N°. 8467. B'XaaiidLa.g 2<3> September. A®. 1887.
Dit nummer bestaat uit Drie Bladen,
Maatschappij van Weldadigheid.
Leiden, 24 September.
LEIDSCH Ifl DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Vo©r Leiden per 8 maanden1.10.
Franco per poet1.40.
Afzonderlijke Nomroera.0.05.
Zij, die zich nu abonneeren op het
Leidsch Dagblad, ontvangen de tot 1 Oct.
verschijnende nummers gratis. Van het
kwartaal Sept., Oct. en Nov. worden dan
alleen de beide laatste maanden (ad 74 Cts.
voor Abonné's binnen de stad en ad 94
Cents voor die buiten de stad woonachtig)
in rekening gebracht.
Wy ontvingen het jaarverslag van de Maatschappij
van Weldadigheid. Het boekje bevat een kaartje
van de gronden der maatschappij, welke te zamen
eene oppervlakte van ruim 2000 hectaren beslaan.
Op dit terrein bevindt zich een aantal gebouwen,
onder welke 3 kerken, 5 rijks lagere scholen, 2
teekenscholen, 4 naaischolen, de Van-Swieten-tuin-
bouw- en boschbouwschool, een zestal fabrieken
en werkplaatsen, ze3 groote boerderijen in eigen
beheer, directeurs- en beambtenwoningen, een lo
gement en eenige honderden woningen voor kolo
nisten en vrijboeren. De bevolking bestaat uit bijna
1800 zielen, waaronder 119 bestedelingen en weezen,
die in de verschillende gezinnen verpleegd worden.
Het jaar 1886 was voor de financiën der Maat
schappij van Weldadigheid niet onvoordeeligde
balans sluit met eene winst van ruim GOOO, welke
hoofdzakelijk behaald ls doordat landbouw en vee
houding in 1886 goede resultaten hebben opgeleverd.
Het verslag bevat een aantal bijzonderheden omtrent
den landbouw, de veehouding en de verschillende
takken van nijverheid in de koloniën, benevens
vergelijkende tabellen van de resultaten dezer tak
ken van bedrijf, welke reeds om zich zelfs wille
zeer interessant zjjn en in ruime mate de aandacht
verdienen. Door een groot aantal buitenlanders van
naam werden de koloniën bezocht en in tal van
geschriften gaven dezen blijk van hunne ingenomen
heid met deze instelling, welke uit philanthropie
gesticht en door weldadigheidszin in het leven
gehouden, door allen geroemd wordt als eene van
de merkwaardigste stichtingen van deze soort, welke
er bestaan.
Behoeven wy er hier nog aan te herinneren dat
de vrije koloniën van de Maatschappij van Welda
digheid te Frederiksoord niets uit te staan hebben
met de rijksstrafkoloniën te Veenhuizen en Ommer-
schans? Na al wat daaromtrent reeds geschreven
is zou het overbodig schijnen, zoo er niet een diep
ingeworteld volksvooroordeel bestond dat deze ge
heel verschillende zaken steeds in éénen adem blijft
noemen. Plaatsing te Frederiksoord is voor perso
nen of gezinnen eene weldaad, geene straf; is er
reden tot straffen dan bestaat deze in verwijdering
uit de kolonie en ontzegging van de voordeelen, welke
zij haren bewoners biedt.
En deze voordeelen zjjn niet gering: de zeker
heid om door werken den kost te kunnen verdienen,
van een rustigen ouden dag, en van eene kostelooze
gelegenheid voor de kinderen om onderricht te
ontvangen en zich te bekwamen in een of ander
vak, zooals die elders nergens in die mate gebo
den wordt.
Wy voldoen aan een wensch, op de vergadering
van afgevaardigden der afdeelingen van de Maat-
schappy van Weldadigheid uitgesproken, door spe
ciaal te wpzen op de buitengewoon geschikte ge
legenheid, welke in de koloniën geboden wordt tot
het plaatsen van bestedelingen en weezen in de
gezinnen. By volkomen vryheid heerscht aldaar eene
groote mate van orde on eene strenge tucht tegen
losbandigheid en uitspattingenhet onderwijs, niet
§eze föcurant wordt dagelijks, met uitzondering
ran gort- en feestdagen, uitgegeven.
alleen het gewoon lager onderwys, maar ook het
berhalings teeken-, naai- en vakonderwys in scholen
en op fabrieken en werkplaatsen, is aldaar zoo
goed als ergens, zoodat nergens beter dan daar de
gelegenheid bestaat tot het plaatsen van kinderen,
die dan, wanneer zy op een leeftyd komen om in
oigen onderhoud te voorzien, toegerust met alles
wat zy noodig hebben om hierin te slagen, de ko
loniën weer verlaten of zich in sommige gevallen
daar voor goed kunnen vestigen.
