£504. IQiii^scias; ovember. A0. 1887. Dit nummer bestaat nit Twee Bladen. Het museum Catsianum. Leiden, 7 November. t LEIDSCÏÏ DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT: Toot L«Men per 8 munlu.1.18. Franco per post1.40. Aftonderljjke Nommers8,88. $ui Qoutaat vretü dapUJks, out attzmduiMg ran gpiea feestdagen, aügegtrta. PRIJS DER ADVERTENTTEN: ▼mi 1—6 reg«ls l.tB. Iedere regel meer 0.17%. Grootere lettere neer pleetermmte. Voor het iocM- eeeren buiten de sUd wordt 0.10 berekend. In het gebouw der Universiteits-Bibliotheek vond hedenmiddag eene eigenaardige plechtigheid plaats. Zooals reeds vroeger in dit blad medegedeeld word, had jhr. mr. W. C. M. De Jonge Van Ellemeet, van Oost-Kappelle, een schitterend blijk zijner belang stelling in de Maatschappij der Nederlandsche Let terkunde en hare Boekerij gegeven door aan haar zijne beroemde, op onbekrompen wijze byeenge brachte verzameling boeken en handschriften van en over Jacob Cats, het ééyige Museum Catsianum, te schenken, en deze middag was door hem bestemd om, nadat hjj de geheele verzameling in de daar voor bestemde kasten eigenhandig gerangschikt had, in tegenwoordigheid van eenige genoodigden afscheid te nemen van zijn troetelkind, waaraan hjj gedurende 50 jaren zijne liefhebberij gewijd had, en de verdere zorg daarvoor over te dragen aan het bestuur der Maatschappij en dat der Universiteits Bibliotheek. Van die gelegenheid werd door den benjjdenswaardigen verzamelaar 'tevens gebruik ge maakt om de aanwezigen opmerkzaam te maken op het vele merkwaardige, dat in deze verzameling voorkomt. Natuurlijk gedoogde de beschikbare tijd niet om alles te bezichtigen wat door de zorg, de kennis en den arbeid van schier een menschenleven is bijeengebracht, maar de heer Do Jonge deed met oordeel en smaak eene keuze uit het vele, waar door het karakter van het geheel in een helder licht gesteld werd. Met onverdeelde aandacht werd de waardige grijsaard aangehoord toen hy ons wees ep zoo menige hoogst zeldzame editie der werken van zijn lievelingsdichter, op deze of gene merk waardige vertaling van het een of ander gedicht, dan weder op een vers door Cats eigenhandig ge schreven of op een boek dat, biykens de opdracht, eenmaal aan Cats toebehoord had; of wanneer hy ons een blik deed slaan in het kasboekje van den beroemden staatsman en dichter, die het niet beneden zich achtte met eigen hand in zyn huishoudboekje aan te teekenen hoeveel aan port voor een brief uit Dort, hoeveel voor olie, voor „eoronten", voor „rintvleys", voor„kouckiens en craekelingen" besteed of hoeveel „voor darme luyden aan de deur'' uit gegeven wasons dan weder wees op het prachtige diploma, waarby Karei I van Engeland in 1627 Cats tot ridder benoemde of ons de eigenhandige teeke- ningen van A. Van der Venne deed bewonderen, waarmede deze kunstenaar de werken van Cats illustreerde enz. Door een en ander werd by hen, die het voorrecht hadden aan de hand van den ver zamelaar met het door hem verzamelde kermis te fmalïen, de overtuiging gevestigd dat hier een monu- \ment gesticht is voor een Zeeuwschen dichter, doch Wie gekend en ge&erd wordt overal waar men Neêr- lands taal spreekt en leest, en dat den naam van bo Jonge Van Ellemeet nevens dien van Jacob Cats (ij de nakomelingschap zal doen voortleven. I Het zon my te ver voeren wanneer ik te dezer laatse alles opnoemde wat mij bjj de bezichtiging ezer collectie trof. Ten einde echter eenig denk- raeld te geven van den rykdom dezer verzameling, /ermeld ik hier dat niet minder dan 24 uitgaven Ier complete werken van dezen volksdichter daarin oorkomen, beginnende met de eerste editie van 655 en eindigende met de nieuwe