fffj
U \J JUL
N°. 3240
A0. 1888
'Sourcnt wordt dagelijksaief uitzondering
van ^ér.- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit BRIE
Bladen.
Eerste Blad.
Kikeriki.
Onze Universiteiten.
Leiden, 8 December.
IF*o"ïJL:Lllo"to»32L0
Op bevel der fearïn.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden1.10.
Franco per post1*^0.
Afzonderlijke Nommera0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 16 regels ƒ1.05. Iedere regel moer 0.17$.
Groolere lettere naar pl&ataruimte. Voor bet in-
ca8aeoron bulten de atad wordt 0.10 berekend.
is nog a. s. SIAASIOAG en DKSgDAC
aan ons Bureel voor onze Abonné's vorkrygbaar.
Aah de Abonné's daarop, "wordt by dit
nominer verzonden No. 11 van Kihcriki
Otttoieele Kenni^eviu^en.
Burgemeester en Wethouders van Leiden;
Gezien arts G der Verordening van den lldeu No
vember 1880 (Gemeenteblad No. -1 van 1881);
Brengen ter algemeeno kennis dat tot het doctl
inschrijven van nieuwe leerlingen Yoor de open
bare scholen voor voorbereidend ca voor meer
uitgebreid lager Onderwijs gelegenheid zal gege
ven Morden:
voor die voor voorbereidend meer uitgebreid lager
onderwijs voor jongens en meisjes, in liet schoolgebouw
atan de Ondo Vest;
voor die voor meer uitgebreid lager onderwijs:
der 1ste klasse, voor jongens, in liet schoolgebouw
aan do Aalmarkt;
der 1ste klasse, voor meisjes, in het schoolgebouw
aan de Roommarkfc
der 2clc klasse, voor jimgens, in het schoolgebouw
aan de Pietcrskerkstraat^
der 5de klasse, voor racisjes, in het schoolgebouw
aan d« Breestraat;
en wel van den 3den tot en met den 15den
Dee. e. k., dagelyks (den Zondag uitgezonderd),
van des Yoormiddags hal (negen tot negen uren,
en op Maandag, Dinsdag, Donderdag en Vrijdag boven
dien van half twee tot twee uren des namiddags.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, DE KANTER, Burgemeester.
1 Dec. 1888. E. KIST, Secretaris.
Do door den feeer Vermeulen in zijne nota
over het Hooger Onderwijs ontwikkelde on
door ons bereids medegedeelde denkbeelden,
treffen do „Arnh. Crt." door eene zekere
eigenaardigheid, die in niet geringe mate ware
verbazing opwekt van genoemd blad, dat zich
voorstander verklaart van tiet behoud van
het universitair hooger onderwijs, en in die
meening tot z;jn genoogen ook den tegen-
woordigen minister van binnenlandscho zaken
ontmoet. Toch acht het blad het niet over
bodig op te merken, dat do naïeve argumen
ten van den heor Vermeuien voor het ver
strooien dor faculteiten inderdaad hoegenaamd
geono waarde hebben. Een universitair onder
wijs met verstrooide faculteitsscholen is geen
universitair onderwijs, ook al liggen do vesti
gingsplaatsen van de faculteitsscholen wer
kelijk maar onderling een uur sporens van
elkander af Het is niet de gomakkelyk-
heid om in korten tijd van Groningen of
Leidon naar Utrecht to komen, die de voor
doeion der universitaire opvoeding vergoeden
kan, evenmin als in do samenwoning van
man en vrouw kan worden voorzien, indien
de echtelieden twee afzonderlijke huizen be
trekken in dezelfde stad, zelfs al zijn die in
dezelfde straat gelegen.
Een groot practisch bezwaar is te vinden
in het denkbeeld van den notaschrijver, dat
academische graden voortaan gcenerlei be
voegdheid noch radicaal tot het bskleeden
van de eene of andere betrekking of het ver
vullen van do zoogenaamde vrije beroepen
zullen geven. In een tijd, waarin alom ge
klaagd wordt over do menigvuldigheid der
examens, die werkelijk als een incubus op
ons vaderland drukken, en voor do helft onzer
bevolking de helft van hot jaar onaangenaam
en bezwarend maken, in een tijd, waarin
gezocht wordt naar middelen om dit euvel
zooveel mogelijk tegen te gaan en te beper
ken, klinkt deze eisch van iemand, dio voor
ondorwijs-specialiteit doorgaat, werkelijk aller
zonderlingst. Want het denkbeeld is niet te
verwezenlijken zonder eene geheelnoodelooze
vermenigvuldiging van het gotal examens.
