Leiden, 31 December.
Wy ontvingen heden het gedrukte ver
slag van het Bestuur van het Departement
Leiden der Maatschappy „Tot Nut van 't
Algemeen" ovor het jaar 1888 '89.
Het ledental bedraagt thans 279, waar
onder 2, die zich van elders naar hier hebben
doen overschrijven en drie honoraire leden.
Moest het bestuur het vorig jaar wjjzen
op eene vermindering van 24 leden, thans
zijn weder 12 leden ontvallen door over
lijden, vertrek of opzegging van hun lid
maatschap.
Het gebouw blijft in goeden staaf, doch
vereischt jaarlijks veel kosten van onderhoud.
Van ds Leesbibliotheek werd dit jaar meer
gebruik gemaakt dan vorige jaren.
Terwijl het getal lezers in 18S0-132 en
in 1884 182 bedroeg, is hun aantal dit
jaar tot 302 gestegen en werden 7385 boek
werken afgegeven. Commissarissen meenen,
èn uit het steeds grooter getal lezers èn
uit de geregelde terugbezorging der boeken
te mogen opmaken, dat de bibliotheek de
sympathie bezit van hen, voor wie zij werd
opgericht en dat zij nuttig werkt door goede
lectuur te verschaffen ook aan de vele jonge
lieden, die zij onder de lezers hebben opge
merkt, zoodat de gelden, aan haar ten koste
gelogd, goed besteed mogen heeten.
Door de buitengewone subsidie van het
Departement daartoe in staat gesteld, zijn
thans eenige nieuwe boeken ingebonden en
kunnen, nadat zy in den catalogus opge
nomen zijn, ter lezing worden uitgegeven,
waardoor aan den wensch van velen der
lezers voldaan zal z(jn.
Daar de bibliotheek door het vele gebruik
der boeken en het sedert eenige jaren steeds
stijgend getal lezers, jiarlyks meer onder
houd vordert, is de finantiëele toestand steeds
69n onderwerp van zorg voor de Commissie
en ziet zy zich verplicht by het bestuur to
blyven aandringen op verhooging der vaste
jaarlyksche tegemoetkoming.
Van een der leden werd een aantal boeken
ontvangen, die, ofschoon ze door hemzelven
niet meer werden gebruikt, den lezers zeker
welkom zullen zyn: Commissarissen hopen
dat dit goede voorbeeld navolging moge vinden.
Commissarissen van de Burgerzangschool
kunnen ook ditmaal verklaren dat deze
school nog steeds in betrekkeiyk gunstigen
toestand verkeert, hoezeer het aantal leer
lingen sedert de laatste inschryving eenigs-
zins is afgenomen. Het bedraagt thans 226.
De splitsing van de beide afdoelingen der
lste klasse bleek alsnog noodzakelyk en werd
dus voorloopig gehandhaafd.
Het aantal leerlingen aan de hoogste of
aan de vierde klasse is in den loop des jaars
vrij belangryk verminderd.
Het maakt mitsdien een ernstig punt van
overweging by de commissie uit, of die klasse,
met het oog op de daaraan verbonden kosten,
zal kunnen behouden blyven. Voornamelijk
zal dit afhangen van den uitslag der inschry
ving van nieuwe leerlingen.
De rekening over het afgeloopen maatschap
pelijk jaar bedraagt in ontvangst f 1406.64,
in uitgaaf f 1395 60 en sluit derhalve mot
een batig saldo van 11.04.
Commissarissen bevelen de belangen der
Burgerzangschool by voortduring met ver
trouwen in aller modewerking aan.
Op de Volkszangschool bedroeg het aantal
leerlingen van September 1888 tot September
1889 gemiddeld 250. De lessen worden ge-
gevon in een der lokalen van de openbare
school 4de klasse No. 2.
