IF
Maandag:
Eerste Blad.
Verlanglijsten.
feze fêourant wordt dagelijks, met uitzondering
van gon- cn feestdagen/'uitgegeven.
Leiden, 21 Januari.
lt\ 35G8.
6J9
«j auuaLi'i.
5000
JOtaU.
pei
„f:
PRIJS DEZER COURANT:
;t® Voor Leiden por 3 maanden1.10.
V Franco per posfc1.40.
froRderl&ke Nommere0.00.
1
fej" Heeft de kalmte, waarmede do Grondwets
herziening in haar werk is gegaan, en do
koelheid, mot welke do voltooiing van dien
arbeid door het Nederlandsche Volk is begroot,
eonigormate doen verwachten dat ook do voor
bereiding tot de nieuwe verkiezingen weinig
belangstelling zou wekken, do geest van
Jan Salie schynt toch minder heerschappij
te voeren dan door velen gevreesd, door
enkelen wellicht gehoopt werd. Van alle
kanton wapent men zich voor don vroed-
zamen moge het oolc z(jn voor den eor-
lijken, loyaleu strijd, die aan de maand
Maart van het jaar 1888 oono gowichtigo be-
teekenis zal geven voor de geschiedenis van
de ontwikkeling onzer Staatsinstellingen. Daar-
,,i uit blijkt dat die kalmto, waaraan sommigen
zich geürgord hebben, geenszins is goweost
die der onverschilligheid; zij was eonvoudig
«jpt uitvloeisel van ons volkskarakter. Wij
iaaken ons niet druk, als het niet bepaald
-Biodig is, maar zijn steeds bereid onze stem
tb verheffen en onze rechten te doen geldon,
aar het past en moot.
isH En inderdaad, geono courant kunnen wo
;ezer dagon in handen nomon, of we vinden
liet slechts uitvoerige berichten omtrent hot
lil rfcorganisoeren van oudo en het opnehton van
Hjeuwe voroenigingen, maar bovendien oono
;J bonto verscheidenheid van politieke program-
1'. ma's. De kiezers nomen deze gelegenheid te
om eens, iu byzonderhodon to vertellen,
kgivat zy eigeniyk willen, wat zij van don
wetgevor der naaste toekomst, mocht hunno
staatkundige richting in de nieuwo Volksver
tegenwoordiging de meerderheid hebben, ver
wachten.
Er is veol, dat vóór dorgoltjke w(jzo van
handelen pleit. Mon sluit zich niet, aan bij eene
i- staatkundige vereeniging, waarin men niot
terugvindt de leidende gedachte, die aan zijne
opvattingen omtront de roeping van den Staat
ten grondslag ligt. Vooral nu wo staan aan liot
begin vaneen nieuw tijdperk, waarin meerderen
geroepen worden om van den hun by do wet
toogokondon invloed op don gang dor consti-
tutioneele regoering dat gebruik to maken,
hetwelk zy moenen dat het moest in hetbo-
•j ldng van het gemeenschappelijk Vaderland kan
strekkon, is hot niot slechts natuurlijk, het
jllp' zelfs plicht dat men zichzolf en elkander
i rekenschap geeft van do groote beginselen,
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
1—C regels 1.05. Ieders regel meer/0.17fc.
Grootere letterfl naar plaetsrnlmte. Voor het in-
éasseeren buSten^de st<d wordt 0.10 berekeridr^
te
dez
nie
aan welke do begeerde oplossing moet getoetst 1
worden van do valo politieke vraagstukken,
dio ods bohooren bezig te houden. Op dio wyzo
loert men ziJno vrienden en bondgenooten kon-
non on vornoomt mon, wat men aan hen
heoft. Het gaat niet aan van al doze dingen
te zwijgen, en maar te rekenen op zekere
politioko geestverwantschap, die dan toch
eigeniyk niets is dan een bloot vormoedon.
