N*. 8837.
Donderdag O December.
A*. 1888.
<§eze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (gpn- en feestdagen, uitgegeven.
Op den feestavond.
Leiden, 5 December.
Feuilleton.
LEIDSCH
DAGBLAD,
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden1.1
Franco per poet1A0.
Afzonderlijke Nommere0.05.
PRIJS "aUSRI ADVKSTENTTEN:
V*n 1—# 1,05. regel meerO.lTt.
Grootere '«(Mn neer pteaternimte. Voor het ia-
ca8 seer- buiten de «tad wordt 0.10 berekend.
Mocht het iemand in de gedachten komen,
ons voor een volgend jaar te willen verrassen
met eene uitvoerige, door authentieke bewijs
stukken gestaafde biographie van den grooten
kinder-weldoener, dan zal hy misschien «en
zeer nuttigen arbeid ondernemen, waarvan de
uitkomst met levendige belangstelling zal
worden ontvangen door ieder, behalve door de
warme vereerders van Sinterklaas.
Want inderdaad, onEe „goed-heiligman" is
nog heel ierts anders dan een historische
figuur, dan een zielenherder uit de vierde
eeuw, dan de bisschop in eene Klein Aziatische
gemeente. Het boezemt niet bijzonder velen
eenig belang in te weten, dat Nicolaas, byge-
naamd de Wonderdoener, onder de tegen
standers van de Ariaansche gevoelens be
hoorde, en dientengevolge kerkerstraf heeft
moeten endergaaan, nadat de party van Ariue
de overhand had gekregenvóór en na hem,
helaas, heeft nog menigeen moeten onder
vinden dat godsdienstige overtuigingen, in stryd
met de opinie der meerderheid, gevaariyk
kunnen worden. Wy durven wedden, dat het
onze jonge lezereseen en lezers, tusschen de
tien en dertig jaar zullen we maar zeggen,
meerendeels koud laat, als zy toevalligerwijze
vernemen dat hy zitting had in de kerkver
gadering te Nicéa, en daar voor de veroor
deeling der Ariaansche opvattingen heeft
gestemd.
Maar dat is dan toch een bewijs, zal men
zeggen, dat hy er geweest is, dat zyne per-
sooniykheid geene fictie is, geiyk men in deze
twijfelzieke dagen weieens heeft durven be
weren 1
Toegestemd. Wy hebben evenwel voor zyn
bestaan een nog veel degelyker grond. Wy
ziert hem leven en zich bewegen door het
gansche gebied onzer volkshistorie. Reeds
onze Germaansche voorouders vereerden hem,
onder een geheel anderen naam, en met toe
kenning van attributen van anderen aard.
Tegen den tyd, dat het wintersolsticium den
doodslaap der natuur verkondigde, als stor
men het luchtruim doorgierden en met de
laatste verschrompelde overbiyfselen van den
zomertooi een wreedaardig spel dreven, be
steeg Wodan zyn witten klepper en rende,
in teugellooze vaart, door de bosschen, aan
het hoofd van zyn jachtstoet; hy ylde over
de daken der bouwmanswoningen, en deed
de schoorsteenen waggelen. Dan verzamelden
zich familieleden en vrienden aan den haard,
waar het vlammend houtblok knetterdemen
trachtte in gezellig verkeer vergoeding te
vinden voor hetgeen de natuur had opgehou
den te schenken; men bood elkander kleine
verrassingen aan, als offers op het altaar van
de huiselykheid en van de vriendschap. En
toen later de Christenpredikers kwamen,
achtten dezen het niet gewenscht, te breken
met de gebruiken, door de traditie heilig ge
worden; alleen, zy maakten die los van de
herinnering aan de onttroonde goden, en
knoopten ze opnieuw vast aan kerkeiyke ge
denkdagen. Het lag voor de hand, dat de toet»
reeds in hooge achting staande heilige, wiens
sterfdag samenviel met hot huiselyk feest in
de eerste week van December, als aangewe
zen was om de drager te worden van de lie-
feiyke gedachte, door datzelfde feest gewekt
immers, de overlevering der Kerk huldigde
in hem den bescheiden, geheimzinnigen wel
doener, der kinderen vooral, die behagen
schepte in de stille deugden, aan den huise-
ïyken haard gekweekt. Van dat oogenblik af
vatte de goed-heiligman post in ons volks
leven. „Ik ben er en ik bly'f er", heeft hy
wel niet uitdrukkeiyk gezegd, maar beter dan
vele anderen in practyk gebracht. Welke
stormen over ons vaderland zyn gegaan, hoe
veel stryds er is gevoerd en welke verande
ringen van staatkundigen aard zy'n voorgeval
len, Sinterklaas kwam op zyn gewonen tyd
en klopte nooit vergeefs. Voor hem was altyd
het beste plaatsje opengehouden. Zelfs in de
dagen, toen alles wat niet strookte met zekere
rechtzinnige opvattingen, als „superstitie" in
den ban werd gedaan, heeft men hem, den
goeiyken kindervriend, de rechtmatig ver-
worvon plaats niet kunnen of willen betwis
ten en gedurende eene lange reeks van jaren
is hy zeker wel de eenige „bisschop" ge
weest, die binnen onze landpalen werd geduld.
