N\ 8935u
Woensdag 3 .Aapril.
A". 1889.
Persoonlijke Dienstplicht.
feze {Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (gon- en feestdagen, uitgegeven.
Feuilleton.
De doode of de lerende.
LEIDSCE
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT!
▼oor Leiden per 8 maanden1.10.
Franco per poet1.40.
Afaonderlgke Nomraera0.06.
Offlelcele Kennisgevingen.
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden brengen
teralgemoene kennis dat door AT.EIDA BERNARDINA
YAN DER VOORT, huisvrouw van PIETER DE JONG,
een verzoekschrift is ingediend om vergunning voor
den verkoop van sterken drank in het klein, in het
perceel Beschuitsteeg No. 9.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, DE KANTER, Burgemeester.
2 April 1889. E. KIST, Secretaris.
Meeting van 1 April.)
De heer Kouw, Voorz. der Afd. Leiden van
het Alg. Nod. Werkliedenverbond, wees in zijn
welkomstgroet op de ruime opkomst als oen
bewys van belangstelling in het onderwerp.
Het Ned. Werkliedenverbond, dat steeds atryd
voerde voor P. D., acht zich gelukkig de mede
werking te verkrijgen van geachte mannen.
Het bekende beeld, door zeker blad gebezigd
om het begiusel in discrediet te brengen,
(„rotte appelen"), werd door hem met nadruk
verworpen.
Prof. Buys beklom toen het spreekgestoelte.
Het plan, een meeting over P. D. te houden,
had Spr. zeer toegelachen. Het vraagstuk is
aan de orde van den dag, en het is noodig
propaganda to maken voor een plicht, tegen
over het yveren voor rechten, dat in deze
dagen al te zeer wordt gedaan.
Spr. wonscht over het vraagstuk wat te
praten, een paar gezichtspunten daarover te
openen, en had daarby de hulp van eenige
vrienden gevraagd, opdat een aangename
sauieiispreking govoerd zou Runnen worden.
De denkbeelden schrijden vanzelf voorwaarts,
mits er een goed beginsel aan ten grondslag
ligt. Spr. heeft P. D. eenmaal in een studenten
gezelschap behandeld; er was toen weinig
sympathie voor. Veranderingen in de buiten-
landsche legerstelsels en de yverige arbeid
van generaal Van Limburg Stirum hebben
veel bygedragen om het beginsel ingang te
doen vinden. Een woord van hulde en erken-
teiykheid, hem gebracht, is hier zeker op zyn
plaats. Moge hy op zyn hoogen leeftyd de
zegepraal aanschouwen 1
Kan dergeiyk vraagstuk door niet-militairen
worden besproken, die weinig of niets van
defensie weten? Maar het is ook ee« maat
schappelijke quaestie. Van Limburg Stirum
heeft het tot een volksvraagstuk verheven,
zonder zich over de defensie zelve uit te laten.
Hy plaatste zich op een zedelyk standpunt,
en deed een beroep op de conseientie. Wy
olgen zijn voorbeeld.
PB.IJ8 DER AD VERTEN TIEN':
Tm 1—8 rogels 1.05. Iedere regel meer/0.1T|.
Orootere letter, nser plaatsruimte. Voor het ia*
caeseeren buiten de itad wordt 0.10 berekend.
Ons militie-stelsel is in menig opzicht een
verstandig stelsel. Vroeger deed de vorst een
beroep op zyn vazallen; toen de hooge adel
de vorsten naar de kroon ging steken, moest
de vorst een eigen leger trachten te bekomen.
Daardoor kwamen de huurlegers in gebruik.
Ook onze Republiek heeft met deze haar
overwinningen behaald. Frankryk na de revo
lutie, van allen besprongen, deed het eerst een
beroep op het volk, en nam het stelsel van
militie aan. De loting, een zeer democratisch
stelsel, was de uitvoering er van; de plaats
vervanging nam de bezwaren weg van hen,
die niet in de gelegenheid waren hun diensten
te verleenen.
