niet minder to verwachten. Dat „Cryptogram"
een gezellig spreker is, daarvan heeft hy hier
onverwacht en onvoorbereid in eeneslen vorigen
zomer gehouden gewono vergadering bljjk
gegeven.
Mogen de loden door eeno drukke opkomst
toonen dergelijke belangstelling te waar-
deoren.
Uit de tabellen, door de Regeering ge
voegd by hare onderwijswet, bljjkt o. a. dat
de gemeente 's Gravenhage, naar het daarin
voorgedragen stelsel, aan Rijksvergoeding zou
genieten, berekend naar het totaal aantal
leerlingen op 1 Jan. 1888, ƒ54,200, terwijl
als voorschot over 1887, naar de bestaande
wet, is genoton 100,338,99'/2.
Voor Rotterdam zijn de cijfers 67,650
tegen 171,312,97; voor Leiden 18,200
tegen ƒ39,010,50; voor Delft ƒ12,000 tegen
21,445,50; voor Dordrecht ƒ11,500 tegen
17,649; voor Schiedam 9200 tegen
13,110; voor Gouda 8800 tegen 15,428,10;
voor Amsterdam 154,000 tegen 300,441,45.
Voor het sub-agentschap der Nedeiland-
sche Bank, dat met 1 Mei a. s. ook te Amster
dam wordt opengesteld, is tot sub-agent
benoemd de heer O. J. G. Van Wageningen,
kassier aldaar.
Mr. W. Francken N.Gz., kantonrechter te
dier stede, is daarbij benoemd tot adviseur.
De algemeens vergadering van aandeel
houders der „'s-Gravenhaagsche Melkinrich
ting" bepaalde heden het uit te keeren dividend
op 6 percent.
Dr. J. Th. Mouton werd als commissaris
herkozen. Den directeur, den heer Th. J. Koentz,
werd dank gebracht voor zijn uitstekend be
heer.
Gemengd Nieuws.
In den nacht v an Donderdag op
Vrijdag werd in eene dwarsstraat van de Bees
tenmarkt, in do Narmstraat No. 81, brand
ontdekt. De vlammen sloegen zelf3 weldra het
dak uit. Het mocht echter gelukken het ver
nielende element in zjjn voortgang te stuiten
met spuit No. 1, welke haren naam hand
haafde, want zij gaf het eerst water, niet
tegenstaande de infanterie ook reeds met hare
spuit uit do nabij gelegen kazerne was aan
gerukt.
Hoe de brand is ontstaan, is nog onbekend.
Het perceel was onbewoond, en zou binnen
een paar dagen door nieuwe huurders worden
betrokken, waartoe overdag er nog enkele
werkzaamheden in verricht moeten zijn.
Aangezien de kleine brandklok had geluid,
was ook de stoomspuit uitgerukt, doch ze be
hoefde geen water te goven. Ze kon weer
onmiddellijk terugkoeren. Om over halftweo
kon ook spuit No. 1 heengaan, waarna nog
in het perceel werd gespoten met eene brand
slang, welke verbonden was geworden aan de
brandkraan in de Boerhaavestraat.
Het boven uitgebrande perceeltje was vol
doende geassureerd.
Voor het eerst werd b(j dezen brand een
der beide onlangs aangeschafte toestellen ter
verkrijging van Well's-licht op de proef gesteld.
Het resultaat was gunstig. Er waren thans
l eel wat minder fakkels met pekkransen noodig
ter verlichting van het terrein.
Tegen den morgen ontstond ook brand in
een in aanbouwd zijnd perceel aan de Geere-
straat, welk pand geheel uitbrandde en even
eens verzekerd was.
Wy vestigen de aandacht op
eane in dit nummer voorkomende advertentie
ïai den heer W. Hartevelt, waarin zonne
schermen worden aanbevolen.
De jacht en visschery in den
Piaspolder, gom. Woubrugge, is voor het seizoen
1889 verhuurd aan den hoer W. Mulié te Lei
den, voor 152.