Mogen wy hieruit afleiden dat hy een con
servatief was van den echten stempel, toch
volgde hy in zekeren zin de wyzigingen onzer
zeden en opvattingen. De Sinterklaas van
onze dagen ls niet meer dezelfde, als dien wy,
ouderen, ons van vroeger herinneren, noch
minder die, welken de schildery van Jan
Steen voor de verbeelding toovert. Met het
klimmen zyner jaren is zyne goedhartigheid
grooter, het arbeidsveld zyner welwillendheid
uitgebreider geworden. Toen wy jongons
waren, meisjes rekenen we hier niet
mede, want die hadden nooit reden om een
streng oordeel te vreezen, waren we niet
altyd gerust In afwachting van zyne komst,
want er behoefde niet eens een microscopisch
onderzoek van ons geweten plaats te hebben,
om ons de overtuiging te schonken dat zyne
persoonlijke versehyning, gevolgd door een klein,
getal benauwende vragen, ons aan heel iots
anders zou doen denken dan aan eene j o y eu s e
entrée; ja, als een Damocles-zwaard hing
ons de verrassing van den knaap op Jan
Steen's schildery boven het hoofd, namelyk in
den schoen den volgenden morgen het be
kende strafwerktuig te vinden, dat niet ge
schikt was om gezellige voorstellingen te
wekken. In den regel liep het nogal goed af,
maar wie waarborgde ons dat de zoo vaak
afgelegde en helaas! zoo spoedig geschon
den belofte van beterschap opnieuw voor
goede munt zou worden aangenomen?
In onze dagen schijnen alle verschrikkingen
wel te zyn verdwenen. Thans laat Sinterklaas
alle jeugdige boosdoeners eenvoudig over aan
de verwytingen hunner eigen consciëntie, en
hy laat zyne middernachtszon schynen over
boozen en goeden. Ja, hy maakt ons allen
tot kinderenal zyn we mannen, in den
stryd des levens gehard, vrouwen, wie de
zorgen groeven plooiden op het gelaat,
jongelingen en maagden, aan den ingang van
het raadselvolle tydperk der eigen verant-
woordelykheid, op den avond van den 5den
December dwingt hy ons tot nederzitting aan
zyne voeten, en schenkt hy ons opnieuw eene
frisscho teug uit den beker der eeuwige jeugd.
Hy doet nog meer: hy maakt ons allen
tot zyne medewerkers. In die schoone, onge
reglementeerde coöperatieve vereeniging van
menschenmin, uitstralende van den huiseiyken
haard en zyn gloed in wyde kringen ver
spreidende, wyst hy ons eene taak aan; het
kind des armen neemt hy aan de hand en
brengt hy by ons, 9pdat wy een straaltje
van dien gloed zouden doen nederdalen in een
hartje, dat nog zoo weinig zonneschyn kent.
