©SfótëÉSo
mkr 71
N°. 8413.
A". 1887.
y >x^s& - X
Dit nummer bestaat «it Vier Bladen.
„Maar ééns in 't jaar."
Leiden, 23 Juli.
t. r«•-» .ifvin"SI
-> 0.
y/SS
PSIJS DEZES COTTSANT:
Vcor Leiden per 8 maandenI.JO.
Franco per post1.40.
Afaonderlijko Nommers0.&5.
d?S2« iQoaraat wordt dagelijks, mei uitzondering
ran goa- en feestdagen, aitgegeren.
FB1JS DEK AD VEE. TENTOON
Van 16 regele 1.05. Iedero regel roeer 0.17$.
Grootere lettora rumr plaataruiaite. Voor het metu*-
eevren b ai ten de at&d wordt ft. 10 berekend.
Ons hart ging open, toen we deze week op de
Gedempte Zjjdgracht kwamen. Een aantal ij ver i go
menschen waren in 't zweet huns aanschjjns bezig,
de schouwburgtent van Van Lior op te slaan, in
tegenwoordigheid eener talrijke jeugd, die den be-
langwekkenden arbeid mot ingenomenheid begroette.
Ja, 't was ons voor een oogenblik, als ware onze
eigen kindsheid wedergekeerd,' en de handen tintel-
den ons om opnieuw, gelijk toen, oen van die balken
op te pakken, die zoo bewonderenswaardig juist in
elkander passen.
Lang, zeer lang is het geleden, sinds we bjj
Duport in de kerraisweek „Aballino, de groote
bandiet," een bijna ideaal tooneelwerk, naar we
meenon, of „De schipbreuk van do „Medusa"
mochten genietenen, was destijds het verrassend
snel oprichten van eone reeks goljjk- en goljjkvor-
mige rechthoeken niet het stellig bewijs, dat er
weer eene „comédie" kwam, dus dat de eer der
kermis was gered? Het Vierkronenspel was toen
reeds in zjjue nadagon, eone schaduw van hetgeen
het, volgons vertrouwbare overleveringen, was
geweest, toon ook daar do dramatische, kunst haar
triomfen vierde; als nieuwe sterren aan den kor-
mishemel verschenen bij afwisseling Wollschliiger
en Loisset met hun „cirque équestre" of „cirque
olympique" welke hoeren, hoe beslist Duitsch of
specifiek Fransch hun namen ook mochten zijn,
zoowel in hun program als in de naamlijst van hun
beroemd gezelschap eene cosmopoliteit aan den dag
legden, die als de voorloopster van den algemeenen
wereldvrede mocht worden aangemerkt.
Gjj, waarde vriend, die opgegroeid zjjt in hot
vaste geloof aan de verwerpelijkheid der kermis,
en wien we dus eerlijk gezegd, niet zonder opzet
een weinig ergernis zullen moeten geven, gjj
hebt zeker uwe jeugdige verbeeldingskracht nooit
voelen ontvlammen door do plotselinge verschijning
eener met zilveren paillotten rijkversierde paard-
rijdster, op het ongezadeld ros, aan den ingang van
haar tooverpaleisen veel minder is, als oen vluch
tige droom, de gedachte bij u opgekomen, hoe heerljjk
het zjjn zou, mot haar on haar hofstoet de woreld
rond te trekken, overal toejuichingen en schatten
inzamelendeOch, als morgendauw verdwijnen
dergelijke illusion voor den adem der werkelijk-
heidmaar is do vergankelijke tint, die in des levens
ochtenduur het landschap kleurde, zoo geheel
waardeloos?
Als een lichtstraal kwam ons dit alles weer voor
don geest, toen we een blik sloegen op het archi
tectonisch gewrocht in wording. Hoe lang hadden
wij als knapen ons reeds gespitst op de verschijning
van het eerste „groote spell" En wat intéressante
mededeelingen wisten we elkander te doen omtrent
sommige geheimzinnige opschriften, die wel Fransch
leken te zjjn, maar geen Fransch dat in onze kraam
te pas kwam? Hoe maakten wjj toen den zoon
des marktmeesters hot hof, ofschoon wjj anders
tamelijk onverschillig omtrent hem waren, daar
hij alleen in staat was onze nieuwsgierigheid te
bevredigenEn eindelijk was het getal groote en
kleine „spellen", met goochelaars, met honden en
apen, met witharige en roodoogige albino's precies
als een Engelsch konijn! met echte leeuwen en
niet-opgezette arenden, kortom, met al de won
deren uit de vjjf werelddeelen, zóó groot gewor
den, dat wij er geen oog meer op konden houden,
en alles samensmolt in een oneindig-grooten voor
smaak van pleizier.
