<§eze (Qourant wordt dagelijks, met uitzondering
van fpn- en feestdagen, uitgegeven.
Eerste Bkid.
Leiden, 4 Februari.
Feuilleton.
Aan den rand des afgronds.
K". S580.
Maandag
A°. 1888.
DAGBLAD
PRIJB DEZER COURANT:
'1 Voor Loidcn per 3 maanden1.10.
V Franco per post1.40.
I Afzonderlijke hommers.0.05.
PRU8 DER ADVBRTBNTIEN:
Van, 1—6 regel»/1.06. Iedere regel moer/0.174.
Grootere letters naar plaatsruimte. Voor bet in«'
caaeeeren buiten de etad wordt 0.10 berekend. J
i Landbouwonderwijs.
Evon kalm als de natuur is het leven tegen
woordig op het platteland. De drukte van
Kerstmis en Nieuwjaar bestond wel, maar is
veel minder rumoerig dan voorheen. De crisis
laat zich nog wel gevoelen, maar ook mot
een harder lot raakt de mensch verzoend.
De landbouwmannen zitten echter niet stil bij
hunno pogingen om den stand der landbou
wers en veehouders te verheffen boven hot
laag aangewezen normaalpeil.
De regeling van het landbouwonderwijs
heeft in den laatsten tyd een kleinen stoot,
voorwaarts, ontvangen.
In de Tweede Kamer zyn eenige posten
goedgekeurd, waardoor een paar vakscholen-
kunnen worden gebaatoene school voor zui
velbereiding, welke to Bolsward, en een
cursus voor houtteelt, welke te Frederiksoord
ingericht zal worden, zullen in de eerste
plaats worden gesteund. Ieder, die het whl
meent met het welzijn van ons volk, zal zich
waarover verheugen.
Maar het blijft te betreuren dat zoo velen
Van de zonen en dochteren der landbouwers
Hiitengesloten worden. Nederland bezit eeno
zeer kostbare landbouwschool te Wageningen
letraks zullen enkele inrichtingen van moer
practischen aard de opleiding van eenige be
voorrechten ter hand nemen, maar oene hoogst
wenscheljjfcc, oene voldoende verbetering zal
nog steeds een vrome wensch blijven. Van-
waar dit verschijnsel en waardoor ie het te
verhelpen Zou de voornaamste fout niet
liggen in de rogeling van ons lager onderwijs'?
Schatten worden uitgegeven en de resultaten
van het onderwijs blijven oven mager. De
grootste oorzaak van dit treurige feit ligt in
het schoolverzuim in do meeste landbouw
streken. 't Is een groot deel van het jaar
qnmogeiyk daar aan een geregeld onderwijs
te denken. In vele scholen zitten leerlingen,
die nooit tot de hoogsto klasse zullen he-
hooron. Hun verzuim begint met S- a 9-jarigen
lpeftyd en dikwijls is de winter maar even
voldoende om het verlorene weer bijeen te
garen, terwijl vooral do zedelijkheid voel heeft
geleden, dat dikwijls onherstelbaar blijkt,
j: Wat er van zulke leerlingen, voor wien het
onderwijs niet de eerste zaak is, gevorderd
kan worden, vooral nis de schooltijd sedert een
paar jaar achter den rug is, laat zich gemak
kelijk begrijpen. Menig predikant en pastoor
zal daarvan wel de treurige ervaring opdoen.
Toch kon alles zoo geheel anders, zooveel
beter z(jn.
De lagere school moet geven dalgene, wat
voor ieder leerling noodzakelijk wordt geacht.
Vakonderwijs is er daarom niet op zjjne plaats.
Toch kan de onderwijzer by zyn ouderwijs
wel met locale behoeften en omstandigheden
te rade gaan.
Hoe volledig en schoon do leorplannen
er tegenwoordig mogen uitzion, goed lezen,
goed schryven en goed rekenen blyvori
hoofdzaken. Ze zyn niet zoo gemakkeiyk aan
te brengen.
Goed lezen. Hoeveel raenschen kunnen
het? Wie deze kunst machtig is, vindt lust
in 't lazen en kan door het opnemen van do
gedachten van Anderen, aan zyr.e verdere
ontwikkeling voortarboiden. Maar ten platten
lande Is die bron van vórming voor velen
gesloten.' Een spreker, die zyne woorden inricht
naar de bevatting zyrier hoorders, wordt ge
volgd, maar het boek blyft voor menigeen
een dood element. De taalvormen on taalwen
dingen Worden niet begrepen en 't is waarlijk
geen wonder, d'at dan het lezen efeno afmat
tende bezigheid wordt.
