£504.
IQiii^scias; ovember.
A0. 1887.
Dit nummer bestaat nit Twee Bladen.
Het museum Catsianum.
Leiden, 7 November.
t
LEIDSCÏÏ
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Toot L«Men per 8 munlu.1.18.
Franco per post1.40.
Aftonderljjke Nommers8,88.
$ui Qoutaat vretü dapUJks, out attzmduiMg
ran gpiea feestdagen, aügegtrta.
PRIJS DER ADVERTENTTEN:
▼mi 1—6 reg«ls l.tB. Iedere regel meer 0.17%.
Grootere lettere neer pleetermmte. Voor het iocM-
eeeren buiten de sUd wordt 0.10 berekend.
In het gebouw der Universiteits-Bibliotheek vond
hedenmiddag eene eigenaardige plechtigheid plaats.
Zooals reeds vroeger in dit blad medegedeeld word,
had jhr. mr. W. C. M. De Jonge Van Ellemeet, van
Oost-Kappelle, een schitterend blijk zijner belang
stelling in de Maatschappij der Nederlandsche Let
terkunde en hare Boekerij gegeven door aan haar
zijne beroemde, op onbekrompen wijze byeenge
brachte verzameling boeken en handschriften van
en over Jacob Cats, het ééyige Museum Catsianum,
te schenken, en deze middag was door hem bestemd
om, nadat hjj de geheele verzameling in de daar
voor bestemde kasten eigenhandig gerangschikt
had, in tegenwoordigheid van eenige genoodigden
afscheid te nemen van zijn troetelkind, waaraan hjj
gedurende 50 jaren zijne liefhebberij gewijd had,
en de verdere zorg daarvoor over te dragen aan
het bestuur der Maatschappij en dat der Universiteits
Bibliotheek. Van die gelegenheid werd door den
benjjdenswaardigen verzamelaar 'tevens gebruik ge
maakt om de aanwezigen opmerkzaam te maken
op het vele merkwaardige, dat in deze verzameling
voorkomt. Natuurlijk gedoogde de beschikbare tijd
niet om alles te bezichtigen wat door de zorg, de
kennis en den arbeid van schier een menschenleven
is bijeengebracht, maar de heer Do Jonge deed met
oordeel en smaak eene keuze uit het vele, waar
door het karakter van het geheel in een helder licht
gesteld werd. Met onverdeelde aandacht werd de
waardige grijsaard aangehoord toen hy ons wees
ep zoo menige hoogst zeldzame editie der werken
van zijn lievelingsdichter, op deze of gene merk
waardige vertaling van het een of ander gedicht,
dan weder op een vers door Cats eigenhandig ge
schreven of op een boek dat, biykens de opdracht,
eenmaal aan Cats toebehoord had; of wanneer hy
ons een blik deed slaan in het kasboekje van den
beroemden staatsman en dichter, die het niet beneden
zich achtte met eigen hand in zyn huishoudboekje
aan te teekenen hoeveel aan port voor een brief
uit Dort, hoeveel voor olie, voor „eoronten", voor
„rintvleys", voor„kouckiens en craekelingen" besteed
of hoeveel „voor darme luyden aan de deur'' uit
gegeven wasons dan weder wees op het prachtige
diploma, waarby Karei I van Engeland in 1627 Cats
tot ridder benoemde of ons de eigenhandige teeke-
ningen van A. Van der Venne deed bewonderen,
waarmede deze kunstenaar de werken van Cats
illustreerde enz. Door een en ander werd by hen,
die het voorrecht hadden aan de hand van den ver
zamelaar met het door hem verzamelde kermis te
fmalïen, de overtuiging gevestigd dat hier een monu-
\ment gesticht is voor een Zeeuwschen dichter, doch
Wie gekend en ge&erd wordt overal waar men Neêr-
lands taal spreekt en leest, en dat den naam van
bo Jonge Van Ellemeet nevens dien van Jacob Cats
(ij de nakomelingschap zal doen voortleven.