Ten slotte nog een enkel woord tot opwekking
om als lid tot de Maatschappy van Weldadigheid
toe te treden. De Loidsche afdeeling telt slechts
26 loden met den heer L. M. De Laat de Kanter
als voorzitter, en mist dus op hare ledoniyst nog
tal van namen van personen, van wie men
onderstellen zou dat zy eene nuttige instelling als
deze zouden steunen. De contributie bedraagt slechts
de bescheiden som van ƒ2.60 per jaar. Afgezien
van de toevallige gunstige resultaton van één enkel
jaar, heeft de Maatschappy nog altyd den steun
van zeer velen noodig om hare taak te kunnen
blyven volbrengenhaar ledental wordt steeds door
don dood van loden gedund. Wie lust gevoelt eene
open-gevallen plaats in de ry te bezetten, melde
zich dus aan.
Naar men verneemt, zal de 1ste luitenant
A. Jonker, die voor den tyd van 5 jaar van het
O.-I. leger alhier werd gedetacheerd en op zyn
verzoek werd overgeplaatst by het 2de regt. infan
terie, op eene door hem gedane aanvraag van züne
verdere detacheering worden ontheven en eerstdaags
zyne nieuwe bestemming volgen.
De minister van binnenlandscbe zaken heeft
ingetrokken de by beschikking van 29 Aug. 1887
gedane benoeming van den schoolopzioner in het
arrond. Leiden tot lid en van den schoolopziener
in het arrond. Rotterdam tot lid-plaatsverv. in de
commissie, in het najaar van 1887 in Zuid-Holland
belast met het afnemen der examens ter verkryging
van de akte, bedoeld in art. 56 onder a der wet
van 17 Aug. 1878 (Stbl. No. 127), en in die com
missie benoemd tot lidden schoolopziener in het
arrond. Rotterdam en tot lid-plaatsverv. den school
opziener in het arrond. Ylaardingen.
Het dezer dagen verschenen programma van
het „Haagsch Genootschap tot verdediging van den
Christeiyken godsdienst" vermeldt, in de eerste
plaats, de namen van hen, wier verhandelingen in
het vorige jaar of godeelteiyk bekroond öf eene
onderscheiding waardig gekeurd zyn.
Daarna deelt het mede dat in do vergadering
der bestuurders van 12 September 11. uitspraak is
gedaan over twee verhandelingen betreffende de
„Bybelsche apologetiek." Zy werden niet bekroond,
doch aan den auteur der eene, in de Fransche
taal, met het motto„Piëtatis ergo," wordt, als
blyk van waardeering van zyn arbeid, indien hy
zich aan het Genootschap wil bekend maken, de
som van ƒ250 aangeboden.
Eindelyk behelst hot programma de twee nieuwe
prpsvragen, welke, ter beantwoording vóór 15 Dec.
1888, zyn uitgeschreven. Zy luiden als volgt:
I. Welke is de tegenwoordige stand van het
synoptische vraagstuk?
II. Het Genootschap verlangteene wetenschappe
lijke verhandeling, waarin de Protestantsche eere-
dienst in zyn karakter historisch geschetst en, in
verband met de godsdienstige beschouwingen en
behoeften van onzen tyd, op zyne waarde geschat
wordt.
Nadere byzonderheden zijn te vinden in het pro
gramma zelf, waarvan op franco aanvrage exem
plaren te bekomen zyn by den secretaris des
Genootschaps, prof. A. Kuenen, te Leiden.
PRUS DER ADVERTENTTEN:
Van 16 regels f 1.06. Iedere regel meer f 0.174.
Grootere lettere naar plaatsruimte. Voor bet inoaa-
eeeren buiton de etad wordt 0.10 berekend.