Goed schrijven. De bedoeling is nu niet
mooi schryven; daarvoor laten wo den prijs
gaarne aan onzö grootvaders. We noemen
goed schrijven, do kunst, om zyne gedachten
in- duideiyko en eehigszins geordende wijze
op het papier to brongen, zonder groote fouten
•te maken tegen de voornaamsto spel- en
taalregels.
Good rekenen. Allo eenvoudige vraag
stukken uit het dageiyksch loven moeten
■kort en vlug door een weionderwezen leerliDg
kunnen worden opgelost. Vooral in het uil
het hoofd rekenen moot hy eone zekere vlug
heid on juistheid verkregen hebben.
Nu stolt het leven nog wel eenige andere
eischen aan de school, maar hot bovenge
noemde is hoofdzaak.
Wanneer men do vraag 'stolt: of by do
tegenwoordige inrichting de lagere school in
dit opzicht aan do eischen kan voldoen, dan
geloovon we gerust bevestigend te kunnen
antwoordon. Maar, dan moet het danaïden-
werk, dat tegenwoordig door vele onderwy-
zers wordt verricht, ophouden. De Kegeoriug
moet leerplicht invoeren. Zonder do onderwijs-
1J Danaïde: 50 dochters vau Dauaüa, koning van
Argos, werdeD, xregenn vermoording harer ocbtge-
nooten, veroordeeld in de onderwereld een lek vat
vol te scheppen. Noot van den zetter.
quaestie te verergeren, mag men eischen dat
ieder Nederlander verplicht is zyne kinderen
te laten onderwijzen in het r.oodigo.
Dan ook zullen de leerlingen na den vast-
gestelden leertyd met vrucht het horhalings-
onderwys kunnen bijwonen en dan zal hier
aan gemakkeiyk eenig vakonderwijs verbonden
kunnen worden. Ook het landbouwonderwijs
kan daarby goede resultaten geven, al was
het dan ook maar voornameiyk door het lezen
en verklaren van eenvoudige landbouwwerkjes.
Waar do onderwyzer zich in don wetenschap-
peiyken landbouw heeft geoefend en vooral
dat bedrijf in zyne practischo uitvoering heeft
gadegeslagen, zal met veel vrucht gewerkt
kunnen worden. Hebben de leerlingen dan
later gelegenheid eone vakschool te bezoeken,
of een vakman te hooron, dan zullen ze
oogon hebben om te zien en vermogen om
hot geloerde te verwerken en te bewaren.
Maar zoolang de eerste vorming zoo gebrekkig
blyft, is er van hot voortgezet onderwys voor
velen weinig te verwachten, evenmin als van
de verheffing van de onderste lagen van den
stond der landbouwers.
Alleen op een stevigon grondslag kan een
flink gebouw worden opgotrokkon.
H. T.
De minister van binnenlandache zaken
heeft in de hoofdkiesdistricten voor de ver
kiezing van leden der Tweede Kamer van
de Staten-Qeueraal, de onderkiesdistricten
aangewezen. Voor Leiden vormen de 3 af-
deelingen der gemeente de drie onderkies
districten.
Tot het eerste onderkiesdistrict bobooren
de wgken 1, 2 on 4; tot het tweede onder
kiesdistrict do wykon 3, 7 en Stot het derde
onderkiesdistrict de wyken 5, 6 en 9.
Aan den commies der posterijen 4de
klasse F. Th. M. Henrar, te Leiden, is, op
verzoek, te rekenen van 1 Febr. jl., eervol
ontslag vorloond.
Do surnumerairs der posteryen J. R. Van
der Slooten te Amhom, en T. Ten Cate te
Nymogen, zyn met ingang van 10 Fobr. a.s.
benoemd tot commies der posterijen van de
4do kl. Laatstgenoemde wordt, zooals we
reeds meiddon, mot dien datum to Leiden
werkzaam gestold.
Wy hooron de volgende namen noemen
voor de opvolging van den heer Vüllmar als
kapelmeester van de Grenadiers eu Jagers:
Van der Linden ('s-Hage), Mann (Leiden), Van
Aken (Nijmegen), Kwast (Arnhem).