Pruisen heeft na zyn nederlagen tegen
Napoleon I de volkslegers ingevoerd. Het
kleine leger, 42,000 man, waartoe het by
tractaat was beperkt, werd telkens door een
nieuw te oefenen krijgsmacht van dezelfde
sterkte vervangen. In 1813 heeft het op die
wgze zich vrygemaakt. In zyn laatste groote
oorlogen heeft het de groote voortreffelykheid
ondervonden van een stelsel, dat langzamer
hand door heel Europa, uitgezonderd Engeland,
België en Nederland, is aanvaard.
Als het nieuwe stelsel niet beter was dan
het oude, zou men het laatste niet behoeven
te laten varen; doch hebben alle Staten zich
de opofferingen, daartoe vereischt, getroost,
dan zullen daarvoor wel degelyke gronden
zyn. En bovendien, hoe beter de deelen, hoe
dengdeiyker het geheel; onze veerkracht zal
dus verhoogd worden als ook de beste elemen
ten in het leger zyn opgenomen. Een volk is
niet vry ia de keuze van zyn legersteJse)elke
natie moet zich zóó uitrusten als de behoefte
by mogeiyken aanval eischt. We zyn verplicht
ons te verdedigen, en moeten dus onze tegen
standers evenaren in hoedanigheid van uit
rusting.
Duitschland dankt de voortreffelykheid van
zyn defensie mede aan de ontwikkeling der offi
cieren. In deze hebben wy geen klagen. Hun
peil zal nog ryzen als zy belast worden
met de leiding ook van de uitstekendste
jongelieden.
Welke zyn de hoofdredenen voor de afschaf
fing der plaatsvervanging? De voornaamste
is van opvoedkundigen aard. Aan het opko
mend geslacht wordt een goede dienst bewe
zen, als men het leert dienen, d. i. zich oefenen
in het gehoorzamen, zonder pruttelen, onmid-
dellyk. Ons jonge volk wordt niet krachtig
genoeg geleid in de richting van het gezag.
We moeten een éénheid wordende verschil
lende elementen moeten zich leeren voegen.
Aansluiting van allen by het leger zou gewis
geen tydverlies genoemd mogen worden; wy
allen moeten leeren samenwerken, de leiding
van een voorganger volgen.
0?k als staatsburgers moeten wy P. D. vra
gen, in 't belang van onze vryheid. De mid
denstand heeft te veel zyn overwicht gebezigd
om zich los te maken van een lastigen plicht,
en dien overgebracht op min gefortuneerden.
Nu de tyd komt, dat alle klassen aan de
Regsering gaan medewerken, kan die grief
worden weggenomen.
In Engeland zyn het niet uitsluitend amb
tenaren, die de wetten doen uitvoeren; ook
het volk acht zich er toe geroepen. By ons
moet dit denkbeeld mede ingang vinden en
daarby zal ook het leger zyn taak te ver
vullen hebben. Is een leger samengesteld uit
de min deugdelyke elementen, kan men het
dai. de hoede onzer vryheid toevertrouwen?
De voor Spr. moest bindende reden is dat
P. D. het meest voor de hand liggend middel is,
om onze verdeeldheid te doen verminderen.
Wat ons verdeelt, weegt zwaarder dan wat
ons vereenigt; overal ziet men verwydering
en gemis van waardeering. Alle standen in
het leger brengende, gedurende een paar jaar
in de jeugd, zal men elkander beter leeren
kennen, elkanders moeiten deelen, elkander
liefhebben. Men ziet het aan de overbiyvenden
van de corpsen van 1830. Wat voor dezen
waar is, moet een waarheid worden voor de
geheele natie.
By ons volk ontwaakt zeker ongeloof aan
de mogeiykheid om zich te kunnen verdedi-
g- n «en gevaarlijk verschynsel in ons staats
leven. De Staat is een gemeenschap, die zich-
zelve moet staande houdenniets is van meer
belang dan zich daartoe krachtig te voelen.
Persoonlyke dienstplicht wekt dat besef by allen.
Prof. Fockema Andre® achtte mede de
vraag van den P. D. van het hoogste gewicht.
Spr., door den aard zyner stadiën verplicht
zich veel met de middeleeuwen bezig te hou
den, sloeg een blik op dat lang verleden om
het met het heden te vergeiyken, wat betreft
de legervorming.