Is het echter noodzakolyk, dat allen, dio
besluiten zullen elkander te steunou bij de
stembus, want daarover loopt ten slotte
toch het ganscho vraagstuk voor zoover de
kiezers aangaat, het in elk opzicht vol
maakt mot olkandor eens zyn, ook wat de
toepassing dor grooto beginsolen betreft en
den omvang, tot wolkan mon die toepassing,
hetzy terstond, hetzy binnen een niet zeor
verwyderd tijdsverloop, uitgebreid wonschtto
zien? In dat geval zou er, geloovon we,van
aansluiting weinig sprake kunnen zyn. Ioder
man van gewono ontwikkeling vormt zich
oen eigen kring van voorstellingen, waarbinnen
ook zijne begrippen omtrent de eischen der
staatsgemeenschap eene plaats vindonen er
is meer reden om zich te verwonderen, dat
de verscheidenheid van opvattingen, in wen-
schen uitgedrukt, niet nog grooter is, dan
om hot bestaan van groote verschillen, ook
b(j in hoofdzaak gelykgezinden, een onnatuur-
lyk verschynsel te vinden.
Toch hebben wo gezien, dat aan somraigo
programma's van „beginselen" eene bedenke-
lyko uitbreiding is gogeven. Men noemdo
dat do punton op de i's zotten, wat onder
zekere omstandigheden noodig kan zyn, maar
hier niet onvoorwaardeiyk is goed to keuren.
Want hoe meer bepaalde eischen men zou
willen stellen aan den Afgevaardigdo zyner
keuze, des te moeielyker zal hot zyn, daaraan
geheel te voldoen; hoe nauwkeuriger mon dat
alles formuleert, d<33 te meer bezwaar zal het
ontmooton, eon man van karaktor te vindon,
dio het zonder voorbehoud aanneemt; tot hoe
moer bijzonderheden mon afdaalt, des to kloinor
zal het aantal zyn van hen, die onder de ge-
meonschappeiyko banier ten strijde gaan.
We kunnen deze dingen besproken, goheol
buiton de bostaande partijen orn; onze over
wogingen zijn van algemeenon aard, en hebben
eenvoudig betrekking op de practischo uit
oefening van het kiesrecht en op de verplich
tingen, welke, het oplegt.
Is er geon gevaar dat mon, by al to uit
voerige formuloeringon van regoeringsbogin-
solen, ook zal goraken tot een „imperatief
mandaat?" Reeds hebben we die uitdrukking
op een der programma's zien staan, met
hot tegendeel van ingenomenheid. In het-
kader van onze vryo, zelfstandige, nationale
instellingen past de vr(Je vertegenwoordiger,
die daar zetelt in de Wetgovendo Vergadering
krachtens het vortrouwen, dat de meerderheid
der kiezers stelt in zyn karakter en in zyne
bekwaamheid, niet als spreekbuis en
stemmachine van oono groep burgers. Het is
mogelijk dat hij, een vortrouwen op solidon
grondslag begoeronde, in hot openbaar vooraf
zyne meoning omtrent zekere politieke vraag
stukken hooft uiteengezet; maar daaruit mag
nooit de eisch worden afgeleid dat hij in
oene vooraf bepaalde richting zal beslissen.
Bovendien wordt hot bhldend mandaat nadruk-
kolyk uitgosloten door art. 86 van de Grond
wet „Do ledon stommon zonder last van of
ruggespraak mot hen, die benoemen."
Er is nog oen ander punt, waarop by dozo
zaak golot dient te worden. Een wotgevonde
maatregel, zal hy zodolyko kracht hebben,
moot overeonstommen met do wonschen on
belangen van de groote meerderheid der natie
dat kan alleen hot geval zyn,. indion hij de
vrucht is van gomoenschappolyk ovorleg. Hoe
zal men nu daartoe kunnen komen, wanneer
do grenzen, binnen welke dat ovorleg zich mag
bewogen, zeer ong zijn getrokken? Alle volks
vertegenwoordigers, die ten slotte hunne goed
keuring hechten aan de fonnoloer ng oenor
wuttelyke regoüng, zullen daarin toch niet
volkomen juist terugvinden wat zy persoonlyk
als het moest wenscheiyk geacht haddon;
velen zullen iets van hunno oigen, individueelo
inzichten ten offor moeten brengen aan het
algopioon bolang. Zekere ruimte is hun daartoe
or.ombeerlyk, en hot pleit stellig niet voor
iemands staatkundig inzicht, wanneer hy mot
weot to onderscheidon waar de grens ligt van
beginselvorzaking, welke hy in geen geval mag
overschryden.