Gedurende de eerste helft der maand
Jan. zjjn aan het postkantoor alhier bezorgd
de volgende brieven, welke, wegens onbokend-
heid der geadresseerden, niet besteld konden
worden
Eveleens, G. Maareen, D. J. Oor, Aalsmeer;
M. Biyieven, W. Van Nieren, mej. D. Van
Zanten, Amsterdam; W. Van Steenbergen,
mej. M. Van Hilton, Bertha De Jong, 's-Gra-
vonhage; P. Arentzen Co., Katwyk; C. Van
Willigen, Vrouw Jans, Leiden; Plantfeber,
Leiderdorp; C. Fuik, Rotterdam; K. Das,
Utrecht; F. Fraaikin, Zaandam; wod. De Rui
ter, C. Van der Wal, A. Ellesman, wed.
Suffers, mej, A. Nigt, D. Prins, mej. J. Knip-
horst en Betje Heindyk, niet vermeld.
Briefkaarten: P. De Reuver, Swales, mevr.
Langoveld, moj. A. Sire, Amsterdam; Hoef-
kade 171, R. Van Diggelen, N. Verljnt,'s-Gra-
venhage; J. A. Rioff, Rotterdam; M. Van
Zanten, Utrecht; mej. M. Breemar, mej. E-.
Wolweber, H. Ochsoma en mej. G. Wichers,
niet vermeld.
Brieven, verzenden geweest naar Duitsch-
landmevr. Neurs, AkenA. Grutters, CrefelcU
(twee stuks)naar Frankrijk, gebr. Escouir-
rior, Grasso.
Te Hillegom bedraagt het aantal kiezers
voor leden van de Tweede Kamer der Stoten-
Generaal 292, voor de Provinciale Stoten 291
en voor den Gemeenteraad 290. Het leden
tal van de afdeeling der centrale liberalo*
kiesvereoniging „Haarlemmermeer" aldaar,
bedraagt 31. In eeno gehouden vergadering
werd als candidaat tot lid van do Tweedo
Kamor gesteld do hoer Herman F. Bultman.
Volgens opgemaakte lyst bedraagt het geta'
kinderen van 0 tot 12 jaar, die de gomeento:
school No. 1 te Hillegom bezoeken, thans 321.
De rechtsgeleerde commissie uit don
Haagsehen gemeenteraad hoeft voorgesteld
dat dit college zich onbevoegd verklare lo
boslissen op een adres van een kamorbewoner
der residentie, die na schatting op de kiezer:
lysten wenschto te worden gebracht, omdat hij
9 maanden vóór 21 Dec. jl. zoo al niet d e z e 1 fd o
kamers in huur heeft bewoond, dan toch
kamers van de voreisclite huurwaarde in ver
schillende woningen. Mocht de Raad zich wel
bevoegd verklaren, dan stolt de commissie
voor dat de Raad het vorzoek om schatting
zal toestaan aan dezen verhuisden sollicitant-
kiezer.
Het Engelsche opera-gozolschap van hes
Savoy-Theater te London zal te Amsterdam
morgen, Zondag, in het Grand Theatre (Am-
stelstraat) wederom „The Mikado" opvoerer
DOOIl
KOOPMANS VAN BOEHEREN.
i Allen maken zo werk van hora. Do één
aagt hem op de schouders, oon ander helpt
m by het steltenloopen, van Jan krjjgt hy
n appel, van Piet oen koekje, om zyne
akerijen wordt gelachen, ja, sommige sne
dige opmerkingen, schoon reeds maanden lang
Oüd, worden nog herhaald. In één woord Alex
tpniet eene niet gewone populariteit, en wonder
Al dit waarlijk niet, want nimmer droog iemand
zyn bynaatn met mcor recht; ze noemden
hem cherubijntje, en inderdaad 't was net
zoo'n engelenkopje, zooals b.v. Raphael
ons schildert aan de voeten zyuor
onna. Dien naam had hy natuurlijk in
eerste plaats te danken aan zjjn aller-
igst gezichtje, zoo onschuldig en rein,
r ook zoo vol leven en bezieling, maar
k de geheele porsoonlykhold had tot die
ïgeving aanleiding geschonkenwant 't
alles zoo net, zoo subtiel, maar ook zoo
cl, zoo mollig. Eu altyd ltad hy wat te
■én en to vertollen, en ter?, ijl hij zelf
heel goed tegen plageryon kon, zou hy
anderen, ook ntet zoogenaamd uit gokhoid,
ooit iots hateiyks zeggen, noch iemand moed
willig pyn doen. Jongens 1 past toch op, gy
meent het goed met uw troetelkindje, maal
ais gij wist hoe uiterst teergevoelig dat
jonge hartje is, hoe vatbaar voor alle Indruk
ken; ja, ik weet niot, of ik dit van oen zoo
jeugdig kind wel mag zeggen, maar anders
zou ik u toeroepen: indien g(j kondt be
vroeden welk eone dichterljjko natuur en
hoeveel diepe, zedeiyke ernst er huizen in
zyn hart, ge zoudt hom meer ontzien, en by
uwe «polen en gesprekken in zyne tegen
woordigheid enkele dingen vermyden.