Verkleumde handjes, zoo licht gevuld, doet
hy de onze naderen, om van onzen overvloed
iets over te nemen dat, als een vruchtbaar
zaadje, in het gemoed een oogst van dank
baarheid voort zal brengen, waaraan de alge-
meene broederliefde levenwekkend voedsel
ontleent. Weet ge misschien niet hoe dat
gaat? Och, tracht Vrydag avond even een
blik in de Gehoorzaal te slaanin óéne minuut
zult ge er meer hooren en zien, dan wy u
thans kunnen vertellen.
O, die heerlyke, die gezegende, die onsterf-
lyke Sinterklaas, „goed heiligman" by uit
nemendheid
De vereeniging van Weesvaders, die in
den laatsten tyd krachtig optreedt voor hare
belangen om te Leiden een Centraal Israëlie-
tisch Weeshuis te stichten, heeft thans eene
rentelooze leening gesloten van 30,000, ge
splitst in aandeelen van 25 en 10. Het is
te hopen dat bestuurders veel succes zullen
hebben en de aandeelen spoedig geplaatst
zullen worden. Het is immers een aangenaam
gevoel voor den weldenkende, mede te werken
om kinderen, die door den onverbiddeiyken
dood der ouders hulpbehoevend achtergelaten
worden, in een huis niet alleen te voeden,
maar ook te verzorgen. Zoo ooit, is hier wel
doen op zyne plaats.
De heer Kiek, op wiens initiatief dit gebouw
zal verryzen, zal gaarne aandeelen van deze
leening afstaan en giften in ontvangst nomen.
Het „Isr. Huisgezin" spreekt den wensch
uit, dat dan ook ons Vaderland moge toonen
dat het uitoefenen van humaniteit een ernstige
plicht is!
Heden is te 's-Hage geslaagd voor de
akte handteekenen lager onderwys mej. H.
A. Ten Brink, van Leiden.
De Ry'nlandsche Stoomtram vervoerde in
de maand Oct. 11. tusschen Leiden en Katwyk
25,084 personen, met eene opbrengst van
ƒ3701.58; het goederenvervoer en diversen
bracht 492.57'/2 op; totaal 4194.15'/2. Van
1 Januari tot en met uit0. Oct. 1888 bedroeg
het aantal vorvoerde reizigers 259,341 met
eene opbrengst van 41,508.80; het goederen
vervoer en diversen bracht 4156.63'/2 op,
totaal ƒ45,665.43, zynde per dagkilometer
16.63'/2.
Er bestaat gelegenheid tot verzending
der correspondentie naar Noord Amerika, door
middel van het stoomschip „Schiedam," van
Amsterdam vertrekkende. Ten postkantore
alhier moeten de brieven enz. uiteriyk Vrydag-
avond om 10 uren bezorgd zyn.
De wyze van verzending behoort duidelyk
op het adres vermeld te worden.
De minister van oorlog deelt in zyne
memorie van antwoord aan de Tweede Kamer
mede, dat hy ook thans voor de voltooiing
van de stelling van Amsterdam in de eerste
plaats wenscht voort te gaan met den aankoop
van gronden en 't maken van de zandophoo-
gingen langs dezen geheelen omtrek dier stel
ling. Deze wyze van werken moet in elk geval
worden gevolgd, om zoo Bpoedig mogelyk een
geheel te verkrygen, waarvan onder alle om
standigheden en zoodra mogelyk voor de ver
dediging des lands party te trekken zal zyn.
EEN SCHOON LANDVOOR VREEMDELINGEN.
(Slot.)
Kan men van 10,000 franken dan niet leven?
Zyne positie blyft dan nog schitterend in
vergelyk met die arme vrouw, die slechts eene
flesch azyn van 50 centimen bezat.
De schatkist van Genève had in 1871, ten
gevolge van zeker radicaal beheer, een aan-
zienlyk tekort. Twee belastingen werden daar
reeds naar het progressieve stelsel geheven. De
nieuwe directeur van financiën was een vyand
van die soort van belasting, maar hy moest
wel handelen en de man bezweek voor het
argument, dat eene derde soort progressieve
belasting het gemakkelykste was om spoedig
gereed te zyn enen.men was er al
een beetje aan gewend, men had de schroef
maar een weinig meer aan te zetten.
