N°. 8960. Zaterdag 4 l^iei. A0. 1889- §eze Qourant wordt dagelijks, met uitzondering van (gon- en feestdagen, uitgegeven. Leiden, 3 Mei. Feuilleton. De man met den blauwen mantel. LEIDSCH 3§i- DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lei<l«n per 8 maanden1.10. Franco per post.1.40. Afzonderlijke Nommere0.05. Aan den gemeenteraad wordt door B. en Ws. overgelegd de voordracht van den districts schoolopziener voor de benoeming van een hoofd eener openbare school alhier. Aangezien onlangs het hoofd der openbare school 4de klasse No. 1 (de heer H. C. Van der Heyde), is overgeplaatst naar de nieuwe school 3de kl. No. 4, zal de benoeming moeten geschieden voor eerstgenoemde school. Voorgedragen worden de volgende 5 candi dates die bO het gehouden vergelijkend examen het hoogste aantal punten hebben behaald: lo. J. Vreeburg, 1ste onderwijzer te 's Gra- venhage2o. H. J. Delfgaauw, hoofd eencr openbare school te Maastricht3o. B. Schelts Van Kloosterhuis, plaatsvervangend hoofd te 's-Gravenhage4o. J. Jaspers Jr., onderwijzer te Beverwijk; 5o. S. Hoeks, onderwijzer te Leiderdorp. De commissie van financiën heeft geene bedenkingen tegen den ten fine van onder zoek in hare handen gestelden suppletoiren staat van begrootiDg van de Stedelijke Werk inrichting alhier, voor het jaar 1888, sluitende in ontvangst en uitgaaf tot een totaal bedrag van f 296.615, weshalve zij den Raad voor stelt dien goed te keuren. Ter vervulling van eene vacature aan de Meisjesschool 2de klasse is de volgende voordracht opgemaakt in overleg met den arrondissements schoolopziener, na ingewonnen bericht van het hoofd der school, ter be noeming van eene derde onderwijzeres op eene jaarwedde van 550, alslo. Mej. J. M. Janssen, thans tijdelijk met de waarneming dier betrekking belast; 2o. mej. S. H. E Prins en 3o. mej. C. A. Fischer, beiden werkzaam als derde onderwijzeres aan de school 3de klasse No. 3. Ter vervulling van eene vacature aan de school der 3de klasse No. 2 is de volgendo voordracht opgemaakt ter benoeming van een derden onderwijzer, op eene jaarwedde van f 550, als: lo. H. J. Van den Berg, met de tijdelijke waarneming der betrekking belast; 2o. A. Van der Jagt, en 3o. S. Broekhuizen, beiden werkzaam aan openbare lagere scholen in deze gemeente. Door B. en Ws. wordt aan den ge meenteraad overgelegd het Verslag van den toestand der gemeente over 1888, hetwelk wordt gedrukt en aan de leden zal worden toegezonden. Naar aanleiding van het desbetreffend verzoek van de wed. H. K. Beuzemaker, geb. Herinneringen uit den Franschen t{jd. 26) door A. J. RANK. Terwijl Trouw met Van Westen op het achterdek heen en weder wandelden, zagen zij eene boot van wal steken, waarin een gezelschap van beeren en dames gezeten was en welke boot op hun vaartuig aanhield. „Kfik," zei Trouw, „wat zouden die willen? Als we op de Zeeuwsche stroomen zwierven, zou ik zeggenKijk uit, daar komen ver momde Douanen. Maar hier zondigen we niet tegen de willekeur van den Franschen Mon sieur." „Weet ge wie dat zijn?" zei Van Western, „dat is „mijnheer" en Piet en nog een heer, die ik niet thuis kan wijzen. En daar zit zoo waar Geertemoei en Juffrouw Rozetta met nog eene dame, die zeker bij den vreemden heer behoort." Trouw schreeuwde het uit van pleizier en het fluitje aan den mond brengende, floot hj] „alle hens boven" en allen waren in een oogenblik op het dek, waar zij met blijdschap de komst der gasten wachtten. Wubbe, deelen B. en Ws. den Raad mede dat adressante met 13 April jl. haren zoon Henri van de Hoogere Burgerschool heeft afge nomen, terwyl tot dusverre het