By de herdenking van zp 2 5-
jarig huwoiyksfeest, slachtte do heer J. W.
Koning te Leiderdorp eene vette koe en ver
deelde het vleesch onder zyne minder ryk be
deelde buren. (Vbg.)
Onder het zeventigtal bom
schuiten, dat hedenmorgen van de visschery
te Scheveningen aankwam, behoorde do
S. C. H. 13, reeder Jac. Don Duik, schipper
Simon Visscher, welke schuit Vrijdagmorgen
te 6 uren, terwijl zy visschende en dus mach
teloos was, aangevaren werd door eene groote
boot, volgens do bemanning dor schuit den
naam voerende van „Talisman", Rotterdam.
De oorzaak wordt toegeschreven aan mistig
weder en ongenoegzame waakzaamhoid van
de wacht op de boot. Hoezeer door het
schreeuwen van de visschers gewaarschuwd,
kwam de boot midden op do schuit aan,
verbryzelde een der zwaarden en dekbalk,
ontzette het dek en beschadigde de zeilen
en den bloks. De bemanning der schuit, het
zekere voor het onzekere nemend, sprong op
de boot over, maar verliet haar weder na
een halfuur, toen het bleek dat zy zonder
gevaar op 't beschadigd vaartuig kon over
gaan. De schade is niet gering.
HOLOINIltN.
BATAVIA, 16-23 Maart.
(Fransche mail).
De griffier by den raad van justitie te
Padang, mr. J. Doornik, is voornemens een
tweejarig verlof naar Europa aan te vragen.
Te Buitenzorg op het land Tjomas is
den 17den dezer overleden en daags daarna
begraven, de heer Sol, oud-officier-machinist
dor l3te klasse by de Kon. Ned. Marine en
oud-directeur der fabriek voor de marine en
het stoomwezen te Soerabaia, in welke laatste
betrekking vooral hij zich voor den lande
destyds zeer verdiensteiyk heeft gemaakt.
Wegens ziekte is aan den hoofdinspec
teur der cultures Mr. H. Kunernan eene maand
verlof verleend naar Bandoeng.
Uit Bandjermasin vernemen wy dat den
Resident aldaar het voornemen wordt toege
schreven om spoedig te repatriëeren. (Bat. Nbl.)
Erkend en toegelaten is de heer Jhr. A.
Ploos van Amstel, als vice consul van Rus
land te Batavia.
De lste luit. der inf. H. Jacobs, varfhet
garnizoens bat. van Palembang, is overge
plaatst by het 9de bat. inf. te Batavia.
Civiel Departement. Benoemd: Tot opzichter
3de klasse by het departement der bnrgerlgke epen-
bare werken de heor F. A. Klopper.
V o r 1 e o n d Een 2-jarig verlof naar Enropa,
wogens ziekte, Ran den aaa.-res. van Soemenep (Madnra)
P. O. Arends en aan den opzichter 2do kl. bij den
waterstaat on 'a lands Burg. Openb. Werken A. Keller.
Vorandord: Het aan den aas.-res. van Ngawi
iMadioen) J. M. G. Numans, wegens 12 jaren onaf-
gobroken dienst in N.-I. verloend verlof naar Enropa,
voor den tjjd van 2 jaren, in een verlof wegens ziekte.
Benoemd: Tot assistent-resident: van Soemenep
f Madura) torens vendumeester aldaar, de ass.-resident
van Tooban (Rembang) C. G. Van Baerlevan Toebftn,
do controleur lste kl. bij het binn. bestuur op Java
en Madura H. J. W. Van Lawick Van Pabst.
Tot secretaris: van de residentio Japara, do con
troleur lsto klasse by het B. B. op Java on Madura
Ch. Lok; van de residentie Djokjakarta, desecr.der
res. Bali en Lombok Ch. L. G. Castens; van de
residentie Probolinggo, do controleur 2de kl. by het
B.-B. op Java en Madura M. Herz.
