dj minister zich liomogoen met- den heer
Bool, dat de gelegenheid otn in Indië tot hot
afioggen van het grootambtenaars-examen te
worden tosgelaten, moet blijven bestaan, maar
lij) kon den heoren Bool en Donner niet toe
geven, dat hot afleggen van examen in on ver
plichte vakken Diet zou mogen medetellen
by het opmaken der ranglijst. Dat was ook
het gevoelen van den heer Fabius, die meende
dat de bruikbaarheid der ambtenaren verhoogd
werd door de kennis van onverplichte Indische
talen.
De heer Levyssohn Norman bestreed ten
sterkste het voorstel om hier te lande een
reserve voor het leger van Indië te vormen.
Hij deed dit met oen beroep op het oordeel
van de meest besliste tegenstanders van zoo
danig corps, welks bestemming te uiteenloo
pend zou z(]n om van eenig nut te wezen.
Beter ware 't in Indië zelf de reserve te vor
men. Vooral bestreed spr. de toekenning aan
deze brigade van het karakter van reconvales-
csntencorps, bestemd tot opneming van wegens
ziekte uit de troepen teruggekeerde militairen.
Hij stelde voor de gelden voor dit corps
(f 100,000) te schrappen.
De heeren Schimmelpenninck v. d. 0()e en
Rooseboom betoogden het belang van eene
geregelde aanvulling van het Indisch leger
door vorming van het voorgestelde corps o»
ondersteunden dus het regeeringsvoorstol.
Het oordeel van de commissie van rappor
teurs over het amendement was niet eenstem
mig. Namens de minderheid wenschte de heer
"W. Van Dedem voor het oogenblik niet tot
den maatregel te besluiten. Zy beaamde dat
de reserve in Indië thuis behoorde.
Nadat de minister van koloniën als doel van
het corps vooral had aangewezen behoud van
uit Indië teruggekeerde militairen en aanvul
ling van het Indische leger, heeft de heer
v. d. Schrieck de volkomen nutteloosheid en
1 kostbaarheid van den maatregel betoogd.
Desniettemin werd het amendement om de
golden niet toe te staan verworpen met 60
tegen 33 stommen.
Na deze stemming werd de vergadering
"verdaagd tot heden.
Het stoomschip „Drente", van Batavia
naar Rotterdam, arriveerde 4 Deo. te Mar
seille;; de „Rembrandt" arriveerde 4 Dec. Tan
Arasterdam te Bordeaux; de „Zuid Holland",
van Rotterdam naar Batavia, vertrok 3 Dec.
van Southampton; de „PrlnB van Oranje",
van Amsterdam naar Batavia, passeerdo 3
aQëc. Perim.
By koninkiyk besluit is benoemd tot
"notaris binnen het arrondissement Zutfen, ter
standplaats de gomeente Deventer, A. Huender,
thans notaris te Vaassen.
Verleend aan dr. J. Pynappel, zich scha
vende J. Pynappel Gzn., eervol ontslagen
hoogleeraar aan de Ryks-universiteit te Leiden,
een pensioen van f 3000 's jaars.
Eerstc-Hamcr-orerzlebt.
Met de wot van 1878 was de Eerste Kamer
spoediger klaar dan met deze wyzigingswet.
Onvermoeid volgden de sprekers elkander op
om de veelmalen herhaalde argumenten tegen
de wet op het Lager Onderwys nog weer eens
e herhalen.
De heer Van Lijnden verdedigde gisteren
hot ontwerp als een modus vivendi in 's lands
bslang, dat de scherpte van den stryd zal
doen verdwynen, nu de neutrale school niet-
do verdraagzaamheid heeft gebracht; beproe
ven wy dit middel. De ongrondwettigheid van
hot ontwerp bestrydt hy. De zorg voor open
baar onderwys blyft onveranderd; zelfs geeft
dit. ontwerp me9r geld voor openbaar onder
wys, dan by eene volledige uitvoering dor
wet van 1878. Het byzonder onderwys staat
ook niet concurreerend tegenover het open
bare, maar als een bondgenoot ter bestryding
van onkunde. Het openbaar onderwys zal niet
achteruitgaan en het byzondere verbeteren.
