zjjne verduisteringen zoovele jaren kunnen
voortzetten.
Ook de subst.-off. van justitie, mr. Baron
De Vos van Steenwyk, wees er de getuigen
op welk een slechten dienst zy beklaagde,
door hun blind vertrouwen, hadden bewezen,
gispte hot gedrag van bekl. en vroeg diens
veroordeeling tot 6 maanden gevangenisstraf.
Voor eene 23-jarige HaagBche
dienstbode, geboren te Wassenaar, die den
4den Dec. jl. in eon mantelwinkel op doKa-
pelsbrug een mantel kwam passen en toen
zy dezen had aangetrokken, er mede wegliep
en zich op die wyze dat kleedingstuk toe
eigende, vorderde het O. M. by de Haagsche
rechtbank heden 3 maanden gevangenisstraf.
Uitspraak in beide zaken over 8 dagen.
De Haagsche rechtbank, heden
uitspraak doende in zake den brandkastdiefetal
aan de Hooikade te 's-Qravenhage, heelt den
beklaagde Schouten veroordeeld tot 4 jaren
gevangenisstraf. Bekl. Van Rysinge werd
vrygesproken.
Aan de „A m s t e rdams ch e Sport
club" werd gisteravond uit Hamburg ge
seind Wegens den dooi heeft heden de inter
nationale schaatsenwedstryd, welke anders
morgen zou gehouden worden, plaats gehad.
De heer G. Jurrjens behaalde den eersten,
de Duitsche ryder Rieken den tweeden prys.
Hedenavond komt Jurrjens weder te Am
sterdam.
Eon vreemdeling, nit Saksen,
heeft aan de politie te Amsterdam kennis
gegeven, dat hy, gisteravond te 7 uren van
het Rynspoor komende, zyn handkolTer liet
dragen door iemand, die door hem niet is
teruggezien. In den koffer bevond zich o. a.
eene som Van pl. m. f 800.
Omtrent den brand, welke te
Alkmaar gewoed heeft, meldt men nog het
volgende: Des morgens te 6 uren brak er,
door onbekende oorzaak, brand uit in de
gebouwen der rechtbank. Het bovengedeelte
is aan de achterzyde geheel uitgebrand. Het
geheele oude archief van de Hoornsche
echtbank en den burgerlijken stand uit dit
vroegere arrondissement is verwoest, doch
hot gedeelte, dat op Alkmaar betrekking
heeft, is gelukkig gered.
De schade is aanzienlyk. De brandweer
heeft zich uitstekend gehouden. De geheele
rechteriyke macht is aan het redden geweest
het museum van Alkmaar heeft groot ge
vaar geloopenhet was daarom geheel leeg
gedragen, doch het is te verwachten, dat
wel het een en ander beschadigd zal zyn,
tarwtii wnoroohyuipk veie stukken uit het
rechteriyk archief verloren zullen wezen.
Het gebouw was verzekerd by de firma
De Jongh Co.
Omtrent het o p r e e r a a n b o o r d
van het stoomschip .Tromp" schryft de
„Held. Crt." nog:
„Den twyfel vanwege het departement, of
de „Tromp" reeds is de wateren van Suriname
kan zyn aangekomen, kunnen wy niet begry-
pen, tenzy de „Tromp" nog eene andere be
stemming heeft gehad, alvorens Paramaribo
aan te doen, want het is toch aan het depar
tement, evengoed al3 aan ons, bekend dat
genoemd schip reeds den 14den Januari de
Plata-rivier heeft verlaton. Tusschen dien
datum en nu liggen 35 dagen.
Men heeft ons bericht, dat de muitende
bemanning den heer Thorbecke over boord
heeft geworpen, maar dat hy gered is.
Dat reeds vroeger door een -marinier oene
poging is gedaan om den heer T. neer te
schieten, is van algemeens bekendheid. De
soldaat boet er voor met 10 jaren gevangenis.