Bjj do in- en uitvoerrechten en accijnzentot amb
tenaar, do ambtenaar op non-aot. J. B. Grashuis, laat
stelijk verificateur 2de kl. bij dio middelen en de tijde
lijke verificateur der 5de kt. V W. Ploegman, eerst
genoemde met ingang van 10 April 1889tot tjjdeljjk
verificateur der 5de klasse, do opziener J. J. L. Kuhr.
Tot hulponderwijzeres, A. E. L. Steens Zjjnen,
ondorwijzeres voor den Ind. dienst, uit Noderland
uitgezonden.
OntslagenOp verzoek, oervol nit haro be
trekking, do hutpondorwijzores aan de openb. school
to Bodjonegoro C. J. Knipers.
Geplaatst: Aan de openb. lag. school to Bodjo
negoro A. E. L. Steens Zjjnen. Als lste hulponder-
wijzeres, aan do openb. late lag. aohool te Salatiga
de onderwjjzor 2de kl. C. W. Mulder.
In de contrüle-afdoeling Rembang, afd. van dien
1 aam, de contr. 2do kl. G. L. Gonggrjjp.
In de res. Pekalongan, de adepirant-eontr. E. Eint-
lioven.
Bepaald: dat geplaatst blijft: in de res. Peka
longan, de contr. 2de kl. G, Ch. D. NonmanD.
Ontslagen: Als ovorcompleet in haren rang,
eervol nit haro betrekking, do ondcrwjjzerce lste kl.
hoofdonderwijzeres aan do op. lagere meisjesschool
to Padang, J. E. Van Oeveren, geboren Van Schaik.
Belast: Met de waarneming der betrekking vaa
oudorwijzeroa 2de kl., J. E. Van Oeveren, geboren
Van Schaik voornoemd.
Ontslagon: Op vorzook, eervol uit 's lands
dienst, mot ingang van 5 April 1889, de hoofdcom
mies bjj de Algomeene Rekenkamer H. A. Moppolink.
Verleend: Een 2-jarig verlof n. Europa, w.
ziekte, aan den opzichter 2de kl. bjj den Wateralaat
en 's lands Burg. Openb. Werken G. Leemhuis.
Benoemd: Tot advocaat en proenreur bjj hot
Hooggerechtshof van N.-I. mr. G. W. Altheor.
Bij den Waterstaat en 's lands Burg. Openb.
Worken: tot opzichter 2de kl. de opz. 3de kl. K.
A. Trouorbich; tot opz. 3de kl. F. A. Kloppert, B.
Tilma, P. L. Lcuaden. D. H. W. Willebrands, daartoe
door den min. van Kol gesteld ter beschikking van
den G.-G. van N.-I.
Bij de exploitatie der Staats-spoorwegen op Java:
tol magazijnmeester bij de exploitatie dor Ooetor-
l\jnon, de magazijnmeester bjj de expl. van de lyn
Djokjakarta-Tjilatjap A. E. Evers; tot magazijnmees
ter bjj de exploitatie van de Ijjn Djokjakarta-Tjilatjap,
do ondormagaiijnmeester M. Th. Croon.
Gesteld: Tijdelijk ter beschikking van don Dir.
der Borg. Oponb. Werken, om bjj don Waterstaat
on 'a lands B. O. W. als opzichter der Sde klasse
dienst te doen, H. J. Regeer, C. Bakker, A. Van
Loon, J. N. Doornberg, en W. J. Oh. DeMooij, door
den min. van kol. gostcld ter beschikking van den
G.-G. om tot opzichter 3de klaeso bjj den Waterstaat
en 's lands B. O. W. te worden benoemd.
Verleend: Een 2-jarig verlof naar Nederland,
wegens ziekte, aan den ass.-res. van Sintang Westcr-
afd. van Borneo) S. W. Tromp, en aan den bewaar
der 3de kl. bij het kadaster in N.-Indiö E. Verctjj-
non, aan den laatstgenoemde met iDgang van 3
April 1889.