Eene schoolgeldheffing van 20 cents per maand
kan geen bezwaar opleveren.
De Ueor Werthoim verklaarde niet ingonomen
te zyn met do grondslagen var, hot ontwerp,
maar nochtans vóór te zullen stemmen uit
een gevoel van hilljjkhold en met het oog op
's lands bjlang. Onvoorwaardeiyk vooratander
Heef hy van de openbare school, maar on
billijk is het, niet te st3unen bet byzonder
onderwijs, dat uit gemoedsbezwaar van de
openbare school niet kan gebruikmaken en
zooveel offervaardigheid toonde. Concurrentie
moet or zyn; de stryd tusschen moderne denk-
beeldon en reactie blyft voortduren, maar de
voorstanders der oponbave school toonon r.u
ook hunne offervaardigheid. De bezwaren tegen
dit ontwerp waren niet overwegend. De iuter-
pretatio van art. 194 der Grondwet.is geheel
veranderd. Aan hare belofte tot leerplichtrege
ling blyft hy de Regeering vasthouden. Aan
meerdere eischen van het byzonder onderwys
worde paal en perk gesteldde spyslyst is
afgesloten, maar toonen wy ons, liberalen,
de storksten hier, door ahnegatie, verzoening
en vrede te willen.
De heer Verheyen was zeer ingenomen
met het ontwerp, en achtte het niet in stryd
met de Grondwet. Het subsidiestelsel zal de
byzondere school steunen en in bloei doen
toenemen. Overigons verdedigde hy het neu
traal karakter der openbare school in 't Zui
den katholieke scholen zyn het niet Het
aantal onderwyzers, door deze wet geëischt,
achtte hy voldoende, de lokalen kunnen meer
leerlingen bevatten. De regeling dor school
geldheffing is goed en zal nooit ter bena-
deoling van het openbaar onderwys kunnen
strekken. Daarby bevat dit ontwerp vele
verbeteringen.
De heer Muller bestreed het ontwerp. Hy
achtte het ongrondwettig en het subsidie
stelsel voor de byzondere school, ook wegens
de consequentien, hoogst gevaariyk. Het neu
traliteitsbeginsel der openbare school ls op
genomen op aandringen der kerkelyke par-
tyon. En nu wordt dit beginsel sedert jaren
juist door hen gebruikt om storm te loopen
op de openbare school. Is dat goede trouw?
Neen, dat is niet eerlyk. Het waren de man
nen, die de leer des vredes moesten verkon
digen, die de gemoederen opzweepten. Sedert
heeft er nooit zooveel onverdraagzaamheid
geheerscht. En nu, om tot verzoening te
komen, zal men subsidie geven aaD alle sche
len van 25 kinderen, onverschillig wat er
geleeraard wordt. Kan zulk een middel het
volk bevredigen Het ontwerp zal seetarisme
kweeken en planten in het gemoed, in merg
en been, in hart en nieren des volks, als een
kwaadaardige bacil; twist en tweedracht zul
len overal heerschen.
Spr. hoopte daarom, dat deee wet niet aan
genomen zal worden. Verwerping zal geen
kwaad zyn, want ze zal kunnen leiden tot
eene andore, betere wet, die werkoiyk bevre
diging zal geven. Hoe de uitslag zy, moge
de natie bedenken, dat naar het echoone evan
geliewoord Geloof, Hoop en Liefde moeten
blijven, waarvan de Liefde is de meeste.