schoolgeld werd betaald door zijn oom, den heer N. W. Beuzemaker, die in Februari jl. is overleden. Het komt B. en Ws. voor dat er op dien grond wel termen bestaan het verschuldigd schoolgeld niet voor het geheele schoolgeld in te vorderen, zoodat zjj in overweging geven aan adressante vrijstelling te verleenen van de betaling van schoolgeld voor haren zoon Henri, leerling der Hoogere Burgerschool, over het laatste kwartaal van den cursus 1888/89 tot een bedrag van f 15. Voldoende aan art. 9 der statuten, deelt het bestuur der vereeniging „de Practische Ambachtsschool" te Leiden, den Raad mede, dat in de algemeene ledenvergadering, gehou den op 11 April 1889, ter vervanging van de heeren dr. J. M. Van Bemmelen en J. Brevée, als leden van het Bestuur, omdat zij herkies baar waren, de volgende tweetallen zijn opge maakt: lo. ter vervanging van dr. J. M. Van Bemmelen, de heerendr. J. M. Van Bem melen en P. J. Groen, en 2o. van den heer J. Brevée, de heeren J. Brevée en J. C. Bernard. De Raad wordt beleefd uitgenoodigd uit deze tweetallen eone keuze te doen. In de vereeniging van de „Leidsche Handelsvereeniging" behandelde de heer Lam berts Hurrelbrinck, na het gisteren medege deelde, de matige winst van „Eigen Hulp" en deed deze bespreking vergezeld gaan van becijferingen, waaruit o. a. bleek dat gewon nen werd op den inkoopsprijs van 533.170 een bedrag van f 199.177, eene winst dus van ruim 37'/, pet. Uit nog eene berekening bleek dat gewonnen werd 190 pet. van het kapitaal. Natuurlijk, zeide spr., is met zulke gogevens als het verslag der Haagsche coöperatieve Vereeniging aanbiedt, gemakkelijk na te gaan, dat de door „Eigen Hulp" verkochte artikelen niet veel goedkoóper, dikwijls duurder moeten zijn dan bij de gewone winkeliers. Dit ver wijt is der veroeniging dan ook wel eens gemaakt. Als roden voor het duurder zijn van artikelen van gelijke qualiteit noemt men dat die artikelen voor dezen of genen magazijnhouder als reclame-artikelen dienst doen en dan laag geprijsd worden om klanten te lokken, die voor andere artikelen zooveel meer winst te vergoeden hebben. Als oorzaak dat „Eigen Hulp" in een kort tijdsbestek zulk eene buitengewone uitbreiding verkreeg, dat de vereoniging haar ledental De touwladder (want eene statietrap had men niet) werd nedergelaten, en spoedig was het gezelschap aan boord. 't Is moeilijk het levendig tooneel te be schrijven, dat nu op dat plompe vaartuig te aanschouwen was. Hoeden werden gezwaaid, handen gedrukt, welkomstkreten geslaakt. Geertemoei was één on al verrukking. Trouw was als boven de wolken; alle manschappen dongen naar de eer van een handdruk van „mijnheer" en de meisjes gingen rond bij die kloeke gasten en toen er eindelijk een oogen blik stilte was, zei Roosje tot die gebaarde mannen: „U beschouw ik als oude vrienden. Mijn vader roemt u allen zeer," en elk van hen gaf zij nogmaals de hand. Een luid „hoera" werd aangeheven en daarop bega ven allen zich naar het vooronder, waar men, hoewel het grooter was dan op de bom van Jacob Noordkant, toch gepakt zat als haring in eene ton. De koffie, haastig klaargemaakt, werd uit tinnen kroezen en grof aardewerk gedronken, maar ze smaakte er niet te minder om, es het ontbijt van lekker brood met lamsvleeech en ham werd ook door de dames met graagte gegeten. Do zeereis had hen goedgeóaan en in geene jaren had een eenvoudig maaL zoo- heerlijk gesmaakt. zoozeer ziet toenemen (in 1888 2509), noemde spr. voornamelijk de uitkeering der dividen den, welke telken jare plaats heeft. Zoo is in 1888 het uit te keeren dividend gesteld op 16 pet. van de