N°. 8488.
JOinjssdLag; JL@ October.
A0. 1887.
Leiden, 17 October.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Loiden per 3 maanden1.16.
Franco per poet1.40.
Afzonderlijke Hommers0.05.
Liefhebbers van schaatsonrydon worden opmerk
zaam gemaakt op het iii dit nummer voorkomend
ingezonden stuk.
In een artikel, handelende over de wettelijke
regeling van den boterhandel, herinnert de direc
teur der Leidscho Melkinrichting, de heer J. Rinkes
Borger, in do „Prov. Gron. Crt." er aan dat het
vervaardigen van boter reeds eeuwenlang een der
belangrijkste takken van don Nederiandschen land
bouw is. De taak dezer industrie is in hoofdzaak
de vruchten van het weiland om to zetten in een
handelsproduct. Ze is verspreid door hot goheelo
land en wordt in allo gemeenten gevonden. Ze is
min of meer hot voornaamste middel van bestaan
voor pi. m. 20,000 veehouders. Zo vertegenwoordigt
een jaarijjksch inkomen, dat veilig op 60 millioen
guldens geschat kan worden, en dat inkomen komt
geheel ton goedo aan de nationale welvaart, omdat
do grondstof aan eigon bodem is ontieend en de
bewerking door landgenooten plaats vindt. Einde
lijk is deze industrie van veel invloed op de resul
taten der veehouderij.
De kunstbotor-industrie is nog jong, pi. m. 14
jaren. Hare taak is om rundvet, dat ook vroeger
een bestanddool dor volksvoeding uitmaakte, in een
anderen vorm 0111 te zetten. Hare verdienste is, dat
zy dat rundvet, door bijvoeging van olie, melk,
boter en kleursel, een aantrekkelijker uitorlyk en
ook voor zoover betreft de beste soorten, een aan
genamer smaak geeft. Hare 'oeteekenis voor do
volksnijverheid wordt bepaald door do volgende ge
gevens. Er werken op dit oogenblik pi. m. 40 fa
brieken, die hoofdzakelijk in enkele plaatsen in
het zuiden van hot land worden gevonden. Die 40
fabrikanten, bonevens het personoel dat zij in dienst
hebben, vormen met ecnige handelaars in marga
rine hot gedeelte van het Nedorlandscho vo'.k, dat
belang heeft b(j dezo industrie. Verder zijn daarbij
nog betrokken do middelen van vervoer, die de mar
garine aanvoeren eti de kunstboter uitvoeren. Daar
de grondstoffen, mftrgarine en olie, voornamelijk
buitenlandsche producten zijn, hebben nijverheid,
landbouw en handel weinig of geen belang by do
zaak. Volledigheidshalve voegt do hoor R. B. hier
bij dat veehouders, die in de nabijheid der fabrieken
wonen, nog eenig voordeel hebben bij den verkoop
van melk. Hot feit echter dat de Maatschappij van
Landbouw in Noord Brabant by de Rogeering hoeft
aangedrongen op het r.enien van wettelyke maat
regelen tegen bedrog en knoeierij is, dunkt schrij
ver, een eigenaardig bewijs dat de voordeeien
van den genoemden melkhandel niet overwegend
groot zijn.
De kunstboter industrie dankt haren grooten op
gang eensdeels aan liet vermogen om zeer groote
hoeveelheden in korten tijd te produeeeren en aan
de andere zydo aan het feit, dat een groot gedeelto
van haar product onder den valschen naam van
boter wordt geconsumeerd.
Dat laatste wordt door do kunstboterfabrikanten
ontkend. Welnu, dan kunnen zij ook geen bezwaar
hebben tegen eene wet, dio hen dwingt, maar dio
ook de verkoópcrs dwingt, om ten allen tijde het
product onder zijn waren naam te verkoopon. Want
dat alleen wordt gevraagd, niets anders, en
als'" men dan bedenkt dat zulks volstrekt niet is
bescherming, dat. do gevraagde maatregelen de oud
Hollandsche eerlijkheid in den handel moeten her
stellen, dat van het nemen dier maatregelen afhangt
de bloei van eene der voornaamste en oudste bron
nen van welvaart van Nederland, dan vertrouwt
de heer Rinkes Borger dat ieder gaarno zal medo-
werken om by do Eegeering aan te dri; rm op
het nemen van gepaste en afdoende maatregelen.
Door den minister van koloniën is aan de
commissarissen des Kcnings in de onderscheidene
ftze iQourant wordt dagelijks, nut uitzondering
ran fpn- en feestdagen, uitgegeven.