Waar tegenwoordig de doctorale graad
althans voor een blijk van hot bozit van do
ver6ischto bekwaamheden gehouden Werd tot
de uitoefening van de practyk als advocaat,
tot de waarneming van eene rechterlijke be
trekking, tot hot geven van hooger onderwijs
in verschillende vakkon, zal dus voortaan
wederom eon staatsexauion moeten worden
afgenomen. Men zou staatscommissiën moeten
hebben voor het examineeren van advocaten,
van sollicitanten naar rechterlijke betrekkin
gen, van aanstaande hoogloeraven en looraren
aan de gymnasia en van wat niet al moor
zelfs zou van dit stelsel een consequent en
onvermijdelijk gevolg wezen, dat iemand niet
tot 'lid van eeraige staatsexamen-commissie
zou kunnen benoemd worden, die niet voor
1 De heer Verjaeulen vergist zi-cb in de bereke
ning, ei' zyno fantasie msakt <le vervoermiddelen
nug eneilcr dan zt egn. De Leidsdbo en Groninger
faculteiten kunnen «i korten tijd do Vtrecktsebe per
spoor bereiken, dut. is u-aar, schoon ze nog altijd
meer can één uwr (l'l„ en S3/.) dewrtoe beboeren i
inuar Deiden en Groningen liggen, volgens de wiater-
dieDslregeling van 1888/89, zeven uur aporene van
elkander af.
de eene of andoio 06r- ol moedor staateoxamen-
commissio de bewijzen had afgologd, genoeg
zame bekwaamheden te bezitten om tot lid
eoner staatsexamencommissie to kunnen be
noemd worden. Wij moeton liever, zegt de
„Arnh. Crt.", dankbaar zijn, dat de univer
siteiten den Staat althans tot zekere hoogte
en in gonngo mate van het ondankbaar en
bedenkelijk werk van examen-afnemen ont
heffen.
De aan hot voorstel blijkbaar tori grondslag
liggende bedoeling kan niet anders strekken
dan ten nadeele van do degelijkheid en veel
zijdigheid van het hooger onderwijs zelf, dat
weldra ontaarden zou in de uit andere takken
van onderwijs welbekende africhtingsscholen,
de grootste vijanden van eene vrjje, heogere
ontwikkeling van don geest.
Wie het hooger onderwijs beschouwt als
een middel tot levensonderhoud alleen, en niet
als eon middel tot ontwikkeling van do besto
intellectueele krachten der natie in het gemeen
belang, en, van dit dwaalbegrip uitgaande, het
tracht te besnoeien en binnen do engste gren
zen terug te dringen, bereidt aan zjjn volk
don terugweg naar de middeleeuwen, wolken
een volk, dat eenmaal ontwikkeling, vrijheid
en wetenschap heeft geproefd, niet meer wil
noch kan inslaan.
Heden is a?.n do universiteit alhier de heer
D. Refill, gob. te Amsterdam, bevorderd tot
doctor in da rechtswetenschap, met acade
misch proefschrift, got.„De bedongen retri
butie bij het recht van opstal."
Door de staatscomniissio alhier zyn heden
tot apotheker bevorderd de heeren: M. J.
Schroder, C. Sleeswjjk, A. J. Van Hnffel Jr.,
J. Petersen en R. R. Nauta.
De minister van wa.terstaat, handel en
nijverheid brengt tor algemeene kennis, dat
overeenkomstig artikel 37 van bet Rykstole
graaf reglement, goodgekeurd bij koninklijk
besluit van 29 Juni 188G (Staatsblad No. 114),
op den aanstaanden Nieuwjaarsdag gelegenheid
zal bestaan tot overbrenging por telegraaf van
nieuwjaarskaarten in het onderling verkeer
der Nedoriandsche Rijkstelegraafkantoren.