I Het zon my te ver voeren wanneer ik te dezer
laatse alles opnoemde wat mij bjj de bezichtiging
ezer collectie trof. Ten einde echter eenig denk-
raeld te geven van den rykdom dezer verzameling,
/ermeld ik hier dat niet minder dan 24 uitgaven
Ier complete werken van dezen volksdichter daarin
oorkomen, beginnende met de eerste editie van
655 en eindigende met de nieuwe uitgave, eerst
nlangs door de firma Cohen bogonnen, benevens
ene Hoogduitsche vertaling der complete werken
1710—'13 te Hamburg in 8 deelen uitgegeven,
nder die complete werken bevindt zich o. a. ook
ne in 1786 te Gent verschenen met kerkely'ke
pprobatie, waarin de uitgave om het goede „doel-
it'' toegelaten wordt „al is 't dat eenige werks-
kens van den heer Jacob Cats wat vrjj geschreven
zyn, en sommige vaersen in eenige teedere en
kuyssche ooren niet zoor wol en klinken."
„Maechdenplicht" is in 13 uitgaven voorhanden,
benevens in twee Hoogduitsche en twee Fransche
vertalingen, waarvan de eene in 1830 en do andere
in 1886 te Parys in vertaling van August Abadie
verscheen. „Selfstrijt" werd 23 maal herdrukt,
terwyl daarvan eene Engelsche vertaling in 1680
te Londen verscheen. Het Tooneel van de manne-
lijcke achtbaerheyt" is in 13 verschillende uitgaven
voorhanden en van het „Houicelijck" dat niet
minder dan 26 malen herdrukt werd, verschoen
ook een gedeelte in eone Doonsche vertaling in
1675 te Kopenhagen. Klagende maegliden" is
door 12 uitgaven vertegenwoordigd; de Spieghel
van den ouden en nieuwen tijdt" in 18 verschillende
editiën, waarvan eene met eigenhandig door Cats
geschreven varianten en van de „Gedachten op
slapelooze nachten" zijn 12 uitgaven voorhanden.—
Van den „Trouringh" verschenen 26 uitgaven
benevens ééne Hoogduitsche vertaling en twee
drukken dor Latijnsche uitgave en van het „Kinder
spel" zagen ééne Hoogduitsche en twee Fransche
vertalingen het licht. Voegen wy hier nu nog
bij dat alle exemplaren keurig geconserveerd, voor
het grootste gedeelte in fraaie, zelfs prachtige
banden gebonden zyn, sommige editiën de bijzondere
aandacht vragen door uit de hand gekleurde en
met goud afgezette platon en titels of door ge
schreven opdrachten, dan zal men zich, naar ik
vertrouw, eenig donkbeeld kunnen vormen van de
kostbaarheid van de collectie door doD heer De
Jonge aan de boekerij van de Maatschappy der
Nederlandsche letterkunde geschonken.
Die kostbaarheid wordt nog belangryk verhoogd
doordat in deze verzameling eene menigte hand
schriften van en over Cats, de origineele teekenin-
gen van A. Van der Venne voor de werken van
Cats, een Album-Amicorum met bandteekening
van Anna Maria Schuurman, minute testament van
Cats door don notaris Robyn geattesteerd gevon
den wordon, benevens een ex. van eene hoogst
zeldzame verzameling opschriften, emblemata en
spreuken, op last van Czaar Peter den Groote
verzameld om by versieringen, voor medailles, illu.
minatién en feesten in Rusland te dienen. Hiertoe
zpn uit Cats een twintigtal genomen met de plaatjes
naar Van der Venne. Dit werkje, waarvoor de
Russische karakters expresselyk gegoten werden,
zag bp den bekenden boekhandelaar Wetstein in
Amsterdam in 1705 het licht en dp geheele oplaag
werd naar Rusland gezonden. Het schip verging
echter in de Oostzee en alle exemplaren gingen
verloren op weinige ex. na, die hier te lande ton
geschenke gegeven waren. Verder vinden wy
daarin verschillende uitgaven, waarin de plaatdruk
opengelaten is, vele akten en stukken betreffende
den boedel en goederen van Cais, eene menigte
teekeningen en portretten en ook oen ex. der be
kende historieprent „Synodi Dordracenae delineatio"
op gele z.yde gedrukt en waarvan tot dusverre
slechts één exemplaar in dezen staat bekend was
enz. enz.
De heer De Jonge heeft 't by dit vorstelyk ge
schenk niet gelaten. Een op zyne kosten keurig
gedrukte en niet in den handel gebrachte catalogus
van 118 blz. 4°. form, is daarby gevoegd en met
groote vrygevigheid aan openbare bibliotheken en
letterkundigen, waar en wien deze ook maareonig
nut kon doen, aangeboden. Deze Catalogus (Je 2de
vermeerderde uitgave van het in 1870 verschenen
Mtcseum Catsianum) door de gevierde hand van
den verzamelaar, bygestaan door den heer P. A.