PBJJS DER ADVERTENTIEN:
Van 1—6 regels ƒ1.05. Iedere regel meer 0.17%.
Groeitere letters naar plaatsruimte. Voor het incas-
sceren buiten de stad wordt 0.10 berekend.
provinciën eene circulaire gericht, inhoudende dat
liet hem wensehelyk is voorgekomen, in het belang
der koloniale werving, oenigó officieren en gepen-
sionneorde officieren van hot leger in Ned.-Indiü uit
te zenden, mot opdracht zooveel mogelyk in overleg
te treden mot de burgemeestors ten plattenlande, 011
voorlichting, en waar noodig^ook eenige goldelijke
hulp to verleenen aan personen, dio zich naar Har
derwijk wenschen te begeven, ten einde aldaar
dienst te noinon. Aan die officieren wordt tevons
opgedragen liunne komst in eenige gemeente steeds
te voren aan te kondigen aan het hoofd dier ge
meente, met uitnoodiging, tijdig te publiceoren dat
en waar hy daar ter plaatse zal zijn te ontmoeten.
Den commissarissen des Kor.ings wordt verdor
vorzocht, de burgemeesters officieel in kennis te
stellen van de aan dia officioren gedane opdracht,
met uitnoodiging dezen zooveel mogelijk behulp
zaam te zjjn ter bereiking van hot beoogdo doel
verbetering van do resultaten der koloniale werving.
De tentoonstelling van voedingsmiddelen te
Amsterdam is gisteren gosloten. Uitgelokt door het
weder, dat 's middags nogal gunstig genoemd mocht
worden, was eene vrij talrijke menigte opgekomen
om by hare uitvaart tegenwoordig te zijn. Voor het
laatst bewoog do wandelende monigte zich in het
rond op liet marktplein, dat in don afgoloopen zomer
zulk een belangrijk element was in de genoegens
der hoofdstad. Wedemeyer's kapel deed zich nog
eens hooren. Men bezocht hier en daar de oude
huisjes, in één woord het was er weder zoo gezellig
als op de beste dagen van het zomerseizoen en
daardoor ging hot afscheid aan dezo tentoonstelling
en haar aardig marktplein bij velen schier met eon
gevoel van weemoed gepaard. (A. H.)
De minister van Staat, minister van binnonl.
zaken, brengt tor kennis van belanghebbenden, dat
de betrekking van leeraar in de Hoogduitscho taai
en lettorkundo aan do Rjjks H. B.-school te's ller-
togonbosch te vervullen is. Jaarwoddo f 1800.
Zij, die voor doze betrekking in aanmerking
wenschen te komen, gelieven zich vóór of uiterlijk
op 20 Oct. a. s. aan te meidon by don inspoctour
van het M. O. dr. W. B. J. Van Eyck, te 's Hage.
Te Groningen is eono nieuwe Tuiniiodenvor-
eeniging opgericht, onder den naam W. I. T. T. E.
en niet de zinspreuk Werkzaamheid is iuinlioden
iot cor". Deze Vereeniging heeft niet ten dool om
do afdeeling Groningen en omstreken van de Nedor-
landsche Maatschappij voor Tuinbouw en Planten
kunde eenig nadeel aan te doen, maar om door
samenwerking het bloeien en groeien dier afdeeling
zooveel mogelijk te bevorderen. De Vereeniging
telde by de oprichting reeds 19 leden. Uit het kie
zen van den naam blijkt duidelijk welken op tuin
bouwkundig gebied algemeen bekenden man, in hot
bijzonder in onze sleutelstad, men tegelijkertijd hulde
heeft willen brengen.
Door burgemeester en wethouders van Zwam-
merdam is besloten, om voor rekening der gemeente
te laten drukkeneen aantal exemplaren der pu
blicatie betroffendo de redding en behandeling van
drenkelingen, on dezo aan verschillende hoofden
van huisgezinnen in do gemeente toe te zenden.
Dit besluit vordien-t voorzeker navolging, daar er
nog vele personen (vooral in de platteland3cbo ge
meenten), in het donkbeeld vorkeeron, dat men
eerst tot redding van een drenkeling mag over
gaan, als de politie or by is.
