H\ 8867.
Maandag 14 Januari.
A0. 1889.
(gourant wordt dagelijks, met uitzondering
van <§on- en feestdagen, uitgegeven.
pit nommer bestaat uit I)IiIE
Bladen.
Eerste Blad.
Kikeriki.
Een brief nit Amerika.
Leiden, 12 Jannari.
Feuilleton.
Eene Napelsche Geschiedenis.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER, COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden1.10.
Tranco per poet1.40.
Afzonderlijke Nommere0.05.
P&U8 DER AD VERTEN TIJflNl
Van 16 regele 1.05. Iedere regel meer 0.17$.
Grootere lettorb naar plaatsruimte. Voor het in-
oaeaeeren buiten de itad wordt 0.10 berekend.
Aan de Abonné's daarop, wordt "by dtt
nommor verzonden No. 16 van Kikeriki.
Gy vraagt my hoe zich de Amorikaansche
maatschappij, waarin ik eenige jaren leef en
waarmede ik uit den aard van mpn werkkring
ia voortdurend druk contact ben, zich aan my
vertoont. Ziet hier den indruk, welken zy op mp
maakt.
Amerika is het land der vryheid, der onaf
hankeiykheid, van den vooruitgang en dei-
toekomst 1 Geiyk recht voor allen! Bescher
ming voor den werkman en als apotheose:
algemeen stemrecht! Wat heerlyke phrasen,
wat schoone en hartverheffende theorioön!
ïfaar ook, zooals ik eens van do Fransche
taal hoorde getuigenwat mooie woorden voor
leelyke zaken 1 Beginnen wp met de vrpheid.
Voor zoover ik weet, heeft iedereen hier de
vrybeid alle anderen naar den drommel te
laten loopen en heeft iedereen de vryheid dit
aan iedereen te zeggen en te laten bipken
alB het kan. Vooral Politicians en Gouverne-
mentsbeambten schynen tegenover het publiek
meer vrijheden te hebben dan in beschaafde
Europeosche landen getolereerd wordt, maar
tegenover de hoogere beambten is do mindere
liier precies in dezelfde of in eeno minder
gunstige positie dan zpn standgenoot in Euro
pa. De vrpheden van deze klasse zpn nu juist
niet altyd vryheden voor den gewonen bur
ger, maar moestal het tegendeel. Voorts heb
ben de werklieden volkomen vryheid brutaal
te zpn tot in het uiterste, zoodat onhebbelpk-
held in den omgang hier do plaats inneemt
van do vrpheid, zooais een beschaafd mensch
zich die voorstelt. Met de onafhankelpkheid
is het niet beter gesteld, want zy uit zich
hier meer in vormen dan in het gevoel. En
juist het bewustzijn van waarachtige onaf
hankelpkheid is het verheffende, het vrye en
levenwekkende, niet de schynvorm, die zich
uit in de dikwyis ongedane, maar toch op de
tronies leesbare vraag„ben ik myns broeders
hoeder?"
Vooruitgang, ja, die is erMaterieele voor
uitgang hoofdzakelijk. Één worstelen, één
jagen, één zwoegen, één zweeten en alles om
den Mighty Dollar. Ik heb respect voor den
Dollar. Hp alleen i6 het, die mp hier doet
biyven, want myn lust in mpn vak zou ik
elders evengoed kunnen botvieren. Doch waar
moneymaking zich zoo in alles vertoont niet
alleen, maar zóó domineert, dat alle andere
en nu en dan de edeler drpfveeren totaal
worden voorbpgozieo, daar wordt het in één
woordwalgelpk. In het algemeen gesproken
geschiedt hier weinig of niets dan om der
wille vaD den Dollar. Natuurlpk zijn er uit
zonderingen, vooral op het gebied der welda
digheid, welke echter in een land van vrijheid,
gelpkheid en onafhankelpkheid (geone broeder
schap), waar iedereen als stemgerechtigde
eemgszin8 verantwoordelpk is voor sociale en
economische toestanden, minst genomen, wat
minder noodig behoorde te zpn.
