LEIDSOH
DAG BLAD.
N°. 8497.
Maandag: 31 October.
A0. 1887.
Afwijzende beschikking.
Leiden, 29 October.
PRIJS DBZEB COuHANTs
Voor LMden per 8 maanrtn.1.19.
Franco per poet1.40.
Afzonderlijke Nommere.0.05.
ftze (jcaiaat waidi dagelijks, met aitzonderiBg
ran Son- tn feestdagen, attgegevin.
PRIJS DER AD VERTENTIEN
▼an 1—6 regels 1.05. Iodere regel meer f 0.174*
G roe te re letters naar plaatsruimte. Voor het inoas-
seeren buiten de stad wordt 0.10 berekend.
Het Hoofdbestuur dor vereeniging „Volksonder
wijs" heeft zich onlangs gewend tot Z.Exc. den
inister van Oorlog mot oen adres, waarin reor-
anisatie gevraagd wordt van het onderricht, ge-
even aan dienstplichtigen, wier geringe of geheel
ntbrekende kennis van lezen, schrijven en rekenen
oor hen het volgen dier lossen noodzakelijk maakt.
"Wie met den gang van dat onderwijs bekend
is, weet, dat er uit oen paedagogisch oogpunt wel
iets op af te wijzen is. Meestal wordt het gegeven
door jonge mannen, wien het niet aan algomeene
ontwikkeling ontbreekt, maar die toch niot voor
het geven van onderwijs z(jn opgeleid; bovendien
wordt zooveel mogelijk gebruik gomaakt van de
hulp van miliciens, die eene akte als onderwijzer
bezitten. Do eerstgenoemde klasse zyn gewoonlijk
onder-officieren, ook soms korporaals, terwijl het
toezicht en'de leiding aan officieren is opgedragen.
Do avonduren gedurende het winterhalfjaar zijn or
voor bestemd; localiteit1 en leermiddelen laten door
gaans voel te wenschen over.
Nu is het volkomen waar, wat het Hoofdbestuur
den Oud-Minister Van Muiken nazegt: „De prac-
lische waarde van don soldaat staat in nauw
verband met den graad zijner intollectueele ont
wikkeling", Zelfs zijn we van meening dat zulks
in steeds klimmonde mate het geval zal zyn. By
de defensie der toekomst bekleeden de „doode"
weermiddelen eene ondergoschikto plaats, weinig be
stand als ze zjjn tegen de vruchten van den geest
der uitvinders op offensief gebiedop de „mannen",
op hun zelfstandig, zelfbewust optreden, hun juist
begrijpen en stipt opvolgen van bevelen, kortom,
op de samenwerking van verstand en wil, van
orde en vrijheid, zal liet aankomen. De tijd ligt in
het verschiet, en, we zien hem reeds naderen, dat
soldaten zonder verstandelijke ontwikkeling van
geringe waarde zullon zijn.
begrijpen dus ten volle de motieven, die het
bovengenoemd Hoofdbestuur bobben geleid tot het
indienenvan zjju adres. Een landsverdediger kan
niet bruikbaar genoemd worden, als zijne geoefend
heid in de behandeling van zijn wapen niot ver
gezeld gaat van die mate van konnis, welke men
kan onderstellen b(j leerlingen, die eene gewone
lagere school tot het einde hebben doorloopon; de
oproeping in actiovon dienst heeft ten doel, hem
bruiktj^ar te maken, dus de gevolgtrekking ligt
voor demand.
De minister aanvaardt die gevolgtrekking. In zijne
beschikking op het adres lezon we o. a.:
„Moge de omstandigheid, dat do net te onzent
plaatsvervanging en nummerverwisseling toelaat
en in' verband hiermede de aanvulling der militie
grootendeels uit de lagere volksklasse plaats heoft,
een grooten invloed hebben qp het getal personen,
die geen of zeer onvoldoend lager onderwijs heb
ben genoten, het blijft oen treurig vorschijnsel,
dat het procent van hen, die „niets" kennen, zulk
een belangrijk cijfer bedraagt, als volgens de jaar
iyksche opgaven het geval is.
„Dat onder die omstandigheden aan het school
onderwijs in de kazerne, voor zooveel de „oefening
in den wapenhandel" daartoo slechts eonigszins
gelegenheid overlaat, nog steeds eene plaats moet.
worden ingeruimd, wordt gaarne door my erkend,
en tevens, dat moet worden getracht om dat on
derwijs zoo vruchtdragend mogelijk te doen zyn."