By den heer C. L. Brinkman te Amsterdam
zal eerlang eene belangrijke uitgave verschijnen,
getiteld: Otto Henne am-Rhyn. „Van Holbewoner
tot Koning dAarde" door J. Sepp. 't Zal in 50
afleveringen compleet zjjn on eene geschiedenis geven
van den vooruitgang en de beschaving der mensch-
heid in haren geheelen omvang. De zeer billyke prys
behoeft zeker niemand af te schrikken, zich dezo
studiën op het gebied van ontwikkeling en bescha
ving aan to schaffen. Wie ietwat uitvoerig weten
wil, wolken langen weg, aan schoone gezichtspun
ten ryk, afgewisseld door aangrijpende ervaringen
en tot deernis stemmende toestanden, de mensch
gegaan is, eer hij zich van holbewoner tot koning
dor aarde ontwikkelde, eon weg, welko nog niet
ton einde is, omdat do mensch zich de volle heer
lijkheid van den laatstgenoemden titel nog niet heeft
toegeëigend die verzuime niet Henne am-Rhyn's
book to lezen.
Bij koninklijk besluit is do eorepenning, be
doeld in art. 13 dor wet van 26 Mei 1870 (Staats
blad No. 78), in goud toegekond aan P. Ph. Rink,
te Oostorhout, en in zilver aan P. C. De Moor, to
Rotterdamen is voor het tijdvak van 1 December
1887 tot en mot 30 November 1888, aan genoem-
don P. Ph. Rink een jaargeld van f 1200 veileend,
bestemd voor zyne vordero studie in de schildor-
kunst. Sls.ct
INGEZONDEN.
Mijnheer de Redacteur.'
Hoewel de winter nog in liet verschiet ligt, en
er dus op het oogenblik aan schaatsenrijden nog
niet wordt gedacht, zou het, dunkt mij, geen kwaad
kunnen, het volgende eens onder de aandacht uwer
lezers te brengen.
Nu twee jaren geloden werd de IJsclub Leider
dorp—Zoetorwoude opgericht, met hot doel om hen,
die in de winterdagen geen werk hebben, in staat
to stellen een daggeld te verdienen, door de baan
schoon te vegon, en, zoo noodig, de schaatsenrydors
behulpzaam te zyn; zjj mogen geen geld vragen,
maar worden betaald uit do kas der Vereeniging.
Deze Voroeniging heeft dus een twoeledig deel
ön hulp te verleenen aan minder bevoorrechten,
èn het den schaatsenrijders goriefelijk te maken,
door te zorgen voor goede banen.
Waar kleinere gemeenten voorgaan, waar we zien
hoo IJsckibs in alle steden van ons vaderland
bloeien, daar moet men zich verwonderen dat er
hier niets van dic-n aard te vinden is, te meer,
daar de gelegenheid voor schaatsenrijden hier zoo
byzonder gunstig is.
Als men zich herinnert hoe verleden jaar op de
singels honderdon baanvegers het den schaatsen
rijders lastig maakten, hoe er meestal in het goheel
niet govoogd werd, hoe hot ijs onder do bruggen
word stukgeslagen, en het gevaar daardoor verhoogd
word, dan zal men toch zoker wel overtuigd zijn
van hot wenschelyke eene vereeniging te bezitten,
welke zulke misbruiken keert, het ijsvermaak ver
hoogt en workeloozen steunt.
Liefhebbers van schaatsenrydon en gy, die wol-
doen tot uwe leuze hebt, voreenigt u. En als bier
eenmaal zoo'n IJsclub is tot stand gekomen, dan
zou misschien wel kunnen wordon saamgowerkt
mot de omliggende gemeenten Loidordorp, Zueter-
woude en Oegstgeest tot liet oprichten van eene
ijsclub „Leiden en Omstreken", en hot Galgewater,
de ltyn naar Koudekerk, en de singels rondom
Leiden zouden dan kunnen getuigen van vroolyk
ijsvermaak.
Schrijver dezes, overtuigd van het welslagen der
oprichting eener dergelijke vereeniging, verzoekt
ioder, die dit met hem eens is, zyn naamkaartje te
zonden aan de Redactie van het Leidsch Dagblad,
die zich welwillend mot de ontvangst heeft belast.
Hot is dan zijn voornemen eene vergadering te
beleggen, waarop ovor de oprichting oener „Leidscho
IJsclub" kan worden gediscussieerd om, zoo mogelyk,
daartoe te besluiten.
Met hartelijken dank voor de opname dezer regelen,
noem ik mijMijnheer do Redacteur.
Hoogachtend, Uw dw. Dr.
Leides, 17 Oct. 1887. H. Yisseb.
