aftocht, welke, toen de Koning aan het hoofd
der ruiterij, zich te midden der vijanden
wierp, in eene wilde vlucht ontaardde. Op
het slagveld ontving de Kroonprins van zijn
Vader de Orde van Verdienste.
By de nieuwe organisatie, welke het gevolg
was van den strpd met Oostenrpk, vormde
zich de Noord-Duitsche Bond, met Pruisen
aan het hoofd. Te midden dier veranderingen
bleef de Kroonprins getrouw aan zpn beginsel,
hem door zijne verhouding tot den troon voorge
schreven, namelijk zich geene rechtstreeksche
inmenging in de politiek te veroorloven. Toch
zal hy met genoegen gezien hebben, dat een
meer vryzinnige geest zich opnieuw baan had
gebroken; de gebeurtenissen hadden de mili
taire staatkunde van Pruisens eersten Minister,
Von Bismarck, recht doen wedervaren, en de
liberale groepen verzetten zich niet tegen de
versterking van eene weerbaarheid, welke
spoedig blyken zou voor Pruisen onmisbaar
te zpn.
De oorlog van 1870 brak uit, en de Koning
droeg zpn zoon het bevel op over het derde
leger, waartoe ook de Beiersche en Wurtem-
bergsche corpsen behoorden. Zooals verwacht
mocht worden, bleek deze keuze eene allergeluk
kigste te zpn. De Zuid-Duitschers weerstonden
met glans de eerste aanvallen, en het was al
weer de opgewekte, vrooiyke gemoedsgesteld
heid van den kloeken krygsheld, welke als het
ware aanstekeiyk werkte op den geest der sol
daten en hen tot de grootste opofferingen in staat
stelde. Von Moltke erkende in hem een strateeg
van buitengewone bekwaamheid, voor het
legerbevel als het ware geboren. De overwin
ningen by Weiszenburg en Wörth, en het
belangryk aandeel dat het Zuid-Duitsche leger
corps had in de zegepraal bp Sédan, waren
nieuwe lauweren om het kroonprinselijk
wapenschild. Na dien bloedigen slag rukte
Friedrich Wilhelm op naar Parps.
Inmiddels toonde de Koning dat hp den
heldenmoed zpns zoons waardeerde. De Kroon
prins was een der eersten, die met het IJzeren
Kruis werd gedecoreerd, terwpl hp bp Konink-
lpk Besluit van 29 October 1870, tegelpk
met zpn neef Friedrich Carl, tot Veldmaar
schalk werd benoemd.
Om niet te uitvoerig te worden, blpven
wp bp de gebeurtenissen van '70 en het begin
van '71 niet stilstaan; de kroning van Koning
Wilhelm tot Keizer van Duitschland, de capi
tulatie van Parps en de intocht der Duitschers,
waaraan ook de thans Keizerlyke Kroonprins
deelnam, liggen nog versch in het geheugen.
Na zpn terugkeer in het vaderland vertoefde
de Kroonprins meest te Berlpn, in den schoot van
zpn dierbaar gezin. Aan de verdere ontwikkeling
des Duitschen Rpks onder leiding van Von Bis
marck en Von Moltke nam hp in zooverre een
werkzaam deel, dat de versterking der krpgs
macht bp hem krachtige medewerking vond.
Bp den toenemenden strpd der partpen bleef hp
het standpunt eens belangstellenden toeschou
wers handhavenaan een bezoek, tpdens zpn
verblpf in Italië in 1883 door hem op het
Vaticaan gebracht, is de beëindiging van den
kerkelpken strpd niet geheel vreemd. Nog
vinden wij vermeld dat de Kroonprins den
25sten October 1884 den opnieuw georgani-
seerden Pruisischen Staatsraad heeft geopend
de politieke beteekenis dezer instelling is niet
groot.
Smds het vorig najaar hield de kranke
Keizerszoon zpn verblpf te San-Remo, de
schoon gelegen districts-hoofdplaats van de
Italiaansche provincie Porto Maurizio, nabp
de spoorbaan, welke Genua met Nizza verbindt.
Naar de schoongelegen villa, door hem daar
bewoond, richtten zich maandenlang de nu
eens hoopvolle, dan weer angstige blikken
van geheel Duitschland, en ook bp andere
natiën was eene levendige belangstelling in
het lot des doorluchtigen lpders niet te mis
kennen. Hpzelf droeg wat hem werd opgelegd
met een moed, grootscher nog dan welken hp
op het slagveld tentoonspreidde. „In het
jaar 1870,"' zoo sprak hp eens tot iemand
in zpne omgeving, „had mij een kogel kunnen
treffen, zoowel als ieder ander. Voor mp is
mpne tegenwoordige ziekte niets anders dan
de kogel, welke mp vroeger of later kan dooden,
zooals God het wil!"
„Zooals God het wil!" De mannelpke vroom
heid, het open, ridderlijk karakter van Keizer
Friedrich, de bewonderenswaardige geest
kracht waarmede hij de beproevingen van de
laatste maanden doorstond, maken slechts den
wensch te vuriger, dat het hem moge gegeven
worden, nog een belangrpk aandeel te hebben in
de leiding van Duitschlands staatkunde. Vooral
onder de tegenwoordige omstandigheden, nu
de vrede van Europa nog altpd gevaar loopt,
plotseling te worden verstoord, heeft het Rpk
zy'ne zorg noodig, en eischt de handhaving der
ook door hem noodzakelpk geachte vredes
politiek de medewerking van zpn helder oor
deel en van zpne ervaring.
Moge Duitschland niet tevergeefs zyne hoop
op den nieuwen Keizer vestigen
Leiden, ter Boekdrukker^ ^an A. W. SIJTHOFF.