De heer Prins herinnerde aan de openings
rede van 1888, waarby voor het eerst hot
standpunt verlaten werd, dat de Staat alleen
uit maalschappeiyk oogpunt met het onder-,
wys te makon heeft. Van de nieuwe stelling
is dit ontwerp het uitvloeisel, in stryd met
den geeat der Grondwet. Eene staatkunde, die
de openbare school verzorgt, maar haar te
geiyk bestrydt, is eene speculatievestaatkunde,
waaraan spr. niet meedoet. Tot nog toe gold
de leer, dat de Staat niet onverschillig, maar
onafhankeiyk van de godsdienststroomingeri
staatzal men nu vrede brengen door hiervan
af te wyken? Spr. botwyfelt of de vrede met
de kerkelyken zal bereikt worden; 't is zich
overgeven aan eene illusie. De geschiedenis
leert dat de kerkelyken zoo licht niet te be
vredigen zyn. Gelukkig zyn wy hier nog be-
Vryd van eone onverdraagzaamheid als in
Belgid, dank zy de openbare school. In
België wordt eerst herdacht do kerkelyke
overheid, dan pas de Koning. Dit ontwerp zal
de volksschool in volkomenheid en kracht
doen vermindorende concessiën zullen niet
baten en het ontwerp zal slechts leiden tot
nieuwen stryd.
De heer Van Lier beaamde de bezwaren
der boetryders van het ontwerp. Hy had als
voorstander van het oponbaar onderwys ge-
wensc-ht dat de openbare school de alge-
meeno school zou zyn en de ouders de zorg
veor het godsdienstonderwgs op zich zouden
nomen. Het zyn illusiën geweest. Velen heb
ben zich afgewend van de openbare school
en byzondoro scholen zyn opgericht. Tegen
hot subsidiestelsel zou hy geen ovorwegend
bezwaar hebben. Maar hoe geschiedt het?
Er wordt subsidie gegeven, niet aan de be
slaande, maar aan alle byzondere scholen.
Er is geene facultatieve, maar eens gedwon
gen subsidiéering. Nagenoeg krygt hot by
zonder onderwijs hetzelfde subsidie als het
openbare. Dat is rechtsgelijkheid, zegt men.
Neen, de openbare school 3taat onder toe
zicht; de byzondere is vry; zoo roopt men
eone oneerlijke concurrentie in let leven.
Het ontwerp schynt de bedoeling te hebben
do openbare school te ontvolken. Welke de
bedoelingen des ministers ook zyn, do vraag
is, wat zullen de gevolgen wezen. Ten platten
lande kan de Ryksbydrage wel voldo.nde zyn
om de byzondere school te doen bestaan. Do
ouderwyzer toch is vrij een ander beroep
waar te nemen; het eenvoudigste lokaal is
voldoende 25 kmdsren zyn spoedig by elkaar.
Is eenmaal do byzondere school opgericht,
dan kan men kunstmiddelen gebruiken om
haar te doen bloeien ten nadeele van het
openbaar onderwys. De wet mist alle waar
borgen, ook omtrent de besteding van het
geld. Men hangt af van de inzichten van het
bestuur der vereeniging. Zulk eene wet is
niet te rymen met den grondwettelyken plicht
der Regoering om te zorgen voor het openbaar
onderwys.
De heer Van Swinderen vroeg wat de
politiek by deze wet doet; 't moge vreemd
zyn, maar spr. heeft dat nooit begrepen, nu
niet en in '78 evenmin. Het onderwys, dat
staat op den voorgrond, en nu is het voorstel-
Schaepman hier op grond van onvoldoende
waarborgen voor het onderwys gevallenzal
nu deze Kamer, In hoofdzaak dezelfde, door
eene achterdeur inlaten, wat voor twee jaar
aan de voordeur afgewezen ls, en voor een
niet te bereiken doel, eene der Regeering en
ons opgedragen zorg prysgeven? De fout is
de inmenging der politiek; daardoor is de
subsidie-quaeslie vastgekoppeld aan benadee
ling van 't openbaar onderwys.
Wilde men waarlijk verzoening, waarom
de subsidie-qnaestie niet by afzonderlyke wot
aanhangig gemaakt?
Verschillende bepalingen dezer wet zullen
dan ook r.iet gunstig werken voor het open
baar onderwys, waarom spr. met de voor
stellen niet mee kan gaan.
De heer De Vos Van Steenwyk besprak
de quaestie van de schoolgeldhefflng; over de
werking waarvan nog te weinig bekend is,
om te kunnen oordeelen.