uitgave, eerst nlangs door de firma Cohen bogonnen, benevens ene Hoogduitsche vertaling der complete werken 1710—'13 te Hamburg in 8 deelen uitgegeven, nder die complete werken bevindt zich o. a. ook ne in 1786 te Gent verschenen met kerkely'ke pprobatie, waarin de uitgave om het goede „doel- it'' toegelaten wordt „al is 't dat eenige werks- kens van den heer Jacob Cats wat vrjj geschreven zyn, en sommige vaersen in eenige teedere en kuyssche ooren niet zoor wol en klinken." „Maechdenplicht" is in 13 uitgaven voorhanden, benevens in twee Hoogduitsche en twee Fransche vertalingen, waarvan de eene in 1830 en do andere in 1886 te Parys in vertaling van August Abadie verscheen. „Selfstrijt" werd 23 maal herdrukt, terwyl daarvan eene Engelsche vertaling in 1680 te Londen verscheen. Het Tooneel van de manne- lijcke achtbaerheyt" is in 13 verschillende uitgaven voorhanden en van het „Houicelijck" dat niet minder dan 26 malen herdrukt werd, verschoen ook een gedeelte in eone Doonsche vertaling in 1675 te Kopenhagen. Klagende maegliden" is door 12 uitgaven vertegenwoordigd; de Spieghel van den ouden en nieuwen tijdt" in 18 verschillende editiën, waarvan eene met eigenhandig door Cats geschreven varianten en van de „Gedachten op slapelooze nachten" zijn 12 uitgaven voorhanden.— Van den „Trouringh" verschenen 26 uitgaven benevens ééne Hoogduitsche vertaling en twee drukken dor Latijnsche uitgave en van het „Kinder spel" zagen ééne Hoogduitsche en twee Fransche vertalingen het licht. Voegen wy hier nu nog bij dat alle exemplaren keurig geconserveerd, voor het grootste gedeelte in fraaie, zelfs prachtige banden gebonden zyn, sommige editiën de bijzondere aandacht vragen door uit de hand gekleurde en met goud afgezette platon en titels of door ge schreven opdrachten, dan zal men zich, naar ik vertrouw, eenig donkbeeld kunnen vormen van de kostbaarheid van de collectie door doD heer De Jonge aan de boekerij van de Maatschappy der Nederlandsche letterkunde geschonken. Die kostbaarheid wordt nog belangryk verhoogd doordat in deze verzameling eene menigte hand schriften van en over Cats, de origineele teekenin- gen van A. Van der Venne voor de werken van Cats, een Album-Amicorum met bandteekening van Anna Maria Schuurman, minute testament van Cats door don notaris Robyn geattesteerd gevon den wordon, benevens een ex. van eene hoogst zeldzame verzameling opschriften, emblemata en spreuken, op last van Czaar Peter den Groote verzameld om by versieringen, voor medailles, illu. minatién en feesten in Rusland te dienen. Hiertoe zpn uit Cats een twintigtal genomen met de plaatjes naar Van der Venne. Dit werkje, waarvoor de Russische karakters expresselyk gegoten werden, zag bp den bekenden boekhandelaar Wetstein in Amsterdam in 1705 het licht en dp geheele oplaag werd naar Rusland gezonden. Het schip verging echter in de Oostzee en alle exemplaren gingen verloren op weinige ex. na, die hier te lande ton geschenke gegeven waren. Verder vinden wy daarin verschillende uitgaven, waarin de plaatdruk opengelaten is, vele akten en stukken betreffende den boedel en goederen van Cais, eene menigte teekeningen en portretten en ook oen ex. der be kende historieprent „Synodi Dordracenae delineatio" op gele z.yde gedrukt en waarvan tot dusverre slechts één exemplaar in dezen staat bekend was enz. enz. De heer De Jonge heeft 't by dit vorstelyk ge schenk niet gelaten. Een op zyne kosten keurig gedrukte en niet in den handel gebrachte catalogus van 118 blz. 4°. form, is daarby gevoegd en met groote vrygevigheid aan openbare bibliotheken en letterkundigen, waar en wien deze ook maareonig nut kon doen, aangeboden. Deze Catalogus (Je 2de