By de Germanen was elk weerbaar man
beschikbaar. Toen het grondbezit zich had
ontwikkeld, werd door Karei den Grooten een
stelsel ingevoerd, waardoor de eigenaar van
onroerend goed in den weerplicht het grootste
aandeel had. Thans is het omgekeerd; de
meergegoeden dragen wel het meest by in
de kosten, maar onttrekken zich aan het
brengen van persoonlyke offers.
By de beoordeeling van P. D. moet men
ook op oorlogstyd bedacht zyn. Wordt ons
land aangevallen, er trekken slechts weer
baren uit de mindere klassen op. Do anderen
zitten thuis. Zy lezen van de ontberingen en
den heldenmoed hunner broederen en moeJ-a»',
zich van schaamte verbergen. Welke man -ou
niet blozen zyn vaderland onbeschermd te laten
in de ure des gevaars?
Een stelsel van ruiling, zoodat zy, die zich
laten vervangen, by de schuttery zouden dienen,
wordt door Spr. ais onbruikbaar gekenschetst,
geiyk door mededeeling van uitspraken van
bekende specialiteiten werd aangetoond. Ook
een vestingleger, waartoe alsdan de schnt-
tery zou worden gebruikt, moet aan hooge
eisshen voldoen. Slechts flinke oefening stelt
daartoe in staat.
Plaatsvervangers hebben meerendeels geen
geregolden arbeid, en vertegenwoordigen dus
niet de beste maatschappeiyke krachten. Hun
byzyn kan voor hen, die zelf dienen, niet aan
genaam zyn. Zy, die zich laten vervangen,
ontgaan een voor hen onmisbaren cursus van
plichtsbetrachting.
De inrichting va» kazernes, de verpleging
der manschappen worden dikwyls afgekeurd.
De klachten zyn overdreven, maar, voor zoo
verre gegrond, zal de P. D. ze doen verdwynen,
daar de bezwaren beter gekend zullen worden
door hen, die ze kunnen wegnemen. Aan
kwaiykgezinden wordt dan het argument ont
nomen, dat slechte toestanden bestaan biyven,
omdat degenen, die ze niet voelen, ze zich niet
aantrekken.
Bezwaren tegen P. D. zyn niet houdbaar.
De meergegoeden kunnen de vermoeienissen
beter dan anderen verduren. De meerdere ont
wikkeling van sommige recruten zou aan de
tucht geen afbreuk doen. Ongeiykheid van
behandeling zal zeker wel niet worden be
stendigd. De kazernes, in den laatsten tyd met
allerlei slechte namen aangeduid, zyn geen
kweekplaatsen van het kwaad. Het ruwe, dat
men er soms aantreft, en dat niet erger is
dan wat men in andere kringen waarneemt,
is voor de meerbeschaafden niet zoo aantrek -
keiyk, dat zy het dadeiyk zullen overnemen.
Het bezwaar van afbreking van studiën
geldt voor alle bestaansmiddelen. Dat er door
plaatsvervanging door sommigen wat verdiend
wordt, is een te dwaas argument, om er
een oogenblik by stil te staan. Op die wyze
zou voor plaatsvervanging by celstraf ook
wel wat te zeggen zyn.
Moge weldra een NedorlandBch minister aan
het goede beginsel de zegepraal verschaffen!
E«n derde spreker behandelde het vraag-
Een Roman uit Virginia van Miss A. RIVES.
1) Naar het Fransch, door Johanna.
Het stortregende dien nacht, en schoon er
geen enkol briesje was te bespeuren, hield
het slechts op, om weer opnieuw te beginnen,
kwam kletterend neer of verminderdeZoo
ging het zonder ophouden. Barbara's zenuwen
hadden op dien langen duisteren weg van
het station eene zware proef te doorstaan
terwijl het rytuig in vlugge vaart den heuvel
afdaalde, langs een weg, welke met ontelbare
wagensporen was doorsneden, kon de jonge
vrouw bfj de flikkering van het weerlicht, de
in de duisternis liggende velden en de steen
achtige diepten der ravynen onderscheiden.