De Regeering Bpreekt dan ook alleen maar
over den plicht der ouders ten deze; toch
ware het beter geweest deze zaak aan de ge
meenten OTer te laten, omdat dezen met de
uitvoering der wet belast zyn, en de locale
toestanden en behoeften kennen. Zoodoende
had de Regeering tevens getosnd schoolver
zuim te willen tegengaan.
Verder is deze verplichting in stryd met
de autonomie der gemeenten en eene bron van
moeilykheden tusschen de Regeering en de
plaatselyke bestaren, en stryd tusschen de
leden van die bestaren onderling; spr. betreurt
daarom de aan het centraal gezag toegekende
bevoegdheid. Heden voortzetting.
Gemengd Nienwa.
De personen, die vóóreenigen
tyd de orde verstoorden in eene vergadering
van het Leger des Heils alhier en by die
gelegenheid verzet pleegden ten opzichte van
een inspecteur en van een agent van politie,
zullen daarvoor den 16den dezer terechtstaan
voor de arrondissements-rechtbank te 's-Hage.
In de vorige week werd door
een sebipper, tydeiyk alhier, by do politie
aangifte gedaan dat uit de ongesloten roef
zyner schuit eene portefeuille was ontvreemd,
waarin eenige papieren zonder waarde, hoewel
hy gewooniyk ook zyn bankpapier daarin bergt.
Aangezien zyn gewezen knecht, zekere A. v.
H., in de nabyheid der schuit was gezien,
werd deze persoon van den diefstal verdacht,
daarna door de politie te Hillegom aangehou
den en naar hier overgebracht.
Hy bekende, zich aan den diefstal te hebben
schuldig gemaakt, gevende hy te kennen de
portefeuille in eene sloot naby den overweg
der spoorbaan alhier te hebben geworpen.
Toen daarop onder toezicht der Leidsche
politie naar dit voorwerp tevergeefs werd
gezocht, bleek onderwyl dat iemand te Oegst-
geest jl. Vrydag-morgen de portefeuille ge
vonden en vernield had. Het garnituur wa3
echter nog in zyn bezit, 't welk dan ook in
beslag genomen is.
Den 15den Nov. 11. wsrd dooi
familieleden van zekeren D. H. aan het politie-
bureel kennis gegeven, dat deze persoon ver-
moedeiyk een ongeluk had gekregen, aangezien
hy, des namiddags uitgegaan, niet, zooals
gewoonlijk, was teruggekeerd, hetgeen, met
het oog op zijn leeftijd en bijziendheid, niet
onwaarschynlyk werd geacht. Eergisteren
word bedoelde persoon evenwel uit Amster
dam liorwaarts gebracht, hebbende by zich
aldaar bij do politie aangemeld als schuldig aan
verduistering van geldon eener familie alhier,
by wio hy als looper dienst deed.
Hoewel daarvan geene aangifte was gedaan,
bleek 's mans opgave toch waarheid te bevatten,
aangezien hy met ruim f 26 uitgezonden o. a.
tet voldoening van een postwissel, dit ge'd
niet op 't postkantoor had bezorgd.
Al 't geld is dan ook door hom verleerd,
waarna hy ten laatste geen raad meer wiet. Vol
gens eigen verklaring moet by reeds verschil
lende malen voor landlooperf) zyn aangehouden.
Door de politie alhier is aango-
houden een persoon, wonende onder Oegst-
geest, die verdacht wordt jl. Zaterdag-nacht ten
nadeele van een koffiehuishoudor eene lichte
demi-9aison te hebben ontvreemd, welke dan
ook Zondag-morgen door verschillende perso
nen in zyn bezit is gezien. In denzelfden nacht,
tusschen 12 en 4 uren, heeft hy zyne eigen
jas, welke hy nu weder draagt, van de hand
gedaandeze jas is alzo» later door hem
teruggehaald, vermoedeiyk In ruil voor de
ontvreemde jas.