M. Boele Van Hensbroek, vervaardigd en uitmun
tend bewerkt, geeft niet slechts een duidelijk en
uitvoerig overzicht van al het merkwaardige, dat
het Museum Catsianum bevat, maar legt tevens
een helder^ getuigenis af van de liefde, toewyding
en energie, door den heer De Jonge gedurende 50
jaren aan deze verzameling ten koste gelegd. En,
heeft hy zich door deze nieuwe uitgave van den
Catalogus zyner verzameling eene biyvende plaats
verzekerd in de geschiedenis der Nederlandsche
letterkunde, in de geschiedboeken der aan haar
gewyde Maatschappy is de datum van den 5den
November 1887, de dag, waarop hij zyn Museum
Catsianum aan haar schonk en overgaf, met gouden
letteren opgeteekond.
Leiden, 5 Nov. 1887. Louis D. Petit.
Aan de universiteit alhier is het tweede can-
didaats-oxamon in de theologie met goed gevolg
afgolegd door den heer W. B. H. Van Linschoten,
van Middelburg.
Voor eene talryke schare herdacht de predikant
der Cbristelyk-Gereformeerde gemeente, de heer
Beuker, (afd. Hooigracht), gistermorgen den dag,
waarop hy vóór 25 jaren in de hoofdstad van
Overysol door den heer Brummelkamp werd be
vestigd.
Nadat de heer Beuker gedurende dien tyd in
verschillende plaatsen van ons land gevestigd was
geweest, mocht hy sedert enkele jaren het genoege n
smaken in onze academiestad als leeraar by boven
genoemde gemeente op te tredenen dat de jubilaris
in dien tyd de achting en vriendschap zyner ge-
loofsgoDooten heeft weten te verwerven, bewezen
in de afgeloopen week de ondubbelzinnige bewyzei
van belangstelling, welke de leeraar van zoovele
kennissen en belangstellenden, zoowel van hier als
van elders, mocht ondervinden en waarvoor hy dan
ook aan het slot zyner rede zyne innigste dank
betuigingen uitte.
Als tekst had de voorganger gekozen 2 Samuel
7 vers 18 tot 22.
Na het uitsprekon van den zegen werd hem door
de gemeente staande toegezongen„Dat 's Heeren
zegen op u daal' 1" enz., na afloop waarvan de
leeraar, die dezer dagen tevens zyn 25 jarig hu welyks-
feest vieren mag, wederom dank zeide.
In het byzonder werd een woord van dank ge
bracht aan den heer Donner, zendings-director, die
gisteravond in zyne plaats als spreker het gestoelte
betrad.
Naar men verneemt, zal de vroegere „Nieuwe
Sociëteit" op de Langebrug weldra weder van be
stemming veranderen, en zal het daarin tlians ge
vestigde „Notarishuis" worden overgeplaatst naar
het Heerenlogement „Den Burg", waarvan de huur
des tegenwoordigen pachters binnenkort afloopt. Een
der lokalen, door de notarissen voor den verkoop
van huizen reeds sedert jaren in gebruik, zou dan
oenige wyzigingen ondergaan, ten einde het ook,,
met de binnenplaats, voor verkoopingen van inboe
dels enz. dienstig te maken. In verband hiermede-
moet er sprake van zyn om den opstal van wylen
ds aan de gezelligheid gewyde genoemde sociëteit te
doen overgaan aan de gemeente, die bovendien reeds
eigenares van den aangrenzenden tuin is, zoodat
daar een doelmatig terrein verkregen zou kunnen
worden voor een eventueel te stichten schoolgebouw.
Wy vestigen de aandacht van muziekliefheb
bers, die tot nu too verzuimden te teekenen op de
yst der 5 abonnoments-concerten van den heer
Mann in den a. s. winter, er op, dat voor hen bjj
den heer Eggers alsnog gelegenheid is zich te abon-
noeren. Na 12 November wordt de inteekenlyst
zeker gesloten, daar alsdan door den heer Mann
moet beoordeeld worden of de inteekening voldoende
is geweest om de concerten al of niet te doen
plaats hebben.