Ja, zy herinnerde zich alles, het scheen alsof
de boomen elkander achtervolgden aan het
grauwe uitspansel, dat hen deed uitkomen
zooals een stuk blauwachtig papier dat som i
bere schetsen doet; lang droog gras, nu wit
achtig bruin, bedekte den weg; de paarden
raakten het nauwelyks aan, in hun haast om
den stal te bereiken. De moedigo dieren trok
ken hun last over de groote steenen van de
nauwe paden, alsof het droge bladoren ge
weest waren. De negerkoetsier, die hen door
fluiten en een ruk aan de leidsels tot grooter
spoed aanspoorde, maakte zulk een wonderiyke
vertooning by het roodachtig schitterend licht
der bliksemstralen, dat Barbara, ondanks hare
vrees, moest glimlachen. Maar toen het rytuig
byna met een ouden vervallen muur in aan
raking kwam, lachte zy niet meer, en hare
vrees werd niet verminderd, door de gedachte,
dat op minder dan twintig meters afstand zich
eene brug bevond, uit oude gespleten planken
samengesteld, waarop hier en daar een steen
geplaatst was. Deze brug daalde in het midden
tot op do bruisende wateren van een donkeren
stroom, in het omliggende land onder den
naam van Machunk-Creek bekend.
Onderscheiden legenden verklaarden den
oorsprong van dien naam. Één er van, het
meest onder de negers aangenomen, luidde,
dat lang geleden een man met eene hars-toorts
in de hand deze plaats overgegaan was, en
dat hy, op het midden der plank gekomen, die
tot brug diende, de toorts had laten vallen,
en dat de arme duivel in zyne wanhoop bad
uitgeroepen „Ohmy chunk 1" 01 myn toorts
Nooit had Barbara aan de waarheid van deze
legende getwyfeld; doch heden, beter dan
ooit, kon zy zich de zwarte gedaante voor
stellen doodeiyk ontsteld door het bruisen
der wateren, meende zy zelfs zyne kreten te
hoorer.. Zy dacht er een oogenblik over na,
om het rytuig te verlaten en te voet over
de brug te gaan. Zeker dof gerommel, zeker
onheilspellend gekraak had baar gewaarschuwd,
dat het gevaar begonzy sloot de oogen, of
schoon het stikdonker was. Zy voelde een
schok, toen de paarden door het siyk, dat om
hen heen spatte, werden voortgedreven, hoorde
toen weder dat eigenaardig geluid, dat oom
Josua, de koetsier, met zyne dikke lippen wist
voort te brengen, zy snelden nu vlugger dan
ooit door de steeds dikkere duisternis, totdat
het zand van de lanen van Rosemary onder
de wielen van het rytuig kraakte, en de uit
gespreide takken van de welbekende palmen
krassend langs dezjjden van het rytuig gleden.
Stralen van oranjekleurig licht vertoonden zich
tusschen de gordynen een licht in den vorm
van een halven cirkel vertoonde zich boven de
deur van de vestibule, en tante Fridis snelde
toe om hare nicht te omhelzenhaar kus liet
op ieder barer wangen een vochtig plekje na,
waar ook eenige der peper-en zout kleurige
draadjes aan bleven kleven, van de wollen
sjaal, die zy om den hals droeg. Barbara
trachite zoo spoedig mogelijk aan hare om
helzing te ontkomen, zeggende, dat zy een
kopje thee in hare kamer ging drinken, en
dat het haar veel genoegen zou doen, als
hare tante haar daar gooden nacht wilde ko
men zeggen. Zy zette zich nu in een grooten
stoel, die met Perzisch linnen bekleed was.
Hoe beeriyk brandde dit vuurtje van kastanje
hout I Hoe levendig bracht doze oude leuning
stoel haar de dagen van voorheen voor den
geestDe kamenier, die, toen zy nog een jong
meisje was, by haar gediend had, heette Ram
ses, omdat zy, wat haar gelaat betrof, aan
eene Egyptische deed denken, en ook om het
hespotteiyk aantal kleine vlechtjes, die zy
van baar wollig haar gemaakt had, en die
met wit katoenen draadjes vastgebonden waren.
Dit schepseltje ging in de kamer heen en weer,
met den voorzichtigen tred van eene kat, die
zich behoedzaam door het natte gras beweegt.
Zy was nu bezig de kleedingstukken, die hare
meesteres afgelegd had, achter haar rug één
voor één te bekyken, en liefkoosde het mol
lige bont met al den wellust van eene kenster.
Wordt vervolgd.)