Ook op een der beide andere bodems van
het -eskader, waarvan de „Tromp" deel uit
maakte, nl. op de „Atjeh," moeten verregaande
ongeregeldheden zyn voorgevallen.
Aan de „France" wordt uit Nevers
geseind dat in eene eteenkolenmyn in het
district Decize, een brand is uitgebarsten,
waarby 34 werklieden zyn omgekomen. Hunne
ïyken zyn reeds te voorschyn gebracht.
Een hevige brand heeft in de
Westminster Bridge road te Londen gewoed.
De fabriek van Gay, Armstrong Co. werd
geheel vernield; twee mannen werden onder
de puinhoopen van een instortenden muur
begraven en kwamen om het leven. Een
ander brandweerman werd getroffen door een
stang van een der acht brandspuiten, welke
aan het werk waren, en onmiddeliyk gedood.
By hef Amerikaansche congres
is e8n voorstel ingediend om op staatskosten
te Washington een gedenkteeken te stichten
voor Columbus, Do kosten werden geraamd
op 600,000 pd. et.
Sïranö ran den Stadsschouwburg
fc Amsterdam.
De waarschijnlijke oorsaak.
Ter eere van den verjaardag des Konings
werd gisteravond in den Amsterdamschen
Stadsschouwburg Maaldrinks stuk „De terug
keer van den Koloniaal", opgevoerd. Aan het
slot was eene apotheose met bengaalsch vuur.
Dit feit behoort, volgens het „Hbl.", voor
opgesteld te worden by het bericht, dat deze
schouwburg hedenochtend geheel door het
vuur verwoest is. De voorzorgsmaatregelen
by het ontsteken van tooneelvuren waren
streng, lieten waarschyniyk zelfs niet te wen-
schen over; bf elk vuur, dat ontstoken werd,
stond ak altyd een brandwacht met bluseh-
middelen. Toch, als mea zich in vermoedens
mag verliezen, wat wel de oorzaak kan ge
weest zyn van dit onheil, dient in de eerste
plaats daarop gewezen te worden.
Het geheele gebouw stond 's nachts ge-
wooniyk leeg. In den vleugelhoek aan de
Leidscheetraat sliep een knecht van dsn kas
telein. Overigens deed een brandwacht van
den post Leidschekade-Leidscheplein onmid
deliyk na slke voorstelling, om het half uur
de ronde door het geheele gebouw, waarby
by op 32 BChellen moest seinen dat alles In
orde wasdan, van één uur 'e nachts af, om
de twee uren. Die brandwacht heeft in den
afgeloopen nacht om kwart over drieén zyno
gewone ronde gedaan. Toen heeft hy geen
onraad bespeurd. Niettemin zal waarschyniyk
op dat nur reeds hier of daar het vuur ge
smeuld hebben. Maar wie kan daar voor zyn
Behalve misschien suikerfabrieken zyn er geene
gebouweD, waar meer en lichter brandbaar
materiaal is, dan in een schouwburg.
De doeken en tooneelschermen zyn, geiyk
bekend is, houten ramen, overspannen met
beschilderd doek. In den Stadsschouwburg
had men zelfs deze voorzorg genomen om veel
nieuwe doeken te schilderen met asbestverf,
geiyk ook alle gordynon in asbest gedrenkt
waren, maar juist deze schouwburg had eene
ryke verzameling tooneeldoeken, waaronder
werkelyke kunstwerken uit de vorige eenw
en uit het begin van deze; hy had een ryk
voorzien magazpn met tooneelmeubelen en
requisieten; dat alles was door den tyd vol
komen uitgedroogd. Eene vonk, zonder dat
iemand bet by de voorstelling heeft opge
merkt, weggesprongen en terechtgekomen
in een dier oude decoratieven, kan voldoende
geweest zyn voor den vuurkrater, welke het
gebouw om zes uren was.
De Brand.
De brand is ontdekt tusschen vyf en zes
uren; den juisten tyd kan het „Hbl." nog
niet meedeelen.