Ontslagen: Eorvol uit 's lands dienst, wegona
volbrachten dicnsttjjd, do opziener 2de kl. bij bet
boschwezen op Java en Madura J. W. Kolmus.
Benoemd: Bij den Waterstaat en 's lands Burg.
Op' nb. WerkenTot opzichter lsto kl., do opz. 2de
kl. J. J. Van Poelvoorde.
Belast: Met de waarneming der betrekking van
opzichter der 2do klasse, de ambtenaar op non-act.
F. J. F. Marlij, laatstelijk architect der 2do klasse.
Ontslagon: Bjj hot Boachwezen op Java en
Madnra: Eervol uit zjjn betrekking, de opz. 3de kl.
F. C. Verdier.
B o n o o m d Tot opziener 3de kl. C. Snjjtsheuvol,
gewezen opziener 2de kl. bjj dien tak van dienst;
met bepaling dat bij wordt gesteld onder de bevelen
van den houtvester, belast met hot beheer over het
boachdistriet Semarang -SoorakartaDjokjakarta.
Bepaald: Dat de late hulpouderwijzeresonder-
wjjzores 2de kl.) aan de op. lag. moiajeaschool te
Padang H. G. Kruseman, ala hoofdonderwjjzerea aan
die school zal optreden.
Geplaatst: Als hoofdonderwijzeres aan de op.
lag. meisjesschool to Banda-Neira (Amboina), de met
do waarneming der betrekking van onderwijzeres 2de
kl. belaste onderwijzeres J. E. Van Oeveren, geboren
Van Schaik.
Overgeplaitst: Als hulponderwijzervan do
op. lsto lag. school A te Batavia, naar de op. lsto
lag. school te Buitenzorg, K. H. Corporaal; van de
op. lste lag. school te Buitenzorg, naar de openb,
lste lag. school A te Batavia, J. J. Van Eupen,
onderwijzers der 3do klasse.
Departement van Oorlog. Bevorderd: Bij het
wap n der artillerie: tot kapitein, de lste lnits. K.
G. A. Vemer, niet verlof in Nederland, en J. A. Van
Dapperen; tot lsten luit., de 2de luits. J. A. P.
Fabius en C. J. Beukers, met bepaling, dat laatst
genoemde ook in zjjn nieuwen rang, als ondereon-
structeHr bij den artillerio-constrnctie-winkel zal
blijven gehandhaafd on bjj zijn wapen gevoerd „ii
la suito."
Verleend: Een 2-jarig verlof naar Europa,
wegens ziekte aan den kapt.-intendant bij de mil.
adm. E. H. Vemer.
Ontslagen: Met. ingang van 10 April 1889,
op verzoek eorvol nit Zr. Me. mil. dienst, wegens
volbrachten diensttijd met behoud van recht op
pensioen, do magazijnmeester 2do kl. (lste luit.) dei-
art. C. Moolenaar.
Verleend: Een 2-jarig verlof naar Enropa,
wegens ziekte, aan den kapt. der genie A. Zon.
Departement van Marine. O v or go p 1 a a te t: Uit
de rolle „Morapi" in die van de „Gedeh" de officier
van administratie late klasse J. A. Sonnenberg. Uit
do rollo van de „Pontianak" in die van de „Gedeh,"
de offi. van gez. 2de klasse W. W. Van der Vogt.
Van de „Prins Hendrik der Nederlanden" op da
.foerabaia," do luit. ter zee 2do kl. J. 8. Njjland; de
offi. van gez. lste kl. J. Van Litb Harrebomée, van
de „Koning der Nederlanden" op de Soerabaiade
ad dborat lste kl. C. F. Pabst, van de „Gedeh" op
de „Makaaser."
INGEZONDEN.
Mijnheer de Redacteur!