Laat ons er bjjvoegen: die voorsmaak was hot
minst getemperde genot. "Want alles behalve on
eindig was de omvang dergeldmiddolen, waarmede
do toegang tot al die heerlijkheden moest worden ver
kregen. Maar toch, een gedeelte mochten we er
van zienhet overige werd door onze fantaisie aan
gevuld. Dat het er was, ziedaar reeds eene gerust-
stellende, eene strooiende gedachte.
De kermis wordt uit verschillend oogpunt be
keken en van onderscheiden standpunt bediscussieerd.
Het komt ons voor dat zjj niet daartoe in het
aanzjjn werd geroepenzij is om te worden genoten,
door ieder, die nog iets overgohouden heeft van do
sympathie voor oude, nationale vermakelijkheden
on weerstand wenscht te bieden aan een geest
van saaiheid, die zich bjj toeneming van ons tracht
meester te maken. Wjj varen uit tegen de uitspat-
tingen, waarmede sommigen die echt Hollandsche
instelling in discrediet brengen, en meenon, in dat
goedkoops vertoon van verontwaardiging ons zeiven
een brevet van voortreffelijkheid, van orde, van
„fatsoendolijkheid" te hebben uitgereikt. We vinden
geen behagen in de aardigheden van dat pronk-
juweel der volksredenaars, den paljas voor de
kunstenmakerstent, maar hooren zonder blozen de
dubbelzinnigheden aan, die in het hedendaagsch
tooneelspel beslissen over hot succès van een dra-
matisch schrijver.
In den bloeitijd onzer Republiek werd de kermis
bezocht door stadhouders en raadpensionarissen,
met hunne familie en vriendenen thans, nu onze
aanzienlijken slechts eenige waardoering in de
algeraeene, jaarlijksGho feestvreugde aan den dag
behoefden te leggen om de kermis in al hare
vroegere heerlijkheid te herstellen, nu draaien
de heeren en de dames haar den rug too, om
straks te gaan weeklagen dat de oudvaderlandsche,
gulle pret niet meer leeft! Men tracht volksfeesten
te organiseeren, welke de lui koud laten, omdat
zij niet uit den boezem des volks oprijzen men vormt
vereenigingen tot veredeling van het volksvermaak
welkor leden elkander mistroostig aankjjkon, omdat
zij niets weten uit te denkenen a 1 s er eindelijk
iets voor don dag komt, dan ontleent men juist
aan die versmade kermis een zeker aantal attri
buten, om het zaakje aanlokkelijk te maken.
Straks verzamelen zich eenige dier voorname feest-
organisateurs op een afgesloten terrein, om een
„kermesse d'été" te vieren, waar z(j „dol voel
pret" hebben, bedenk eens, er was een Jut, en
een schietsalon, en een echten Jaap met zjjn koek-
wagon! we mochten weieens weten, of daar
ook niet soms een glaasje meer wordt gepakt
dan met de voorschriften der matigheid bestaan
baar isl
Zoo'n „kermesse d'été" is een middeleeuwsch
marktplein met gaslantaarns; een hansworst met
glacéhandschoenen aan; een dood paard aan een
boomeene mummie in een glazen kastje.
Wanneer wij de verdwijning der kermis als eene
nationale ramp beschouwen, dan denken we
voornamelijk aan de mannen en vrouwen van
allerlei stand, die het geheele jaar door met zorgen
en moeiten te kampen hebben, en daarom een
dubbel recht bezitten om een paar avonden in den
zomer met hun gezin eene uitspanning te kunnen
smaken overeenkomstig hunne neigingen. Er is
iets bijzonder aantrekkelijks in do kalme wande
lingen, welke vader en moedor met hun geheele
kroost doen langs de reeksen van kramen, en in
het welbehagen, waarmede zij de evolution te
paard van op één na het jongste kleintje in den
draaimolen gadeslaan. De triomfantelijke intocht
van zoo'n geheele familie in eene poffertjeskraam
hot toppunt van genot, dat het jonge volkje dagen
lang toewenkte, en de bijzondere plechtigheid, aan
het gezamenlijk binnentrekken van hot paardenspel
verbonden, heeft ons altijd eone der bekoorlijkste
épisodes van dozen wèlaangenamen tijd toegeschenen.