Er zyn personen, die spreken van kwart
voor vyven. Een ooggetuige, die in de on-
middeliyke nabyheid van den Schouwburg
woont, verhaalt h'et volgende: „Toen ik tegen
halfzes werd geroepen, was het gebouw aan
den achtergevel over de geheele lengte reeds
ééne reusachtige vlam. Zóó vorschrikkeiyk, dat
het op my den indruk maakte, dat het zeker
reeds ees uur, minstens drie-kwartier, moest
branden."
De wind was uit het Zuid-Oosten en dreef
het vuur over het „American Hotel" heen.
Een groot geluk 1
Ware de wind uit tegenovergestelde richting
gekomen, de suikerfabriek van de heeren
Spakler en Tetterode, die op de Baangracht,
in de onmiddeliyke nabyheid van de komedie
staat, zou zonder eenigen twyfel mede ver
brand zyn en wellicht ware daardoor het kwar
tier daar eene prooi der vlammen geworden.
Maar dat zyn vermoedens. Het onheil Is
reeds erg genoeg.
Dit is zekertegen zes uren stond het ge
heele gebouw aan alle gevels in lichterlaaie
waar men gingéén vuurkolk, één helle-oven,
met een vuur, dat van den grond, in hot
midden van het gebouw opsteeg, tot eene huis
hoogte boven het dak, en zich daar omkrulde
als eeu vlammendak over de Marnixstraat, de
tong van een vuurtitan, die zich uitstak om den
bovenbouw van het „American Hotel" te be
reiken en het werkeiyk nu en dan, doch
slechts voor een oogenblik, raakte.
Het vuur was niet hier of daar in het ge
bouw, het was overal, aan den uitspringenden
voorgevel het minst, maar toch ook diiér in
kleine vlammen, welke allengs grooter werden.
Straks staken door alle vensters van het
gebouw vlamtongen uit, welke naar boven
lekten en daar de vlammen bereikten, die uit
de vensters van een hoogere verdieping op
drongen.
Het was zulk een schoon, maar tegelyk
zulk eon benauwend gezicht! Een vuurpoel
in het midden rood-oranjo gekleurd, omgeven
door een warrelkringenden sluier van bruinen
rook, om het vuur dansend en uit dien poel
steeg de reuzenvlam op, midden in een stort
regen van vonken, stukken vuur, brandende
splinters, welke ver wegdreven in de bruin-
gryze rookwolken en waarvan de grootste
stukken neervielen in de Marnixstraat op het
„American Hotel", op al de huizen tusschen
die straat en Leidschekade; ook in het open
terrein van het huis „Stroucken", waar men
zal gaan bouwen en een begin van brand
ontstond in eene keet, welke brand spoedig
gebluscht werd.
En uit dat hellevuur, dat de zaal en het
tooneel van den schouwburg in eene kolk
verzwolg, drongen de vlammen naar buiten
in alle kleuren, die het vuur aanneemt, naar
mate de stof, waarmede het gevoed wordt.
Hier een regen van groene vnurdroppels, neer
vallende lange witte linten, die zich kring
den, grillig opgewaaid als door een wind van
onderen naar boven. Déir rood-gond, geel
goud, vloeibaar geworden en wegdryvend
naar boven, als kleine goudstroompjes, uit
mondende in een oranje-rood vlammenmeer.
En telkens, wit geel, vlogen uit de vuurzee
vlammende stukken doek of papier op, als
vuurvogels, die haastig hun vlammennest
verlieten en, op den wind wegdry vende, door de
grauwgryze rookwolken werden meegevoerd.
Hier en daar aan den zygevel voor de
Leidschestraat waren nog ruiten heel. De
bekende bruingrijs gestreepte gordynen van
de komedie, geiyk gezegd door astbest ge
drenkt, hingen hier en daar, zwart vorkoold,
nog voor de ramen. Daar zag men hoe het
vuur ze bolopwaalde, tot zo van de latten
vielen in den rooden gloed.