door de leden bestede som, zijnde f 681,596, iets, dat zeer mooi kliDkt, maar, volgens spr., op den keper be schouwd, tot ander inzicht voert. De vereeniging maakte eene winst van 37'/, pet. Neemt men daar af 16 pet., dan blijft er over eene winst van 21'/2 pet., onge rekend het renteverlies, dat de leden Hjden door contante betaling. Spr. hield zich over tuigd dat elke winkelier dezelfde en nog gun stiger resultaten kan verkrijgen, indien het stelsel van contante betaling ook bij hem werd toegepast. De onkosten, door „Eigen Hulp" te bestrijden, moeten uit den aard der zaak geringer zijn en moesten zelfs nog veel geringer wezen dan in werkelijkheid het geval is. Art. 29 der statuten geeft daaromtrent opheldering, luidende: „aan de gezamenlijke bestuursleden wordt elk jaar als schadeloos stelling toegekend eene som, waarvan het getal guldens overeenkomt met het ledental op den eersten Juli van het dienstjaar." Het afgeloopen jaar is geëindigd met 2500 leden en er is dus f 2500 onder de be stuursleden verdeeld. Behalve dit, komen er nog meer honorariums b(j. Dit juist gaf den heer Hurrelbrinck tevens aanleiding er op te wijzen wie in het bestuur z(jn en dus b|j hooge traktementen van Staatswege nog een aardig inkomentje genieten, terwijl het ambte naren van lagen rang en zelfs hun vrouwen verboden is eene kleine nering te doen. Maar er zijn, ging spr. voort, nog meer onrechtvaardigheden, onbillijkheden aan een zoodanig optreden verbonden en dat zoowel direct als indirect. Wat het directe betreft, gaf spr. een enkel voorbeeld, aan de praktijk ontleend. Het feit heeft onlangs plaats gegrepen dat de jongelui, die het examen voor toelating op de Academies te Breda en te Willemsoord hebben gedaan, nog vóórdat de uitslag bekend was, reeds eene circulaire van „Eigen Hulp", afdeeling zee- en landmacht, ontvingen, met aanbod hun bij slagen de uitrustingen zoo goedkoop mogelijk te leveren. Zullen de winkeliers, de kleer makers, die over het algemeen niet zulke hooggeplaatste vrienden hebben als waarop de bestuurders van „Eigen Hulp" kunnen bogen, tegen zulke handelingen kunnen con- curreeren? Indirect. Hoewel wjj ons kunnen beroemen een vrij, onafhankelijk volk te zijn, toch moet „Mijnheer" stelde voor dat Piet en Jan een roeitochtje zouden gaan maken met de dames dan konden de overigen terwijl de zaken be spreken. En zoo gebeurde het. Zelfs Geerte moei zou van de party zyn. Ze had al zoo lang heur Piet gemist, dat ze hem nu zoo lang en zoo dikwyls mogeiyk zien wou. „Wakkere mannen!" begon „mijnheer", „mijnheer De Nys, die ik u heden nader wil leeren kennen, was myn makelaar in Amster dam, in goede en booze dagen. H(j is trouw als goud, en evenals wü, een prinsman door merg en nieren. Hy heeft, evenals gy allen, de verbodene zaken, welke voor Amsterdam bestemd waren, adres verleend, met een üver en voorzichtigheid, welke boven myn lof ver heven zyn. Maar evenals het zegennet lang zaam maar zeker den kring vernauwt, waarin de visch besloten is, tot ze onmogeiyk aan bet want kan ontsnappen, werd de toestand van onzen goeden De Nys overgevaariyk. Maar evenals een klein vischje door de mazen hoen weer in de ruimte komt, wist hy aan de handen der rakkers te ontkomen. Zyne bergplaats werd ontdekt en zyn huis omsin geld. Door eene deur in zyn kelder kwam by in dien van zijn buurman en terwyl men alles doorzocht in het eene huis, verliet een schoorsteenveger hst andere, ging op zijn PRIJS DHR ADVERTENTIEN V»n 1—6 regel» 1.05. led»» regel meer 0.174. Ore o tere letter» n»»r pl»»tenxlmte. Voor het ia- OM»eer*n buiten de »tad wordt 0.10 