Doch, hoo kan het anders! Zelfs in de
publieke opinie is reeds het jagen of zelfs
het wenechen naar eene openbare betrekking
een bewys van contagium. Men doet laagheden
om .een „political job" te krpgen, tenzp men
een zeer ryke dwaas zy, dio aan het ruim
verdoelen van Dollars zpne positie te danken
heeft. Is men eenmaal openbaar ambtenaar,
dan houdt minstens de helft der bevolking
den uitverkorene voor een strooman of voor
het tegendeel van oen eerlyk man, de andere
helft zwpgt uit vrees of in do hoop op be
gunstiging. Heeft zulk een ambtenaar zpn tyd
uitgediend (en die tyd is uit den aard der
omstandigheden bier zéér kort), dan is zyne
belooning dat hy door hot publiek wordt be
schouwd als een uitgeknepen citroen of
als iemand, die citroenen uitgeknepen heeft!
Dat de benoeming tot een publiek ambt als
eene eer beschouwd wordt, is uitzondering,
geen regel.
Gelpk recht voor allen! Eeno misbruikte
phrase, die veel schoons bedoelt, maar hier
helaas in de plaats van dat schoone getreden
is. Ik meen dat de voorwaarden van eene
goede rechtspraak zynlo. zy zy voor iedereen
gelpk, 2o. voor elk toegankeiyk, 3o. billpk
of gratis en 4o. er worde met dezelfde maat
gemeten. (Het over één kam scheren is by
do bestaande ongelpke lengte der haren van
verschillende individuen miDder rechtvaardig.)
Wat komt hier van deze voorwaarden terecht?
De publieke vervolgers (in Holland de offi
cieren van justitie) dienen hier slechts enkele
jaren. Zy zpn natuuriyk advocaat, verlaten
hunne praktyk voor den tyd, welken zp als
publiek vervolger dienen en keoren na afloop
vanhuntermyn tot hunne praktyk terug. De tyd,
dien zy dienen, wordt gewoonlpk besteed aan
het behandelen van zaken, die öf goed betaald
worden öf die hunne reputatie-politiek of als
advocaat verhoogen. Maar laat my over de
rechtspraak zwpgen; ik heb van nabp erva
ringen opgedaan, die in Holland ongeloofelpk
zouden schynen.
Algemeen stemrecht I Dit sluit hier tevens
in het recht van iedereen om zyne stem te
verkoopen, zelfs om contant geld. De jongste
presidentsverkiezing heeft dit weder geleerd.
Gp weet uit de Hollandsche dagbladen zeker,
op welk eeno overweldigend groote schaal er
hier stemmen zyn verhandeld. In plaats dat
algemeen stemrecht kans geeft op eene ver
tegenwoordiging en dus op eene regeering in
den geest van de meerderheid der burgers, is
het hier weder louter eene quaestie van Dollars.
Mpn indruk van hetgeen hier op het gebied
van letterkunde, wetenschap en muziek ge
leverd wordt, is, in vergelpking met hetgeen
in Europa wordt gepresteerd, beslist ten
gunste van de oudo wereld, vooral wat het
fijne der zaak betreft. Alles is bier te veel
gebaseerd op effectbejag; alles is aangelegd
om te exciteeren. De magazines (tpdschriften)
bloeien, maar boezemen mp weinig belang
stelling in, door hare doorloopende oppervlak
kigheid; als prentenboeken zyn zy echter
uitmuntend. De wetenschappen, op de induBtrie
betrekking hebbende, vinden hier yverige be
oefenaren en talryk zpn de uitvindingen,
waartoe echter eene in de praktyk dolzinnige
patentwet het meest heeft bygodragen. Het
individu wordt er echter niet beter om ge
vormd en het verbaast ons Hollanders mis
schien in het bpzonder, wpl wy mogeiyk
door veelzpdige taalstudie meer algemeen
ontwikkeld zyn, zooveel platte onkunde by
zoovele handigheid in de industrie aan te treffen.
Moest ik het leven hier en dat in Europa
in beeld brengen, ik zou ze beiden vergelyken
by rivieren. Het leven hier zou zpn een breede
stroom, hollend en bruisend over harde en
puntige rotsen, schuimende en jagende in
plende vaart langs steile oevers naar den
grooten oceaan van het hiernamaals. Nu en
dan een waterval, mogelpk interessant, maar
good for nothing; nu kokend heet, dan een en
al ys en steeds onbetrouwbaar. Diepte, zeer
noodige diepte missende en aan overtollige
breedto lydende, is hp in één woord onbe
vaarbaar voor iemand, die zyn leven niet
gaarne waagt.