Nu de heer Jesse in het Dagblad van
Donderdag-avond eene beschouwing geeft over
de tentoonstelling van teekeningen en werk-
stukken van het Genootschap M. S. G. en
de „Practische Ambachtsschool", wat zeker
getuigt van belangstelling in het onderwys
aan die inrichtingen gegeven, moet ik toch
even opmerken dat hy over het geheel, en
vooral wat het practische gedeelte betreft,
wet wat oppervlakkig in zyne beschouwingen
geweest is.
Vooraf moet ik hem, wat zyne kleine be
merking op het bouwkundig teekenen van
M. S. G. aangaat„te veel tyd besteden aan
het zoogenaamd opwerken dor teekeningen",
inlichten, en ik meende dat de heer J. dat
wel wist, dat niet alle jongens de teekenin
gen opwerken en er wel degelyk rekening
wordt gehouden, tenzy men daarvoor zelf den
lust gevoelt, of de jongen gelegenheid en tyd
heeft, dan of hy dagelyks als werkman, daar
voor alleen eenige avonduren beschikbaar
heeft, en juist van deze laatsten verlaten or
velen te vroeg de school.
Ik begryp niet hoe de heer J., die voor
dezelfde jongens eenige uren onderwys in
decoratieve bouwkunst noodig acht en uit
eigen ondervinding weet, hoe aanbevelens
waard het is eene teekening op te werken,
kan beweren dat dit de jongens ophoudthy
zou naar myne meening zeker de laatste
moeten zyn, die er over dacht.
Aangaande de Practische Ambachtsschool
zegt de heer J.„Het smidswerk was dit
jaar niet zoo goed, dunkt my, als een voor
gaand jaar." Eene dergelyke oppervlakkige
beschouwing, hier ten onrechte, doet meer
kwaad dan eene afkeuring. Waarom is het
minder? Omdat er geen kunstsmeedwerk was,
of zyn de werkstukken slechter afgemaakt?
Mi geen goval. Ik raad den heer J. aan, dat
nog eens aan de school te gaan zien; mis
schien laat zyn geheugen hem in den steek,
want het werk was zeer goed. Dat onderwys
is aan goede handen toevertrouwd.
Verder zegt genoemde heer: „Het timmer
werk was evenals het vorige jaar op dezelfde
hoogte gebleven (wellicht zyn de beste zaken
naar Parys gezonden.") Hierop kan ik ant
woorden dat wat naar Parys gezonden is,
werkstukken zyn van vorige jaren, voldoende
om een schema te geven van een driejarigen
cursus aan eene practische ambachtsschool.
Do werkstukken van dit jaar behoorden op
deze tentoonstelling en ieder deskundige, die
jaariyks nauwkeurig de tentoonstelling op
neemt, zal het met my eens zyn dat juist
in het timmervak goede vooruitgang te be
speuren is. Of herinnert de heer J. zich niet
wat op dit gebied eenige jaren geleden werd
tontoongesteld? De onderwyzer in het tim
meren komt daarom een woord van aanmoe-
I
mmm
diglDg toe, opdat hy steeds lust moge hoiJl
den voort te gaan in die goede richting, waai®
van hy ook dit jaar weder de bewyzen heell
gegeven in het werk zyner leerlingen.
Ook is het goed gezien van den directeJ
dezer school, dat flinke werkteekeningen, iD|
potlood geteekend, noodig zyn voor de onj
wikkeling van aanstaande werklieden en dat hel
overige door de Avondteekenschool van if. S. G.l
wordt aangevuld.
Ik wil gelooven dat de oppervlakkige bel
schouwing over het practische gedeelte var|
den heer J. de algemeene opinie weergeeft]
daar deze tentoonstelling een groot verschil
opleverde met die van het vorige jaar, toen
vele voorwerpen waren gemaakt en tentoon!
gesteld voor eene verloting, vooral voor hel
greote publiek, dat alleen knutselaryen aardil
vindt. Ik wensch echter en naar ik hooi
allen die het goed meenen met de PractischJ
Ambachtsschool dat eene dergelyke vertool
ning niet meer behoeft gemaakt te worden!
maar dat deze inrichting den noodigen finantiëe I
len steun zal ontvangen om, in het belang del
maatschappy, jongelieden op te leiden toll
bekwame werklieden.