't Wordt hoog tyd dat aan onze persoons
beschrijvingen een eind komt. Nog één slechts.
Ik moet nog een oud-leerling aan u voor
stellen. 't Is die jongeling, aan wiens donkere
gelaatskleur, eenigazins platten neus, dikke
lippen en zwart gekruld haar wij terstond
den Oosterling herkennen. Inderdaad, jonker
Alphonsus Van Rankhuysen is geboren op
het eiland -Java, waar zijn vader tot op den
huidigen dag resident is. Dat do oude lieer
van Alphonsus een geboren Europeaan is,
klinkt geloofwaardiger day ons bericht zou
zyn, wanneer wij ook mama zufk eene
herkomst toeschreven. Maar dat doen wjj
ook niet. De moeder van Alphonsus is eeno
inlandsche; volgons de jongeluioene zwarte.
Niemand, die den jongeling ooit over zyne
moeder hoorde sproken; vroeg doze of gone
hem uitdrukkoiyk naar zyne mama, dan ant
woordde hy kortafdie is dood en zei
•dat op een toon als iemand, die to kennen
geeft dat hy verder over die persoon liefst
niet praat. Eon en andor gaf der booze
wereld aanleiding tot hot opperen van twij
felingen aangaando de waarheid van die ver
zekering dat mama overleden zou zyn, en
mon zei maar kort eu goed: vooreerst dat
de moeder van Phons nooit tot mevrouw Van
Rankhuysen was gepromoveerd, en dat ze,
nu eenige jaren geleden, haar paspoort had
gekregen, of, zooals men 't uitdrukte, dooi
den resident „het bosch ingejaagd" was. Hoe
dit zij, indien de jonker eene andere moedor
had gehad, of laat my liever zeggen, indien
hij eeno moeder had gehad, (want deze, 't zy
ze dood was of niet, had vost' hom althans
niet geleefd, daar hij nimmer metbewustzyn
hare teedere liefdezorgen had genoten) hy zou
eon aangenamer, boter mensch geworden zyn.
Nu toch is liy verre van aangenaam. Zyne
modeleerlingen en die zyn In deo regel ver
trouwbare rechters hieven in koor een
loflied aan, toen de jonker zyne matton
voorgoed ging oprollen en naar do academie
vertrok, want niemand, die van hem hield.
En hij verdiende ook niet dat men hem-zyno
vriendschap schonk.
Nu zou ik een ellenlang zondonregisU
kunnen opgeven, maar ik wil den schijn vr -
overdrijving vermyden, en my dus bepalen tot de
onderschry ving van het signalement, door zyno
makkers opgegeven van Van Rankhuysen's
inwondigon mensch. Dat signalement luidt
aldus: „Gevoel geen, althans geen rae»-
schelijk. Eerlijkheid en goede trouw - on_-
broken geheel." Het oordeel klinkt hard, en
toch, te hard Is het niet. Boosaardiger kwel
duivel kan men zich moeieiyk voorstellen, In
het martelen en verwonden van beesten was
hy een moester, en ook de menschen pijnigen
hy met wellust, .ja, Ik sta er niet voor in
dat h(j za niet zou vermoord hebbon, indien
hy kans had gezien, dit ongestraft to doe,
Medoiyden dat woord stonj niot in z,y
woordenboek. En wat de eerlykheid betreft,
ik durf gerust verklaren: zy ontbrak geheel.
Nooit en by niets was hy te vertrouwon. Bij
kisten en kasten niet, want als lijj 't ukoi
lappen, zou hy u bestelen; en by beraadsla
gingen niet, want hy zou uwe geheimen ve
raden en uwe plannen verydolen.
(TVordl v-ciTótycl.)