Tevens werd de comm. door eene buitenge
wone bydrage in staat gesteld eene openbare les
te geven in de Stads-Oeboorzaal. De uitvoering
liep goed van stapel en liet weinig te wen-
schen over, dank zy 't goede onderwya, dooi
de heeren IV. F. Oostveen, E. Peters, en den
pianist Berkeljon gegeven. De ouders der
leerlingen waren getrouw opgekomen. Jammer
dat de donateurs aan de uitnoodiging der
commissie, om deze les met hunne tegenwoor
digheid te vereeren, zoo weinig gevolg hebben
gegeven. Commissarissen hadden zich juist
gevleid door deze openbare les meer belang
stelling te wekken onder degenen, die in staat
zyn de school finantiëel te steunen. Als com
missaris is dit jaar afgetreden, maar weder
herbenoemd de heer C. C. Tieloman, wiens
beurt van aftreding thans is in 1894.
Commissarissen der Bewaarschool van het
departement brengen eveneens verslag uit van
den toestand, waarin de school verkeert, als
mede van de werkzaamheden, door hen ver
richt tot b3vordoring van haro instandhouding
en meerderen boei. Dat daartoe veol aanhou
dende inspanning en zorg wordt vereischt, is
voldoende gebleken uit het verslag, ten vorigen
jare overgelegd. Zoo gaarne hadden commis
sarissen gewenscht goede berichten te kunnen
mededeolen, maar zij werden weder teleur-
grsteld, ofschoon er niet meer stof tot klagen
is dan ten vorigen jare. De toestand is nage
noeg dezelfde gebleven. Er is en blyft reden
tot bekommernis: niet, volstrekt niet wat het
onderwüs betreft en de krachten, die het steu
nen. Neen, voorzeker: Met volhardenden y ver
en bewonderenswaardige zorg en inspanning,
met hartelgke liefde wijdt mej. Coster hare
krachten aan het onderwys en de opvoeding
der haar toevertrouwde kinderen en wordt
krachtig gesteund door een tal van hulponder-
wyzeressen, die mede toonen haro taak goed
op te vatten en te verstaaneen woord van
dank, door zoovele ouders voor haar neerge
legd, mogen ook commissarissen niet terug
houden 't ontbreke haar aan geen lust of
moed om het haar toevertrouwde werk voort
te zetten; steune haar de goedkeuring en
medewerking van ouders en allen, die belang
stellen in de ontwikkeling en vorming van
verstand en hart. Beden tot bekommernis, ja,
als zy zien op het gering getal leerlingen, dat
nagenoeg hetzelfde is als in 1888 en ook tot
70 klom, niettegenstaande er door wyziging
in' het bedrag van het schoolgeld hoop bestond
op uitbreiding: vandaar dat de inkomsten
daarmede gelyken tred hielden. Stonden com
missarissen ten vorigen jare voor een tekort
van ƒ176, thans mogen zy, dank zy do gun
stige beschikking van het Departement, dat
hun een subsidia van ƒ100 schonk, hunne
rekening sluiten met een tekort van ƒ52.05.
Zuinig beheer en gunstige tegemoetkoming
van kindervrienden om door geldelijke mid
delen het jongste St.-Nicolaasfeest te helpen
vieren, werkten tot vermindering van 't nadee-
lig saldo krachtig mede; voorts duldden de
uitgaven geene vermindering, noch ten aanzien
van het salaris van de directrice, noch van
huur voor het lokaal, noch van de leermidde
len, waarby immers het onderwys schade
zou lyden. Met de innige overtuiging dat zy
gedaan hebben wat zy vermochten en met
hot vaste voornemen om op den ingeslagen
weg voort te gaan, zullen* commissarissen
ook vrymoedig opnieuw hun dringend verzoek
by het bestuur indienen om hen te steunen
en de bewaarschool voor ondergang te be
hoeden. Het lokaal is voorzeker het uitne
mendst geschikte van alle, die in de plaats
onzer inwoning daarvoor zijn ingerichtlucht
en licht zyn overvloedig, de speelplaats met
de haar omringende tuintjes voor de kinderen,
de voor dezen zoo geliefde dierenwereld, ver
tegenwoordigd in konynen, kippen, duiven
het verschillend speelgoed, dat hun ten dienste
staat, het speellokaal met zyne eigenaardige
vermakelykheden, met zjjn groen en bloemen
en prenten en zangvogels, alles tot vermaak
en ontwikkeling der kinderenOpnieuw
richten zy tot leden en stadgenootery eene
uitnoodiging „Komt od ziet" en helpt en steunt
door hun uwe kinderen toe te vertrouwen en
anderen daartoe op te wekken, opdat de moed
en lust en kracht der onderwyzeressen daarin
voedsel vinden en besteed worden aan de
vorming van 't kinderlyk gemoed."