Ik meende dat deze toelichting totaanvull
ling van bovengenoemd verslag noodig wasl
en vertrouw dat ze den heer Jesse by vol]
gende gelegenheden niet zal weerhouden zyne
indrukken mede te deelen.
U, Mynheer de Redacteur, dankzeggende,
heb ik de eer te zyn -Hoogachtend
UEd. dw. Dienaar,
Leiden, 20 April '89. fl. Van Driel.
Mijnheer de Redacteur!
Wy zyn den heer Jesse dankbaar, dat hjl
aan de uitnoodiging van verschillende zyden|
gehoor heeft gegeven, om verslag te leveren!
van de tentoonstelling door 't Genootschap!
M. S. G. van 12 14 April In de Stads-1
Gehoorzaal gehouden. Wij schuwen de critiekl
niet, integendeel lokken wy die steeds ge-I
durende de tentoonstelling uit, niet uit over!
moed of uit zelfvoldoening, maar om met del
gemaakte op- en aanmerkingen een volgend!
jiar ons voordeel te doen.
Vooral zgn de beschouwingen ons aange-|
naam, wanneer zy, zooals hier, van bevoegde!
en welwillende zyde komen, en de aanmer-l
kinge» alleen zaken, geen personen betreffen.!
De heer Jesse zal my echter wel ten!
goede houden, dat ik hem op een paar punter I
wys, om verkeerde oordeelvellingen te voor-1
komei.
De schryver zegt: „'t Machine-teekenenI
zag er zeer goed uit en 't onderwys, sedert I
kort daarin gegeven, zal zeker aan velen ten I
goede komen. Dit is onjuist. Eerst in de bestuurs- I
vergadering van Maandag 8 April is besloten I
om een afzonderiyken leeraar voor het machine- I
teekenen aan te stellen. Tot heden werd nog I
geen speciaal onderwys In dat vak gegeven. I
Wel werd door de H.H. bouwkundigen gelet I
op het vak, dat de leerling uitoefende, als
deze het rechtiynig teekenen had doorloopen,
maar met den nieuwen cursus 1889 - 90 zullen
eerst afzonderlyke lessen in machine-teekenen
gegeven worden. Wy hopen en verwachten, dat
die lessen meer en meer aan de leerlingen, die
daaraan behoefte hebben, ten goede zullen ko
men, vooral nu genoemde verslaggever kon ge- I
tuigen, dat het werk er thans reeds goed uitzag.
Verder zegt de schrijver: „Het handteekenen
biyft steeds kwynen." Hier geloof ik, dat
de heor J. niet gelukkig is geweest in zyne
uitdrukking. Had hy, zooals ik, achter de
schermen gezien, hy zou zeker anders en
biliyker gesproken hebben en aan de leeraars
Nieuwonhuis, Niesten, Biegman en Enders
een woord van lof niet onthouden hebben.
Dit hadden die leeraars wel verdiénd. Door
eene gewenschto en zoo noodige samenwer
king trachten zy meer en meer eenheid tn
het onderwys te brengen en lust voor het
handteekenen op te wekken. En niettegen
staande slechts aan iedere klasse dit vak
vier uren in de week kan onderwezen worden,
zoeken zy zoo veel en zoo goed mogeiyk de
leerlingen vaardigheid te doen verkrygen en
het onderwys in handteekenen dienstbaar te
maken aan de Bouwkunde.
Met den schryver hoop ik maar, dat de
leerlingen zich niet te spoedig volleerd mogen
achten en zoo lang mogeiyk de lessen in
bouwkunde, zoowel als die in het handtee
kenen, zullen blyven volgen; dan zullen ook
in de toekomst de goede vruchten van het
streven der Leeraars niet uitbiyven.
Hoogachtend,
Uw Dw. Dr.,
Leiden, P. Dikshoorn,
I 20 April 1889. Directeur van M. S. G.