Toch wordt op het adres afwijzend beschikt, en
wel op zulke gronden, dat er, naar het ons voor
komt, niet veel tegen in te brengen is. Laat men
in de kazerne geregeld schoolonderricht geven door
burger-onderwijzers, dan zal de verhouding tusschen
dozen en de militaire autoriteiten moeielijkheden
opleveren; bovendien schatte men de quaestie der
kosten niet gering, Bij al hetgeen reeds van over
heidswege wordt gedaan om do zegeningen van het
lager onderwijs tot de onderste lagen van ons volk
te doen doordringen, en door middel van herhalings
scholen de vruchton van dion arbeid te bestendigen,
mag wel de vraag ernstig overwogen worden, of
tot dat doel nog meerdere geldelijke offers moeten
worden opgelegd.
Doch de Minister heoft met een enkel woord
reeds de richting aangewezen, in welke eene duur
zame verbetering van den toestand behoort gezocht
te worden. Het stelsel van remplaceering onttrekt
aan ons leger do beste krachten, en geeft er van
zeor gering allooi voor in de plaats. Invoering van
den persoonlijken dienstplicht zal de eerste schrede
moeten zjjn op den weg eenor hervorming, welke
tot verhooging van het intellectueel peil des
legers leidt.
Is de militiewot in dezen zin gewijzigd, dan
kunnon we overgaan tot de beantwoording der vraag,
wat gedaan moet worden om de volkomen bruik
baarheid van eiken soldaat voor de taak der lands
verdediging te waarborgen. Op den voorgrond staat
het beginsel dat de eerste oefeningstyd niet als
geëindigd mag worden beschouwd, vóór dit doel
is bereikt.
Nu reeds hebben we, by elke jaariyksche lich
ting, een deel dat langer dan hot overige onder
de wapens wordt gehoudendo beslissing, wie tot
elke dier beide groepen zal hel oor-«n, geschiedt
by loting. Maar kan men nu niet even goed be
palen dat z y het eerst met groot verlof worden
gezonden, die voldoen -aan de eischon van verstan
delijke ontwikkeling, welke men aan allen meent
te moeten stellen? Het blijvend gedeelte is dan
juist datgene, waaraan nog bijzondere zorgen ge
wijd moeten worden.
Is er persoonlijke dienstplicht, dan heeft men ook
in do gelederen een veel grooter aantal personen,
die wettelijke bevoegdheid bezitten tot hot geven
van lager onderwijs. Dozen zou men, door het toe
kennon van don rang van onderofficier, en het ver
strekken eener extra toelage, kunnon nopen om
zich voor zekeren tijd beschikbaar te stellen. Het
vraagstuk van do verhouding tusschen onderwijzers
en militaire autoriteiten ware dan op bevredigende
wjjze op te lossen. Daarenboven kon men nog aan
gewone onderofficieren de gelegenheid openen, om
onder voorwaarden, bjj Koninklijk Besluit vast te
stellen, zich te bekwamen tot het geven van lager
onderwijs aan militairen. In hoofdzaak zou het pro
gramma voor het daartoe af te loggen examen
overeen moeten komen met hetgeen voor de onder
wijzersakte wordt gevorderd; waarbij men in aan
merking mag nemen dat een jongeling, om den
rang van onderofficier te verwerven, reeds eenige
vorderingen moet gemaakt hebben in de gewone
vakken van lager onderwijs. Als men nu, by het
stellen der bedoelde «ischen, niet al te doctrinair is,
en het aangeprezen hulpmiddel ook alloen als
zoodanig wil beschouwen, dan is do oplossing van
het vraagstuk zeker niet onmogelijk.
We vertrouwen ook, dat de noodzakelijkheid, om
het in toepassing te brengen, steeds minder zal
worden. Indien verkorting van don diensttijd het
gevolg wordt van verstandelijke ontwikkoling, dan
zullen do ouders veel meer dan tot heden het geval
is, zorg dragen, dat hun jongens het noodige reeds
op de school leerenhet vooruitzicht, dat later in de
kazerne zal moeten ingehaald worden wat men in de
dagen der jeugd verzuimde, zal menigeen tot nadon-
ken brengen, die tot nog toe van de noodzakelykhoid
van goed onderwijs niet genoegzaam overtuigd is.