Van de Spaarkas was de rekening van dit
jaar in ontvangst 1839.74'/, en in uitgaaf
ƒ1838.49, sluitende met een voordeelig saldo
van 1-23'/,, dat by het reservefonds is
gevoegd.
Ofschoon de instelling byna 40 jaren heeft
bestaan, is het toch niet zeldzaam nog de
vraag te hooren „Wat is de Spaarkas toch?"
Heeft, nu by de Spaarbank nog de Ryks-
postspaarbank is gekomen, de Spaarkas nu
nog wel reden van bestaan Op deze laatste
vraag is dienende dat genoemde inrichtingen
voornamelyk hunne diensten geven aan hen,
die langer kunnen sparen. De bydragen, welke
by de Spaarkas gestort worden, loopen slechts
over eenige maanden en zou de rente zeker
niet beduidender zyn.
De Spaarkas is eene philanthropische in
richting alleen voor den werkenden stand,
dio het bespaarde in den zomer, weder in
den winter moet gebruiken; daarom geeft
deze instelling, gesteund door bydragen van
edele menschenvrienden, eene premie, berekend
over een geheel jaar.
De omstandigheden, welke het departe-
mentsbe3tuur bewogen om de Spaarkas in
1850 op te richten, zyn nog niet veranderd.
Dit jaar is er door 111 personen deel
genomen, en wel door broodslyters, warmoe-
zierS, conducteurs, grafwerkers, naaisters,
boekbinders, stadswerkers, borstelmakers,
schoonmaaksters, lijstenmakers onz., enz.
Zy brachten in de som van ƒ1693.65.
Hunne inlagen waren verdeeld als: 58 inla
gen onder de 10, 29 onder de 20,10 onder
de 30, 13 onder de f 40, 2 onder de 50.
De Volksbyeenkomsten worden door een
steeds belangstellend publiek bezocht. Door
de zorgen der Commissie werd er zooveel
mogelyk voor afwisseling gezorgd.
Ter Schoolspaarbank werd door ongeveer
60 kinderen in het met Juli jl. geëindigde
raaatschappelyk jaar 1888-1889 op de open
bare school 4de klasse no. 1, hoofdonderwyzer
de heer P. G. Hoeks, gespaard een bedrag
van 261,72 en is terugbetaald f 73,08'/2,
zoodat het batig saldo op den lsten Juli be
droeg /,198.63I/J. Tot leedwezen der commis
sarissen was de heer H. C. Van der Heyde door
overplaatsing naar eene andere school ver
plicht zyne zoo gewaardeerde hulp te staken.
Zyn opvolger de heer P. G. Hocks was zoo
welwillend de verdere zorg voor de bespaarde
gelden op zich te nemen.
Meermalen werd de treurige ervaring op
gedaan dat de bespaarde gelden niet gebruikt
konden worden voor het doel, waarvoor zy
bestemd waren, waardoor de lust tot sparen
bij de kinderen verminderde, niettegenstaande
da yverige opwekking daartoe. De ouders
spaarden dikwyls op naam der kinderen, het
geen buiten den werkkring van de bank ligt.
Gemengd Nieuwe.
Door de k e g e 1 v e reeni gi n g „Uit
spanning door Inspanning" te Leiden, is in
eene gisteravond gehouden algemeene ver
gadering besloten, in de maand Januari 1890
eon internationaal kegel-concours uit te
schryven.