Echter naast die uitspanningen ook uitspattin
gen, niet waar? Zeker, maar het is niet royaal,
die zóó breed uit te meten, als zou het beloofde
land der reinste zedelijkheid en der kalmste inge
togenheid bereikt zjjn, als maar de kermis naar
het musoum van oudheden werd verbannen! Zelfs
de zon is niet vlekkeloos, en zou de kermis
het dan zjjn moeten?
Het is mogelijk dat enkele onzer lezers, hunne
deftigheid van boter gehalte achtende dan onzen
ernst, do noodzakelijkheid van een enkel percentje
dwaasheid in het menschelijk leven betwisten;
vooralsnog hebben wjj geon reden, onze opvatting
voor de hunne to verwisselen.
Als maatstaf voor de berekening van het pen
sioen van den onlangs overleden bode-conciorge was
het genot van vrije woning gewaardeerd op een
bedrag van ƒ100 'sjaars, terwijl als grondslag voor
het pensioen en de jaarljjksche bijdrage was vast
gesteld ƒ900 jaarwedde, ƒ100 vrije woning, ƒ100
vuur en licht, ƒ100 schadeloosstelling voor het
gemis van vroeger genoten emolumenten en 50 ver
goeding voor het toezicht en de zorg voor militaire
transporten en inkwartiering, te zamen ƒ1250.
Het komt B. en Ws. voor dat het genot van
vr(je woning eonigszins te laag is geschat en dat
daarvoor een bedrag van ƒ150 behoort te worden
aangenomen, zoodat zjj den gemeenteraad in over
weging geven in gevolge art. 3 der Pensioenverorde
ning, don grondslag voor het pensioen van den nieuw
bonoemden bode-conciergo als volgt vast te stellen
traktement ƒ900, vrjje woning ƒ150, vuur en licht
ƒ100, inkwartiering 50, te zamen ƒ1200.
De vergoeding voor gemis van vroeger genoten
emolumenten is uit den aard der zaak vervallen.
Door eigenaars en bewoners van huizen in de
Vrouwenkamp is den gemeenteraad bjj adres om
verschillende redenen verzocht, aan die straat een
anderen naam te geven. Naar aanleiding van dat
adros hebben B. en Ws. den gemeente-archivaris uit-
gonoodigd een onderzoek in te stellen naar den
oorsprong van don naam „Vrouwenkamp", in ver
band met de vraag of er tegen naamsverandering
van deze straat uit een historisch oogpunt bezwa
ren zouden kunnen bestaan. Uit het daarop uitge
bracht rapport, hetwelk met een mede door B. en Ws.
ingewonnen advies van de Commissie voor het
Stedelyk Museum wordt overgelegd, bljjkt dat bo
venbedoelde vraag in ontkennenden zin kan worden
beantwoord, zoodat er volstrekt geon bezwaar be
staat aan het voorzeker niet ongegrond verlangen
van adressanten te gemoet te komen.
B. en Ws. geven mitsdien in overweging aan de
straat, loopende tusschen do Turfmarkt en de Oude
Mare, thans genaamd Vrouwenkamp, den naam te
geven van Caeeiliastraat.
Adressanten gronden hun verzoek daarop„lo. dat
de naam van Vrouwenkamp bjj velen onzer stad-
genooten niet al te hoog staat aangeschreven; 2o.
dat in den laatsten tjjd tusschen de Turf markt en
Lijsbetsteeg eenige knappe werkmanswoningen zjjn
gemaakt, en dat dientengevolge vele bewoners door
hunne maatschappelijke positie, dikwjjls verplicht
zjjn hunne woonplaats op te geven, en dan deze
naam veeltijds een onaangenamen indruk teweeg
brengt, zoodat het wonen in die straat alleen de
bewoners schade berokkent. Reden waarom adres
santen den Achtb. Raad eerbiedig verzoeken deze
straat een anderen, min beruchten naam te geven,
hetzjj die van Schoolstraat of Turfmarktstraat, of
Caeeiliastraat, het is hun om het even, als de naam
van Vrouwenkamp maar vervalt."