Het algemeene stemrecht geeft het woord
aan de radicalenzy prediken de leer dat men
het kapitaal niet te veel kan besnoeien en
dat de Staat er van moet nemen zooveel hy
wil. Hoe meer men de ryken plukt, zooveel
gemakkelyker komen de kleintjes er af, die
betalen tien, twintig, vyftig franken, maken
geweld voor duizenden, lachen in hun vuistje,
maar z(j zien in hunne biydschap niot verder
dan hun neus lang is.
Eene speciale commissie, eene federale
enquête heeft onderzoek gedaan naar de ge
volgen der progressieve inkomsten-belasting in
Winterthur en over den toestand der gemeen
ten in de Kantons Zurich en Aargau tegen
over hare verplichtingen ten aanzien van de
Natlonalbahn. Het rapport der commissie, onder
teekend door den Staatsraad Bory, constateert
het volgendeDoor de hooge eischen van den
fiscus en den druk der belastingen, is de waarde
der huizen en panden tot een derde en de
helft gedaald; reeds hebben kapitalen uit
Winterthur de vlucht genomen. De overdrach
ten, welke in 1875 over zeven millioen belie
pen, bereikten in 1880 slechts drie millioen;
de belastbare waarde is van 75 tot 66 millioen
teruggegaan in den tyd van zes jaren. Het
was voor de radicale administratie van Win
terthur eene harde pil te slikken, om dit rap
port wereldkundig te zien worden.
Nog meer dan op stoffelyk gebied, uit
economisch oogpunt, is progressieve inkomsten
belasting onder algemeen stemrecht, uit zede-
ïyk oogpunt verderflyk en verwerpelyk. Waar
geen verantwoordelykheid bestaat, is ook geene
veerkracht en hoe verlokkend het aanvankelyk
schyne om mooite en lasten van zich te schui
ven (behalve dat bet op den duur niet is vol
te houden) vernedert en verlaagt hot 't peil
der burgery.
Het heeft eeuwen geduurd voor en aleer
de volken het recht hadden om gehoord te wor
den over belastingen, welke men het wilde
laten opbrengen. Dat recht is verkregen en
het is niet meer dan billyk dat belastingen
slechts met toestemming van hen, die ze be
talen moeten, kunnen worden vastgesteld en
opgelegd.
Het gewonnene geeft men weer prysmen
keert naar het verlaten standpunt terug; ja,
men streeft het voorby en zal voortaan naar
de willekeur der massa, die niet mee betaalt,
belasting zien opleggen aan de weinigen, die
betalen willen.
Genève vertoonde daarvan reeds jaren gele
den, onder het stelsel van James Fazy, de
teekenen. In den Grooten Raad, waarin tot
eene verdubbeling van belasting besloten werd,
zaten geen twee loden, op wie dat besluit toe-
passeiyk was. Niettemin werd de belasting,
zonder dat eenige dwang noodig was, betaald,
hoewel men zeer vyandig tegen de regeering ge
stemd was. Maar de fiscus had zich tot zoover
nog niet vertoond in het karakter van gewelde
naar tegen het kapitaalde belastingschuldigen
waren er nog niet op uit om hem te weerstaan.
In de Waadtlandsche constitueerende ver
gadering werd het woord fraude (ontdui
king) dikwyls uitgesproken, en het is te vree
zen dat de progressieve inkomstenbelasting de
contribuabelen tot de daad zal brengen.
Is daar eenmaal het beginsel van progressie
aangenomen, dan is de verhouding, waarin het
zal worden toegepast, eene zaak van oppor
tunisme naar den smaak, de keuze of de gril
len van de massa, die 't hoogste woord heeft
en 't minst betaalt.
Wy hebben den schryver alleen aan het
woord gelaten en zullen er geen commentaar
aan toevoegen. Het schoone Zwitserland is wer-
kelyk niet in een benydenswaardigen toestand
met zyn algemeen stemrecht en het belasting
stelsel, daardoor in het leven geroepen. Yer-
gelyking met onze toestanden kan niet anders
dan de ongeiykheid tusschen het republiekje
en ons koninkrykje doen uitkomen. Dit be
hoeft niemand te beletten om waarschuwing
uit de Zwitsersche staatshuishouding te trek
ken, als die er in zit.
D. H.