Dan krinkelde, in groengelen rook, de vlam
een minuut tegen het glas en knatf dit
berstte stuk en zag men het glas smelten in
het gezuig van de vlammen.
En geelgrijs tegen den deinenden rood-
bruinenden vuurgloed, zag men op den scherp
tegen het vuur aflynenden voorgevel, de ver
steende gebaren van de mlddelgroep, het
werk van Bart Van Hove, styf In zyne on-
beweogiykheid, als een monument van de
rust, midden in de gisting van het vuur.
Maar eindelyk komt er leven in die versteende
menschen t
Ook zy echjjnon aangetast door de dolle
woede van het vuurl Zy heffen de armen
op, zü bewegen do boonen, zij zullen daar
boven op hun plat den bezeten dans van het
vuur meedoen.
Dan tuimelen »y achterover in den vuur
gloed en onder den val ziet men nog, hoe
de armen zich van het lichaam afscheiden.
Het is of het uur der ontbinding voor die
versteende menschen heeft geslagen. De
kinder figuren in het fronton verliezen hunne
zachtgeronde armen en beenen; zy vallen in
grijs gruiB aan den voet van het gebouw.
Van het bevallige beeld van den dans, op
den westelyken hoek van den gevel, staat
nog alléén het onderstuk. De romp is ver
dwenen. Maar op oen staak, boven het frag
ment, hangt het hoofd. Zoo moet het hoofd
van de prinses De Lamballe voorby de ge
vangenis van Marie Antoinette zyn gedragen.
De twee kleine kindergroepen om den hoek
van de Marnixstraat zyn ongedeerd. Zy zetten
hun plagend spel met den saterkop voort.
En nog altyd bruist het vuur en in zyn
kolk door do vierkante openingen d8r ven
sters ziet men de karkas van het gebouw,
de verkoolde balken tegen het roodbruine
vuur, zwart aflynen, of, als een groot balk-
rooster, neerstorten en nog altyd vliegen de
lichtgele vuurvogels uit hun nest op.
Het is een benauwde vlammendroom. Een
róode nachtmerrie. Een visioen van het helle
vuur. Een chimère van vuurtongen, uit rijen
van vierkante manden oplekkend.
En in haar diep en zuiver licht stygt de
zon daarboven opl Maar de wegdry vende
rook omsluiert haar en dan straalt zy, midden
in den bruin-grijzen smook, als een lichtbron,
van het heeriyket purper.
De Brandweer.
Het optreden der brandweer liet niets te
wenschen over. Een post is in de onmiddeliyke
nabyheid van de komedie. De zich daar be
vindende spuiten gaven oogenbiikkeiyk water,
toen do brand uitbrak. Het eerst werden de
spuiten gericht op den gevel aan de Mar
nixstraat, waar het vuur, naar het schynt,
het eerst gezien werd. De heer W. Stumpff,
de directeur-gérant van de „Koninklyke Vor-
eeniging het Nederlandsch Tooneel", werd
oogenbiikkeiyk gewaarschuwd en bad gelegen- i
heid de administratieve boeken te redden.
Middolerwyi werden de buren gewekt. Het
vuur, dat in een oogenblik de geheele achter
zyde van het gebouw had verzwolgen, daar,
waar hot tooneel en de magazynen zich be
vonden, was toen al zóó erg, dat velen, o. a.
de heer Bart Tan Hove, die op het hoekhuis
achter den schouwburg woont, eenvoudig
hunne kinderen en verdere huisgenooten op
wekten en hunne have en goed eenvoudig
lieten voor wat het was. Trouwens, de gloed
was zóó hevig, dat hy in de huizen van het
kleine stukje Leidschegracht, tusschen de Baan
gracht en Marnixstraat, achter dichte ramen
gevoeld werd. Hy was van vernietigende kracht
naar den zygevel van het
American Hotel.