Zy, die hieromtrent inlichtingen kunnen
verstrekken, worden uitgenoodigd zich daartoe
aan hot commissariaat van politie alhier te
vervoegen.
Zaterdag jl. werd vanwege de
militaire autoriteit by de politie alhier kennis
gegeven ö-at gedurende de laatste maand uit
eene gesloten rustkamer in de kazerne ver
schillende muziekinstrumenten waren ont
vreemd. Het mocht der politie gelukken, die
voorwerpen hier ter stede in beslag te nemen,
terwyi door den kooper twee tamboers werden
aangewezen als de verkoepers dor voorwer
pen, waarop de verdachten in arrest zyn
gesteld»
By een door de militaire autoriteit gehou
den verhoor, bleek inderdaad dat de goede
personen waren genoemd, en daarna kon zelfB
door de politie nog worden in beslag genomen
een zakdoek, welke door een der tamboers
by den verkoop van een der instrumenten
was gebruikt.
Do burgemeester van Oudshoorn
waarsehuwt tegen een zich noemenden
Richard Muller, die voorgeeft student te
Oxford te zyn en zich aan verschillende op
lichtingen, zoowel in de gemeente Oudshoorn
als in het naburige Alfen, heeft schuldig ge
maakt. Signalement: aangezicht ovaal, voor
hoofd gewoon, oogen blauw, neus gewoon,
kin spits, ooren groot, haar blond, knevel
lichtblond, wangen ingevallen, tamelyk lang
en mager van gestalte; was gekleed in
donkerbruin geruit fantaeiecostuum, zwarte
overjas.
Eene brutale oplichting werd
gisteravond in Den Haag gepleegd. Eene dienst
bode vervoegde zich in het mantelmagazyn
op de Kapelsbrug aldaar, voorgevende een
regenmantel te willen koopen. Toen zy het
gewenschte kleediDgstuk had aangepast, ver
zocht zy om het haren vryer even to laten
zien, die buiten wachtte, en van wien zy den
mantel als St.-Nicolaas-geschenk zou krygen.
Het verzoek werd toegestaan. De dienstbode
echter, in plaats van dadelyk terug te komen,
zooals zy beloofde, is met den mantel ver
dwenen en men heeft haar tot dusver nog
met kunnen wedervinden.
Uit Londen wordt aan het „N.
v. d. D." door de heeren I. S. Van Nierop
Sons geseind dat gisteren al de verleden
week aangevoerde veeladingen te Harwich
en te Thameshaven zyn doorgelaten.
Eene groote bakkery te Phila
delphia is door brand vernield. Vyf personen
kwamen om het leven en vier anderen
werden ernstig gewond.
De „Amsterdamscho" likourfa-
briek by Mödling (Oostenryk) is afgebrand.
De heer Georg Bergmann, raads
heer in het hof van appól en lid van den
gemeenteraad, te Brussel, was dezer dagen
te Luxemburg op do hertenjacht met een
zyner medoraadsleden en oenige andere heeren.
Eik der jagers had post gevat op de hem
aangewezen plaats, toen een hort voorby-
snelde. Een der jagers schoot en miste het
hert, maar trof don heer Bergmann in het
onderlyf.
Op zyn verlangen word de hoer Borgmann
terstond naar Brussel vervoerd, waar hy
spoedig overleed. Het raadslid, dat zyn ambt
genoot aldus doodschoot, is zóó terneerge
slagen. dat hy niemand kan zien en men hem
het nog ni9t heeft durven mededeoiea dat de
do hoer Bergmann is overleden.
Do heer Borgman.i was ongoreov vyfiig
jaren oud en 'oohoorJe tot de meest geachte
t-r de bekwaamste leden der rechterlijke
ni cht van België.
BUITENLAND.
ïAwl tas-oS» IuüA.
Bij de behandeling in den Ryksdag van
tiet vooratel-Barth, betreffende' het ontslag
va mynwerkers, verklaarde do minister
Bsttichcr, dat de Regeering geene stelling
kon innemen, voordat hot ODderzoek om-