Na het afdrukken van het programma heeft zich
als schryver van de bovengenoemde verhandeling,
met de zinspreuk: „Pietatis ergo," aangemeld de
heer C. G. Chavannes, predikant by de Waalsch-
Hervormdo gemeente te Leiden.
Op het terrein van de Amsterdamsche Ten
toonstelling van Voedingsmiddelen, in het gebouw,
waar op dit oogenblik de Tentoonstelling van
Pluimgedierte enz. geopend is (waarop aan den heer
G. S. Van der Sprayt te Leiden een bèstuursprys,
bestaande in eene gouden medaille, is toegekend voor
verschillende ter opluistering ingezonden soorten
eenden) zal Maandag eerstkomende eene Tentoon
stelling zyn van visschen, schaal- en schelpdieren.
Dit is de tweede tentoonstelling van dien aard
en men zal zich herinneren, hoe goed de eerste
voldeed, toen gehouden in de oude vischmarkt op
het marktplein. Ofschoon het programma dezer
tweede tentoonstelling vroeg genoeg aan een groot
aantal van de beste firma's in ons land werd ver
zonden, is de deelneming, wat het aantal inzenders
betreft, niet zoo groot als de y vorige sub-commissie
had mogen verwachten.
Desniettemin zal het eene zeer schoone tentoon
stelling zyn, zeer de aandacht waard, daar de heer
C. Saur Hzn., die de eerste tentoonstelling zoo goed
heeft doen gelukken, ook ditmaal weder zyne beste
krachten heeft ingespannen en van al de nommers
van het programma een aantal schoone exemplaren
zal doen zien, verrassingen buiten het programma
ongerekend gelaten.
De heer H. Van Velde, thans evangelist te
Hillegom, is benoemd tot godsdienstonderwyzer-
evangelist in de 9de predikantswyk te 's-Hage.
Te Ter-Aar hebben zich, op een traktement
van 450 'sjaars, 29 sollicitanten naar de betrek
king van onderwyzer aan de openbare school aan
gemeld. Ruim drie jaar geleden, toen het trakte
ment 600 was, deden zich maar 2 sollicitanten op.
Na een langdurig lyden overleed te 's-Hage,
in den ouderdom van ruim 80 jaren, mr. J. W.
Gefken. De overledene bekleedde vroeger de be
trekking van procureur-generaal in de kolonie Su
riname en vertegenwoordigde eenige jaren het
district Zwolle in de Tweede Kamer. Hy behoorde
tot de streng rechtzinnige richting en was lid van
de Volksvertegenwoordiging toen de antirevolution-
naire party er nog slechts weinige leden telde.
Onder zyne altyd met de warmte der diepste over
tuiging voorgedragen adviezen is dat tegen de
afschaffing van de doodstraf een der belangrykste.
Op het gebied der kerkelyke philanthropie deed
de heer Gefken zich by menige gelegenheid gelden.
Steeds bezield met waren vroomheidszin, heeft hy
menig nuttig werk van godsdienstigen aard met
woord en daad gesticht of ondersteund.
Hy was ridder van den Nederlandschen Leeuw.
Het ontwerp-adres van antwoord op de troon
rede, hetwelk Maandag in de Tweede Kamer zal
behandeld worden, luidt aldus:
De Tweede Kamer der Staten-Generaal waardeert
het ten hoogste, dat de zitting wederom door uv /e
Majesteit mocht worden geopend.
Innig gehecht aan uwe Majesteit en Hoogst
zelfs Huis, herdenkt zy met ingenomenheid, h j0e t)e
geboortedag van Uwe Majesteit door het g .eheele
Nederlandsche volk met geestdrift werd ge o-ierd.
Bovenal geroepen tot overweging der vas1 .gestelde
voorstellen tot verandering in de Grond? /et) hoopt
zy dien gewichtigen arbeid zoo spoedig mogelyk te
volbrengen.
Voor de mededeelingen betreffende o nderscheideae-
andere belangryke aangelegenheden, I >etuigt zy Uwer
Majesteit haren eerbiedigen dank.
Mogen de werkzaamheden van Uwe Majesteit en
van de Staten-Generaal, onder Gods onmisbare»
zogen, tot welzijn van het vaderland strekken!