Wij beliooren voor doz,e dingen oen geopend
oog to hebben; de geschiedenis van het par
lementairisme in andere staton is to dien
aanzien een waarschuwend voorbeeld. Ook daar,
met name in Frankryk, in Duitschland, in
Italië, in Spanje, in den laatston tyd ook
in Groot-Britannië, hebben wo vorschillende
staatkundige groepen zich los zien maken van
hel gozamenlyk vorband, om op eigon gelegen-
hoid, on menigwerf door onderling het vormen
van soms vreemdsoortige coalities, waarbij
vogels van zeer diverso pluimago gozamon-
lyk hun buit, zoeklen meestor to worden,
kunstmatige moerderhedon te vormen. Ilet-
zelfdo zou bij ons hot geval kunnen worden,
indien hot exclusivisme in onze politieke bur-
gerveroenigingen de overhand krygt.
Moge hot dan op zichzelf niel af te keuren zyn,
dat groepen van kiezers hun „verlangiysten"
laten drukkon, men make er goencredo
van, noch beschouwo die als aanwijzingen van
den éénigen weg, langs wolken men het doel,
bevordering van hot algemeen belang, be
reikbaar acht. Eene zoodanige beschouwing
zou moeten leiden óf tot toleurstelling, óf tot
uiteenspatting van hetgeen voreeriigd behoort
te biyven. Dat men toch geen oogenblik ver-
gete, hoezeer vereeniging, samenwerking,
streven naar het gemeenschappelijke, eeno
allerdringendste noodzakelykbeid is, vooral in
hot eerstvolgend vierjarig tydvak, waarin een
zoo groot aantal staatkundige vraagstukken
aan de orde komen. Do duro plicht derkiezors
is, mannen aan te wyz'en van talent en over
tuiging, mannen van karaktor, die het ver-:
trouwon der natie verdienen, mannen, aan wier
handen men de leiding met gorusthpid kan
opdragen.
Daarom zy soberheid, gepaard aan juistheid,
het kenmork van elk programma, dat den
grondslag vormt voor de kiesvereonigingen by
oeno waardige vervulling der taak, dio de
constitutioneelo arboidsvordeoling haar heeft
opgelegd. De bezwaren, aan de vorvulling van
dien dubbelen eisch verbonden, zien we niet
ovor het hoofd; we geloovon echter dat zy,
by een ernstig streven en goeden wil, niet
onovorkomoiyk zyn.
Heden is aan do universiteit alhier de heer
N. J. Beverson, geb. te Kampen, bevorderd
tot doctor in do klassieko lettoren, mot acad.
proefschrift, gotitold: „De L. Licinii Luculli
vita ac moribus commentatio."
Den 7don Febr. e. k. staat Leiden een
groot kunstgenot to wachten. De vioolkoning
August Wilhelmj zal, in vereeniging mot den
gunstig bokendon pianist den heer Rudolph
Niemann, in de Stadszaal alhier een concert
goven een voorrecht, dat liefhebbers van den
echten stempol wel op pry's mogen stellen.
Wilhelmj, ook te Leiden bekend by vroegere
uitvoeringen van „Sempre Crescendo", is nu
eenmaal een talent, dat goene aanbeveling
noodig heeft. Wy onthouden ons dus van lof
tuitingen; alléén do vermelding, dat door hem
hot Coneort van Beethoven, voorts hot „Ave
Maria" van Schubort en oene' Nocturne van
Chopin, beide door Wilhelmj voor viool ge
arrangeerd, on „Al]a Polacca" van hemzelf,
zullen worden voorgedragen, is voldoende.
F euilleton.
WEERGEVONDEN.
ii dooi;
r». .r. c.
be !9do Juli van het jaar 1870 was daar.
De oorlog, die vorst der verschrikking, dio
goeso! voor de bevolking, was uitgebroken.
Duitschland, do groote, de krachtige militaire
mogendheid, en Frankryk, hot land dor be
schaving, doch tevons der wuftheid by uit-
nomondheid, stonden als vyandon tegenover
elkander. Van den Ryn tot aan den Memol
weerklonk de kreet: -naar Parys!" Van den
Atlantischen Oceaan tot aan do Jura werd
do ontboezeming vernomen: „naar Boriyn!"