vermeerderde uitgave van het in 1870 verschenen Mtcseum Catsianum) door de gevierde hand van den verzamelaar, bygestaan door den heer P. A. M. Boele Van Hensbroek, vervaardigd en uitmun tend bewerkt, geeft niet slechts een duidelijk en uitvoerig overzicht van al het merkwaardige, dat het Museum Catsianum bevat, maar legt tevens een helder^ getuigenis af van de liefde, toewyding en energie, door den heer De Jonge gedurende 50 jaren aan deze verzameling ten koste gelegd. En, heeft hy zich door deze nieuwe uitgave van den Catalogus zyner verzameling eene biyvende plaats verzekerd in de geschiedenis der Nederlandsche letterkunde, in de geschiedboeken der aan haar gewyde Maatschappy is de datum van den 5den November 1887, de dag, waarop hij zyn Museum Catsianum aan haar schonk en overgaf, met gouden letteren opgeteekond. Leiden, 5 Nov. 1887. Louis D. Petit. Aan de universiteit alhier is het tweede can- didaats-oxamon in de theologie met goed gevolg afgolegd door den heer W. B. H. Van Linschoten, van Middelburg. Voor eene talryke schare herdacht de predikant der Cbristelyk-Gereformeerde gemeente, de heer Beuker, (afd. Hooigracht), gistermorgen den dag, waarop hy vóór 25 jaren in de hoofdstad van Overysol door den heer Brummelkamp werd be vestigd. Nadat de heer Beuker gedurende dien tyd in verschillende plaatsen van ons land gevestigd was geweest, mocht hy sedert enkele jaren het genoege n smaken in onze academiestad als leeraar by boven genoemde gemeente op te tredenen dat de jubilaris in dien tyd de achting en vriendschap zyner ge- loofsgoDooten heeft weten te verwerven, bewezen in de afgeloopen week de ondubbelzinnige bewyzei van belangstelling, welke de leeraar van zoovele kennissen en belangstellenden, zoowel van hier als van elders, mocht ondervinden en waarvoor hy dan ook aan het slot zyner rede zyne innigste dank betuigingen uitte. Als tekst had de voorganger gekozen 2 Samuel 7 vers 18 tot 22. Na het uitsprekon van den zegen werd hem door de gemeente staande toegezongen„Dat 's Heeren zegen op u daal' 1" enz., na afloop waarvan de leeraar, die dezer dagen tevens zyn 25 jarig hu welyks- feest vieren mag, wederom dank zeide. In het byzonder werd een woord van dank ge bracht aan den heer Donner, zendings-director, die gisteravond in zyne plaats als spreker het gestoelte betrad. Naar men verneemt, zal de vroegere „Nieuwe Sociëteit" op de Langebrug weldra weder van be stemming veranderen, en zal het daarin tlians ge vestigde „Notarishuis" worden overgeplaatst naar het Heerenlogement „Den Burg", waarvan de huur des tegenwoordigen pachters binnenkort afloopt. Een der lokalen, door de notarissen voor den verkoop van huizen reeds sedert jaren in gebruik, zou dan oenige wyzigingen ondergaan, ten einde het ook,, met de binnenplaats, voor verkoopingen van inboe dels enz. dienstig te maken. In verband hiermede- moet er sprake van zyn om den opstal van wylen ds aan de gezelligheid gewyde genoemde sociëteit te doen overgaan aan de gemeente, die bovendien reeds eigenares van den aangrenzenden tuin is, zoodat daar een doelmatig terrein verkregen zou kunnen worden voor een eventueel te stichten schoolgebouw. Wy vestigen de aandacht van muziekliefheb bers, die tot nu too verzuimden te teekenen op de yst der 5 abonnoments-concerten van den heer Mann in den a. s. winter, er op, dat voor hen bjj den heer Eggers alsnog gelegenheid is zich te abon- noeren. Na 12 November wordt de inteekenlyst zeker gesloten, daar alsdan door den heer Mann moet beoordeeld worden of de inteekening voldoende is geweest om de concerten al of niet te doen plaats hebben.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1887 | | pagina 1