Men scbryft uit R yns3terwoud e:
Een paar jaren geleden werd door den burge
meester dezer gemeente in den Baad het
voorstel gedaan tot straatverlichting.
Door de meerderheid van den gemeenteraad
werd bet voorstel echter verworpen.
Dat bet evenwel eene groote noodzakelyk-
heid is, voor beboorlyke straatverlichting te
zorgen, blykt uit het feit, dat in èe laatste
twee weken reeds drie personen door de
duisternis te water zjjm geraakt,- en
vronder boven wonder, aan het ge-raar van
verdrinken ontsnapt zyn.
Het is te hopen, dat deze voorvallen aan
.een of meer leden van den Baad aanleiding
mogen geven, 3»gmaa:s een voorstel tot
straatverlichting in te dienen, en dat de
Raad dan moge beslissen, alsnog daarin te
voorzien, opdat voor deze gemeente het
spreekwoord niet van toepassing moge zyn
„Als het kalf verdronksn is, dempt men
den put."
Het Hof te 's - Her togen b-os c h
heeft, in hooger beroep, Louis Maas, te St.-
Geertruid, dio wegens meineed doordearrond.-
rechtbank te Maastricht tot 10 maanden ge
vangenisstraf was veroordeeld, een straftyd
van 4»/, jaar opgelegd.
By een veehouder te Maastricht
zyn ill éóne week honderd varkens gestorven,
ten gevolge van het gebruik van zoutzuur,
dat als voorbehoedmiddel tegen dovlekziekte
was aangewend en later bleek 450 m. g.
arsenik per kilogram te bevatten.
Voor de betrekking vanklerk
aan 's Rijks krankzinnigen-gesticht teMedem-
blik, op eene jaarwedde van 250 boven de
gewone verpleging, hebben zich ongeveer 300
liefhebbers aangemeld. Onder hen komen
voordirecteuren van post- en telegraafkantoor,
hoofdonderwyzers, gemeentesecretarissen enz.
De firma M. B. Van Veen de Groen
(pettenfabriek) te Rotterdam, heeft voor hare
werklieden (thans 250) een ziekenfonds opge
richt en hiertoe, by de heden daarvan ge
dane bekendmaking, een bedrag van f 5000
geschonken. (N. It.)
Te Maastricht lyden zooveel
post-3mbtenaren aan influenza, dat er, met
het oog op de aanstaande nieuwjaarsdrukte,
versterking van personeel is aangevraagd.
Op den Chesapeake and Ohio-
3poorweg heeft een ongeluk plaats gehad.
Van een personentrein, welke zich met groote
snelheid naar bet westen bewoog, verliet een
gedeelte by White Sulphur Springs het spoor,
ten gevolge van het breken van eene as. Vyf
reizigers en evenveel beambten werden gedood
en tien gewond.
Volgens opgave van Bureau
Veritas verongelukten in de maand November
1889 110 zeilschepen, waaronder 11 vermis
ten, als
Van Duitschland 6, van Amerika 19, van
Engeland 41, van Oostenryk 1, van Dene
marken 3, van Spanje 1, van Frankryk 8,
van Griekenland 5, van Nederland 1, van
Italië 7, van Noorwegen 7, van Portugal 1,
van Rusland 5 en van Zweden 5.
Door stranding verongelukten 50, door aan
varing 12, door brand 9; gezonken zyn er
9, verlaten werden er 12 en afgekeurd 13.
In dezelfde maand verongelukten 11 stoom
schepen, als:
Van Dnitschland 1, van Amerika 3, van
Engeland 6 en van België 1.
Door stranding verongelukten 6, door aan
varing 1, verbrand 2, gezonken 1 en 1 werd
vermist.
Een b e w jj s, welke uitbreiding
de griep te Parys heeft verkregen, is, dat
het wekelyksch sterftecyfer, dat gewoonlyk
beneden 1000 blyft, in de afgeloopen week tot
2528 is gestegen.