Door beide landen weorgahndo de roep; „te
wapen
■tjTo wapen!" zoo klonk hot ook In hot
anders zoo rustige landstadje A., een stadje,
Duitschland golegen, en deze oproeping
H, den strijd drong ook door tot in do wo
ning van Friedrich Wald, een krachtig ge
bouwd, tot nu too steeds gezond man, die
mot zijne vrouw en een aanvallig dochtertjo,
wie het ook niet aan lichamelyk schoon
ontbrak en dat het volslagen evenbeeld harer
moeder was, tot op dat tydstip een hoogst
gelukkig leven geloid had. Hierin zou thans
echter verandering komen. Het vaderland was
in gevaar en eischte van zyne zonen oen
krachtdadig optreden tot verdediging van hot
bedreigde grondgebied. En niet tevorgeefs
deed Pruisons ridderlyko vor3t dan ook een
beroep op don steun zyner onderdanen: do
ganscho manneiyke bevolking, daartoe in staat,
greep op 's konings woord naar de waponon
en zwoor, hot mocht kosten wat het wilde,
land en bezitting en des bomindon vorston
troon hardnekkig en tot don laatsten droppol
bloods to zullen verdedigen.
Ook Wald, hoewel het hem zwaar viel van
z.yno dierbaarste betrokkingon te moeten
scheiden, voor onbepaalden tyd, misschien wel
voorgoed, ook hy staat thans in do tweede
helft dor Julimaand gereed om ten strijde te
trekken. Kan hy anders? Zou hy anders
willen? Neon, ook hy moet den vyand te
gemoet.
Daar staat hy, de forsche man. Met moeite
weerhoudt hy zyne tranen nu zyne vrouw
an zyn negenjarig kind hem snikkende den
afscheidskus op de saarogetrokken lippen
I drukken; met moeite slaagt bij er ton slotte
in, zich uit hunno teedere omhelzingen los te
nikken en snol als een vervolgde vluchteling
verlaat, neen, ontvliedt hy de vriendeiyko
woning om, het afscheid voor beide partijen
niet al to zwaar te doen vallen. Spoedig boreikt
hy ook nu de plaats, waarhoon de moesten
zyner .wapenbroeders zich alreeds begeven
hebben en woldra weerklinkt het vrooiyko,
schetterende trompotgeluid, ten teeken dat
mon op zal trekken om zich by het leger aan
te sluiten. Na een vluggen marsch hobbon de
mot mood bezioldo mannen dat dool boreikt
en nu gaat het nmar stoeds, mot zeor korto
tusschenpoozen, voort naar hot zuidwesten,
naar het overmoedige, zich sterk wanondo
Frankryk. Opeens wordt hun de weg afge
sneden door eene vijandeiyko legorafdeoling,
welke sterker is dan de hunno. Tóch moeten
zy den stryd aanbinden en woldra is do grond
rood gekleurd door het heldenbloed van vriend
en vyand.
Zooals reeds gezegd is, was echter hot getal
manschappen, waartoe ook Wald behoorde,
niet opgewassen tegen dat der Franschen, eh
hot onvermydelyk gevolg daarvan was, dat,
in weerwil van hunue grooto dapperheid, de
Duitschers ditmaal het onderspit moesten
delven en zeer gevoelige verhezen leden.
Tal van dooden en gekwetsten bleven op
het slagveld achter, doch gelukkig bloef
Friedrich, die menig vyand had doen snouveJen
on zich menigmaal in het heetste van het go-
vecht had gewaagd, ongedeerd en was hy
alzoo in staat eenige weinige lettoren naar
huis te zenden, welke lettoron, behalve teokens
om zyDe gedachten uit te drukken, tevens
teekenon moesten zyn van zyn wolstand. Daar,
te huis, was na zyn vertrek alle vreugde ge-
woken on alleen de schaarsche berichten,
wolke do woning bereikten, kondon een zweem
van blydschap doen herlevon. De inkomsten
dor vrouw waren zeor gering, want nu haar
man ten strijde was getogon, miste zy zyne
wekelyksche verdienste, waarvan een nood-
zakeiyk govolg was dat zy zelve in do be
hoeften van zich on haar kind moest voorzien.
Nu, 't was waar, zy had goede handen aan
het lyf on was steeds gezond, maar ach, oano-'
vrouw kan zoo heel veel niet verdienen, vooral
niet. in oorlogstyd. Do hoop evenwel sn'oedig
haren Friedrich to zullen wedorstïen» fleed haar
bywylon haren kommer vcgfatp'a en het voor
uitzicht op betore dagon lu'Jiy haar staande.
Wald nu trok steed? verder weg en had
geen tyd, en geon^ "middelen meer om naar
huis ter schrijven, 'want de oorlog, welke eene
zeer gunstige 'wending voor de krachtigo
J Geiii, ..en. ii/ d genomen, was in vollen gang,
Wordt vcreolgd