De rivier, welke het leven in Holland voor
stelt, vormt biermede een scherp contrast.
Daar moge men breedte missen, er is diepte.
Het water kruipt, nadert den Oceaan, doch
wordt teruggedreven, schommelt heen en
weder voordat het besluit welke richting het
zal volgen. Het schuim van hier ls ginds
vervangen door helderheid en steeds is de
rivier bevaarbaar en voert u geleidelpk naar
het einde; steeds biyft zfl frisch en al denkt
men weieens dat er stilstand is, geen nood,
het ls slechts het kenteren van het gety.
Voorzeker, de Vereenigde Staten zpn voor
een beschaafden Hollander, wien intellectueel
„refinement" eene levensvoorwaarde is, geen
wenscheiyk verblpf.
Aan de universiteit alhier z(jn geslaagd:
voor het doctoraal-examen in de medicpnen
de heer W. Driendyk en voor het theoretisch
geneeskundig examen de heer H. Burger.
De Koninkiyko 'Academie van Weten
schappen, afdeeiing taal- en letterkunde, houdt
hare gewone vergadering op Maandag 14 dezer,
in het gebouw der Academie te Amsterdam.
Do Leidscho hoogleeraar Land zal eene bpdrago
leveren over onze kennis van de Javaansche
muziek.
Benoemd zfln tot onderwijzer aan eene
Chr. school te Leiden, de heer J. Koning, van
Hazerswoude, en H. Laman van Oegstgeest.
De heer H. J. J. Prenger, president van
hot Seminarie te Warmond, ls na eene korte
ongesteldheid overleden.
Naar men verneemt, heeft de commissaris
van politie te Scheveningen eene afwyzende
beschikking ontvangen op zyne aanvrage em
eventueel pensioen, op grond van in en door
den dienst verkregen lichaamsgebreken. Dien
tengevolge heeft die ambtenaar afgezien van
zyn voornemen om aan den Koning eervol ont
slag als commissaris van politie te verzoeken.
In de jongst gehouden buitengewone
vergadering van hot Nuls-departement te
Hillegom trad als spreker op de heer Sepffardt,
lid van de Tweede Kamer der Stat en-Generaal.
Het onderwerp„Onze volksweerbaarheid, een
nationaal belang by uitnemendheid," werd
door den geachten spreker op uitstekende
wyze behandeld. De zaal was zeer goed bezet
en met gespannen aandacht werd de voor
dracht gevolgd. Van de gelegenheid, door den
spreker gegeven, om aan belangstellenden
nadere inlichtingen te geven, werd door een
dor aanwezigen gebruik gemaakt. Nadat de
heer Seyffardt op de hem gedane vragen in
flinke bewoordingen had geantwoord, werd
de vergadering, met een woord van dank aan
den spreker, door den voorzitter gesloten.
i)
Ik wil den lezer in het volgende verhaaltje
eene geschiedenis vertellen, welke klinkt alsof
zp uit een of ander oud-Italiaansch novellen-
boek genomen ware, terwijl zy in al hare by-
zonderheden vóór eenige jaren in de Toledo-
straat te Napels voorviel. Ik lever dus alleen
maar eene bijdrage tot de konnis van Napel-
8che toestanden en wil, dat myne schets uit
dit oogpunt beoordeeld worde.
De held der historie heet Marcello. Hy was
eerste bediende in eene manufactuurzaak in
eene voorname straat, welke door do regeenng
via di Roma, door de gewone sterrelingen
echter strada di Toledo genoemd wordt. Zpne
wetenschappeiyke ontwikkeling bepaalde zich
tot dio bescheidene kennis, waarop de bewo
ners van Napels, die hunne vaderstad nooit
verlaten hebben en niet aan een specialen
aandrang naar meerdere wetenschap hebben
toegegeven, zich kunnen beroemen. De hoofd
bron van het voedsel voor zpn geest bestond
in de lectuur van den „Pungolo", en den
„Giornale di Napoli", waarop zyn patroon ge
abonneerd was. Ook las hp graag iet pakpa
pier, dat signor Schiassi by het gewicht kocht
om zyne goederen er in te verpakken. Wat
hem echter aan positieve kennis ontbrak, wist
hy door zyne natuuriyke gaven te vervangen
en zoo gold hij dan in de buurt voor iemand
met oen helder verstand, die het tegen de
besten van zyn tyd kon opnemen.