Ten platten lande blyft de ziekte ook nog
heerschen. Wegens ongesteldheid der meeste
spelers moest de groote schouwburg te Lyon
gesloten worden en ook in het noorden, te
Rysel en omstreken kernen talryke gevallen
voor. Het bericht dat de minister van oorlog,
De Freycinet, die de ziekte reeds had gehad,
opnieuw en wel zeer bedenkelyk was ingestort,
bleek overdreven. De ongesteldheid van den
heer De Freycinet schynt niet ernstig.
Te Madrid is het dagelyksch sterftecyfer
ten gevolge van de griep verdrievoudigd. Te
Barcelona zyn niet minder dan 30,000 per
sonen aangetast. De bekende tenor Julian
Gayarrc ligt gevaariyk ziek aan longontsteking.
Een geneesheer te Parys beveelt aan, on
middellijk den dokter te doen ontbieden zoodra
men hoofdpyn en pyn in den rug de eerste
griepkenteekenen gevoelt. Een purgeer
middel, eene dosis kinine of antipyrin®, zal
de griep spoedig overwinnen. Maar de zieke
moet te buis in eene warme kamer blyven,
alleen warme dranken nemen en in geen
geval buitenlucht inademen. De ziekte maakt
hem zeer zwak en er zyn eenige dagen noe-
dig voor hy geheel hersteld is.
Te veel van het goede schaadt. Te Weenen
zyn niet minder dan 17 sterfgevallen veroor
zaakt door overmatig gebruik van pyrineP
waardoor hartstilstand werd veroorzaakt. De-
verkoop is er au alleen tegen vertoon van
doktersbewys toegestaan.
0ok te Berlyn- is een aantal menschen aan
de griep overleden. Félix Daha ligt gevaariyk
ziek aan longonisteking eek een gevolg
van. griep.
Slechts enkele- gevallen kwamen te Rome
vooa. In zeer goedaardigen vorm trad de
ziekt-e in andere Raliaansche steden op.
In Rusland vertoont de griep zich nu voor
de tweede maal. Te Odessa heeft zich een
aantal gevallen, veel heviger dan de eerste,
voorgedaan. In de laatste 2 weken rees het
sterftecyfer van 30- tot 39- per duizend. Naar
gezegd wordt, lyden thans 100,000- personen
of omstreeks 1/3. der inwoners van Odessa
aan griep.
Van geringen omvang is de griepbesmet-
ting te Brussel. De beer Bourée, de Fransche
gezant, is aangetast.
Kopenhagen telde in de afgeloopen week
omstreeks 6000 gevallen.
Te Nieuvr-York en de andere steden in
Amerika hoort men voortdurend meer van
de zonderlinge aiekte sprekenze is van goed
aardigen aard, maar honderden worden aan
getast. De heer Ingalls, lid van den Senaat,
heeft griep.
Behalve de griep, heeft zich te Konstan-
tinopel een groot aantal gevallen van diphthe-
nti8 en roodvonk voorgedaan.
Kaad van een ouden nachtwacht
by den overgang van het onde
In het nieuwe jaar.
Laat oude twisten rusten,
Dat spaart u nieuw verdriet.
Doodt oude, kwade lusten
En voedt de nieuwe niet!
Waardeert uw oude vrienden,
Beproef de nieuwe goed;
Zorgt voor uw oudgedienden,
Dat geeft den nieuwen moed.
Blyft niet by 't oude zweren,
Noch eert het nieuwe blind,
Vergooit geen oude kleeren,
Voordat ge nieuwe vindt.
Ontsluit geen oude wonden,
Zy geven nieuwe smart.
Legt af uw oude zonden
Kieuw zy uw geest, uw hart.
Gaf 't oude jaar U zegen,
Vangtdankbaar 'tm'euwraan 1
Liep 't U in 't oude tegen,
Moog' 't nieuwe beter gaan!