berekend. men die vryheid, die onafhankelykheid niet al te ver uitbreiden. Evenals in elke maat- schappü, zijn ook by ons superieuren en infe- rieuren, heeren en onderhoorigen, en onwille keurig overal streven de laatsten om den eersten welgevallig te zün. Zien zy hunne meesters bescherming verleenen aan een bepaald indi vidu of aan een bepaald lichaam, ook zy, de minderen, trachten het hunne er toe by te brengen om dat lichaam te bevoordeelen. En hiermede was spr. gekomen tot den derden factor, het contant betalen, een zeer mooi principe, wanneer men er zich streng aan vasthoudt, maar ongelukkigerwüze houden zich de leden van „Eigen Hulp" hier ook niet aan vast, hetgeen spr. met bewyzen staafde. Het geval heoft zich zelfs meer dan eens voorgedaan dat deurwaarders tot inning der verschuldigde penningen moesten worden te hulp geroepen. Maar niet enkel de leden, ook het lichaam, de Vereeniging is van krediet niet afkeerig, hetgeen blykt uit art. 7 der statuten. Spr. meende voldoelde aangetoond te hebben dat het lid-zyn van „Eigen Hulp" geene be; paalde voordeelen kan opleveren; hy ging verder, oneindig verder en beweerde dat de voorstanders van „Eigen Hulp" hun eigen graf bezig zün te graven, dat, wanneer zy werkeiyk hun voor oogen gesteld doel mochten bereiken, wanneer zy den tusschenstand, den winkelstand, door den heer Elias in zyne brochure den stand der parasieten genoemd, wanneer zy dezen stand in waarheid konden doen verdwynen, dat zy daarmede ook hun eigen doodvonnis hadden geteekend. Ook dezi bewering staafde spr. met cyfers, betrekking hebbende op patent en andere belastingen. Volgens sprekers aan officiëele gegevens ontleende berekeningen, betaalde de Leidsche winkelstand aan patentrecht, gemeente- en ryksbelasting f 105,500, zoodat Den Haag als behoorende tot eene hoogere klasse met 3 af gevaardigden, 8 maal zooveel moest opbrengen, dus ƒ316,500. Wat betaalt „Eigen Hulp" echter met al zyne winkels, welke de ge heele winkelnering in handen willen nemen Slechts f 1632. De grootste onbillykheid springt vooral met het patent in het oog. De Leidsche winkeliers moeten natuuriyk i e d e r voor zich een patent hebben, terwyl „E. H." voor de verschillende winkels slechts met één patent kan volstaan, 's Ryks schatkist lydt dus ook een niet onbelangryk nadeel. Ten slotte wees spr. op de treurige gevol gen, welke eene eventueele zege van „Eigen Hulp" zou met zich brengen. Het mag oven gemak het omsingelde huis voorby, stapte by een vriend in huis, kwam er als matroos uit en ging rechtstreeks naar de jaagschuit met een pakje onder den arm. In Den Haag trok hy zyne eigene kleederen weder aan, en nu zyn we hier. Te Katwyk gingen wy scheep; maar zóó scherp is het toezicht, dat men zyn spoor toch gevonden had. We had den maar oven den tyd om van wal te ste ken. De rakkers waren ons op de hielen. Waren wü te Scheveningen aan wal gestapt, dan was hy voor de haaien geweest." Trouw stond op en wenschte mynheer De Nys geluk met zyne redding. „Indien ge," zeide hy, „trouwe vrienden zoekt, kykt dan rondom u. Al wat ge hier ziet, is één in wenschen en bedoelen. Ieder onzer is prins man en ieder onzer werkt aan het herstel onzer vryheid «aar de mate zyner krachten." De Nys was in geene maanden zoo opge wekt geweest. Hy gaf elk der visschers een handdruk en wüzende op „münheer", zeide hy„Dat is onze man. Dat is hy, wiens leidende gedachte ons allen bestuurde, wiens hoofd voor ons allen dacht en die, als een wys man, de bakens gaat verzetten nu het gety verloopen is." Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1889 | | pagina 1