Al leggen we ons dus neer bi) de afwijzende be
schikking des ministers, we hopen dat zij slechts
„voorloopig" mag zjjn. Alle teekenen wijzen erop,
dat we eene grondige herziening van ons defensie
wezen te gernoet gaan, en daarbij kan het belang
rijk onderdeel, zoo terecht door generaal Van Muiken
genoemd „het nauw verband tusschen practische
waarde en intollectueele ontwikkeling van den sol
daat", niet over het hoofd gezien worden.
Naar wij vernemen, heeft de heer P. De Haas,
sodert 1872 secretaris van den Militieraad in
het 3de district van Zuid Holland, aan den heer
Commissaris des Konings in deze provincie het ver
zoek gericht om, wegens gezondheidsredenen, voor
de lichting 1888 niet voor eene herbenoeming in
die betrekking in aanmerking te komen.
Al is de begrooting dezer gemeente reeds door
den Raad behandeld en vastgesteld, zoo verdient
de besproking van enkele punten in de sectiën nog
wel vermelding.
Vanwege het Dagelyksch Bestuur werd mede
gedeeld dat de-raming voor de vernieuwing van
de brug by de Oude Heerengracht met f 500 moet
worden verhoogd en gebracht op f 3500. Uit een
nader onderzoek is namelijk gebleken dat voor eene
behoorlijke beweegbare brug een bedrag van f 3000
niet voldoende zal wezen.
De vernieuwing van de brug over het Levendaal bij
de Rijnstraat is bepaald noodzakelijk en niet voor
uitstel vatbaar. Het voorne.non bestaat de brug
tevens eonigszjns te verlagen.
De Turfmarktsbrug is vóór eenigen tijd aange
varen, ten gevolge waarvan het eene landhoofd
is beschadigd, welke schade is hersteld. Overigon.s
moet deze brug binnon eenige jaren vernieuwd
worden wegens onvoldoende doorvaartwijdte, in
verband mot do verbetering van den waterweg
tusschen Ryn en Schio.
De uitgetrokken som voor vernieuwing van dek
ken van eenige bruggen heeft betrekking op de
Touwersbrug, Alkemadebrug, Groote Havenbrug,
voor dio aan Volmolengracht, Oude Vest, Heeren
gracht by do Katoenfabriek, Oranjegracht bij do-
Groenestoeg, Kwaakbrug over het Lovendaal, Vliet
brug, Doelenbrug bij de kazerne en Kerksteegbrug
over den Ouden Ryn.
Gowozen werd in de sectiën op het onvoldoende
onderhoud en de reiniging van de urinoirs aan de
Blauwpoortsbrug en aan de Korenbeurs. Hetzelfde
was opgemerkt ten aanzien van onkele kolken.
Uit het antwoord van B. en Ws. bliikt dat de
urinoirs aan de Blauwpoortsbrug en do Korenbeurs
dagelijks worden gereinigd, doch spoedig na «le
reiniging weder in minder wonschelyken toestand
verkeeren.
De thans gebruikt wordende kolken, waarvan
nog een 260CTtal in voorraad is, zyn uit den aard
der zaak menigwerf verstopt; de aanschaffing van
het nieuwe model ijzeren kolken, waardoor dit
bezwaar zou worden voorkomen, zou evenwel
voor de gehoele stad eene uitgave van f 45,000 a;
f 46,000 vorderen.
Naar wij vernemen, hoeft mej. C. Slotemakei',
leerlinge van de Muziekschool der Maatschappij voor
Toonkunst alhier ipiano klasse, deheor Th. Enderle)
met veel succes gespeeld op het eerste abonno-
ments concert van den heer De la Rosière teGorkum.
In eene der zalen van het academisch zieken
huis alhier heeft de jaariyksche vergadering plaats
gehad van de Vereeniging tot Ondersteuning van be
hoeftige Kraamvrouwen, onder presidium van den
heer C. Metzlar. Nadat met applaus de commissie van
toezicht, bestaande uit mr. J. A. F. Coebergli,
dr. D. de Loos er. prof. dr. H. Treub, was herkozen,
werden tot bestuursleden benoemd respectievelijk