Formulieren voor deze nieuwjaarskaarten,
voorzien van een stempelafdruk van het kan
toor van afgifte, zijn, te rekenen van 13
December a. s., by alle Rijketelegraafkantoren
verkrijgbaar togon den prijs van tien cent.
De op deze formulieren geschreven nieuw
jaarskaarten kunnen, zonder verdere betaling
of frankeering, op 31 Dec. en op 1 Jan. 1889
bij alie Rykstelograafkantoren ter overseining
worden aangeboden naar plaatsen, waar Nedor
iandsche Rijkstelegraaf- of telefoonkantoren
zjjn gevestigd.
Elke nieuwjaarskaart mag ten hoogste tien
woorden bevatten. De naam der plaats van
afzending wordt ambtshalve medegeseind.
De aflevering ter plaatse van bestemming,
ook van do op 31 December aangeboden kaar
ten, gescbiodt, indien eenigszius mogelijk, op
1 Januari, zonder omslag en zonder ontvang
bewijs te vorderen. Bezorging buiten den go-
wonen bestelkriug der kantoren vindt niet
plaats.
Verscbillonde kleinhandelaars in sterken
drank te 's Hage hebben oen adres gericht
aan den minister van oorlog, om to verzoeken
het vorkoopen van sterken drank in de mi
litaire cantinos aldaar te beperken tot den
verkoop por glas en te verbieden hot ver-
koopen por liter en per flesch en mindere
hoevoelheid, waardoor zij, die patent en ver
gunningsrecht moeton betalen, ernstig in
hunne zaken worden benadeeld.
Ten vorigen jare werden door do ge
meentebesturen aan den minister van water
staat, op diens verzoek, opgaven verstrekt
tot hot verkrijgen van een overzicht van de
hier te lande bestaande fabrieken en werk
plaatsen, waar moor dan tien personen werk
zaam zijn. Die opgaven diendon om den dos-
kundigen, belast mot de samenstelling eenor
nijverheidsstatistiek, als leiddraad to dienen
bij hut door hen in te stellen persoonlek
onderzoek. Voor de uitvoering van het hoofd
doel der hun opgedragen taak (de samen-
stolling der statistiek) zuilen zjj opgaven to
hunner beschikking moeten hebben, die ook
nyverheidsondei nemingen, waar minder dan
tien personen werkzaam zy'n, omvatten, en
wel van die, waar, met inbegrip van het
i hoofd van het bedrijf, ten minste twee per
sonen boven do 18 jaren oud werkzaam zyn.
Te dien einde heeft de minister thans weder,
door tusschenkomst van de commissarissen
des Konings, do medewerking van de gemeen
tebesturen ingeroepen. Modelformulieren zijn
daartoe ter invulling toegezonden.
Jn 't eindverslag van do Eerste Kamer
nopens het wetsontworp tot bekrachtiging
eener overeenkomst met de Hollandscbe
IJzeren-Spoorwegmaatschappij betreffende den
stoombootveerdionst Enkhuizen en Stavoren,
werd melding gemaakt van do in de afdeelin-
gen gerezen vraag of ondanks het beweren
van don minister dat daarin geen enkoi voor
deel was gelegen, 't Staatsbelang niet open-
3) Novej.ette vak
SClimBT - WEISSE.WEI,».
AMe bemiddeling zou daartegen bij do trotsche
czarin, nadat zij haar vonnis gevöld had, zoo
goed als niets uitrichten.
„Er is maar één weg, welke boop zou kunnen
geven," zeido zij eindelijk vastbesloten, als
om azn een zwaren inwendigen strjjd een
einde te maken, „die naar de czarin zelve.
Zich voor haar vernederen en genade smeeken.
Het is als 't ware een doodsgang voor mij,
maar hij moet gedaan worden. Al mijn bloed
komt in opstand bij deze gedachte, maar ik
wil het bedwingen. Wij allen moeten ons in
het onvermijdelijke schikkenik doe het als
moeder; Mi-ja zai het als dochter en zuster
en als uwe «chtgenoote doen. Wij beiden zul
len morgen naar St. Potersburg vertrekken:
gij, mijn lieve zoon, moogt ons niet vergezel
len. Meer dan a'le andere gronden verbiedt
dit de voorzichtigheid ten opzichte van de
ukase der czarin, vm wie wjj genade willen
smeeken. Ik breng ditv'ree-selyke offer immers
ook voor Mirja eu haar geluk?"