Vele vensterruiten zyn daar gesprongen
en men kon in de kamers, die uitzicht op
den schouwburg geven, niet toeven. De heer
Volmer deed iu alleryi de gasten oproepen,
voor zoover de vuurgloed ze niet al uit hunne
bedden had gejaagd. Het hotel was niet vol.
Er logeerden ongeveer een 25 personen, maar
met het huisgezin van den heer Volmer en
het bedienend personeel, zullen er ongeveer
50 menschen zich in het gebouw hebben
bevonden. Allen waren spoedig op. Enkelen
trachten nog iets van hun goed te redden,
maar hoewel het vuur zich een oogenblik aan
een geveltop van het hotel had medegedeeld,
het gevaar dreef spoedig over, hoewel men toch
over het geheele dak en op de verschillende
omgangen van het gebouw voortdurend moest
opletten op de neervallende stukken vuur. In
eene der zalen van het hotel had het Genoot
schap „Arti et Architectura" zyn vergader
lokaal en juist eene belangrijke collectie platen
opgehangen, welke door water zeer bescha
digd zyn.
Het groote nut, ja de noodzakelykheid van een
geheel vrystaand komediegebouw of groote con
certzaal werd door dezen brand bewezen. Het
vuur vernielde alleen den schouwburg, dank
zy het energiek optreden van de brandweer,
welke met nagenoeg al haar materiêel en
manschappen werkte.
De schade.
De schade is naluurlyk hoogst aanzienlijk.
De gemeentegebouwen zyn geen van alle
verzekerdde premiën zouden zulk een aan
zienlyk jaariyksch bedrag maken, dat de kos
ten het verlies, door een mogelyken brand
veroorzaakt, zouden overtreffen. Tot voor
eenige jaren maakte de Stadsschouwburg
daarop eene uitzondering. Het gebouw en de
inventaris waren toen verzekerd voor ƒ600,000.
Men deelt zelfs mede dat in dien tyd voor
de artisten eone verzekering was gesloten
van f 50,000. Maar dat alles was op dit
oogenblik niet meer het geval. Alléén het
roerend goedde meubelen, de kostumee,
de doeken, waarvan een ryke en koet-
bare voorraad tot den stedelyken schouw
burg behoorde, was tegen brandschade ver
zekerd voor f 150,000. Voor het overige be
vond zich in het gebouw eene ryke muziek
bibliotheek van den heer Stumpff, eene biblio
theek van achtduizend deelen behoorende tot den
schouwburg, dan het geheele archief van de
commissarissen met een schat van bronnen voor
de Nederlandsche tooneelgeschiedenishet
marmeren beeld van mevr. Kleine en het
bronzen bas-relief van Morin, die den foyer
versierden. Maar voor wie de echade zeer
groot is, het zyn de artisten van het „Neder
landsch Tooneel," niet alléén zy die gieter
avond gespeeld hadden, maar allen min of
meer. Er waren er die het grootste deel van
hunne kostnmos en kleederen in den schouw
burg bewaarden en velen stonden schreiende
de verwoesting aan te zien. Het gelukkigst
kwam, meent men, er de heer Louis Bouw
meester af. Gisteren of eergisteren had hjj
juist alles meegenomen, wat er van hom in
de komedie was. Mevrouw Frenkel is minder
gelukkig. Zy verliest verschoidene toiletten.
Maar Schulze, Schoonhoven, Verenet en
Schmidt en misschien nog anderen verloren
hy den brand al hunne kostumes. En geen
hunner had zich verzekerd 1
Hedenavond zal het gezelschap in Arnhem
„Alexandra" gaan spelen. De bagage stond
gereed. Ook deze i8 verbrand.
BüiTENLAND.
l'h-ilnkr[jk.
De hertog van Orleans bevindt zich nog
te Pary's in hechtenis. Morgen is de termyn
verstreken, welke voor het hooger beroep is
bepaald. De hertog weigert van dit recht ge
bruik te maken, zoodat het vonnis der recht-
1 bank moet worden ten uitvoer gebracht.