Marcello had vooral eon zeer goeden styl.
Zooals men vertelde, was er geene jonge
dame, die hy kon en die hy niet een paar
maal met sonnetten en oden verrast had. In
byzonder gewichtige gevallen gaf hy echter
de voorkeur aan hot proza van den Italiaan-
schen briefstyl, en toonde zich op dit gebied
zóó'n meester, dat hy zonder twyfel een mach
tige concurrent zou geworden zyn van don
Juan, indien niet alle meisjes, die by het lezen
zyner vurige volzinnen in extase gebracht
waren, by het zien van zyn persoon terstond
weder tot bezinning gekomen waren. Marcello
was nameiyk de leelpkheid zelf. Klein en
nietig van gestalte, geleek hy In zyn geheele
voorkomen op een kangoeroe, eene geiykenls,
welke ook de uitdrukking van zyn gezicht
niet weersprak. Bovendien kon hp, ais hy op
het strand stond, tegeiyk den Vesuvius en
den Posilippus zien, dat wil in goed Hollandsch
zeggenhy keek scheel als een krankzinnige.
Eertomhy was het ideaal van een man, op wien
de vrouwen gewooniyk niet verliefd worden,
en dit feit, van welks bestaan hy met zijn
goed verstand ten volle overtuigd was, ver
bitterde zyn naar liefde smachtend hart.
Op de bel-étage van een schuin tegenover
staand huis woonde een ontvanger van de
belastingen, die eene zeventien-jarige dochter
had, genaamd Ginevra, en bovendien eigenaar
was van het door hem bewoond palazzo.
Ginevra was oen bekooriyk, lief wezentje.
Hare lieftalligheid wekte des te meer de algo-
meene opmerkzaamheid op, daar Napels, zoo
als bekend ls, niet uitmunt in bet artikel:
„mooie vrouwen." Zp kwam meermalen in
den winkel van signor Schiassi om batisten
zakdoeken of kraagjes te koopen. Marcello
kon niet nalaten haar den tweeden keer, dat
zy inkoopen deed, een klein gedicht tussch6n
het gekochte in te pakken, dat op het on
schuldige gemoed van het jonge meiBje een
onbeschryfiyken indruk maakte. Door hare
vriendelijkheid aangemoedigd, waagde hy het
haar eenige woken later eeno formeele liefdes
verklaring te doen, welke door de jon ge dame
met al de waardigheid van eene zichzelve
bewuBte schoone afgewezen word. Toen Mar
cello by de eerste de beste volgende gelegenheid
zoo vrij was, op zyne stouto wenschen terug
te komep, oogstte hy zóó'n vernederende wei
gering a la Napolitaine In, dat ieder ander in
zyne positie voorgoed zou afgezien hebben van
verdere pogingen. Onze literarisch begaafde
commis was echter van meening, dat men
het niet zoo spoedig moest opgeven. Hy vleide
zich met de hoop, dat zyn edel karakter ten
slotte toch de overwinning zou behalen op
den indruk, welken zpn weinig innemend voor
komen maakte, indien hy maar eerst in de
gelegenheid ware, de schoone Ginevra met den
geheelen omvang zyne inneriyke voortreffe-
ïykheden bekend te maken. Het was niet te
loochenen, dat het gedichtje van laatst reeds
gewerkt had. AI3 hy voortging op zyn mooi
buurmeisje door verzen en proza invloed uit
te oefenen, zou het wel kunnen gebeuren dat
hare gezindheid in den loop des tijds ten zij
nen gunste veranderde en de slag was ge
wonnen. Die eeuwige onbestemdheid by zpne
verliefdheden werd bovendien op den duur
vervelend, on het huls, dat de vader van Gine
vra bewoonde, was op zyn minst tweehon
derd duizend franken waard, zy had geene
broers of zusters en de waardige ontvanger
was ongeveer zestig jaren oud,
(Wordt vervolffd