Deze en do hertog moesten haar wel gelijk
geven en er in toestemmen., een tijdlang ge-
scheidec te zjjn.
„Het was dus dit onweder, dat boven ons
geluk opstak en waarvoor ik zoo bang werd,"
zeido Mirja droomeod naar karen echtgenoot
gekeerd, terwjjl zy aan zijne schouders hing.
„ïk had een vermoeien
„Hoop, hoop, Mirja," antwoordde hij onstui
mig. „Als wjj niet wiiien, kan men onze har
ten niet vau elkander scheuren."
„Neen, lieve, nooit! Wjj zien elkaar weer,
of ik sterf!"
II.
Weken lang reeds had do vorstin Schakhows-
koy geijverd om eene audiëntie b(j de czarin
te verkrijgen. Als eene deemoedige verzoek
ster ging zij met hare dochter naar alle per
sonen, die eonigen invloed aan het hof hadden,
om door hunne tusschenkomst haar doel te
bereiken. Iedereen haaide de schouders op of
scheepte haar met mooie woorden af. Voor
eene in ongenade gevallene durfde niemand
een woord bij de gevreesde czarin doen.
De beide broeders Zubow waren destijds
do bevoorrechte gunstelingen van Catharina
vorst Potejakin gold niet zoo veel meer bij
haar. De -ongelukkige vrouw liet zich (lu3 bij
verst Platen Zubow aandienen. Hij ontving
haar met hot gezicht van eon beschermer,
boorde haar aan en beloofde haar zijn best
te doen. Maar, voegde hy er by, alles hangt
van de czarin alleen af.
Met hare dochLer vroeg zij vervolgens ook
gehoor bij graaf Valeriaan Zubow. Valeriaan
was een joage, schoone man, die zich gaarne
in hot licht der edelmoedigheid vertoonde,
ïïy had een been by de bestorming van Praga
verloren, en droeg daarom een houten been,
wat niet belette, dat hg ijverig geluk by de
datnes zocht en het ook vond. Bij Mirja's aan
blik schitterden zyne oogen; hare schoonheid
maakte blykbaar oen diepen indruk op hem;
hare smart trof hem. Hg beloofde, het zyne
to doen om de Keizerin, by wie hij misschien
in het geheim nog betor stond aangeschreven
dan zijn broeder, gunstig te stemmen. En hy
hield woordhot was aan hem te danken,
dat de vorstin eindeiyk verlof kreeg, met hare
dochter in de ontvangzaal van Czarkoje-Selo,
Catharina's zomerblijf, te komen.
Bevend wachtten de beide vrouwen bet
grooto oogenblik af, waarop haar noodlot
voor goed beslist zou v. orden. De vorstin
voelde, toen graaf Schuwalow, de opperkamer
heer, haar de plaats in do rij der aanwezigen
aanwees, eene bezwijming komen. De ver
nedering, voor hare eigendommen te moeten
stneeken bjj de vrouw, die hare gezworen
vjjandin was, snoerde haar het hart dicht, en
zjj stamelde zacht tot hare dochter, dat zij
vreesdo, het verzoek niet te kunnen uitspro
ken. Mirja was doodsbleek; maar zy voelde
zich sterk en moedig om de czarin te voet
te vallen en haar genade to smeeken. Voor
haar was al het andere byzaakzy zou gaarne
het verlies van haar vermogen gegeven heb
ben als pry8 om naar haren echtgenoot terug
te mogen keoren en met hem vereenigd te
biyven.
Eindelyk naderde de czarin; zy kwam mt
de slotkapel; voor haar uit ging eon stoet van
hofdames en hoeren, do groot waardigheids
bekleders mot boide Zubow's, vervolgens
Catharina met do prinsen en prinsessen en
hun gevolg. Ofschoon hoogbejaard, zag zy er
nog zeer flink uit. Meer kloin dan groot, wist
zy zich toch oeno imposante bonding te geven
zwaariyvjg, liep zy toch gemakkeiyk. Al hare
bewegingen waren voornaam; haar gerimpeld
gezicht drukte geest en trots uit en op hare
lippen rustte een eeuwige glimlach.
(Wordt vervolgd.)
