zich en schoof
een fauteuil naar voren, waarop hy haar
met eene beweging van de hand uitnoodigde
om plaats te nemen. Deze enkele oogenblik-
ken waren voldoende geweest, om den jongen
man zyne gansche zelfbeheereching terug te
geven, waarin hy zich gedurende de laatste
weken zoo buitengewoon geoefend had; ant
woord en houding waren zóó koel en styf,
alsof hy de vreemdste dame in het vreemdste
salon eene beleefdheid bewees.
„Wilt ge geen plaats nemen?"
„Dank u! Ik zal u niet lang ophoudeD."
Er lag iets beschroomds, iets weifolends
in het voorkomen der jonge vrouw, dat in
zonderlinge tegenspraak was mot hare anders
zoo vaste on kalme houding. Misschien voelde
zy zich wat vreemd in deze omgeviDg, mis
schien kostte het haar moeite,- het gesprek
te beginnen.
Arthur verlichtte haar het een noch het
ander; by zag, hoe zy tweemalen tevergeefs
naar woorden zocht, zender de rechte te
kunnen vinden, maar toch stond hy zwygend
en somher tegenover haar aan zyne schryf-
tafel, wachtende op hetgeen zy zéggen zou.
„Papa heeft my het gesprek medegedeeld,
dat hy vandaag met u gehad heeft", begon
Eugénie eindelyk, „en ook den uitslag
daarvan."
,Dat verwachtte ik en juist daarom
neem mj) niet kwalyk, Eugénie! was ik
eerst eenigszins verrast, u hier te zien. Ik
meende dat de toeboreidselen tot uw vertrek
al uw tyd in beslag zouden nemen."
Het scheen, alsof hy mot deze woorden
den indruk wilde uitwisschen, welken zyne
ontsteltenis by hare komst wellicht op haar
had gemaakt. Waarscbynlyk bere.kte by dan
ook zyn doel. Eenige seconden verliepen eer
de jonge vrouw vroeg
„Hebt gy myn vertrek reeds hedernamid-
dag aan de dienstboden medegedeeld?"
„Ja 1 Ik meende uwe wenschen in dit op
zicht te voorkomen en bovendien achtte ik
het beter, dat het bevel tot de noodige toe
bereidselen van my uitging. Gy weet immers,
welk voorwendsel wy te baat nemen? Hadt
gy er. een anderen schijn aan willen geven,
dan spyt hét mflj uwa- bedoelingen niet ge
kend te hebben."
Zyn toon was yskoud en scheen aanste-
kelyk op Eugénie te werkenzy trad althans
eene schrede achteruit.
„Ik heb volstrekt geene bedoelingen. Kot
verwondert my alleen dat gy myn eens vast -
gestelden termijn van vertrek zoo vervroegd
hebt. Gy hadt toch uwe goede gronden, toen
gy dien eerst later vaststeldet
„Ik? Het was uw wensch, uw verlangen,
waaraan ik heden meende te voldoen. Uw
vader zeide my ten minste dat dit thans het
geval was."
Eugénie richtte zich op. Het was alsof met
den diepen ademtocht, welke thans aan hare
borst ontvlood, ook opeens alle beschroomd
heid en onzekerheid van haar weken, alsof
zy met dat ééne antwoord al haren moed
had teruggekregen.
„Dat vermoedde ik al. Papa is te ver go-
gaan, Arthur; hy heeft in myn naam ge
sproken, terwyl hy slechts zyne eigen wen
schen in woorden bracht; ik ben kier ge
komen, om dit misverstand op te heffen, om
u te zeggen dat ik niet vertrek ten
minste niet eer totdat ik uit uw eigen mond
verneem, dat gij het verlangt."
Eugénie hield den blik onafgewend, maar
in bange, ademlooze verwachting op Arthur's
gelaat gevestigd, als wilde zy thans de taal
dier oogen verstaanmaar deze bleven om
sluierd, terwyl hare woorden ook in andera
opzichten niet den minsten indruk op hem
schenen te maken.
[Wordt vervolgd.)